장음표시 사용
561쪽
tes apud Robert sena .de vera mensura,
r. t Sed interim omittendum non est sacruna illud mysterium , quod EX Od. JO. figuratur ubi Dominus iubet omnes 11 raelitas aro. annis de supra offerre dimidium facti, iuxta mensuram templi, siue ad pondus sanctuari j, ita ut diues non addat, nec pati per diminuat de dimidio siclo. Quod enim omnes de diuitus in au peres aequa lance censentur , quid aliud significat, quam omnes peccatore Seste, aeque indigere gratia Dei, aeque eodemi trecto sanguinis Domini Iesu Christi rei demptos, eadem fide saluandos de electis enim fidelibus est sermo nec est se exceptionem personarum apud De
Quod autem iubentur omnes fideles, non integrum siclum , sed dimidium offerre Deo in sancta, quid aliud repraesentat, quam Innium fidem S charitatem imperfectam quandiu peregi inantur in Jhoc seculo, perficiendam autem in caelo, interim eruos se inutiles semper gnoscere debere Quod autem iubentur offerre ad mensuram sanctuari j, quae etiam im certo obolorum nil mero specialiter definitur, quid aliud est, quam omnino offerendum , nec vacuos nos in frustuosos esse debere coram domino tollitur enim qui non fert fructum. Ioann. ly. nec tamen offerenda esse figmenta capitis nostri, etiana quantumcunque
speciosa videantur sapientiae humanae quae stultitia est apud Deum, cui abomi natio est quod hominibus excelsum, sed
tantum offerenda esse, quae Deus praece-
pit, sibique placere definiuit, iuxta pr. scriptum verbi sui, qu bd est verum pondus mensura sanctuari jλQus ergo prς- cepit tibi Deus, illa cogita semper, Eccle
sarti 3 nec abeas post ad inueretione Stuas, quoniam melior est obedientia quam victimar. I. Reg.ls. Et rursus quod iubentur offerre in
sancta, non de siclo vulgari, sed tant dari LI MOLINAEI. 16lde siclo sanctuari iuxta' mensuram eius
dein, qu bd Santes vertit secudum sic tu in sanctitatis, nonne clare designat, noS non nostra, seu, nobis profesta offerre poscse summo tui omnium coditori Deo sed tantum ab eo gratis accepta, prout nicuique iuxta mensuram fidei diuidit donat Debor, is enim operibu Sagit , de vera obedientia mandatorum Dei, &veris fructibus fidei, qui non sunt palmitum, ted Verat vitis, quae est Christus, I
ann. IS. Vt nemo glorietur coram domino,
sed ab eo recognoscat, iuxta illud i. Corinth. . in id habes quod non accepisti quod si accepisti, quid gloriaris 3 4ni. cap. 26. Omnia enim ait ostera nostra operatus est in nobis. Qui ergo sua vel suam iustitiam offerre se putant, iam node siclo sanctuari offerunt, sed de sua immunditia pannum menstruatae, Esaiae 6 .
Haec Obiter iuxta regulam fidei dixisse sufficiat. t Succedit quarta vox,aestimatio siue strindicatura, quae quidna sit, per se liquet. φηPendet autem valor iste imposititius non a priuata cuiusquam, sed 1 publica duntaxat aestimatione&ina positione Publica autem aestimatio: valor currens, non a bio principis in monarchia, vel ptimatum in Repubi di isto pendet, sed etiaama consensu&vsu populi consu tudine commerciorum Quod si leges&statuta nisi communi utentium suco m- probata non ligant, ut omnes utriusque iuris Doct. probant in l. de quibus, de legib in c. r. de treug. pace hoc maxime verum est in commercijs num Orum eorumque cursu&indicatura, quae non est iuris facti, Si necesse arib in usu comercio uniuersorum etiam exterorum , ω mnium quibus cum communia sunt comercia, iura gentium,co sistit. Et qubdsensus populi in his dominetur iusta. ciat, multis exemplis probat Budae. lib. I. s. Assis, ubi refert multa edicta praeconialia direm infitia de usu abrogado pro
562쪽
minaci&lia impotentissimae manantia, nitas iturinseca, siue qualitatis, siue po cuius tunc ferociae rectat utilia cede deris: sed sola aestimatio publice imposi-bant consilia, publicum tamen colensum ta, ita ut possisieri moneta plumbea, vel Deruincere non potuisse, iure optimo decorio, modo sit publice approbata&neglecta esse. Probat etiam sacra pagina tunc possit solui pro quacunque pecunia
Gene. 23. eam esse probatam moneta, quae aurea Vel argentea, etiam ex nautuo debitransit ad negociationem , in usu publico existit. habet enim Hebrae una, id est,ad verbum quadringentos siclos argenti transeuntis ad
mercatorem, ut etiam tetigi num. 69J. Et
sic ibi moneta probatur esse proba S iusta , ex eo quod mercatoribus in usu existit: ellenim pecunia&eius usus iublica comprobatio iuris gentium, Ut saepe Probatum est
ta,& ita tenet Hier. Butiget repeti. l.cum
quid ,col. 9.nu. 23. si certum petat.
