장음표시 사용
91쪽
4 antiquae Romanorum opes, & dignitates Fortissimi quondam Romani M ii quonerant, nunc sine uiribus. Terrebant Romani ueteres, nos timemus: uectiλ ήm D mgalia illis soluebant populi barbarorum, nos uectigales barbaris sumus. Vendunt nobis hostes lucis usuram, tota admodum salus nostra commercium est.O infelicitates nostrς,ad quid deuenimus dc pro hoc gratias barbaris agimus, a quibus nos ipsos precio comparamus. Quid potest esse nobis vcl abiectius, uel miserius: dc uiuere nos post ista credimus, quibus uita sic constatet Insuper etiam ridiculos ipsi nos iacimus, aurum quod pendimus, munera vocamus. Dicimus donum esse quod precium est,re qui, dein precium conditionis duriissimae ac miserrimae. Omnes quippe capibui cum semel redempti fuerint, libertate potiuntur: nos semper redimismur. 5c nunquam liberi sumus. Illorum more dominorum nobiscum bat simile baci agunt, qui mancipia obsequi js suis non necessaria mercedibus pro/merendis locant. Similiter enim non unquam ab hac sumus liberi functione quam pendimus. Ad hoc quippe mercedes iugiter soluimus, ut sisne cessatione soluamus.
' v si autem de infirmitate ac miseria Romanoru non/nulla dixerim contraria sorsitan negocio quod nuc agimus dixiisse uidebimur. Scio enim posse hoc loco subinci,Hinc maxime probati,quod non respiciat humanas res deus: quia cum Romani quondam pagani di uice/rint,& regnauerint,nunc Christiani oc uincantur,& serviant. Sufficere quidem ad confutationem obiectionis istius poterant tibia, quae dudum de cunctis sere paganis gentibus dicta sunt: id est magis Peccare eos qui scientes negligant legem dei, quam qui non faciunt nescientes. Sed tamen si deus annuit, cum ad eam negocri partem accesserimuS, ut de ueteribus Romanis aliqua dicantur. cuidenter ὀiuino munere approbabimus, tam iustum tunc erga illos fuisse domini lavorem quam nunc crga nos iustam seueritatem. Et tam dignum illud fuisse, quod Romanos tunc deus auxilio suo extulit, quam nuc dignum esse quod puniuntur. At/que utinam poena ipsa prodcsset. Illud grauius ac luctuosius multo, quod post poenam nulla correctio cst. Curare nos uult castigationibus suis do post mnam
minus, sed curam non remedia sequuntur. Quid hoc mali est et iumenta ac nulla com/pecudes sectione curantur. Et putrefacta mulorum, asinorum, porcorum quiscera cum adusta cauteriris fuerint,munus medicae adustionis agnoscunt.
92쪽
statimq; ubi aut cremata,aut desecta fuerit uitiatorum corporum labes, in locum demortuae carnis uiua succedit. Nos oc utimur. dc secamur: sed nee serti descistione, nec cauteriorum adustione sanam uri immo quod est gra/uius, cura ipsa deteriores sumus. Et ideo non frustra nobis euenit, quod euenire pecudibus ec iumentis solet, quae irremediabiles morbos serunt. Nam in omnibus partibus mundi quia curis medicantibus non corrigi/
mur,morte atque occisione finimur. Ecce cnim,ut non repetam, quae inubis ante iam dixi, hoc ipsum quale est quod paulo ante memoraui, scilicet quia Zc miseri pariter dc luxuriosi sumus Esto enim sint uitia ista felicium, quamuis nemo quidem probrosus possit esse oc felix: quia ubi non est uo felicis ra honestas, non est uera felicitas. Sed modo, ut supra dixi, esto sint ub M tia ista felicium, oc longe flagitiosius laborauerunt ad exacerbandum. An sorte salsum est, oc odiose potius, quam uere ista dicuntur Non ora toria probatione qua uti ali j in causis solent, ut producam quoscunque adprobandum aut paucos, aut extraneos, aut minus idoneos testes: ipsos
interrogemus a quibus acta sunt: falsum sit quod diximus si negatinii fa/tentur etiam. Et quidem quod est grauius sic fatentur, ut in ipsa consesesione non doleant: idem enim nunc est animus in fatentibus, qui in agen/tibus suit. Sicut tunc non puduit flagitia committere, sic nunc omnino non poenitet flagitiosa secti se . Exceptis tamen perpaucis se e sanctis atat que insignibus uiris, qui . ut quidam de numero ipsorum ait: Sparsis rede
