장음표시 사용
131쪽
Hoc autom in deo esse positum. Praeterea Singula quoque mutuatus est, inprimis, quae ad legis naturam, quam illo optime exposuit, pertinent. Moyses enim ut qui a Logo benigno gubernaretur, ipsa lex erat animata. Itaque politiam subministravit bonam, quae ost honesta hominum educatio in societate), bonam autem eam et gingulis partibus et tota harmonia. Et in hac quidem politia idem et legislator et pastor apparet, qui homines ad Virtutem deducturus, finem habot ipsorum beatitudinem. Quamobrem is tantum vere legislator esse potest, qui a Spiritu S. regitur. Hic enim soluS non modo pollicetur bona et honesta, sed novit etiam et exponit. Primus autem leges divinas exponens qui etiam Patris Sinum exponit, filius huius unigenitus evadit. Legum igitur et latio et expositio divinitus communicata. Sed Graeci quoque legumlatores Suos Minoem, Lycurgum, Zaleucum, a diis doctos suis se tradunt; id quidem Moyseiae prophetiae exemplo faciunt, sed ingrati, exemplar archetypum haud sponte confitentes ). Neu vero in Lege a deo per Moysem
supplicia inesse mirere, quasi haec non e S Sent divinae causae. Nam
suppliciis et beneficiis adiuvantibus nititur educatio. Moyseia denique philosophia in quattuor dividitur partes: unam historicam, alteram legalem propria ac principali significatione Vocatam, squae pertinent ad morum doctrinam , tertiam Sacrificia complectentem, quae ad physicam rationem Spectat), quartam theologicam, quae
est ετ o Tetat et illa, quam Plato magnorum Vere mySteriorum in Spectionem, Aristoteles autem Mετα τα *υσικα appellat. Quinetiam in Politi eo a Platone sitiam dialectica nuncupatur, nec Vero ea, quae in rebus Versatur sophisticis, Sed quae est essentiarum inveniendarum scientia quaedam, a viro hone Sto eam ob causam nequirenda,
ut pro viribus possit et dicero et sacere, quae sunt deo gratissima. Jam quum vera dialectica sit philosophia Veritate permixta, res
OnSiderans, examinans virtutes et potestates, paullatim transcendit ad essentiam omnium praestantissimam. Conatur enim ultra progredi ad huius rerum universitatis deum, non mortalium peritiam, sed divinarum coelestiumque scientiam profitens, quam etiam in rebus humanis, quum in dicendis, tum in agendi 8 eon Sequitur proprius usus. Dialectica ad essentias ut essentius accedit. Neque
id quidem sine Servatore, qui caliginem oculis offusam dispulit, ut
per ipsum et nos et deum Patrem recti SSime Cognoscamus. Nam ad persectam cognitionem revelatio requiritur supernaturalis, quam saetam esse scimus. Inde tamen non omnes omnia intelligunt;
) p. 419-422. Sequitur εuppliciorum, quae fiant in legibus, defensio.
132쪽
sed alius lacte alitur, cibo alius. Scripturas autem penitus cognOS-cere Virorum e St, non puerorum. Itaque, quam maxime fieri poterat, clialectice ad ipsas erit accedendum consequentiana divinae doctrinae venantibus. Attamen Graeci, Platone ipso satente, semper Sunt pueri, pueriles sectantes sabulas, antiquiora autem, i. e. DOStra, ignorante S. Hic ergo Sunt, quos Visionibus egere Hermae dicitur. Potestas enim illa, quae cum Herma loquitur: Visiones, inquit, et revela
tiones propter eos, qui sunt duplici corde, qui disputant in cordibus
Unum addam oLucerna e Si praeceptum bonum, lex autem est lumen vitae Atqui , , lex reginae e St, ait Pindar, Omnium mortalium ot immortalium Quid ergo 3 Equidem per ea, quae leX continet, eum, qui ipsam tulit, audio. Quamvis enim duae leges sint,
una naturalis, divinitus revelata altera, utriusque tamen unus auctor deus, qui certe a Petro in Praedicatione lex vocatur et Logos. Sed primus Gnosticorum Secundum veram philosophiam commentariorum Stromate us hactenu SI).
