장음표시 사용
591쪽
constitutioin l. vltim. C. de dona. verba inquit superflua, quae in donationibus poni solebant. id est, sesterti num unius, assitim quatuor, penitus esse reiicienda censemus. Etenim ad interpretatione sesterti j, ne quis ea verba intelligeret de sestertio neutrius generis , adiectuna est assium quatuor,cuius valoris erat sestertius secundum Maelianum Quae qui dena interpretati placet Antonio Augustino. Cui libenter addiderim illa verba sesterti unius in donationibus idebisti:
superflua, quhd cum vere donatio fieret, simulate unius num precium apponebatur, ut videretur venditio, quae unius nurni preci apposito ficta iudicabatur. I. Si quis ante condax erit. F. de acquir. posis ex Suetonio in Caesare,&Ualerio Maximio lib. s. adnotauit Budaeus lib. I de Asse. Et inrub fide in diem adiectione. Vtcunque tamen sit. etiamsi a Budaeo Maelianum sequutidis cedamus, iterum admoneo, non esse admodum incertam dena iij, S sellerti j aestimationem ad nostrae
pecuniae rationem S ponduS, e quo cer
ta poterit constitui de diffiniri aestima tio. Sed Millud plane constabit ad Hannibalis tempus, SI Jabii Maximi dictaturam denarium decem assibus aestimatum sitisse, sesteitiumque duobus, dimidio:
tametsi postea contigerit maior horum uini matum aestimatio.
Quod si quis adhuc seqiri Budaei sente-tiam velit, ac existimet, frequentiorem fuisse in Repub Romana denari Laestimationem ad rationem decem assium &Tester iij ad rationem duorsi& dimidi j denique Maeliani aestimationem opinetur temporariam fuisse habet profectb graues authores Varronem libr. q. de verbo. olagine. Priscianum lib. 6.8 Sextum Pompeium, qui cessent, denarium decem asses valuisse, quinaritim quinque, sestertium duos S dimidium tametsi admodum Vrgeant author es in contrarium citati, ex quibus apparet, hanc aestimationem fuisse receptam ad in Fabi j dictaturam, post eam denarium pluribus assibus aesti
Fortassis, ut&hoc obiter adnodiemus, argentei, quibus Christus diuenditus est, non erant denari j, sed num i didrachmi: ut censet Budaeus libr. s. de A me ex num o quodam illorum, qui apud Gallos insa. crario ecclesis cuius dana maxima cum veneratione seruatur. Sic sane erant illi num sicli vulgares Hebraeorum. Fit deindet mentio aliquot in locis Sperlingorum In quorundam erat vero Ster lingus num usargeteus Anglicus ex vicesima sexta P a te Vnciae: nam viginti sex num argenteὸ Stertingi unciam pendebant authore Uirgilio Polydoro in historia Anglica libr.r6. dictus autem est hic numus, ut idem author tradit, ster ling*, quod Sturnus a uiri Anglice Ster ling. VulghStornino, in aliera parte numi esset impressa. Erit igitur
quilibet ster lingus paulo maior sestertio Romanorum: si quidem viginti octo sester iij unciam apud Romanos efficieb fit, quam apud Anglos itidem constituunt viginti ex Stertingi atque ideo erit ster- lingus tertia nostri numi regalis arget ei
pars aut num us pauid minor tertia Castellani argentei parte Horum sterlingorum mentio fit in c. constitutis.de procurat.&in cap. 3. De arbitris.