Sed haec sententia prorsus irrationabulis est, ridicula eadem n ratione pon se fieri pecunia de papyro arte in presso xia, quod non minus est et ludicrum&riudiculum,quim Iudus pii erilis: Si est non soldm contra originem de defiuitionem
nὶonetae, sed etiani contra experientiam
Super est videre an quae esse debeat cum sit de iure gelium,&sic requirit lubextrinseca bonitatis ad intrinsecam ha tectum delectar idoneae materiae, quae,
bitudo proportio Et in summa tres in breui quantitate sit solida congruisunt sententiae. Primi praecise tenent ae Valoris talioquin non posset deseruire v- qualem omnino esse oportere, ita vitan sibus commerciorum, nec eundem us uni tundem valeat in masi ad quantum in pe- valorem functionem diutius retinecunia signata V expensae cudendi fiant re ubique Iocor un3. De definitione patet de publico. Ita tenet glo. Bart. in l. I. per per t. i. de contrahen emplato. Ibi licet illum textum,de contrah em p Bart. in I gratia commodioris ire uioris usus su qui falsam. ad i. Cor defat. in l. I. de vete peruenerit signum , ut onere probandae Nu. pote. Ii i C. S ubiq; Bal. Lancelo. De qualitatis, ponderandε qua iri itatis ma
pond. li. io. Et in hane sententia, licet subobscure, inclinare videtur Budae .l: . - A1-
fis dicens, quod nisi argentum infectu
numisma parili ratione congruerent, comercia hominum expediri non possent
men non est sublata vetus lubstantia materia, nec eius definitio requisita quaqua in propter fidem publici characteris magis deinceps praebeat viam&stincti nem ex quantitate imposititia, quam ex substantia. Sensus etiam communis ostendit, ne 73 Secundi post Inno in c. quanto de iureiu cessariam esse aliquam materiae bonitate φλει omnes Canon istae ibi censent detrahi intrin lecam correspondentem alioquin posse impe sam, quin etiam aliquid ultra non posset esse usui ubique locorum, covi cudi faciens modicum non multu tu ira l. ideo de eo quod cert loco. ImbCretur. Et sequitur Imol. in I. Paul. in fi . de multibi nulloq; modo fungi posset mun solii. Petri. Belliga. discipulus eius in Spe . re pecuni e public Salcet pollet esse notu
culo principum Rub 06 PhiaJec I. 2. g. i P classe tessera priuata, cuius non posse tesceri .pet. Bru. tract. de augmen concl. vlt se usus, nisi inter paucos priuatos, ut in in princ. S est crebrior sententa in quam certo collegio, qud tesseram afferendo daetiam inclinant Theologi in η sent. deci retur diurnum vel mos ruum demensumso. is. Vbi Gabriel Biel. q. 9 col. r. collegi; vel certa quantitas pecuniae pu-Τert id nouissimis quibusdam videtur blicae. prorsus no referre, ita ut inlccuniam ut Et qui a I iter imagini tu , nihil aliud, lo modo attendMurna ateria,nec eius bo- quam inane somnium,&ludicram deam fingunt,
563쪽
TR A CT CARfingunt, nihil ineptius in Repub politi
ca, ubi non desomia ijs, nec de umbris quidem rerum, sed de rebus ipsis agitur. Et
sic delirat Guido l)apa decisio Delph1nat. 'I. dicens,tempore captiuitatis Regis Ioannis factam fuisse&cucurrit se in
hoc Pegno monetam cor iaceam quae est
puerilis fabella , anilibus deliramentis
sinulis, Imb velum deliramentum. videre en ina Si discutere volui plura regesta praefectorum monetalium illius temporis,&inueni, qtib d tunc veniebat&cudebatur in regno multo melior moneta, qtiamnunc fiat cudebantur enim aurei
pecude villosa signati Galli vocant,
Idoutonsa lagranu Line, quos Budae. lib. 3. Assis dicit nulli aurei bonitate se cudos
esse, sed primam auri notam obtinere, quorum inuentum videtur Budar libr. s. eidem Regi Ioanni attribuere essed ex regestis monetalibus comperi, ut iam tem
pore Philippi ulchri Tuccessorum fabricatos fuisse. Caeter umidoneta arge latea promiscua, quae tempore dicti regis Ioannis cudebatur,erat duplo melior in bonitate intrinseca, pecunia nunc currente Sut qui cor iaceam illam pecuniam etiamnum arioletur in usu fui illa tempore expedit Ionis&captiuitatis Lodoici noui in Aphrica . sed simile delirium est,& nihil in monumentis publicis aut alio fideli testimonio inde reperitur. Non ignoro quid nullo aut hore dicat Alexa Alexandrius Ge
um.&Scorteis assibus Numae quod tam fabulosum ell, quam allist ον. t Prima vero sententia esset optima , si seruaret tur: sequerentur enim duo magna commoda in uniuersum, Primit in quod commercia ubique apud omnes sine collybillatum interuentu, in te trimeto collybi quod cambium vocant exercerentur . est et enim ubique eiusdem potestatis prout iure communi cauetur, SI tose deberet. l. id edde eo quod cert. lo c. l.