Deinceps autem, quaenam Graeci furati sint, ostendendum. Et demonstrahimus quidem, non Solum miraculorum nostrorum imita-
δ) p. 424-427. Qui posteriorem huius libri partem legerit, hic non poterit, quin
Vehementer miretur, quanta cum eruditione, quantoque litterarum cuiusque generis thesauro Clemens Graecam philosophiam ex Hebraicis scriptis, quidquid veritatis habent, plurimum esse furatam, demonstrare studuerit. At vero magis mirabitur, si hoc Clementis Studium ab homine satis erudito, Guil. Muenschero negatum esse viderit. Is enim in tertio dogmatum historiae volumine p. 227 haec non sine confidentia contendit, ut ipse tuis ipsius Oculis minime confidas: isSclion in der vorigon Peri Ode Wardie Vors tellung herrschenu ge vorden, dass die gri echi schen Philosophen ilire besten Ideeu nus den iuedischen Heligionsschristen geschoepst haetton. Dieselbe Vorstellungwurde nielit nur j eigi sub anno 320 Dd a. 604) wiederholt, son dern Cyrillus Von Alexandrien maelite a ueli den Versu h, ne Te ne reta ον mie Ron1DI E Blla, da man si e vor her bios unt,ewies en hinge Worsen hat te. Quae si latine ad Verbum reddiderimus, ita sere se habebunt. ἡSuperiore iam Retate opinio erat Vulgata, Graecos philosophos optima placita sua ex S. S. Hebraeorum scriptis hausisse. Eadem autem opinio tunc sab anno 320-60 l) non solum repetita est, sed Cyrillus Alexandrinus etiam,vo an PO enm, quam antea sine probatione fictaeea na et tantum, conatus est. Quid ergo Τ num Clemens nihil probans iecit tantum hanc opinionem 3 Nonne potius Cyrillus argumenta sua e Clementis Stromatis mutuatus est, cuius ipse eruditionem in hoc opere depositam saepius effert summis laudibus 8 Aut non legit Muens herus, clarissimus in dogmatis historicus, Clementem, aut eorum, quae legit, prorsus oblitus eSt. CL Strom. l. II.
133쪽
tioncm apud ipsos inveniri, sed etiam dogmata eorum maxime principalia, quae ad fidem, sapientiam, cognitionem, scientiam, Spem, caritatem, poenitentiam, continentiam, quin etiam dei timorem,
universumque Omnino veritatis Virtutum eXamen pertinent, Surrepta ab ipsis et adulterata esse; deinde, quomodo hoc totum barbarao philosophiae genus aemulati sint. Tum vero de eis, in quibus a Graecis vituperamur, ita erit agendum, ut divinis littoris passim
utamur, ecquid Judaeu8 haec audiens, ex eis, quae credit, possit sensim converti ad eum, in quem nondum credit. Sed quum benedicere didicerimus, qui nos eXSecrantur, dum amica nostra e Si reprehensio, etiam philosophorum ingenuos excipiet, quibus, ei S, quorum iures Sunt, apertis propriisque refutatis, nimium sui amorem detrahemus. Denique, quam sit ille disciplinarum orbis, de quo maxime gloriantur, inutilis, exponemus. Qui autem libere reprehendit, est pacificu S. Ceterum, ut solemus, simplici et aperto Utemur Sermone, Veritatemque pas Sim dispergere, ut, qui legerit, minime supersedeat labore, pergemuS R). Iam igitur propter tuam, aiunt Proverbia, ne efferaris Sapientiam: ,,in omnibus autem viis agnosce ipsam, ut recto tramito dirigat vias tuas; pes autem tuus ne offendat. Quibus ostendit S. Scriptura, oportere opera rationi esse convenientia, vel cognitioni Verae respondere altionem. Qui ergo deum cognoverit, voluntatemotus debebit exsequi. Sed Sapientia sive barbara nostra philosophia, cognitionem praebet duplicem: unam ad ea pertinentem, quae
sub Sensus cadunt, altera Omnia, quae sola mente comprehendi POS- sunt, complectitur. Ipsa autem usque ad huius rerum uniVerSitatis principem penetrat, quamvis sit ad approhendendum difficilis. Namque in hac deus, quum ipse procul sit, accedit quam proxime, qui se deus, inquit, appropinquans ego. Essentia procul, proxime est potestate. Quamobrem Moyses: se ostende te, inquit, mihi. Atque in caliginem, ubi dei erat vox, ingredi cogitur, i. e. ad