THEMA CAP. III. De veterum aureis numis. IVM MARIA. Aures numisi apud Roma. quo teporeo rit percusius a De aureis numis, quos gnari iusserunt Reges Catholici, Fernandivio Elisbeth, eorumg nepos Carolus iuuictigimus. Solidus aureus, cuivi mentio sit a iustiniano, qκo pondiu habuerit. Solidus, qVa ratigesic dicti ufuerit. Et lase
URE Vs num iis apud Romanos coepit, post annum sexagesimum secundum, quam argenteus, teste Pli
592쪽
nio libr.37. capit. . Nempe anno ab urbe condita quingentesimo , quadragesi tuo
sexto, alite Christi natale anno duce iues moduodecimo Graeci itidem numis aureis, si fuere: quemadmodum passim constat ex Hastoricis, Graecisque aut horibbis: tametsi Lycurgus num aureo&argenteo ex princto, ire iam tbluin tendi In perauerit, sicuti lylutarchus scribit m eiusdem Lycurgi vita. Reges autem Callio Iici Fernandus Elysabethaiano mi eis fimo, qua tercentesimo , nonagesimo serrimo, cudi iusserint moneta aurem in his regnis ad hanc ratione in ut ex quolibet marcho percut entur ex agnata quinq;
num laurei, tertia aleterius num 1 pars Sic etenilia ex libra. atlti I 2. VnClarum Percusi fuere numi aure 98. Hi vero nam ex
ipsa regia conlii tutione appellantur Excellentes, eiusque pocider Is dupli fuere. Item lignati ali num aurei, quo Doblones vulgura appellat, cdeinum alij, qui
quinque decem, viginti aut quinquaginta num os excellente penterent: quos laepissime ios vidimus, atque ita. autum extat pragmatica constit. li8 Hac denique de pie hensa horum nu- mismatum podeta Srat Iolὲe, apparet,qi,elibet horiam tina ortilia, qtros ricatos dicimus, Excellente Izglal. nuncupantur, drachmale me fle, S fere habere Atticaedra elim pondus. Nam drachimae Atticae 6 . Marcum efficiunt 96. Romanam. librami. unciarum. Quam ob rCm X atl- reis his drachmaliti integri pota Gis 6 .
tot detrahi initar grana, qtra efflati dat nu-mum alium , ix alterius tertiam partem: sic ex96. tot grana subtrata uiri ur, quae duos num os aureos excelletes constituunt.
Drachmam autem hac iri parte intelligo Atticam, quae appetadit septuaginta duo grana, quae quidem Attica drachma duas
c.' pinet drachmas vulgare ς, qtrabUS aurifices 'tuntur. Valet aut quilibet num usaureus e ' hixit regδtra argenteos huius re ni num o&,quorum praecedenti ca. in minimiiv, S ultra unum mas an inum
aereum, atq; debial et CCCLXXV . aereos marauedinos. Expendebatur in his Hispa
niamina regnis abhinc decem, viginti S trigii rixantiis aureus dictus Castellanus, cuius pondere & nunc aurifices fabrique
arge triar I utuntur. Erat vero is num usprob quide auri, pendebat octo tomunes, quotu quilibet Redit r. grana: duoq; effici ut scriptui si discua ne num us aureus Callellanus, appedit Atticam drachma, S scriptu luini, habetq; sexta unciae parte: qua ratione 4 S. Castellani effici ut maxchum vns, pondere qui de iusto, S sex uncia quemadmodu ex ipsius numismatis vero pondere satis apparet. Huius numia uret Castellani valor est plane qua tercedorum octuagina quinq; marauedino ru,
quor tam in I. ca. meminimuS. Demum C.
rolus Caesar Hispaniaru Rex percuti ius. siri aureos num os, qui Coronati. aut Corsnaediculur .Hi modo frequentiore clunt, quorum sexaginta octo ac uini marchusere octo dimidius unci, triginta quatuor pendunt uncias quatuor, cent ut duoeLnciunt libri Romana in Unciarum. ValOT cuiuslibet numi ex hiscent et ur ad tercetum, quinquaginta HI arauedin . Deniq; iraimus hic aureus dece regaleSargere ov
aestimatione reddit: sic ripies aut stest ab ipso Carolo in I intiata totalis regni con-
xvii hic nuinus podus sexaginta oclo grainorum , conficiturque signatur ex auro non ita puro precioso, ut est illud, ex quo excellentis aut ei num tu gnabantur Olim a Romanis num us per usus fuit, qti ex auro signatus simpliciter aureus dicebatur, cuius numi palsim naetio fit a talisconsula is Qveteribus H1storicis : sed quia ab eis de tradi Nirpi Prunq; numus aureus, qui dictus est blidus nondum satis constitui si est, imo adhuc cotrollertitur, an aureus,& lidus civ Ide poderis vae loris fuerint. Ipse vero 'olbro egregios
author ea re illam breuiser examinabo rationes utriusq; opinionis S authori tam sadducens: ne videar temere alae ramex his sententiam elegisse,& ut palam sit,
posse tranque habita ratione temporum vere constant asseuerari ..