dum, qtioni a ia omnibus sublata esset materia falsamin adulterinam monetam fa-
bricandi, utpote chm nulla in desperaretur utilitas,sed merum damnum,cum pecunia formata non plus valeret, quam in materia &genus humanun defungeretur teterrimo illo nimisque frequenti&prope incurabili morbo fabricandae fal-
Addo tertiam particularem utilitate prouinciarum in quibus nullae sunt aut defecerunt auri argenti fodinae, ut in toto hoc regno, ubi necesse est argentum Maurum aliud aduehi, S mercibus&frustibus,qui in regno crescunt, comparari. Si enim seruaretur prima sententia, regnum istud aeque abundaret auro&argento, ut prouinciae in quibus nasciturimo superabundaret, tandem tant Oniaiorem vim aurit argenti haberet, quanto prouinciae exterae magis indigent mercibus&fructibus nostris, eisque lo- geminus, quam suo auro&argento carere possunt: tamen istud regnum ditissimum factum, non minus mercibus&diuitiis naturalibus deinceps, abundaret superflueret, quam cum auro cir-gento vacuum debilitatum est. Contra vero minuendo bonitatem intrinsecam pecuniae,& quanto indicatura excedit materiam, siue quanto plus Valet in forma, quam in mail a , fit, ut tanto viliori pecunia regnum istud abundet,&sic,ut tanto de pauperetur minu Sque potens fiat in auro argento, quae tamen iactant esse neruos belli&Reipub. ij- . to enim indicatura super ualet materiae, tanto minus aurit argenti exteri afferunt, tanto plus aer cium herum nostraru minore precio sumptuve uelisit: in summa tanto deteri usi damnosius pro regno, into melius utilius pro exteris agitur.
Viderint ergo omnes quid agant prin- sinicipes nostri dum subinde pecuniam dilutiorem leuiorem cudunt sic enim cotra semetipsos vires regni sui quas
alter IInt, molliunt irr. Viderint consula ores seu potius deceptores, quos merito sic notat text. inu. c. quando, nec uat cau-
564쪽
sari luerum , quod interim hac arte praepostera calliditate facit Princeps luper singulis auri argenti libris, Nessu p. nu. 789. dictum est de regel'hilippo Pulchro ut enim nil dicam de sordibus is equitia, quam male damno laedecore dicti regis suorum cesserit, de cladibus hinc regno populo illatis sunt te est ac si impetitus aut infidus vinitor vineam aliquot annis immodico vini prouentu exhauriat,& mone etam ierit 1edio dat. Populo enim diuite& florente foliis de potens est Rex, qudii maxime omnium de Rege Galliae verum notissimum est. Contra populi viribus accisis, neces eestini lencunq; verum Regem tanto debiliorem fieri: idq; omnino in hoc regno, ubi notum est veras diuitias, verum 1 ubsidium Regis, esse diuitias marsupium populi. Q iorsum enim abierunt, quid profuerunt, quae Philippus P nlcher corrasita eriis cauit a populo, dum landrenses seruituti subiicere molitur , de quae Carolus trinius congesta reliquit, mox S eo mortuo dux Andegavensis depeculatus est Ad nihil enim profuerunt, nisi ut noui expilationibus populi magno de regum regni periculo opus
et 8 Ex his patet quam caecutiant&fallantur, qui nihil referre putant debilem autio fortem intrinsecus esse pecuniam, modo valor imposititius publice currat. Vt n. pulchre inquit Bald .ind. c. quanto. iniun. auctoritas characteris S imposititi valoris non est omnibus communis, sed illistan tum, qtri sunt sub eo ina perio parere tenentur non autem ligat exteros, qui Non tenentur recipere monetam, nisi 1ecundum qualitatem materiar, quae Iola communis est omnibus.
Eisdem rationibus patet longe falli, qui putant nemini nocere, sed omnibus etiam Reipu huius regni prodesse valorem extrinsecum augere pecunia aureae vel argenteae, eadem stante probitate niateriae.
Sed adhuc grauius falluntur, qui idem NE MONETAE
putant, etiam si non omnes pecuniae proportionabiliter augetur, sed altera tant sim species vita aurea, vel huius species 1 pecialissima, puta solares aurei etiam sequendo vulgarem illam ad usq; communi. m sententiam, quod obligatus ad certam speciem moneti non pol sit augmentum citra creditoris mori superuenturn deducere : tum enim fit aperta iniuria pauperibus debitoribus , qui tunc non bent de illa specie particulariter aucta,&sic maiori sumptu vel preci redimenda est, ut dixi su p. num .7O9. Sed tenendo veram nostram sententiam, quhd illud augmentum deduci possit, ut supra quaest. 92. cum seque n. tunc siue certa species monetae, siue omnes a
geantur,clarum est' ubd nulla fit iniuria debitoribus vel non habentibus, de multo minus singulis habentibus, sed magis abundare incipiunt. Verum ego dico,
qu distud non est nisi ad id quod adest&praesen, est bitatorum nrore aspicere, adhuc non in totai, sed in parte, ubi mutit iplex fallacia&captio latet. Ad quam detegendam aspiciamus propius, quidnam sit illud augmentum, in cuius effectus: imis quod augimentum indicaturae supra valorem materiar quaedam fixio est. Aut illud augmentum et de omnibus monetis proportionabiliter,&nemini singulorum quidem eiusdem loci municipium de se prodest, nec nocet: quia eadem via omnium rerum precia illic pariter pro rata necessari augctur.