arcanas et ignotas de eg sentia eius notiones. Caligine enim, quum deus et loco et tempore vacos, minime lucus significatur. Quod si coelum thronus eius dicitur, ne sic quidem, eum throno quodam eontineri concedimus, sed acquievisse iudicamus ipsum perseeta operis coronide delectatum. Atqui ipsa Veritate occulta, quid agamus 3 Haud dubie communicatam divinitus veritatem libenter discemus, accipientes ab eis, qui quum Sint repleti spiritu Sancto, non mentiuntur. Sed ut, quae Sunt vera, ea possideamus mente, cordibus opus est ad credendum paratis. Nam qui sunt invidiosi, perturba-
134쪽
tionibus fidei contrariis, veritatis inquisitionem fugientes, sontem aquae ViVae ne purae turbare solent. Nisi enim credideritis, non intelligetis. Quid autom credere, quid fides 3 Fides est acceptio
voluntaria, as Sen Sio propter dei Venerationem, sererum, qUae Sperantur, Sub Stantia, argumentum earum, quae non Videntur. , , Sine
fide autem impossibilo est deo piae e. Itaque qui divinis Scripturis firmo credit iudicio, is eius qui scripturas donavit, i. e. dei vocem accipit tanquam demonstrationem, cui nequit contradici. Quamobrem neque demonstratione, squae ex rei evidentia argumentatur),
fid6s fit firmior. Quid ergo Z Num igitur fides, quasi Sirenum
cantu, sine ulla demonStratione et Opera nostra nascitur 3 δ). Basilidis quidem sectatores putant fidem os Se naturae donum, ab omni demon Stratione Semotum, Sola Comprehen Sum mente. Quodsi verum esset, tolleretur tam culpa quam meritum, quum Naturae eiusdemque necessitati et laus tribuenda esset et vituperatio. Appetitus neges Sarius vel fidei vel huius recti Sationis cau8a es Set, minime vero libera electio, in qua Sola culpa Vertitur et meritum.
Sed ubi porro esset eius, qui aliquando non credidi 88et, poenitentia, qua fit, ut peccata remittantur 3 Nec baptisma erit rationi convoniens, nec beatum Sigillum, nec filiu8, nec Pater: sed deus, credo, orit illis naturarum distributio illa, quae fidem, salutis sundamentum, Voluntariam non habet. At vero nos, ut qui liberam deligdndi fugiendique potestatem hominibus a Domino esse datam ex S. S. Scripturis aeceperimus, constantissimo iudicio, fide, Spiritum ostendentes promptum, acquie Scamus, ut Vitam eligamus, Logo credentes, qui ipsa est veritas. Sine libero igitur nostro arbitrio fidos nasci nequit. Sed quid praeterea requiritur 3 Subiiciuntur hic quattuor examini: Een Sus, mens, Scientia, Opini0. Et Sensus quidem gradus est necessarius ad Scientiam, adiuvante tamen monte. Nam et montis comprehensio et Sen Sus perceptio habet propriam evidentiam. Ex eis autem, quae sunt evidentia, demonstratione acquiritur Seientia, quae quidem, Si ad coele Stin pertinet, novum postulato Culum, novam nurem, n0Vum cor, id quod Logas indicat his vor-bi S : ,, ecce sacio nova, quae Oculus suetuS, ut 08se solet) non vidit, nec auris nudivit, nec in cor hominis RScenderunt. Jam Vero Selentiam, ino do Voluerimus, siles Sequitur. Est enim, ait Aristo tolos, fidos illud, quod scientium consequitur, iudicium, quo a liquid verum esse iudicamus. Itaque siles scientia praestantior evadit ipsiusque κριο ρὶον. opinio autem fidei tantum imitatrix
135쪽