seminoia merunt crimina nummis. Exceptis inquam,his quos loquor, utique etiam Rς qμ' illa tunc generali admodum colluuione uitiorum recte minorum crimi
r ' num reos suisse credimus, qui corrigi a diuinitate meruerunt. Non peni tus enim dominum laedit suum, cui propitiatio reseruatur. Et quid plura: puto quod semper dc in ipso errore respexerit, a quo hoc obtinere potuit, ne diutius crraret. Caeteri autem 5c plurimi ferme ac nobilis smi, prope idem omnes: unus gurges, omnium gula: pene unum lupanar,omnium Lupanaria vita. Et quid dicam de lupanaribus c minoris etiam criminis lupanar piito. Meretrices enim quae illic sunt, foedus connubiale non norunt, ac per hoc non maculant quod ignorant. Impudicitiae enim piaculo sunt obno/xiae, sed reatu tamen adultciij non tenentur. Adde huic quod oc pauca scrine sunt lupanaria, dc paucae quae in his uitam infelicillimam uiuunt. Aquitani Damnauere meretrices apud Aquitanos : at ubi ea ciuitas in locupletissisma ac nobilis ima sui parte non quasi lupanar fuit c Quis potentum ac dis uitum non in luto libidinis uixit c Quis non se barathro sordidissimae coibluuionis immersit c Quis coniugi j fidcm reddidit cimmo quantum ad
, passivitatem libidinis pertinet, quis non coniugem in numerum ancilla/rum redegit dc ad hoc uenerabilis connubi j sacramenta deiecit, ut nul/la in domo eius uilior uidcretur in maritali despectione, quim quae erat princeps
93쪽
princeps matrimonii dignitate. Cogitat sorte aliquis non ita ad plenum
esse ut loquor,habuisse enim illic matresfamilias ius suum, de dominarum honorem potestatem tenuisse. Verum est, habuerunt quidem multae integrum ius domini j, sed nulla scrine impollutum ius matrimonii: δc nos modo non quaerimus quae mulierum potestas, sed quam uirorum corripta fuerit disciplina.Quamuis nec potestatem quidem illic matresfamilias integram habuisse dicam, quia quaecunq; ius connubii inuiolatum ac sabuum non habet nec dominium saluum habct.Haud multum enim matrona abest a uilitate semarum, ubi paterfamilias ancillaru maritus cst. Quis autem Aquitanorum diuitum non hoc fuit, quem non sibi ancillae impu/dicissimae, aut adulterum, aut maritum iure dixerunt c Equi enim emissa Ηkrristit, ut propheta ait, in foeminas secti sunt. Vnusquisque enim ad uxores proximi sui irruebat Iatque illi de quibus haec scripta legimus.& minore sortasse crimine, &minore, ut reor, numero criminum ac passivitate pecca/bant.Hi autem uere ut emissari j equi non ad paucas tantum, sed pene ad vesis uomnes uernulas suas,id est ad greges proprios irruebant, ic in morem eo/ equitum pecudum,qui mariti gregum appellantur, seruidae libidinis debaccha ,
tione grassantes, in quamcunque eos primum foeminam ardens impudici/tiae furor traxerat, irruebant. Hic iam quaero a sapientibus, cum lim ita ebsent quales putent fuisse illic familias,ubi tales erant patresfamilias: anta seruorum illic corruptela, ubi dominorum tanta corruptio Morbido Morbidum enim capite,nil sanum est, neque ullum omnino membrum ossicio suo sungitur ubi quod est principale no constat. In domo autem sua pacis de opu/lentiae securitas.Cur quaeso illic sunt,ubi iam nulla pax, ubi nulla securitas. In omni enim ferme urbe Romana pax dc secutitas non sunt. Cur sola uiutia tantum perdurant quis rogo serre possit in homine egestuoso esse la sciuiam Criminosior quippe est luxuriosa paupertas , 5c maioris est inui/ Luxuriosa diae miser nugator. Quis captiuitatem expectans de circo cogitat Quis metuit mortem dc irridet Nos N in metu captiuitatis ludimus. de positi in mortis timore ridemus.Sardonicis quodammodo herbis omnem Roma/ num populum putes saturatum. Moritur Sc ridet, & ideo in omnibus sere R Sardo partibus mundi risus nostros lachrymae consequuntur: ac umit etiam in ti