l. 2. de et . nume. potest. libr. li. C. ut diximuSi p. num. II 6. caeterum uniuersis seu
Reipub huius vel similis regni nocet, ut
. Aut vero istud augmentum fit decerta specie monetae tantlim tunc quia non propterea rerum precia illinc augeatur, prodest quidem non ingulis omnium, ted quibusdam, videlicet habentibus illana speciem monete tantii m. Atqui commodum illud inius uim est 8 respectu ei us, cui comodat. eius, contra quem
coimmodat insae gulari, ultra toti huic Reipub.
565쪽
steipub. noxium est. Quod si iniustum respectu eius, citi& contra quem commodat inter singulos, ii luet , quia alier nouum S adtientitium luctum sine causa sentit, idqtie contra conciliem, qui aeque merebatur commodo affici a Repub.&1ine causa damnificaretur: sic ista est q-da in inaequalis, temeraria&fortii ita d1stributio commodorum communium. Qubdautem sit noxium uniuersis, totiq; Rei p. huius regni patet ex praedictis qtii in effectu nihil aliud est, quam aurum S argentum, quo exteri abundant. S ab ijs aduehitur, disic merces aliena Scaras facere& augere, nostras vero vitifica re&diminuere sic exteroriim commoditatibus huius regni incommodis consulere, idq; quanto magis non na tantum, sed plures vel omnes species monetarum
extrinsecu augeantur. Quod autem iIonnulli causantur, quan
prio omnia metientes: volunt enim dicere, ita singuli cogitant futurum,Sc mox aureis extrinsecus auctis profundantur aposte ribus: dum in magno valore, j unt, multas plures' solito merces emat:
ipsi quoq; mercatore Me aureis, quOSSI cumulatius seu frequentiu S numero, maiorique valore conte quaenter, rursus hinc
plures diuidendas merces licitari pose sint, sic dupliciter lucrentur. Sed primo istud lucrum non respicit totam Rempub sed particulare tantum
quorundam mercatorum commodum,&sic non est ad rhombum , nec facit ad qu. Secundh, adhuc istud lucrum temporam uni est,m cum mox deferbuerit, diutius flaccesset&iacebit, quam semese ferbuerit. Et accepi praepotentem quendam fuisse in hoc regno, qui ut in Centum millibus solatorum,quq in arca habebat, stiperlucraretur viginti quinque mill radoq; a Re p. esse, certam speciem put so librarii in suasit, issecla solatorum deq; i ad rq ginta ad quinq; S quadraginta solidos augeri. Hoc modo saepe laborat Francia,ut sint qui priuati comodi gratia tenebras Regibus offundunt, eos falsis de Reipub. nox ijs opinionibus&affectibus
dementent. latorum augeri , propter magnam circumstantiam facti illius temporis, puta ob ingentem quantitatem 4 regno expor tatam, utq; citiuS cumulatius reducantur in regnum, tam stupidum est, ut satis' demirari non possim vel caecitatem vel , phisticam nimis audacem. Non enim exteri propter augmentum istud aure
rum citius aut plus aureorum afferet, sed minus: contra plus mercium nostrarum exportabunt, quanto maior erit aureorum indicatura neque enim aurum gratis afferunt, sed prout mercibusn stratibus egent, nec aliter habent nobi Dcum commercium. Ex eo autem, quod a rum carius est, non magis indigent mercibus nostris, sed illis tanto minoris aestimant,& tanto plures viliu Seuehunt,&tanto minus auri afferunt&relinquunt. Restat vulgari una nostrorum mercat rum confutanda causatio, ex eo enim vulidi gus imperitum mercatorum censete Re- pu .eta aureorum indicatura augeri sic enim et inquiunt ut mercatura currat,
floreat, amplificetur. Nec aliud adferunt aut adferre possunt, quippe qui oculos introrsum versos habeant , quaestuar Et utinam Verum non esset, quod inter os alia id genus scribit Budius in asse, initium feruorum deteri orationis monetarum a Francis hoc est, a paucis immerito ordines ductantibus procedere.Si enim melioris monetae lex inconcussa in Fra cla cuius permaxime interest seruar
tur, necesi essetfinitimos magno Franciae commodo eundem melioris monetae tenorem obseruare quam imminuere non audent, nisi prius Franciae imminuat tir alioquin illis commercio rerutranciae carendum esset, quibus carere non
possunt. Et grauiter scripsit Budae clibr.3. A is, quod si tam animose principes In
minutae monetae crimina exercerent,na
lius cum rebus humanis ageretur , munus fallerent adulteratores.
