장음표시 사용
101쪽
hic legum professor Frigerius, aut Frogerius dicitur; quandoque etiam Frideri. cum appellatum observat Panci rolus: ca corrupte scilicet, & amanuensium scriptotum culpa ; nam de genuino ejus nomine Rogerio, quod plura, & prinhatiora habent exemplaria, dubitare non licet. Est etiam magnus scriptorum dissensus in Rogerii aetate definienda. Qui Martino. & Bulgaro aequalem faciunt , quo in numero est Panci rolus, b) minus a vero aberrant, quam qui Irnerio vel aequalem , vel superiorem futile existimant ; in quo errore consentiunt scriptores multi minime ignobiles, Ioannes Seldenus, C) Donatus Antonius
gnius, in aliique. Seci quoniam Ronedum Beneventanum, qui circa initium XVI. saeculi florere coepit , Rogerius erudiit, ut a Rosredo ipso plurimis locis traditum est. ipse autem Bulgarum audierat, & cum Bulgaro magnae cujusdam causae patrocinium gesserat; dubitari non potest, quin post medium saeculum X lI.
cum Manile Bassiano, Oitone Papiensi. ik Placentino. ω setius etiam cum Ακω ne iuvene, quem item Rofredus audivit. senex ipse floruerit. Hic autem prae. tereundum non est lepidum Diplovataccii commentum . qui cum Rogerium glossatorem omnium antiqui stimum, Irnerio ipso aetate multo superiorem natueret, videretque , se R redi testimonio iugulari; pro Rogerio Beneventano substituendum esse voluit Carolum Beneventanum in Ros redi libris, atque hunc esse eensuit Rofredi ni agistrum, Carolum nempe de T co appellatum, de quo infra dicendum est. Seo hoc nodum scindere est, non disibi vere; nec facile cuiquam suaderi poterit, nomen unum pro altero tam diversum in Rofi edi libris intrusum. IV. Neque duos fingere licet Rogerim. quorum alter Imerio aequalis, vel superior fuerit, alter multo inferior R iste di tempora attigerit. Qua enim ratione alterum ab altero dili inguas Laudant antiqui doctores Rogerium quemdam illustrem legum interpretem, cuius glossae post eius mortem in legum libris
extabant, & opiniones in pretio erant. Hic omnium Piimus juris compendium, quo 1 Summam vocant, coniecit. Atque haec de Rogerio notissima sunt; quae cum aptillime cadant in Rogerium unum Rosedi praeceptorem, nec aliunde certa ratio in promptu sit pro antiquiori Rogerio adit ruendo; non video, cur duos eodem nomine admitti opoiteat legum interpretes. Sed Rofredus ipse ceditis indiciis ostendit. Codicis Summam , quae veteri legum interpreti Rogerio nomen & famam conciliavit, non alium a uetorem habere , quam Rogerium Beneventanum magistium suum . Sic enim loquit ad tita de S. C. Turpil. mo. Lit notare iam H ut tradit dominus meus in Amma . Agnoscit igitur Rondidus Rogerium magistrum Rum Sutnmae Codicis auctorem. Neque aliquis dicat. hanc Summam ab Rofredo memoratam Ακoi is esse . non Rogelii; nam Agonem quoque, ut magistrum sui m, laudat Rot redus, ejusque Summam saepius extollit. Siquidem in Agonis Summa ad caput illud. quo S. C. Turpilianum exponitur . ne verbum quid m et t. ut observat El. Montius, de illa Hugonis adnotatione, quam Rotiredus in praeceptoris sui summa legerat. Non alius igitur a Rogerio Beneventano Rosredi praeceptore suit Rogelius ille vetus interpres. qui Summam Codicis omnium primus consecit. V. Neque etiam ex eo inferre licet. Rogerium unum aliquem fuisse multo
antiquiorem Rosedo , quod primus Infbrtiati interpres Rigerius suisse dicatur; cib eo quod vero simile non sit, hanc Praecipuam legum civilium partem
negle. naenot. L. II Cap. XVIII.