est. Quinetiam Epicurus fidem mentis esse perceptionem quandam exsistimat, quam animadversionem desinit ad id, quod est evidens. Pordoptio autem illa auditus similis est, ut fides in eo constet, quod mens dicta percipiat sive intelligat, rei autem intellectae persuasionem adipiscatur. Quodsi nihil sine perceptione disci potest, nihil ullo modo etiam sine fide. Recte ergo Propheta: , , Nisi credideritis, inquit, non intelligetis id quod quum Heraclitus Ephesius sensisse videtur, tum Plato multis locis indicat δ). Sed haec, quae de fide diximus, item quae de sapientia a Platone, atque inprimis a Stoicis disputata sunt, a Moyse, magno illo, ad Graecos perVenerunt. Et ea quidem, quae Stoici sapienti tribuere Solent, aperte sapientis esse docet hiSee: se quoniam misertus est mei deus, mihi sunt omnia. Hunc etiam deo esse amicum significat, dum Deus, inquit, Abraham, Deus Isaae, Deus Jacob imo unus ex his diserte voeatur amicus. Atqui a Graecis, deum cum Moyse tanquam cum amico locutum e Sse audientibus, Minos ut Jovis familiaris celebratur. Fuit autem Moy8es Sapiens, rex, legislator. Iam vero Servator noster Superat omnem humanam naturam. Tam quidem pulcher e St, ut Solus a nobis, pulchrum Verum desiderantibus, ametur. Fuit enim lumen Verum. ReX n pueris imperitis, a Judaeis ignorantibus neque credentibu8 appellatus, praedicatus a prophetis. Tantas habuit divitias ut totam terrain cum auro et gloria a Diabolo oblatam despiceret. Solus etiam summus ponti eX, Solus dei cultus tenens scientiam. Rex pacis, Melchisedech, omnium vel maxime idoneus, qui dux sit generis humani. Legislator, ut qui legem dederit in oro prophetarum. Sed quis eo nobilior, qui Solum patrem habet duum 3 Atqui easdem virtutes etiam Plato sapienti suo impertitur. 1 Iuno divitem esse vult, idque eo sensu, quo S. Scriptura divitias intelligit. Idem vero hospitem illum Atheniensem facit sapientem pulchrum appellantem. Regem denique sapientem in Politico nuncupat. Sed revertamur ad disputationem, quam de fide institueramus δ). Fidem autem ubique esse necessariam Platoni quoque persuasum est. Fides Summa Virtus est, qua opus est domi militiaeque, in omnibus temporibus, quippe quae continent ceteras cunctas. Quod autem fidem demonstratione ex rei ovidentia nulla egere ostendimus, hoe non impedit, quominus Pythagoreorum illud: ipse dixiti absurdum e88e agnoscamus. Contra autem a deo, fide digno
136쪽
magistro, Solo Servatore nOStro eorum, quae dicit, probationes petere, est absurdissimum. Audiisse deum loquentem, satis est. Quis Vero audiet 3 seMens, ait Epicharmus, videt, mens audit. Quare Heraclitus nonnullos vituperans, quod non credant: isAudire inquit nescientes, nec dicere, adiutus utique a Salomone dicente: ., Si dilexeris audire, suscipies; et si inclinaveris aurem tuam, eris sapiens. Sed fides etiam secundum Apo Stolum ex auditu; auditus ex praedicatione; praedicatio ex missione, missio a Domino dei filio, ut sidus dei verbo nitatur. Nondum autern verbum Domini
demonstrationem esse intelligimus. Quid orgoy Num homo fidomnanciscetur nihil agendo 3 Ad sphaerae lusum et qui mittit sphaeram recte requiritur, et qui recte excipit; bonum semen terram postulat sertilem suscipientem: sic ad doctrinam divinitus missam fides ut ars quaedam Optime excipiens accedat oportet, quae quasi e cognatione inter verbum dei et nostram mentem intercedente proficiscitur. Ut autum libero arbitrio ad fidem eligendam uti possimus,
ex ignorantia eripiamur necesse est. Quamobrem Logos vocat omne S, quamVi S multOS non es So venturo S Sciat ante, ne quis ignorantiam excusationis causam habeat. Postulat enim a nemine, nisi
quod prae8tare possit δ). Iam vero, ut hic paullo divertamus, sunt, qui quum velint, tum possint, Sunt, qui velint tantum. Sed velle mentis actio
est, quare dum iudicabimur, non eXterno Solum snctorum eventu metietur deus meritum et culpam, Sed etiam Voluntatis electione.