Hinc liquet qua sanete prudenterq; ab antiquo sancitu sic apud n , ut Do. prae '
566쪽
fecti monetales dii inaugii rantur, iursus annuatim solenni sacra metuo iurent,nlinquam consultare Reginione tam imminuere, hoc est Rem p. non prodere. Regemque decipere, Ut in . . quanto quod etiam multis antiquis constitutionibus pei sancte cautum legi, ut a rege Ioanne die vicesima 8. Decembris, anno iῖs qua
inter caetera cauetur, Ut moneta alba argentea tam proba cudatur, Ut marca ar
genti non possit confici ultra sex libras
Turonenses vel minus Mnomiiaatim additur ratio, ne qua sit occasio monetae aureae precium seu cur stam augendi. Non tamen haec scribo quod exteris inuideam commoda¶bilia tertina nostrarum , qua S natura communi Sparens non nobis sollim, sed omnibus praefert comercia: verum omnibus etiam extraneis
ex aequo prodesse laboro, his praesertim, qui Rebuspublic bene consilium cupiunt, Vtq; plenius de te ista veritate illis costiliqueat, fallaciaq; S pleonectica coia sita facilius deuitari imo nullum exteruputo, qui sit rei p. t u rectae politiae amans. Cum autem ea sit hominum miseria , ut prinia illa melior sen entia obtinere non possit, necesse est consistere in secunda, ros Camque aequi boni facerc.
iii ' Dicimus ergo quod postquam n opotest haberi aequalis saltem debet esse co-grua extrinsecie bonitatis ad intrinsecΞProportio , quae non consistit in indiui duo, sed in quadam latitudine, fines tamen aequitati si iustitiae non excedente qui fines sunt commoda S aequalis S quatum licet perpetua S stabili omnium te gitimorum commerciorum conseruatio expeditio,& intus extra domi forisque. Super quo duo consideranda sunt prina sim', ipsius proportionis certa SILuna determinatio: secundum, eius usus&obseruantia. Primum spectat ad rempublicaim, eius Vinnaoderatore,cui relinquo. Secundum ad nos S quaestionem nostra spectat, in qua concludo pro secunda
Cum enim ex hypothesi pecunia, in qua offertur solutio, sit proba, tam inma
teria, quam informa,&indicatura publicitus definita Z approbata, siccol imuniter&efficaciter valeat summa&quantitatem debitam tenetur venditor recipere peccata sunt bilis est recusando tex.
dem Bart. in l. qui falsam C. de fals. omnes ubique. Commmemsententiam, de intrinseco alore,
Molin consequenter. Qii bd autem Doctores comenti sunt ii de exigenda bonitate intrinseca, que erat
tempore contractus, error est ex subi N
etae materia circumstant ijs ab eis male expetis intellectis Patet, quia fundantur vel in falsis suppositionibus Disti, vel in legibus impertinentibus 'praecipue ind. l. cum quid quae nihil penitus facit. per
not. sup r. nume. 7 H. Et ultra ea dico, qud d
Doctor omnes adusque male intelligunt dicta l. cum quid dum nimis praefracte precidunt ad eandem bonitatem essentiatum , in eodem gradu ali numero naturalis qua itatis quod non est demente iuris&nulla lege probatur sed debet ex tem peramento legali nostrae aequitatis in tela jigide eadem bonitate proportionali, ut notae probaui S declaraui supr. d. l. cum quid . in nouis in tolle et . qu,remitto. quia nolo sententiam nostram in lac quaest
contra communem fundare in nouis in
tellectibus legum, sed in vivis receptis&probatis rationibus supra pro laac parte
adductis, S quae sup r. num. 69 . S prae se tim exemplum illud politicum, sup r. nu. 7 6. est demonstratio efficax. Caeter sim si qui particulares numi per errorem monetalium , Vel opere falsari vel casu inueniantur minores in ponde 're vel qualitate, quam ex publica ob
seruata definitione mi Onetae requitatur
i stimininum adulterini reprobi, qui non sunt admittendi, R de his non loquitur quaestio nostra : sed J dc eleganter. g. qui reprobos de pigno. acition. mos au
567쪽
qualitatem materiae, ex publico compacto&communi tu nunc definitam S requisitam, S sic sunt verit legitimi numi, etiam si tempore antiqtio ante publicam inalia utionem monetae non trallent legitimi sunt tamen hodie, ergo aeque poliunt nunc solui , sicut tempore antiquo poterant solui antiqui legitimi nu- mi. Tota autem epithasis versatur in hoc, quod fatetur creditor debitum nouulndenotra pecunia lolui poste, noli antiquused causat antiquum debitum de moneta, quaeri tempore contractus erat legitima, loluendum d tintaxat non autem de Oneta Huriialecus viliori , quae tunc nota-
isset legitima nisi supplendo de dium vel aettiiDationem deficietis materiae: isq;
non paticis prima facie non parum urgetibus rationibu S.