iὶ Ut hetie intelligatis quamdam glos tam Domini R α qui sint primus glossator,
102쪽
Paor EssoREs . neglectam suisse usque ad Rosredi tempora. Id enim non ita Intelligendum est. quali nemo ante Rogerium glossas ullas in Insertiatum scripterit ; sed quod ipse primus uberiorem apparatum in eum librum ediderit, qui cum in si holis
olim extra ordinem legeretur, ab non est mirandum, quod aliquanto serius copiosis commentariis sa illustratus. VI. Scripsit Rogerius, more antiquorum interpretum. glosas in legum libro . ac praesertim in Insortiatum , quibus Rotrecus. Odofredus, Accursus, aliique usi sunt. VII. Stimmam Codicis primus omnium consecit, non admodum prolixam, nec numeris omnibus absolutam, quam placentinus aemulatus est . & alii dein
VIII. Summam quoque perbrevem edidit de Procriptionibus . cui Dialo. rum adjunxit de eodem argumento, in quo Rogerius ipse cum iurisprudentiacisputans inducitur. Haec edita sunt inter Tractatus Iuris universi . Sed multo ante in lucem prodierant, cum Placentini libro de varietate Aestionum . M guntiae ex aedibus Ioannis Scheiser anno MDXXXI. Prodiit rursum Coloniae
Agi ippinae Rogerii traetatus de Praescriptionibus anno MDLXVIII., ac Venetiis anno MDLXXXIV. IX. His Rogerii & placentini libellis adjecit Nicolaus Rhodius alium Rogerii
tractatum De quorumdam veterum I torum antinomicir sententiis . cuius tale est initium . Inter cetera juris studia . quae eius eandidatis i entiam etim stilitate conjunctam asserra posent, in primis id titili iam puto varias xos legum Pntemrias in memoria habere . Sed quia natura ita comparatum es , ut ea . quae quι soptime novit . meminisse perpetuo non possit; ideo diverstatem Aententiarum , quae ter maximos legum professores vertitur. Q. Rogerius , Deo aueiore , quam
eji porarit krmissimo cotogere studebo . Contrarii fiant in quadam lege de inter esti. Nam dieit Iacobus me. Pergit in hunc modum Iacobum . Martinum . &Bulgarum invicem committere , quos hisce si glis indigitat D. M. B., nec alium doctorem nominat, nisi aliquando Irnerium. b) Huius opusculi inscriptio Rigerii aetatem non sapit, & ab editore ipso addita videtur. Opusculum vero ipsum
magnam habet similitudinem cum altero , quod inscribitur Diversitates Dominorum in jure, cuius alibi mentionem fecimus. & alterum ab altero expressum videtur. X. Suspicabitur fortasse aliquis. Nicolaum Rhodium non bona fide egisse. quod Diνersitates Dominoriam non ediderit, uti ab eo repertae sunt, sed non leviter immutaverit, & no am eis formam, servata rerum substantia. indiderit. Confer excerpta ex Diversitatibus Dominorum, quae in Appendice exhibemtur. Sed quid eit, quod Diserstates Dominorum in indiculo librorum, qui fuerant Cervolii Accursit, tribuuntur magistro AEgidio Et quis tandem hie magister A sidius Ignotus est antiquissimus hic Cius, quisquis ille fuerit, qui eum libellum edidit, olim vulgatissimum. θ) Ac mihi sane verisimilius est. eius libelli auctorem suisse AEgid ium . quem habebat Cervotti liber, quam Rogerius, cui tribuitur a Nicolao Rhodio. Quis enim mendum suspicetur in catalom Ibhrorum Cervotti, qui anno MCCLXXIII. scriptus est, cum eos libros cervo tus Guillelmo fratri vendidisset At Nicolaus Rhodius facile mendosum codi. m reperire potuit; vel . ob imperitiam antiquae scripturae, Rogerium pro Algidio incautis lectoribus obtrudere. XI. sunt qui putent, duos fuisse Rogerios, quorum alter ab antiquo aevo leges civiles, alter canonicas sit interpretatus: GJ sed unus iuris civilis professor Rogerius Beneventanus ex omnium temporum memoria cognitus est; alter
vero ille omnino ignotus, ac merito ab eruditis viris expunctus . co
erat apud Stationarios Uni statis, quem vide Iss
dicit ex agnoratilia deficit id quod a seiente iuret, ut hic fuit pactum alias delictum. R geν. o Antinomic Ieat. post init.
103쪽
I'Laudit sibi miris modis Thomas Demps erius. quod novum Italiae decus.& Iurisprudentiae lumen detexerit Κilianum Scotum. Hunc ait ante omnes in Italia leges Romanas interpretari aggressum , eique praeclari facinoris comitem additum Irnerium, & alios postea ingenti numero secutos. ab Hac si Vera essent, non solum inter prosessores nostros illvitiem locum teneret Tilia. nus . sed veluti primus Iuris prudentiae restitutor habendus esset. Sed ego hominem hunc numquam istisse existimo. Hunc primus, quod stiam , Joannes Fi. chardus in scenam produxit. Cum enim de Rofredo Beneventano diceret, illum ait praeceptore usum Liliano quodam, cuius nulla scripta supersunt. At Rofredus, qui saepissitne praeceptores suos cum honoris praefatione nominat. Κilianum perpetuo litet. Ciprianum quidem alicubi magistrum suum appellat. tb atque ex ejus corrupto ob oscitantiam hujus librarii nomine, Titianum toti antiquitati ignotum prodiisse censeo II. Expuncto igitur Κiliano, de Cipriano dubitandum non est . quin antiquioribus legum interpretibus sit adiungendus. Patria Florentinum mule, ab Aocurso accipimus. Is enim aliquam eius glossam producens, & rejiciens, Florentinum aperte dicit. G Et quamvis alii aliter huius antiqui interpretis nomen legant . in pervetustis tamen codicibus bibliothecae Barberina , & Collegii Hispanorum Bononiae huius I ii nomen compendio scriptum repe i in hunc mindum CD quod Cyprianum, sive Ciprianum interpretari licet; alium enim non babemus, cujus nomen ea compendiaria nota scriptum esse possit. III. Laudatur Ciprianus a Philippo Villanio . qui ex paucis Accursit ver his magnificum Cipriani elogium effingit. potius oratorio more ad quam clam veri speciem, quam ad hi itoliae fidem accommodatum. Itaque nihil aliud sere,