Et in prave quidem factis vel quae secuta fuerit voluntatis affectio ponderabitur, Sit ne poenitentia. Nam Si quis aliquid ignorans peccaverit, pOStea, re cognita, poenitentia assicietur, ut liaec appellari possit tarda cognitio, impeccantia verbo venia) autem cognitio principalis* . Sed ut alicuius peccati nos poeniteat, non solum
CognOSCere peccatum, Verum etiam credere opus est. Poenitentia
ergo fidei quoque virtus. Similiter autem spes consistit in fide. Sperari enim quidquam Sine fide, quomodo possit 3 Spes enim boni
acquirendi eXSpectatio, quae necessario nititur fide. Ipsa autem fides satis firmo, ut hoc iterum dicamus utitur fundamento. Neque enim credere est opinari; libera enim, demonstratione antegre88a,
) Perverse haec interpungunt, quin minus recte intelligunt et Potter et Interpresita: βραδεῖα γαρ γνωσις, fιετάνοια γνωσις δες η πο coryl α ναμα ρτησία. Sic interpungendum: γνωσις δε πρωτq, αναριαρτησία; quod oppositum illud: βραδεῖα γνῶσις non minus postulat, quam hoc, quod illinc γνωσεως definitio sequeretur, quae Clementinae haud facile responderet.
137쪽
ag sensio Τ) minime est opinio, sed alicui firmo assensio ae potenti. Quis autem deo potentior 3 Sed isins Iolitasse opinio ost imbecilla,
qua id, quod deo oppositum est, verum esse Opinantur. Credimus autem ei, cui fidimus ad gloriam divinam salutemque, Soli deo, quem nunquam mentiri scimus, qui etiam, ipse nullius rei indigens, Summam erga nos, propter nos, habet benevolentiam. Quare ex fidunostra n0Smetipsi, quamvis Olim gentes, fruetus percipiemuS DOS-dem, quos Abraham percepit, cuiu8 nunc Semen Sumus. Nam et Veteris Test. et N. idem auctor deu S. Quae quum ita sint, Graeci immerito fidem tamquam Commentum humanum reprehendunt. Namque sive caritate fundamento utitur, SiVe, ut accusatores dicunt, timoro: sidem osse divinum
quoddam affirmo. Caritas corto side saeit si doles; fides autem caritatis stabilitas. Fides porro prima ad salutem inclinatio nobis Videtur, quam Sequitur timor, spes, poenitentia, quae eum Continentia et tolerantia profici sentes nos ducunt ad caritatem atque ad cognitionem. Fides ergo gnostico non magis nece 8Saria, quam ei, qui in hoc mundo vivit, ad vivendum respiratio δ). Atque timorem, ut primum de hoc disseramus, qui nceu Sant, Legem insectantur, cum Lege autem legislatorem, Deum, cum deo omnem Veritatem. Nec vero noster quidem timor perturbatio est, Sed poenas peccati propter correctionem a nobis iuste repetendaStimemu8; non repugnans igitur rationi declinatio est, sed conVeniens, qUam cautionem appellaveris. Sunt autem, qui libenter de nominibus pugnent. Quinimo cautio illa, vel Logis timor, initium est Sapientiae, neque unquam sine lege sapien8. Iam Vero Videamus quaenam lex timenda proponat. Si sint egestas, morbu8, ignominia, alia id genus: haec pleraeque civitatum leges, dum timenda prop0nunt, ideo laudantur. Verumenimvero omnia nos fugere iubet leX TeVera mala, perturbationes, peccata scelera, et quae hinc SeqLH-tur, mortem animi. Bona ergo lux . Nam quod Apostolus per