Prim b, quia bonitas materiae est pars substantialis,&saltem aeque principalis monetae,& sic aeque debita considerabilis in obligatione monetae. Ergo sicut creditor potest petere suppleri valorem e X-trinsecum, etiam publico decreto diminutum, Ut sit p. q. 92. contra commula probauimus: ita potet petere suppleri valo rena intrinsecum, etiam publico decreto dina inutum quia solo lapsu teporis, Vel facto alieno,non debet fieri conditio Obligationis deterior. Secundo, quia si moneta post contractum melior facta sit, puta aucto valore, potest debitor augmentum deducere', Ut supra nunae. 7so clare probatum est contra communem. Ergo si deterior facta sit, puta deterioris materiae, tenebitur debitor decrementia in supplere, sic eisdem
argum et i SN rationibus, quibu communem sententiana circa bonitatem extrinsecam suprὰ comprobauimu S. Tertio, quo nitana ex noua pecunia non posset tantum habere auri vel argenti, quantum potuisset ex pecunia currente tempore contractus ergo sua iuste S e
sicaciter interest , non solui in noua diuersa irroneta, sed in antiqua, vel supple-
ri bonitatem eius intrinsecam . Igitur l. Paulus. de sol. Noli enim, tametsi nomine, charactere, lauthoritate eadem sit, tamen materia diuersa est, saltem dilutior, minor SI Vilior ergo catenus non potest solui loco veteris, creditore inuito,
nisi defectum materiar supplendo. ri Sed his non obstantibus sto in sententia. Non obstat primum, quia sateor materiam publice requisitam esse de substati a legitimae monetae, sed nego aeque principaliter esse : quoniam licet forma non possit sub nitere sine materia, eaque id O-Iὶ Ca tamen semper principalior est forma, materia vero minus principalis Unde licet moneta, ut sit fungibilis. apud
Omne transeat, prae requirat materiam ad hoc idoneam , ita ut nec Princeps vel Senatus possit definire materiam ad hoc inepta na: quoniam naturalis ratio vel iuris gentium ne senatus quidem aut horitate commutari potest l. r. in fin. de via D. ea C. quae usu consti ut ridiculi sint, qui putant ex corio cudi posse tamen in moneta facta ex idonea&t publice definita is materia forma ipsa, qtis est indicatura,&Valor publice impositus praestar, SI est po
terianaque trahit, sibi subi jcitur. Et sic primum obiectum non δchidit, quia nopotest de extrinseco de formaliva lorea gui ad intrinsecam: sicut de principali ad minus principale. Nec ob id variatur obligatio tempore, quia ex quo eadem forma, seu valore aequi pollenti forma soluitur , idem vel tantundem dicitur solui, licet minor vel
Ad secundum eodem modo respondetur, continet enim fallaciam accidentis, de sic arguit adiuersis , videlicet ab extrinseca ad intrinsecam, quae sunt diue sa, nec sese inferunt. Debet autem sic argui, si moneta esset aucta intrinsecus, posset debitor augmentum deducere, vel ad aestimationem veteris tantum soluere, Ut decidit Oldrad quaest. 1 9. ergo ea diminuta intrinsecus potest creditor petere
568쪽
hoc suppleri sed assumptrum est falsum ret augmentum,&tamen non pateretur
ut mox clare pio babimus, sic conuer decrement una contra naturana. l. secunduliti debet argument uni pro sententia O naturam, de re g. iur. imo his eadem sum
V Ad tertium respondetur Rubi illi id interesse non est admissibile est eniim
idem ac si vino commeatu interim Mriori facto, diceret, non possum de peccunia tantum vinii commeatu Semere, I-Cut poteram tempore contractus, quod est ridiculum. Ita hic, licet no possit tanti massam auri vel argenti comparare ex pecunia nunc current , quantam poterat tempore contractus, hoc non est considerabile, etiamsi dicat, qtiod pecunia nunc currens non continet tantum auri vel angenti, urgendo intrin lecam qualitatem
quia simile est ac si diceret, quod conflan-
ma exigeretur, contra l. bona fides, dere-gul. ivr i atet, quia si reditus dece librarum Iur onera su constitia tu ante duce tos alano S, a quo tempore pecunia promiscua plus dimidio intrinsecius diminuta est, ita quod dece librae monetae dicit tena poris valerent ro. libras velitu moneta huius tempori S.