quam eius nomen , dg patriam . di proseisionem ab eo aureore habemus, quae ipse ab Accursio accepit. Unum addit cle suo; quod, quam in sententiam accipiendum sit. haut satis intelligo. Cum iura, inquit. civilia Ravennae docerentur, Ciprianus fere prim .s omnium, quae contra ita in legibus prima fronte videba:atur, egregie con tiavit; quaeque in diversis locis dispella in eamdi m semientiam conveniebant, in unum collegit. ac rite disposuit. Ita Philippus Vil Ianius in libro, quem inscripsit, de orignae civitatis Florentiae, S de eiusdem famosis civibtas ad Philippum de Alenconio Cardinalem Ostiensem ; cuius synoPsim Italicam edidit Cl. Magucchellius, nos latini autographi excerpta in Appendice damus. γὰ Sed ea aetate, qua Ciprianus vixit, nec magnam fuisse scholae
Ravennatis celebritatem arbitror, nec ipse inter primos iecenseri potest , qui jura civilia interpretati suiu, nec aliud ab eo scriptum censeo, quam breves aliquot glossutas in libris legum. quos interpretabatur, ex quibus unam aliquam decerpsi Accursius. Vixisse enim Ciprianum oportet exeunte Xl I. saec
lo , ac sortasse initium quoque XIII. saeculi attigisse; quippe qui Rosredum
Beneventanum eru siit, qυi Agooem etiam in nostris scholis audivit. Eo autem tempore aut i ulla erat omnino, aut sere iam deserta apud Ravennates Iuris prindentiae schola . cujus in tanta veterum tabularum copia, quibus archivum Metropolitanae Ecclesia eius civitati , Classense nostrum abundant, nullum ceditum monumentum reperite licuit. Cum autem eo tempore multi jam fuissent Clarilsimi legum interpretes, quos supra recensuimus, non video, cur Ciprianus eo nomine laudandus sit, quod fere omnium primus ex eo numero stetit.
104쪽
Neque etiam aut amplioribus commentariis. aut aliis scriptis civilem Iurisprudentiam illustrasse videtur, quae ante Philippum Uillanium. ineruditum scriptorem, de a Cipriani temporibus nimis distantem . commemoravit nemo. IV. Hujus Florentini JCti filius ibisse videtur Gerardus Cipriani filius Iuris-mritus Florentinus, qui anno MCCXV . cum esset judex Communis Bononiensium , cum duobus primariis civibus legatus eli ad Archiepiscopum Pilanum.
electrum arbitrum in controversia quaeam, quae erat inter Bononienses nostros di Pistorienses. Praetura in Bononiensem eo anno gesserunt eodem tεmpore Florentini duo, Gerardus capoin saccus, & Catellanus. Λpud horum alterum
Assessurii officio functum existimo Gerardum Cipriani filium. sa Atque ex JUtis litis verisimile est propagatam fuisse Ciprianorum 1amiliam . Florentiae olim illustrem, de qua habemus Dini Mugellani consilium . quo demonstrat ,
Ciprianos non esse ex magnatum ordine . qui in Republica Florentina . Populari regimini assueta , quemadmodum aliquando etiam in nostra, a Publicis Procu rationibus arcebantur.
ORundius, inter Scriptores Bononienses, duos, qui eodem tempore vixerint,& eadem legum professione claruerint, Albericos recenset, alterum de Polla Ravennate appellatum, de Scannabic his alterum; quae gens olim Bononiae
notissima fuit. Ac postremum hunc reliquisse dicit quaidam iuris quaestiones. Duas extare dicit; vademque sistit Ghi tardaccium cb . Sed nihil eiusmodi apud
Ghirarda tum legitur; nec ulla alibi huius doctoris mentio, qui cum Alberico de Porta Ravennate aetatem egerit. Alidolius, praeter Albericum de Porta Ravennate. Albericum Arimund uin de Scannabicchis de S. Petro inducit; sed eum recte dicit multo serius. quam Albericum de Porta Ravennate, vixisse. e Sc dAlbericus iste Scannabicchius, Arimundus de S. Petro non unus idemque do tor fuit, sed unus & alter; de quibus suo loco dicetur. Nunc igitur de Alberico de Porta Ravennate. Hunc autem plerique non recte distinguunt a magiitro Aldrico, qui iisdem temporibus vixit, nec incelebris ruit in Ictorum Ordine . Sed facile est, alterum ab altero apud Odoiredum distinguere, qui utrumque lae piissime laudat. Primum semper dicit doctorem legum, aut anti, quum doetorem; alterum non alio. quam magistri Aldrici nomine appellat: ex quo apparet. Postremum hunc do florum coetui adscriptum non fuisse . quamvis legum lcientia excelleret. Et iam in Accursit glossis non raro utriusque auctoritas affertur; sed saepius Albericus in Aldricum. amanuensium Culpa , Conversus est ; Contra .