phaesenti super nos illud domini nostri dictum: Vae uobis qui ridetis,quo inis . uti,niam sebitis. Sed forsitan cum de ludicris ac laeditatibus publicis diutiss/ tu,
me dixerimus, in hoc tantum deteriores in enos putes barbaris, quia illi haec non aῖunt, nos agimus, caeterum ipso carnalis libidinis scelere dc ser, nicationis funestae coeno no ita pollui.Comparemus,si placet, teris nationibus etiam in hac parte Romanos:& quidem nescio an ullis rectius coparentur,cp his quos deus in medio Reip. suae positos possestares secit ac dominos isti esse Romani.Unde quavis nihil disputari de iudicio dei possit.
94쪽
tamen cum ablatam nobis iuris nostri optimam partem barbaris dederit. uideamus an id quod nobis tulit de illis tradidit, iusto iudicio tradidisse ub, deatur. Nemini dubium est Aquitanos omnes populos medullam sere mmnium Galliarum .dc uber totius seecunditatis habuisse: nec solum saecum ditatis sed quae praeponi interdum scecunditati solent, uoluptatis, iocundi/tatis, pulchritudinis: adeo illic omnis admodum regio aut intertexta uin is,aut florulenta pratis, aut distincta culturis, aut conlita pomis, aut a mora nata lucis, aut irrigata sontibus, aut interfusa fluminibus, aut circundata
messibus fuit: ut uere possessores de domini terrae illius, non tam soli istius portionem, quam paradisi imaginem possedisse uideantur. Quid ergo post ista omnia osticioliores absq; dubio deo esse debuerant,quos speci liter deus abudantissima beneficiorum suorum dote ditauerat. Quid enim rectius aut quid dignius, quam ut quibus per munera sua dominus quasi specialiter uidebatur placere uoluisse, rjdem quoq; specialius domino cultu ac religione placuissent raesertim cum a nobis deus nil onerosum aril grvue exigat. Non enim nos ad aratra, aut ad lipones uocat, non ad scindem das terras,necp ad uineas pastinandas, non denique illa exigit a suis seruis ni J.i, quae nos exigimus a nostris. Quid nant alte innite ad me omnes,qui la/boratis N onerati estis, dc ego reficiam uos. Tollite iugum meu super uos, de discite a me, quia mitis sum, dc humilis corde, dc inuenietis requiem inbmabus uestris. Iugum enim meum suave. dc onus meum leue . Non ergo
nos ad laborem uocat dominus, sed ad resectionem. Quid nant a nobis exigit,quid praestari sibi a nobis iubet, nisi solam tantummodo fidemcastitatem ,humilitatem sobrietatem, misericordiam sanctitatem quae uti mnia non onerant nos,sed omant: nec solum hoc, sed adeo uitam praestim rem ornant,ut futuram plus omare possint.O pium.6 ina limabilis mise/ricordis dominum,qui ad hoc nobis in praesenti religionis munera tribuit. ut ipsa in nobis postea quς nuc dat munera muneretur.Tales igitur etiam
omnes absq; dubio Aquitani esse debuerant. Et quidem, ut diximus, spocialius tales, quia specialia dei munera possidebat. Et quid post hF omnia, quid secutum est quid,nisi cuncta quae diuersa sunt in omnibus quippe Galli js sicut diuit is primi fuere,sic uiuis. Nusquam enim improbior uolu/ptaS,nusquam inquinatior uita nusquam corruptior disciplina. Hanc promunctibus sacris dederunt domino retributionem: ut inquantum eos bonefici js suis ille ad se illexerat ad propitiandum. intantum illi ab eo recedorent. Dominus quasi corporis sui caput est, oc uita eius cunistis quasi norama uiuendi. Pelsimumcp est hoc in hoc negocio, quod libentius omnes deteriora sectantur:& facilius mala institutio damnat bonos, w bona emen dat malos. Porro autem cum etiam boni atque honesti patresfamilias is
mulos bonos facere non possint quantam illic putamus filisse labem fami. liarum.