Τ) λ:ουσιος προαποδειξεως συγκατάθεσις. Sylburg. et Lowthius volunt: προαποδείξεως, quod mihi duplici eX causa non placet. Et prior quidem causa eSt, quod illud ἰσχυρω flagitat demonstrationem, qua imbecilla opinio tollatur, quae est Sine demonstratione αποφαντικV. Sic enim legendum pro: αποφατικη, quod sensum habet abSurdum, ut quod dei oppositionem imbecilla opinione negari indicet l) Deinde autem illud, quod Sequitur: πιστις .... πρOD2ψις ευγνωμονος προκατHVφεως reSpondet priori ἐκουσιος προαποδειξεως συγκαταθεσις. At qui προ κατHη φεως legendum eSSe nemo considerate contendet. Ergo ne προαποδείξεως quidem ad libidinein erit
138쪽
Iegem peceati esse cognition om dicit, id non signifieat: lox fecit peccata, sed facta ostendit. Mala sugi, eligi bona vult: nonne ergo ipsa bona 8 Lox Paedagogus ad Christum, non potest non castigare. Castigati enim ad Sapientiam, cuius initium timor dei,
pervenimuS. De qua Sententia quae Basilidis sectatores et Valentinu S Somniaverunt, ea po Stea, uno tantum principio agnito, somnia
esse apparebit. Nihil sane indicat Scriptura verbis illis, nisi hoc:
quo S leX non eXpugnat ratione, eos timore mansuefacit. Sed haeretici isti illud , , initium sapientiae ad deum princinem Suum reserunt, qui Spiritus verbum quum audierit, obstupefactus generadi iudieare, discernere, perficere, restitustre in operit. Atqui obstu posciti qui antea ignoravit. Ergo deus ille initio ignorans, et ignorantia prima totius mundi creationis, restitutionis, electionis causa. Quod si deus ille honesta ignoravit antea, quid facere cessat 3 Si mala, quomodo malum rerum Optimarum causa 3 Plurima nutem hi defendunt repugnantia, quibus una cum Marcionis discipulis mini- 1110 audientibus S. Seriptura frustra requiem et pacem offeren8 promittit. Sed Legem, iustitiam a bonitate separante 8, iustam, haud
tamen bonam esse volunt. At Vero Dominus non malum malo
liberat, sed contrarium contrario, bono ergo malum. Quod si timor mala pellit, bonus timor ). Et si enim timor perturbatio es Se pote St, tamen non omnis timor perturbatio. Sio timor a daemonibus pserturbatio, timor autem Dei, et tis ἀπαθου c, neminem perturbat. Timemus enim non a deo, sed ne a deo desciamus, neve in mala incidamus. At vero qui ne cadat, timet, i S manifesto Se Sine perturbation o fore voluerit. Nam in timore Domini spes sortitudinis R). Eiusmodi autem timor deducit et ad poenitentiam et ad spem,
de qua nunc est agendum. Spe S igitur e Si bonorum eXSpoctatio, quae ad caritatem perducit. Curitas autem est consen Sio in mente, vita, moribus, Sive, ut brevi dicam, vitae communio. Et haeo quidem, amicitia perseverante ac tenera pietate, eo proficiscitur, ut unus in ultero alterum habeat , ,ego. Quamobrem fratres appellam HS COS, qui eodem verbo sunt regenerati. Caritati vero aliae rursus virtutes multae subiiciuntur: hospitalitas, humanitas, benevolentia, ut per con8en Sionem, quae nititur communium bonorum scientia, sint thominum etc satietης quaedam. Obedientia autem, quam
) Haud dubie hic loci sensus, quem corruptum esse in prompt u habebis. Optima autem coniectura POtteri QSt, qua Pro ἀρνὶν scribatur αργγὶν, i. e. etapertem. Nam Clemens suis verbis Scripturae locum modo citatum Prov. l. 33) repetit.