II. Sed Albericus vulgo de Porta Ravennate dicebatur; atque in eadem familia prodiisse videtur . ex qua Hugonem fuisse diximus. Erant propria ejus is miliκ nomina Hugo . di Albericus. cc atque ex hoc postremo cognomen dinxit. Bulgarum in jure civili audivit . e) in quo ita excelluit, ut nemo majori auditorum concursu eam facultatem in Academia nostra docuerit. Testis est Osredus. qui in scrutanda antiquorum doctorum historia diligentissimus fuit. Albericum. Ob auditorum frequentiam, legere Consuevisse in palatio Communis Bononiae . sive in scholis S. Λmbrosiii. quae tunc erant palatium Communis Bononiae: co nullae enim erant per illud tempus publicae scholae. & doctores in suis
quo Iupνa dictum es , patre Uberim κaιιι es. scholares, quod tegubat in palatio Cona munis,l- eburra tu,s arctioi monialium S. Ag ιis , scilicet, in scholis S. Anibroiit, qliae erant tunc xs Am XI m. Ieripta, babemus d. Amedeum palatium Communis. OD red. iv t. quicumque .
105쪽
stila quique aeditiis idonea sibi auditoria construenda curabant, vel pretio conducebant. Erant autem, quantum ab Odofredo ipso intelligimus. S. Ambrosii stho. Iae ampla quaedam conclavia prope S. Ambrolii Ecclesiam , ubi ab antiquiori tempore Populi Bononiensis conventus haberi solebant, & a Magistratibus u 1banis jus dicebatur, antequam Bulgari aedes ad id fuerint delectae. Conveniebant in iisdem scholis certis diebus societates artium: ab atque hoc pri mum fuit Rei. publicae Bononiensis palatium , curia S. Ambrolii appellatum , cuius exiguae reliquiae adhuc supersunt prope splendidum S. Petronii templum iii vico . qui est ad ejus latus occiduum. III. Extat ad Albericum Stephani Tornacensis epistola, qua illi commendat
Hugonem Clericum Aurelianensem , rogans, ut eum in 1 uo contubernio habere velit. Stephanus Albericum Bononiae noverat, cum ibi studiorum causa versaretur; ejusque absentiae dolorem solari se ait assidua ejus recordatione, quare &ejus nomen non cessabat apud amicos de domethicos praedicare & extollere. DIU. sed ejus factum illaudabile narrat Odot redus, quod supra indicavimus. ubi de Bulgaro dicebatur. Cum esset vini appetens, 5e conviviis libenter interesset . animi levitatem, de intemperantiam doctore indignam aliquando ostendit. Cum apud Hispanos discipulos pranderet, ac vinum praepotens nigrum appositum esset, poscenti aquam ad diluendum, vinum album miscuerunt, quo potulargius sumpto inebriatus est, ac poscentibus discipulis, ut erat mente non ino egra. reculare non potuit, quin pro illis fide iuberet , eisque sua scripta commodaret, quam ob causam has illi insidias sti uxerant. c V Vixit cum Joanne, Aldrico, Henrico de Baiia, Placentino. aliisque . qui ante finem XII. Leculi Academiam nostram illustrarunt. Odo Dedus tamen ait. fuisse aliquanto Ioanne antiquiorem, licet uterque eκ Bulgari schola prodie
rit. cl) Alidosius floruisse ait anno MCXL. e) Ego serius existimo. In tabulis
Bononiensibus eum reperio ab anno MCLXV. ad MCXCIV. OVI. GIosias in legum libros scriptit, ut ceteri doctores eorum temporum. Eius quoque celebrabantur Distinctiones, piolixum opus. quod prius edidit mi. nus perfectum de absolutum , postea vero secundis curis perfecit O auxit. No. vas, & antiquas Alberici Distinctiones memorat Odosredus ; qui multo copiosores, de meliores e lite ait Alberici Distinctiones, quam Ioannis. g) Eas numquam typis editas fuisse existimo. In codice mis bibliothecae regiae Parisiens,
A que hi ic etiam conjectura ducitur de eadem familia Hugonix. Et Alberici: videtur enim Albericus incoeptum opus ab IluMne, quati haereditario jure, pedisciendum accePisse.
qui suit contem i,oraticus dii. Joanliis , immos ei or xtate, ut aiadi 'I a dia. Ragarotio DIODe .
Ili charta archivi Monachorum s. st
pharii , nut in Ae/,atias B uaon. , aratio MCl. v. seriola, nominatur clii. Albericus cautidicus. Item
de ad.erfatis hane mi inctionem r quia bona& quot d ana eur fic est iii multis locis r & est prima in novis ot aciti quis disti lictionibus dii. Α'beriei.& domicitis Aro seripsit eam in siimma huius litus, . . . . Item domitius Io nes scripsit eam iii suis distinctioni si di ilici primi Pacto-νum iri. in illet domini Alberici . sed longe maj. ires & metiores sunt illet domini Uberiei quam is lx domini Ioannis. & durant per qui denos qu. ii ternos. sed illet domini Ioannis noti
durant Diti per duos qui litori . unde cavea illvobis qua ido emitis ... Dicors ergo quod pacta alia sunt super substaiatialibus eontractus. alia si saer Darii res bux. alia super accideia tali
106쪽
IGnoravit Aldricum Panci rolus; quem tamen facile agnoscere poterat in odo.