95쪽
varum .ubi domini crant impuritatis exemplum Quamuis no exemptui nillic tantummodo fuerit, sed uis ac necessitas quaedam: quia parere impudicissimis dominis timuis cogebantur inuitae Idi libido dominantium,nec se sitas subiectarum erat.Ex quo intelligi potest, quantum coenum impudicarum sordiu fuerit, ubi sub impurissimis dominis castas esse etiamsi uoluisssent taminas non licebat. Seci uidelicet dissicile hoc probari potest.& nul/la omnino extant praeteritarum turpitudinum sagitiorum p uestigia. Ecice etiam nunc multi ex eis licet patria careant, dc in comparatione praeteri/tarum opum pauperes uiuant, peiores se e sunt quam fuerunt. Peiores autem non uno modo, quia etsi eadem faciunt quc ante faciebant,hoc ipso tamen deteriores sunt quia a scelere non cessant.Siquid facinora eorum etsi maiora non sunt, attamen plura sunt: ac per hoc etsi criminum nouita/te non crescunt,pluralitate cumulantur. Adde autem quod haec ut dixi se/ciunt iam senes, adde quod pauperes. Vtrunq; enim sceleris augmentum est: minus siquidem prodigiosum est peccare iuucnta, peccare locupletes. Quae autem in iis spes aut remedium est,qui ab usitata impuritate nec miseriarum egestate, nec uitae extremitate reuocantur c Esto enim quosdam aut stulta praesumptio longae uitae, aut spes quando agendae poeniten tiae consoletur: nonne nouum hoc monstri genus est, esse aliquos etiam in
morte uitiosos c Quae cum ita sint, nunquid est aliquid quod dici amplius . . possit Sed adhuc tame addamus, scilicet quod multi haec agunt hodie etiam inter hostes siti, ta quotidiano discrimine ac timore captiui. Cum P ob impurissimam uitam traditi a deo barbaris fuerint,impuritates tame ipsas etiam inter barbaros non relinquunt.Sed tales sorte hostes sunt inter quos agunt, ut eos ista de fient ,& offendantur grauissime, si cum impudici sint,videant castos esse Romanos quod si ita esset nequaquam tamen facere nos improbos improbitas deberet alima: quia quemlibet hominu ma/gis sibi praestare conuenit ut sit bonus, quam alteri ut sit malus: & plus id laborandum est ut placeamus deo per honestatem, quam ut hominibus per impuritatem: ac perinde etiam si inter impudicos quis barbaros uiuat,
magis tamen pudicitiam amet, siquidem quae sibi expedit, quam impudi citiam,quae impuris hostibus placet. Sed quid accidit insuper ad mala no/stra Inter pudicos barbaros impudici sumus. Plus adhuc dico, offendun/ Inter pudieottur barbari ipsi impuritatibus nostris. Esse inter Gothos non licet scortato Minos im rem Gothum, soli inter eos praeiudicio nationis ac nominis permittuntur pμις impuri esse Romani. Et quae nobis rogo spes ante deum est impudicitiam nos diligimus, Gothi execrantur: puritatem nos fugimus, illi amant: semi/catio apud illos crimen atq; discrimen est,apud nos decus. Et putamus nos inte deum posse consitarer Putamus nos posse silvos esse,quando omne impuritatis scelus omnis impudicitiae turpitudo a Romanis admittitur,deli a bara
96쪽
a barbatis uindicatur Hic nunc illos requiro, qui inclitares nos putant esse quam barbaros. Dicant quid horum uel paucissimi Gothi sectui, uel quid