Si igitur hodie posset peteresbi solus
in antiqua moneta, vel aestimatione anti- qu.e, quantum Valeret nunc non deducto
superuento valore haberet in ei diu o libras,&sic bis summam debitam quod esset iniquissimum est et enim idem ac si debitor offerret soluere in aureis solatis, do, 3 materiatum ad materiam reduceta secund una cursum Sc valorem huius tem
do, non recolligeret tantum auri velargenti, quod etiam non est considerabile tum quia pecunia non est ad hoc destinata ut confletur, velit per materiam aestimetur onde de iure non venit appellatione argenti vel auri, ut supra num. 7s J. sed tantum destinata et ad expende dum commutandum , non pro quantitatem assar, sed pro quantitate sitimationis de publico lui positae, quae eli vera forma potissima eius flentia es sic eodem fere modo omnia obiecta soluuntur. o Sed rursus clarissima demonstiatio-M ue conclusio probatur, quia diminutio
materiae in noua publica moneta, retento veteri cursu D valore extranteco ei Verum Mersectuale augmentum extrinsecum ipsius materiae. Quanto enitnna inuitur mate Pia, seruato Valore, tanto necessarib augeturvator materiae. Igitur si creditor velit sibi suppleri defectum materiae, ut habeat tantum materiae, quantum in erat tempore c6 tractus, debet vicissim de ducere valoris augmentum, Ut no habeat ni aiorem summa, ludi habui si item pore contractu S. Et sic res eodem relabitur, idque vel sensus communis, in aq; SI naturalis S ciuilis iustitia distat. Et alio quin sequeretur tridens iniquitas, quia poris, quo publico decreto valent s. solidos, S tamen non vellet eos recipere, nisi pro valore eorundem aure orsi, qui cu rebat tempore contractu S, quo non valebat fere nisi dimidium. Item si etiam ubi certa species monetq .
deberetur, deducendum est, super rictu in augmentum extrinsecum, ut clare supra q. 92. contra conan Ine IV Dicimus ergb si monota nos textrinsecus aucta sed pia nblico decreto intrinsecus icti sim ditari nu-ta, si xelit creditor sibi suppleri decreme tum iturinsecum matellae, debet necessa ri deducere augmentum extrinsec si ei iisdem materiae. Item fac reperiri in arcuso ite debitoris de solidis cui currebant
ante ducentos annos, certum est per ea, .
quae diximus supra q. r. cum seq.qub dio tenetur debitor hodie de illis soluere, nisi deducto superueirio valore extrinseco, . sic deducto dimidio quia ex publico con; pacto valent duplum solidorum hodie currcntium, imo iam non sunt simples ces, sed super ponderates, dupli solidi.
Quemadmod si hodie veteres iam sime. plus, quam sesquiquarti aureorum legitimorum hodie currentium, S sic etia in si pro debito veteri soliratur, tenetur cr c editor respectu eiusdeam pecuni et habe ditor deducere superuentu n valorem, siue
569쪽
.sue recrpere pro uico, quinta ali rei parte, ut sit pia probauimus Mota obseruatur.Igitur oblata solutio in pIoba legitima moncta hodie current l,1I- ue solidorum, siue aureorum, non potest
creditor petere sibi suppleri de istum
materiae, tuae erat tempore contra Otus: SI
obscure ab eis tangitur, non grati ab Orexplicare. Ex contractu θ Papa homologa tonaonasteritim S. Anton. debet dare monasterio Montis maioris tot os clitisones , ex quibus summa mille trecenta-rtim labrarum tiro. anniti reditus percipiatur, interim, donec tradiderit, des hoc post et, saliena non posset deducei bet soluere totidem libras, videlicet mil-do extrinsecum augna entum, quod etiana probat exempli imillird sup r. num C r. , 6. Nec audiendus esJet creditor, causans natitationem monetae est e factam ex tam iusta causa, sicut in eo exemplo quoniam te trecentas annitatim . Tunc alitem tempore contractu5 moneta erat melior,
exinde sensim diminuta fuit intrinsecus de qti arta parte, in tantarin qu bd s. solidi
ex quo ita publice constitutum ei S tan librae tumor una antiquorum valerent 13 r. libra Scum triente unius librae de contra centum librae in noui numis non V Ierent nisi γ s. libras de numis antiq. Decidunt Roma. Gemin qu bd sufficit soluere dictum reditum de moneta nouati tuto pecunia expendi potest, sufficit,3 parendum est sicut legi, communi
Ampliationes, ct Emisationes sententia Mo-
'Conclusio sic plenissime firmata ad
malo em declarationem septem modis ampliabitur, deinde limitabitur. Ampli primo etiam in antiquo reditu fundi amo. dereliquis enim reditib. pecunia constitutis non dubitatur per notat suprὸ. q. 9o. sed idem etiam in fundiario perbitor non tenetur ad aestimationem anti quae, hoc est , ad aestimationem , quam antiqua successu temporis sortita est supra nouam & recite 3 iuridice consuluersit, licet omnes alij re Doctore reprobet,&na ali Et adueriendum qu bd liber Consiliorum Romani passim mendosus habetur, praesertim ind. consi. ra 3. in princi . ibi licet in bonitate exti inseca deteriorata qubd est mendosum, quia loco verbi extrinseca legendum est intrinseca vi praedicta,&multo magis in caeteris en patet ex sequentibus in eodem consilio, sonibus vel salarijs. Nec est facienda dis ubi disputatio est de deteriorata bonita- serentia in dispositionem legis io mi te intrinseca , quam suppleri contendenis, o uicquid S male dicant octor. in bat creditor, clarius ex consilio Gemi. d. c. quanto. in te fi n. dedeci. Vbi Romanus autem non nisi friuolis de fal-que post Specul. de obirg.& sol ut .g. nunc sis rationibus mouetur, excepta ratione aliqua in n. Quod autem dicit Bald .con consuetuci in is,quae est facti, nec necessa-pen. fin. l. i. in nouis de salario specu nia erat diminuta non tot sim intrinsecus sed etiam extrinsccus bene consuluit, quia non ei'et integra, sed desectetua summa, nisi suppleretur: s autem erat intrinsecus tantum diminuta ut sentire videtur male consuluit.