Dedi , Rofredi Beneventani, Cardinalis Ostiensis, aliorumque veterum doctorum libris. Floruit Bononiae cum Bulgaro. Martino. Hugone, Iacobo, non par1 quidem fama cum illis Ictorum principibus, sed tamen non ita obicurus, ut ejus memoria ad aetatem nostram pertingere non potuerit. Diplovataccius, qui non bene ab Alberico secernit. plura ait ab illo scripta fuisse in jure ciuili per modum novellarum , quae tamen non inveniuntur. ab Quid velit hic sibi Di. plovat accius, non intelligo. Glossias credo Aldricum, ex more aliorum doctorum . scripsisse in legum libros, quibus usi sunt antiqui di, flores, quos supra nominavi, in primis autem Accuruus, qui tamen non temper Aldricum ab Alberico recte dili inguit. Est autem manifestus error glogie Accursianae ad L d lum. C. de dolo malo , ubi Aldrico trai uitur id , quod Alberico accidisse alibi ostendimus. Quamquam hunc errorem tribuendum centeo amanuensibus &librariis potius, quam Accursio ipsi , cui ig totum esse non poterat . quaenam essent Alberici. quaenam Alurici scripta. Eum scribit Ostiensis annis pluribus rus civile Bononiae docuisse; c) di magnae auctoritatis virum appellat Rosi edus Beneventanus. Si tamen apud Ostientem etiam. & Rostedum, pro Aldiico Alberici nomen reponendum non sit. db Sed nemo sequentius ejus auctoribtatem usurpat . quam Odostedus; qui tamen nec dominum. Deque doctorem umquam appellat. sed magistrum . Ita etiam appellatur in antiquis tabulis am
ne factum est. Quamvis enim & doctrina excelluerit. & in docendo etiam famam non vulgarem consecutus sit. coctoris lamen gradum non obtinuit. II Suspicatur Cl. Montius. Aldricum nec glossas in legum libros scripsisse . nec aliud docuisse . quam formulas actionum forentium. Itaque ut in Ac. cursit glossis. sic in aliis veterum JCtorum libris perperam Aldricum pro Λυbericci irrepsisse putat. ac piopterea Aldrici nomen ibi tantummodo retinem dum, ubi magistri nuncupatione donatur. ut est non raro apud Odouedum.
I Unc etiam ignoravit Panci rotus, ct ceteri sere, qui de claris legum in. terpretibus scripserunt. Sed ejus memoriam nobis servarunt Odofredus.& Rofredus Beneventanus, a quibus accepit diligentissimus Diplovat accius. g Λlidosius vix nomine notum habuit. & vixisse ait anno MCC in Natus est
in Hii innis, qui invitaverant eum ad prandium, ut fideliaberet pro eis x vel rationes suas accommodaret , & dabant ei vinum quasi aquam ru-heo mixtam, ut sic inebriaretur. Glo. in . d. Iam. C. de dolo malo. e os . a Summa tit. de resi. d) Rostia. titi de actiouitas. e Urieus eu- Bia aro, Μaritas , Hupone , o aliisque primariis viνιν MUuit sotianIα I. ut aliae HilI.brandi GVAna. Iis in Ovila Ilo eborum S. Meybani, quam nAp eit ire dodimus. Nominatur autem mae. ANdrιcas non Iolam pos quatuor vias dotiaris, Ied post pie ψque ex is matratibus , or claris cisI-bus , qui uua adfuerunt.
noluentis , summus legula , atque orariar, ita aure civili miclara per inoc utra glostarum composuit, cujus gloisae inveniuntur signatae sis Ir. neritura secundum Rostedum Beneventaniam insciis Libialis titia de S. C. Velleiatio. Hie fuit vir nobilis &e. Diplo r. I. -κνleo de Bulla.