non horum Romani omnes, uel rene omnes:& miramur teri uel Aquitanorum uel nostrum omnium a deo barbaris datae sentacum ea quae Rimani polluerat semicatione,nuc mundent barbari castitate. Sed sorte hoc in Aquitanicis tantum:transeamus etiam ad alias mundi partes, ne de stalis tantummodo Gallis dixisse uideamur. Quid Hispanias: nonne uel ea/dem uel maiora sonitan uitia perdiderunt: Quas quidem coelestis ira etiasi aliis quibuslibet barbaris tradidisset, digna tamen flagitiorum tormen/ta toleraverunt puritatis inimici.Sed accessit hoc ad manifestanda illic irrupudentiae damnationem,ut Vuandalis potissimum, id est publicis barba/ris traderentur. Dupliciter in illa Hispanorum captiuitate deus ostendere uoluit quantum oc odisset actius libidinem, di diligeret castitatem, cum de uandalos ob lotam maxime pudicitiam illis superponeret, re Hispanos ob solam uel maxime impudicitiam subiugaret.Quid enim Nunquid nocrant in omni orbe terrarum barbari sortiores,quibus Hispaniae traderen tur multi absq; dubio, imo ni fallor, omnes. Sed ideo ille infirmissimis hostibus cuncta tradidit.ut ostenderet scilicet no uires ualere,sed causam: ne/que nos tunc ignauissi inorum quorundam hostium sortitudine obrui, sed sola uitiorum nostrorsi impuritate superari: ut uere in nos uenerit dictum illud quod ait ad Iudaeos dominus:Secundum immunditias suasta fecundum iniquitates suas feci illis,& auerti faciem meam ab eis.Et alibi ad gemtem ipsam: Adducet dominus super te gentem de longinquo dc unguli Sanquit, equorum suorum omnes plateas conculcabunt, de populum tuu gla dio interficient. Completa ergo in nos sunt omnia quae ait sermo diuinus, re iura uerborum coelestium luit poena cunctorum: sed tamen cum omnessere barbarae gentes Romanum sanguinem biberint, omnes uiscera n stra lacerauerint, quid est quod deus noster maximas Reipub. opes & l cupletissimos Romani nominis populos in ius potissimum ignauilli moria quorundam hostium dedit Quid, nisi ut cognosceremus scilicet quod si pra dixi,meritorum hoc fuisse, non uitium:utq; ipsum quoq; hoc nobis in confusionem caderet ac poenam, quod ignauillimis traderemur: dc uel fieplagam coelestis manus agnosceremus quia nos non sortissimi, sed ignauissimi subiugaret.Sic cuideter deus intelligi uoluit, magna opera saepe patrari per paucos. Ita per infirmos res acta est, ne opus coelestis dexterae uirtu ti assignetur humanae,sed diuinae: siquidem 5c dux Sisara quem Hebraeus timebat exercitus,a muliere prostratus est. Et Abimelech ciuitatum cxpignatorem sceminea manus perculit, oc ferratae Assyriorum acies uidua opitulante ceciderunt. Et ne de solis sceminis tantum loquar, Benadab regem Syriae, cui praeter innumera populi sui milia,& triginta duo reges, excreb tus P
97쪽
tusU eiusdem numeri seruiebant, nonne ideo a paucis prinspum pedisse victorio
quis dominus uinci uoluit, ut qui est et autor talis uictoriae nosceretur Con εμtφrtra Madianitas quoque,qui, ut liber Iudicum refert, instar locustarum cuncta compleuerant: Gedeon iubetur pugnare cum pauciS, non quia plures in exercitu non haberet, sed uetatur multos ad bellum ducere, ne multitu/do sibi possit aliquid de uictoria usurpare. Vnde cum triginta milia arma/torum congregasset, sic ad cum dominus locutus est: Multus est tecum populus,nec tradetur Madian in manus eius.Et quid postea et homini aduerasum innumera barbarorum milia pugnaturo CCC tantum uiros retibquit. In eam quippe exiguitatem redigi agmen militum iustitvit sibi de patrato diuinitus belli opere paucitas usurpare nihil posset: denique cur hoc