Ex his patet optime consuluisse Lu-d .RO M. consi. 113. Gemin. in eodem in- diuiduo casu, confit .i37. quia pulcher est , Iria Geminia autem ex multis unam tanti in bonam naturalem S concludentem rationem adducit, videlicet quod illa pensio erat constituta habito respectu ad se tactus in locum fructuum , qui debent percipi ex possessionibus. Sed licet moneta fuerit interim intrinsecus diminuta , tamen Obligatio fructuum , siue os essionum afferentium fructus tot librarum , non Ee fuit
570쪽
fuit interim aucta, praesertim cum debitor non fuerit in mora , propter dictam
Et si ab initio fuissent traditae possessiones tanti reditus, 3 postea fuit intrinsecus diminuta moneta, tamen On propterea fuisset alictum precium fructuum, nec reditus maior fastus de conseque trier no tenetur debitor maiorem una naam 1 oluere, nec supplere defectum bonitati Lintrinsecae pecu1aiae . sed vera S generalis ratio decisiva est quam sup Alixi. Qubd siqitandoque secus fuerit iudicarum, id ei dicendum est, quod de communi hactenu recepto errore, quia veritati a nobis iii detectae deincepScedere debet. c.Veritate, s. distinct. Nec tenim exemptis iudiccidum. l. lactino C. te sciatent. nec tam quod
Romae factu est, quam quod fieri des eat, spectandum est. I. 1ed licet. de officio..tio praesid.
Ampli secund c quicquid dixerit
1i, tio G etiana indit positione legis, statuti. t vel consuetudinis, ut palsim tu hoc regno iura dominicalia lominorum directorum, siue chirothece, siue equi, vel Aritctus pro tempore vel mutatione vasalli, vel censuar ij debiti, certa summa aesti
Non enim potest dominus direetus petere sibi dictas summas hodie lui in ae
simatione intrinsec bonitatis monet , quae currebat tempore consuetii finis introductae,vel primo institutae,&concessionis seu primae in uesiturae: sed accipere monetam Pro tempore, qil soluitur, probam S currentem non obstante diminutione veteris intrinsec bonitatis, qui non est in consideratione, ex quo pecunia publice pro b Ita est, tanquam proba communi decreto consensu indicatur e locaturia Ex quibus patet, quam sit supinu Semro eorum , qui putati erunt in antiquis cocessionibus ad reditum deberi aestimationem dictae bonitatis intrinsecaeuciam non debeatur etiam in concessionibus
antiquis lauduni ve censum an quibus
retinetur directum dominium ut nec incensu quidem soluendo pol sit exigi. t Amplio tertio , etiam inlumina se δ: mel soluenda, quanquam semel ab initio tota debita tamen idem est per praedicta,
quia eadem summa ei tanta, quanta debetur,&quanta ab initio debita fuit,liacet materia monetae intrinsecus minuta fuerit, ex quo communi decreto risu summam seu quantitatem debitam im
Amplia quarth, etiam si sit debitum
contractum, datione pecuniae , qylicquid Doctor in tradi augm. monetanum,& d. l. cum quid, S alibi. ii Amplioquinto, etiam si debeatur ex mutuo: qu bd linatio, ut procedat si pecti . ni afuit expensa pro valore antiqbro sectas si debitor tam diu seruallem in arca, non tendo, qu bd secuta deter oratione intrinseca nouarum monetara, num imutuo recepti maioris valoris Proportionabiliter Deli sunt i a quod debitor poste,
vlus fuit, veluti potuit in nratori , alore extrinseco: quia tunc ex quo non ex industria, sed immediate excipiis numismutuo acccptis tantam utilitatem consecutus est, aequunt est, ut reddat in eodem valore, in quo recepit per ea, qt laesi nullaequitate diximus silpuq 62. Dum . TCI. t Ampi: o sexto, non solvin quando de tbetur quatitas in genere ed etiam si cer ita spe res monet debeatur, puta centum grossi. vel centum aurei. Quaquam enim diminuta fuerit materia. tamene quo publico decreto, vo communi approbatione factum est: nihilominus noui grossi S aurei sunt proba S legitima moneta, nec ob diminutionem materia cessentur diminuti,s ed in eodem statu colerii ii quia tanti materia ipsa crarinsecus publice aucta est, tantidem veteres aurei
extrinsecus communiter aucti augmen
tum extrinsectani deducendum siet, si de
antiquis solueretur, pernor. sup r. quaest
93. Igitur soluendo de nou is S probis iusdem valoris, nihil est deduce dum nec supplendIam. t Amplio septimo, etiam sino debetur irrnisi