107쪽
ex nobili & potenti familia . quae diu in civitate nostra floruit, ac de Baiia dicebatur. Diplovat accius de Bulla perperam vocat ; Alidosius de Balia . a
Fuit autem aeque clarus scientia logum, ac manu promptus, di strenuus in armis. O Qui vir esset Henricus, experimento suo diuicit placentinus. Cum enim in schola exponeret S. C. Velleianum, quamdam Henrici opinionem rejiceret, per jocum inquit: Homo nimirum Hemicus de Baiia . quem confutabat . erat in partibus , tibi habitat Velibanum . Sed caro ei stetit hoc dist rium; cum enim id rescivisset Henri Cus, noste correptis armis in eum triuit, iniuriam dicaculi doctoris ulturus. Sed ille fuga sibi consuluit, & ad Montem- pessulanum se recepit; cc ubi ius civile, quoad vixit, proscisos est. Vivebat Henricus anno MCLXIX., ut ex tabulis archivi Monachorum S. Stephani , nunc Senatus Bononien is, in quibias Ben/ieus ea trietis , 'ci letum doctor subscriptus
II. Atque hinc intelligimus, Henricum non se Ium interpretandis legibus in schola, sed etiam agitandis in 1 oro causis intendisse; quod eatisdiei, & testim doctoris tituli declarant. Scripsit, ut primi illi interpretes, qui ante illum sue rant, non perpetuos apparatus in legum libros, quos in scholis legebat, sed
breves glossas, ex quibus sua commetriaria uitavit Λccursius. Rofredus aliquando eum lausat . eiusque glosas memorat, quas ait reperiri signatas per n. Ita in libris edidis legitur . Fgo Henrici glosas hisce sigiis notatas existimo m. vel II ., quibus Henti ei nomen indicaretur. Neque enim sola litera , quae est prima eius nominis, designari poterat . eadem enim sigia usus erat Hugo; sic enim hodie dum non solum in manu exaratis. sed etia in in editis antiquorum doctorum Ithris notatum videmus eius do 'oris nomen. Fiequentes enim sunt in Ro-fredi Libellis, in Summa Aκonis, in commentariis Accursi. & Odosr di hae , &id genus aliae ii glae Η. B. vel BuL AM P Pla.. qua Hugonem , Bulgarum , Martinum, Pillium . Placentinum designant. Sed amata uentium culpa vitiatae sunt eae si glae , quibus Henrici glossae in lignitae erant . ut iam sere in editis libris, in manu etiam ex iratia . non admodum antiquis, in hunc modum exhibeantur R. Mendosa haec nota sucum fecit Uiplovat accio; qui cum apud Romilum legislat, glossas Henrici de Bulla i sic ille hunc doctor ena appellat reperiri signaicis per D. , existi- maint, ibi Irnerium indicari. & Henricianus glossia, ab Irnctio signatas. Hoc a intem admissis, nece ille erat, Irnelium Hemico vel potu riorem, vel saltem aequalem fuisse , atque etiam Placentinum, qui cum Henrico vixit, quique Martini Gosiae auditor fuit. Martinum vero ipsum, su 'garum. Hugonem, S Iacobum multo
ante triae rium hi X se oportuis t. Ita unius notat iunctitae vitio in miras ambages
incidit Diplovata ccius. ex q-ibus se explicare non potuit; primam Iestitutae per linerium saris prudentiae epocha in infeliciter turbavit. III. In eumdem scopulum inal egit B i nardus Taimccius . cum ius civile profiteretur in Acadi mi a Pisana; ex qua, ob singularem prudentiam ad summos honores, S primos mi id si erit gradus apti l Rigem Neapolitanum expetitus
est. Neque Guid O Grandius, cum Tanucciuin confutare niter tur , quamvis re 'e viderit, non potuiste Henricum de Baiia esse Coaevum Irnerio, tamen
cum explicare vellet, qui fieri potuerit, ut Henrici glossae s gnatae ficerint per D. . idest, ut ipsi videbatur, per bis itim, aliquid dicere potuit, quod veri speciem ullam praeseserat . ce GUIL
& potens in ei itare Bononiae , & turic tumisi orix reetebat: Homo ille erat in irartibus , ubili:titat velleianum. Unde dominus Herar: cus, otii erat in coauraria opitii orae, cle Docte ars alivit dolii initi a Placent trium, & sic timore illius
ibid. , , Hujus familiae de Baiia GEcter me uti σ
b, In qu stione ista dixit dia. Henricus de Ballia i L de Balta qui fuit aliti lutis dinctor ex strui tuus in misis, itia isque in legi bus, quod uia stio ista erat erroitea . o DeI. in I. quam is C. de suris er fatii leno tritia. c uatic secitentiam secuti furit millii , Praecipue Pl. qui dum in cathcdra legeret diavit de domino Heri r cci de Baiia, cuius glolsiae inveniuntur tigriniae Imr se qui nobilis era
108쪽
GUILIELMUS DE CABRIANO.HIe etiam Panci roli diligentiam fugit, immo & Diplovataccii, quod magis