dominus faceret,ita ipse euidentissime declarauit,dicens: Ne glorietur com ibidem tra me Israel oc dicat uiribus meis liberatus sum. Audiant, inquam, hoc o. Audistit is innes improbi,audiant omnes praesumptuosi,audiant praepotentes, audi/ P si ant cuncti quid deus dicit: Ne glorietur, inquit, contra me Israel, de dicat: Mcis uitibus liberatus sum. Audiant,inquam,omnes contraria de blasphema iactantes, audiant haec spem suam in homine ponentes, loqui uniuerasos aduersum se deus dicit, qui liberari se uiribus suis posis praesumunt. Quis autem est Romanorum non ita dicens et Quis est non ita sentienset Quis nostrae partis non prope iugiter in hac parte blasphemat c Nullaselle iam Respub. uires, omnium conscientia est, di ne sic quidem agnoscismus,cuius hoc beneficηs,quod adhuc uiuimus,debeamus. Siquado enim Omaia tio
nobis prosperi aliquid praeter spem nostram oc meritum deus tribuit,alius sunt asscribit hoc fortunae,alius euentui, alius ordinationi ducum, alius consilio. st alius magistro, alius patrocinio, nullus deo. Et miramur si nobis coelestis manus aliqua non praestet, cui quicquid privstiterit derogamus. Quid enim aliud faci mus,cum bona quae praestat, nos uel euentibus casuum, uel virtutibus ducum, uel quibuscunque at is rebus stiuolis deputamus: Hoeenim modo de terris nos oportet gratias agere quod fruges annuas me inius, dc uineis quod vindemiamus, de mari quod pisces capimus, de sylvis quod ligna caedimus, dc ovibus quod ueste tegimur, & pecudibus caeteris quod carne saturamur. Nam quae ratio est, ut ei pro muneribus aliis grati
esse uelimus,cui maximorum beneficiorum gratiam derogamus Aut quis contentus est homo nostrae conditionis, ut ei quis acceptum reserat, cui de
donis suis detraxerit summac Ita oc nos licet deo in nullo digne gratias agamus, parum tamen erat si pro his tantummodo grati esse uellemus, quae ad ulum uiuendi dedit: Cur hanc gratiam tollimus, quod nos in an/.gusti js iuuat,& in periculis liberat, dc in medio barbararum gentium suos iugi protectione conseruat At non ita Gothi, non ita Vuandali, malis lucet doctoribus instituti,meliores tamen in hac parte quam nostri. Ossem
98쪽
ritu di quosdam quamuis suspicor his quae diximus: sed quia ueritas magis
quain offensio cogitanda est, dicam , 5c saepe dicam: non ita Gothi, non ita Vuandali, qui dc in discrimine politi opem a deo postulant, dc pro sporitatis suae munus diuinis nominibus appellant. Denique probauit limbello proximo infelicitas nostra. Cum cnim Gothi metuerunt, praesum psimus nos: nos in uiribus spem ponere, illi in deo: cum pax ab illis p
uisivi itularetur, a nobis negaretur: illi episcopos mitrerent, nos repelleremus: illi etiam in alienis sacerdotibus deum honorarent, nos etiam in nostris contemneremus: prout actus utriusque partis, ita di rerum terminus sitit.