139쪽
Legi et Evangelio, legis perlectioni, praestamus, haec Omnia efficiet. Sed lineo de virtutum consensu atque eonSpiratione hactenuS. Principium omnium enim fides, η rvuinc suis et Corona. Verum- enimvero de cognitione nobis loquentibus, solum deum natura suae 8Se Sapientem, animadVertendum est: nos quidem Veritatis cogno-8cendae amore tantum teneri, ut qui Simus philosoplii δ). His igitur tribus adhaerescit philosophus noster: theorine, Inundatorum ex Secutioni, virorum bonorum institutioni. Quae quum convenerint, Virum Gnosticum perscient; sin quid desuerit, Tης Iulo a Stiri munera claudicabunt. Haec tria etiam Dominus per Moysem ab Israelitis po8tulat. Sed est etiam salsa gnosis eorum, qui Se sapientes eSSe opinantur, quorum se scientia inflat. Vera autem gnosis non opinionem gignit inflantem, sed fidem. Est enim demonstratio eorum, quae in Vera philosophia traduntur, scientiam parens, Vel raciocinatio dubiis ex certis fidem praebens. Fides vero, quum duplex Sit, Una, quae Scientia, altera, quae Opinione nititur, gnosis item et eadem ratione erit duplex. Et nostra quidem, utpote quae ex divinis suppeditetur Scripturis atque ex sapientia docta a Deo, sola suerit Vera demonstratio, unde fides nascatur, quae sit potentia quaedam Dei, vis veritatis, cui Dominus miraculorum saeuitatem tribuit. At Vero altera demonstratio, quae opinionem tantum gignit, humanae St, in argumentis consistens rhetoricis atque dialecticis syllogismi S. Sed superior illa, quum ex veris concludat ex divinis scilicet atque pr0pheticis, - gn08i8 recte a nobis appelletur, ut quae gignat
fidem. Gnosis autum Summa hominis vi, i. e. mente sive cogitatione acquiritur. Quemadmodum autem per singulas huius mundi partes transgressi ad dei cognitionem, erentura agnita, Creatorem de Siderantes pervenimu8: Sion sensu per notionem ad cogitationem
qua a 8Sequimur fidem, asstendat Gnosticus; in hac acquiescat. Inside consistit, dum ille, qui se sapientem opinatur οἰ a z0 30ς), ne attingit quidem veritatem, inconstantibus et instabilibus commotus appetitionibus. Sempor ergo fluctuat. Quemadmodum enim cum gnostico cognationem habet tranquillitas, quies, pax: ita cum salso transitio, declinatio, desectio δ). Quum autem tempus duplex sit, praeteritum et suturum, sides etiam partim praeterita reapse saeta esse, futura factum iri per8ua-
140쪽
sum habet. Itaque duas virtutes, memoriam et spem complectitur fides. In omnibus autem gnostico caritas evenit, ut qui noverit unum deum. Caritatis vero initium timor, qui per incrementum fides st, deinde caritas. Nec tam sen ut feram timens odi, ita patrem Vereor, quem potita 8 timens nino. Et siles quidem virtus est ad Salutem, potentia ad vitam aeternum. Sed qualem cognitionem postulet fides, videndum. Eorum igitur, quae praedicta Sunt, cognitio triplicem ostendit eventum, praeteritum, prae Sentem, futurum. Extrema cadunt sub fidem vel ut perseeta vel ut sperata, quae tamen accipiunt persuasionem praesenti ἐνερ7εια. Nam Si, quum una sit prophetia, eius aliquid modo perficitur, aliquid autem iam impletum est: hinc certe credibile fit et id, quod adhue speratur, et id, quod praeteriit. Sin autem praeteritis ut factis, vel speratis ut suturis assentimur, fidem, quae in libera assensione cernitur, habemus. Atque fidem etiam Pastor laudibus effert,
quae ecclesiam contineat Omniumque virtutum mater sit.
Sod fidem inprimis sequantur bona opera. Reliquisse enim idola, nisi peccatis quoque resputis, haud suerit satis. Nihil porro per-
VerSius, quam continuae poenitentiae Sese identidem excipientes. In multis enim poenitentiis verae poenitentiae similitudo conspicitur ac species. Quidquid autem delegerimu8, Sive peccatum, SiVevirtutem, id, quum utrumque Sit in n08tra positum potestate, veniet in iudidium δ). Quod vero non est voluntarium, id ne iudieatur quidem. Hoc enim partim sit ignorantia, quae pro obiecto multipleX esse pote 8t, partim necessitate. Deus autem iudicaturus ad animi motus respicit. Voluntarium autem vel appetitione nititur, vel electiono, vel sententia, quibus respondent: peccatum, infortunium, iniuria. Et infortunium quidem mentis e Si peccatum praeter rationem, stenim, quod non fuit electum; peccatum est iniustitia voluntaria;
iniustitia malitia voluntaria. Insortunium ergo Solum non e Stvoluntarium. Ubicunque autem in S. S. Scripturis de peccatis sermo
est, nihil, quod non ex libera electione profistiscitur, unquam in culpam Vertitur. Unus enim Deus bonus, qui et retribuit promeritis, et peccata ignoscit. Sed discrimen inter peccata sacra etiam Scriptura docet. At vero cuiuscunque peccati Si quem poenitet, Pater, qui in coelis est, gaudet, quamquam Semper in Via Domini ambula880, sicut Abrah., pulchrius est. Quamobrem hine hauriens SapienS quidam ex Graecis sententiam illam protulit