miror. & ceterorum, qui recenti memoria de claris legum interpretibus scripserunt. Sed tamen aetate sua non vulgaris doctrinae famam consecutus est; eumque perpetuo laudat odosredus , & ΛCCursius etiam non pauca ab eo mintuatus est . originem & agnomen duxerat eius familia . quae ex praecipuis Bri-πianorum suit, ex Castro agri Brixiani Cabriano, quod ab ea civitate passibus circiter XIII. mille distat. Sed huius tamen professoris nomin non uno modo effertur in antiquorum libris, ob librariorum imperitiam, ubi non modo Ca-hrianum, sed & Gabrianum. & alicubi etiam Camianum reperio. Hunc esse Guillelmum censeo, quem studiose laudat Stephanus Tornacensis; tempora enim S prosessio congruunt, nec alius per illud tempus occurrit eo nomine inter lenum prosetares, qui Bononiae floruerint, iis laudibus dignus. Et commendat Hugonem Clericum Aurelianensem . de quo etiam scripsit ad Albericum de Porta Ravennate. Pergratum sibi accidisse ait. quod ex testimonio multorum, qui Bononia advenerant. acceperit, eius famam ac celebritatem nominis in dies Crescere, & se ipsa majorem fieri. Itaque optare se. ut magis magisque aucta, sicut odor agri pleni, cui benedixit Dominus, & longe lateque dissula in ejus auditorium remotas excitet nationes. O)u. Cum Bononiae degeret Stephanus Tornacensis, Vel nondum inter pro DRres legum sedere coeperat Guillelmus . vel minore adhuc fama docebat in scholis, quam supra modum deinde auctam gratulatur Stephanus Tornacensis. Sed cum Guillelmus patria Bononiensis non esset, non miror, nulli bi eius mentionem in monumeruis civitatis nostrae reperiri. Neque vero de ejus aetate quidquam statui posset, nisi eκ epistolis Stephani Tornacensis constaret. Guiliebanum . & Albericum de Porta Ravennate coaevos fuisse: utrique enim Clericum illum Aurelianensem commendavit. Scripsit Guillelmus casus legum. quibus Commentaria adjecit Ioannes Bassianus; b, atque hinc etiam de ejus aetate aliquam ducere licet contei turam e senior enim Ioanne fuisse videtur; quod etiam de Alberico dixerat Odofredus. Scripsit praeterea glossas veteri more in libros Iegum, quas frequenter Accursius, Odofredus, aliique usurpant. III. Guillelmum de Cauriano Archiepiscopum Ravennatem iisdem tempori-hus habemus, qui Creatus circa annum MCXC. . anno MCCI. obiisse dicitur. sc Si cognomentum huius hominis spectes, nihil impediet, quo minus eumdem esse putes, qui prius annis multis in Academia nostra jus civile docuerit, post tem Ravennatium Antistes inauguratus sit. db suffragatur agnominis raritas; di tempora etiam mire conveniunt. Ut igitur Lotharius Cremonensis ad Pisanam . ita Guillelmus de caditano ad Ravennatem cathedram per illud serme
IV. Iacobus MalvIcius in chronico Brixiano, inter rerum Italicarum scriptores a Muratorio edito. Guillelmum quemdam de Cardinalibus memorat, R
M Hilaria opinio tua, reIatu commeam Hum, is ipsam in dies excedens gratum mihi Praebet spectaculum ... Crescat obsecro, di sicut odor agri pleni, cui benedixit L minus, longe lateque diffusa, in auditorium tuum rem has excitet nat ones . In editis es adiutorium , quod in isse e --ομα es. Sreis. Toreae.
b D. Ioannes, sive Ni laus Furiosus post
eum commentavit Iegem istam in libro isto cinsaper etiam commentavit eam eisdem verbis
fies. c. Iur M. propter statam.
e Sub id tempus Guillelmus Ravenna.
tum Archiepisco; ix , quem nonnulla eius πιν iis monumenta Hillelmum de Cauriano appel
lant, eum diligenter Ecclesiam adminimallet, de vita decessit . Hieν. Rub. Hisor. RMA L. R. p. me υ p. 36 .
109쪽
vennatem Archiepiscopum, quem ex praeclara Brixiae familia ed; tum dicit; eumque ait pro Lot.nbardis apud Fii deii cum AEnobarbum de concilianda pace prinium tradiasse , demum anno MCLXXXIII. extremam ei operi manum imposuisse; coque agente pacem Contiantiae compolitam. a) Quem hic de Cardinalibus dic tum habemus, eumdem e se puto ac Guillelmum de Cabriano, de s arcinalibus dictum, librariorum impetitia . At Malvicius memoria lapsus turpiter in historia peccat: nec dum enim . cum de pace inter Imperatorem Frideri- Cum, & Italicas civitates ta magnates agebatur, Guillelmus cathedram Ravenis natem obtinuerat. Conventui Italicorum procerum anno MCLXXU. habito. in quo primum de pace cum Imperatore firmanda tractari coeptum , pro Brixianis interfuit Albricus de Cauriano. Hinc erroris causam Malvicio extitisse arbitror. Adde, quod Guillelmum noverat Imperatori amicissimum se . minus aequum, vel aperte in sum pontifici Romano; mortuo enim Hen. Tico VI. constat, Ravennatem Archiepiscopum, qui tunc erat Guillelmus de Ca.
briano, Innocentio III. obstitisse , cum H miliam provinciam tibi subscere niteretur. cc Huic ipsi tribuendum censeo. quod Henricus VI. amplissimo di. Plomate Brixianos donaverit, quod anno MCXCII. in Germania datum est . eique scribendo cum multis Ecclesiasticis proceribus, unus ex Italicis intersuit
Guillelmus Λrchiepiscopus Ravennas. cd XVII.