Illis data est in summo timore palma, nobis in summa elatione confusio. Vere S in nobis luc 5c in illis euidenter probatum fuit illud domini nostrii dictum, Quoniam qui se exaltat humiliabitur, dc qui se humiliat exalta/bitur. Illis enim exaltatio data est pro humilitate, nobis pro elatione d lectio. Nanque agnouit hoc ille dux nostra: partis, qui candem urbem hostium quam eodem die uictorem se intraturum elle p sumpsit, ca/prouisb. is piluuS intraui . Probauit scilicet quod propheta dixit, quia non est hoer Σα minis uita eius, ncc uiri est ut ambulet de dirigat gressus tuos. Nam quia uiam suam iuris sui existimauit, nec gressim directionis habuit, nec ubpρι ib. am salutis inuenit. Effusa est, ut legimus, abiectio super principem, soductus est in inuio, 5c non in uia: oc ad nihilum deductus et , velut aqua decurrens: in quo quidem p ter ipsam rerum infelicitatem praesens iu/dicium dei patuit, ut quicquid facturum se usurparat pateretur. Nam quia sine diuinitatis auxilio ac dei ductu capiendum a se hostem credidici ipse captus est: consilii ac sapientiae summam usurpauit, ignominiam tomeritatis incurrit: uincula quae aliis parauit, ipse sustinuit. Et quod mego euidentius dei iudicium esse potuit, quam ut habens praedatoris fici νciam, praeda fieret: triumphum praesumens, triumphus csset, circunda retur, corriperetur, alligaretur, retorta brachia tergo gereret, manus quas
bellicosas putabat, uinctas uideret. Puerorum ac mulierum spectaculum fieret, illudentes sibi barbaros cerneret, irrisionem sexus promiscui sustis neret: dc qui maximum habuerat supercilium sortis uiti, mortem subiret ignaui: atque utinam hoc ipsum breue remedium malorum esset, non diuturna toleratio. Ille aut quantum ad poenarum longitudinem pertinet. longo tempore oc diutuma in orgamalo barbarorum tabe consumptus. in hanc miseriam redactus est, ut quod plerunque homines etiam poenis: ipsis grauius atque acerbius putant, in miserationem hostium deuenireta Et hoc cur absque dubio, nisi quia, ut iam dixi, illi deo humiles, nos r belles: illi crediderunt in manu dei esse uictoriam, nos in manu nostra.
immo in sacrilega atque impia, quod est peius nocentium ite quam nati m. Denique ipse rex hostium, quantum res prodidit ac probauit, usque
99쪽
sEPTI Mus 4s ad diem pugnae stratus cilicio preces sedit, ante bellum in oratione iacuit. ad bellum de oratione serrexit. Priusquam pugnam manu capesseret,sep/ plicatione pugnauit,dc ideo fidens processit ad pugnam, quia iam merue rat in oratione uictoriam. Non dissimiliter autem illud etiam apud V adalos ad quos cum in qs partibus sitos nostra pars pergeret, tantam ad debellandos eos pnesumptionis fiduciam ferret, quantam etiam proxime
ad Gothos,pari luperbiae pari fastus exitu corruerunt. Venitq3 super exercitum nostrum prophetae dictum: Obruet dominus confidentiam tuam, Hireris
re nihil habebis prosperum. Confidebamus enim in sapientia nostra disertitudine, contra dei mandata dicentis: Non glorietur sapiens in sapien/ er stia sua, nec sortis in sortitudine sua,sed in hoc glorieturqui gloriatur,scire de
nosse me quia ego sum dominus. Non immerito itaque metu numinis ad meliora se illi Lbsidia contulere quam nostri: nam cum armis noS atq; au
klins superbiremus, a parte hostium nobis liber diuinae legis occurrit. Ad
hanc enim praecipue opem timor de perturbatio tunc Wandala confugit. ut seriem nobis coelestis eloquia opponeret, de aduersium aduenientes ora reseraret. Hic nunc requiro, quis hoc unquam e nostris partibus secerit, aut
quis non irrisus fuerit si putasset esse faciendum, irrisus utique, sicut a no/stris omnia se e religiosa ridentur. Et ideo quid prodesse nobis praeroga p, omistiua illa religiosi nominis potest, quod nos catholicos esse dicimus,quod si religi in deles esse iactamus: quod Gothos ac Vuandalos haeretici nominis com/probatione despicimus, cum ipsi haeretica prauitate uiuamus. Itaq; rectissime nobis dicitur illud quod Iudaeis in lege fidentibus dixit sermo disinus:
Quomodo dicitis sapientes sumus,& lex domini nobiscum est: Nolite,in/ ilioris Mit,confidere in uerbis mendaci j dicentes,templum domini,templum do er τmini templum domini est:quoniam si benedixeritis uias uestras de studia uestra ut aduenae,5 populo,& uiduae non seceritis calumniam nec sanguibnem innocentum ci deritis in loco hoc, Habitabo uobiscum in loco isto u seculo usi in seculum. Quo utit ostenditur,quod si ista non secimus, si persua nobis catholici nominis praesumptione plaudamus ubi dei iuge iudicium est.Illi crescunt quotidie, nos decrescimus: illi proficiunt, nos depra/uam utillii floresciat nos arescimusaat uere in nos ueniat dic tum illud quod de Saul ac Dauid ait sermo diuinus quia Dauid erat proficiens, de semper i. r. 1 seipso robustior,domus autem Saul decretas quotidie Iustus est enim, ut propheta ait, iustus est dominus de rectum tuaiciu suum. Iudicamur ital Gabiis etia praesente iudicio a deo,& ideo excitata est in perniciem nostra ac dedecus gens ignauissima quae de loco in locum pergens.de orbe in orbe transiens uniuersa uastaret. Ac primum de solo patrio effusa est in Germaniam Germanu primam momine barbaram,ditione Romanam,post cuius exitium primu
100쪽
arsit regio Belgatum,deinde opes Aquitanorum luxuriantium. Et postea .quid fuit totum Asticae territorium, quam domus una uitiorum. alieno ibridib., .li limilis,de quo propheta dicit: Vae ciuitati sanguinum, ollae cuius rubigo
i in ea est,ta rubigo eius non exiuit de ea. Ciuitatemnit videmus, alieno, de
iniquitatem sanguini comparauit, ut intelligamus scilicet sic esse in ciuitateo ii populi iniquitatem, ut in alieno sanguine bullientem. Non dissiiDile est autem huic illud sacri sermonis: facti lunt mihi domus Israel commixti mmnes aeramento,dc serro,& stagno,& plumbo, S in medio argentum ρου mixtum est. Propterea sic dicit haec dominus deus: Pro eo quod laeti estis omneS in permixtionem unam,conflabo uos Sc insufflabo uos in igne is diluis is, Dissimillima inter se genera metalloci sacci sermo memorauit. Et quomometallorum do in codem constatorio res diuersae conflantur scilicet quod in diuersitatibus metallorum disssimilitudo hominum designatur. Et ideo etiam argem tum id est nobilioris materiae metallum risdem ignibus datur,quia natur g.nobilioris ingenium uita degenerante damnatur. Sicut etiam de principeret F. Q Tyri dixisse legimus deum per prophetam PFili hominis accipe lamentum super principem Tyri,& dic illi:Haec dicit dominus deus, tu consignatio imilitudinis,lc corona decoris in deliti j paradisi fuisti omnem lapidem preciosum indutus es,Sardonicem,&Topataum,dc Smaragdum. Et iterum: o is Argento,inquit, dc auro implesti thesauros tuos a multitudine negociatis, nis implesti promptuaria tua. Quae omnia nunquid non talia sunt, ut uel As se. E. specialiter de AH is dicta uideantur: ubi enim maiores thesauri, ubi ma/n a ior negociatio, ubi promptuaria pleniora muro, inquitumplesti thesaurost tuos a multitudine negotiationis tuae. Ego puto adeo diuitem quondam Asticam fuisse ut mihi copia negociationis suae no suos tantum, scd etiam mundi thesauros uideatur implesse. Et quid post haec ζ Exaltatum est, imquit,cor tuum in decore tuo,propter multitudinem peccatorum tuorum in terram te proieci.Quomodo Africanae potentiae 5c hoc competit, aut quo
modo proiecta esse uidetur in terram: Quomodo .nili quando amisit pilentiae ueteris altitudinem, quasi coelestem perdidit dignitatem. Et edu/cam,inquit, ignem de medio tui, hic te diorabit. Quid hac re uerius de media quippe eorum iniquitate ignis peccati mihi, qui felicitatem prioris
tempori S deuorauit.Et omnes inquit, qui te nouerunt inter nationeS, coim
tristabuntur super te. Conuenire illis hoc non putemus. si non euersio Asui cani soli luctus est generis humani. Perditio, inquit, factus es, ta non eris amplius in aeternum. In perditionem illic iam deducta omnia satis con
stat. Superest ne malorum praesentium poenas ctiam aeterna continuatioia ' consequatur: non patitur hoc autem pro assectu suae misericordiae deus
Nam quatum ad metitum nostrorum cuminum pertinet, ita se res habet ut pau