Non obscurus est in historia Mediolanensi obertus ab Horto. Is consul
erat anno MCLXXI., cum nova M cliolani moenia construina sunt, amnis aliquot post civitatem a Fiiderico AEnobarbo vallatam . ce) Sed multo celetilior est inter Jurii prudentiae prosessores: est enim quasi primus auctor iuris seudatis. Is omnium primus cum Gerardo C agapisti Bernardinum appellat Di-Plovat accius is ) consuetudines seudales in ordinμm redegit, & literia mandavit quae hodie sum in corpore iuris civilis locum habent, omnium sustragio sunt Probatae. Filium habuit. Anselmum nomine. sve, ut tunc dicere sol bant, An sellum . qui in nostris scholis eruditus est; quod credo etiam de eius Patre Oberto: vix enim quisquam fuit primis illis restitutae Iurisprudentiae tempori bus , qui aliquam in ea facultate laudem consequi posse speraret procul a no stis scholis. II. Edidit Anselmus libellum de iustaeumento amouum . quem manu eXara tum vidi in codice membranaceo bibliothecae Collegii Hispanorum . ad quam aditus mihi commodissime patuit humanitate Illustrissimi Domini Antonii MartineE . eius Collegii moderatoris, doctrina & eruditione spei latissimi viri. g Mira est autem imago Academiae Bononiensis, quam auctor iste, rudis quid m& inelegans, in eo libro exhibet; est aptissima ad convellendam Muratorii opinionem, qui ait. initio solas l. gos in notiris scholis foruisse, ceteras autem ficultates multo serius inductas. chb Iustitiae templum appellat Academiam D.
ca) Intercurrenti autem multo tempo--I egatis hinc itide, venerintlia pater, & e vi noli cr irae moraiidux dii. Gulieli aus de Cardi. M l bus , illi .e Alchiepiscopus Ravennatum , Pro Lombardis ad Im; aeratorem proscctus est. Erat quippe diebus illis geriealogia civium illotum de Cardicialibus suinnie praecipiaa, qt
110쪽
stram, quam esse dieit domum tri lateram, cui te thum apponunt septem planetae , dexter autem paries ex variis naturis rerum coagmentatus erat, sinister vero numeris colligatus, ultimus denique quibusdam formis contextus. Porro prae clari aedificii fundamentum casibus constructum. argumentis confirmatum , Cotinribus . veluti quibusdam floribus, erat variatum . Hane domum Bononiae se reperisse dicit, in eaque diu multumque consedisse. & omnia diligenti perquisitione scriatatum esse . Nemo hic non videt. Praeter Iurisprudentiam, propter quam hoc praeclarum aedificium justitiae templum appellatur. Astronomlam, Physicam, Arithmeticam. Dialei hicam. Grammaticam denique, & Rhetoricam, ac poesim, haud prorsus insulse expressas, quibus se dedisse operam fatetur, sed Iurisprudentiae in primis . cui potiores studiorum suorum partes devoverit. In eumdem modum , cum doctor quidam Parisiensis ad sodales suos sermonem haberet in illud Prov. IX. I. Sapientia aedi eavit Fbi domum . ita Sapientiae domum constituit . ut artibus pro basi positis. Leges . de Medicinam parietibus, Theo. Iogiam tecto superno comparaverit. a III. Anselmum memorat Obertus ejus pater, qui eidem inscribit secundum librum seudorum. Apparet autem ex ipsa libri inscriptione, Anselmum non mi.
mus , quam elua Patrem , patrocinandis causis vacasse ; quod etiam observavit
Diplovataccius, 'ui multa ab eo sevdalia dubia definita fuisse confirmat. so XVIII.
Post Manini Gosiae decessum, principem locum tenuisse videtur in Gosanorum secta Placentinus. Hunc Martini auditorem fuisse ferunt; ac celte stit ejus opinionum non instrenuus assertor Sed ut erat in dicendo liberrimus, &audacissimus, non ita Martini studiosus flat. ut ab eo post mortim insectando abstinere potuerit. O Hei neccius eum vocat Ortonem Placentinum , contra veterum omnium monumentorum fidem. d) Et sunt, qui natum in Gallia dicant; ce) sed id etiam nulla ratione. Moventur, opinor, quibusdam verbis ex ejus prooemio ad Summam in tres postremos Codicis libros, quam vix inchoatam reliquit; sic enim inquit: Exacto quadriennio ἰtertim domum apud Montem- pessulanum redii, ibistis mihi tardi sit trium librorum Codicis titulos titiles. Digestorum ... sub summulis comprehendere. Dixerat ante. Bononiae se quadriemnio docuisse, accitum a scholaribus, qui eum e patria sua . ubi vacuus curis, ει docendi labore aetatem agere decreverat, importunis Precibus, & consangui neorum etiam inciis extraxerant. Sed mihi videtur locus ille corruptus; ut est revera innumeris mendis foedata in libris editis Summa illa a Placentino inccepta, & a Pillio absoluta. Itaque legendum existimo, exacto quadriennio it rum demum apud Montempessulanum redii. Quod si quis aut vitium hic esse ne. Set . aut emendationem non probet, non admodum repugnabo, dum mihi concedat, Placentinum iis verbis patriam suam non designasse; quippe qui in emdem prooemio aperte ostenderat. patrium solum non esse sibi apud Montempes.sulanum . Ad hae , inquit. loca tertio mihi apud Montempessulanum venit in animum tyronibus serum intro ditiones ad libros juris maiores componere. . . His au rem peracius longe posea in patriam reveretis ium. Si ergo, post diuturnam moram apud Montem pessulanum habitam , Placentinus in patriam se reversum fatetur. alibi natum oportet, quam apud Montem pessulanum.
II. Sed quaenam igitur Placentini patria λ Ego Placentiam censeo , sue vi-I a Cum