593쪽
prinisina. n. illud si absq; controuersia, selidia ineu, citius id e trito sita Ilittaniano, de alijs pauli, ante Caesarib. sexi, iis evnciae parte: atq; Ide appendere drach Maam Atricam, 1 crupuluinu, quo iri, ut sex solidi effici, unc ij, SI a. libr4. Qilo dco stat ex Isidoroli io. Et mol. ca. ΙΑ. osti
Ii io . cuius liter a Scontextu subi; cinei ipso codice Theodosiano, Vesector percipere possit facillime, quantum differat a vulgata lectione, aliqtra Accursiu ad notaste,qtiae plane subiicitisset, si integram conitit titionem legi libr. Extat igitur constitutio haec lib. 11. Cod. Theo l. I S. titu. de susceptoribus. praepostis Arcamjs.
Votiescunque solidi ad largitionum sub
sidi .r perferendisunt, non solii di,proquιbus adulterinisse subduntur, sed aut idem in massam redacti saltaud quislui potes habere 31rateriam auri ob et a dirigatur,
pro eascilicet parte, quam Pn quisi defendit: ned ut VA allectι, Vel prosecutores, vel largitionales adulternius solιdos subrogandono compendium situm sicalia ei lumenta conuertant istud etiam cautionis adi, imis viqiloti sanidi, certa finivraselicorium pro tituliquesuate Eebetur 9 auri malo tramittitur, inseptuaginta duossolidos libraferatnraccepto. cetera. Da .h Idus Ian rias, Romae Lupicino, o Iovino Consiliis .
HAEC in Codice Theodosiano nu-
Dei typis tradito Ioan . Tilli Ans Oli sine sis diligetia SDopeia tam Ct si
in Iustiniani Cod1ce tantu apposita sit ultima huius costitutionis pars his equideverbis. in otiescunq; cella si amma Solido iii impio tu uti qualitate debetur, aut aurinnas atra imittitur, in septuaginta duos solidos libra feratur accepto Huius conuitutionis aut horis fuere Valens de Ualentinianus Imperatores ac Caesa ies. Unde manifestum fit,iolidu aure uinexti suill e vi ciae parte:& ideo sex solidos uncia, septuaginta duos auri libri dii odecim unciar si efficere. Hanc sententi Deli fi probat admitti int, praeter Isidor ut Costantinu, Guliel Budaeus i. .de alle. Georg. Agric. li. r. de pod. te inperat . monet. Alciat. Ji.3. Di ipsi et . c.' Solidus aute ideo dictus est,' nihil illi deesse videatur. Solidi. n. antiqui tu egi u dicebant secundu Isido- ru,ε probatur il ergo. g. creditori b. F. de fideico in liberi.teliis item est Horatius scribes aut partem solido demere de die. idemq; Nebrassensis adnotauit in iuris ciuilis Lexico. Ea vero distio , de qua modo agimus, etiam aureis conuenit, in usum accessit ad dit crimen conititii e- dum inter aureos integros,&seniisses, ac
tremisses: cum emisses ex dimidia auri
Oarte, tremisi e S e tertia constarent: sicuti apparet ex Aelio Lampridio in Alexandri Seueri V. ita. 8citi t. iubem'. C. deerogatione miliatr. an non ε lib. tr. S titulo de veste militari l. s. eodem libro Quo
in loco inqui ut Archadius monorius. Fortissimis militibus nostras per Illyricunon binos tremisi es pro singulis chlamydibus, sed singulos solidos dari praecipi naus. Sic Volusius Maelianus deas , libri integrana solid si appellat. Prima, inquit, diuisio solidi, id est, librae. Ex quibus deducitur, non ex eo dictu fui illa lolidum, quia de solido ,3 puro auro fac is fuerit, a soliditate, ut falsis exi
stimat glost in l. vnic. C. de veteris numi Lmat. potestat. li. it. Nam ex his quae hoe in capite nos adnotabimus , constabit, aureos veteres, solidos frequentis si me percustos fuisse ex auro mixto, no ex puro S obrvZo. Solidus tamen hic nu- nul Saureus. Σ . siliquas appendit:&ideboctaua eius pars tres habet siliquas : ut probat Antonius Augustinus ex Nouella Graeca constitutione 3o de suris nauticis nondum typis tradita. Etiamsi falso ali contrarium scripse lint, quorum error manifeste deprehenditur ex eo, quod sexta Unciae pars, quam appendit olidus, constet ex rachina Attica, de script ilo: drachma verbi cobolis sex,
594쪽
sic decem&octos liquis scriptulum
ex duobus obolis , atq; ita ex siliquis lex: quemadmodum in c. praecedenti probauimus, unde solidus 14. habet siliquas. Hinc tandem fit, ut solidiis hianum vis aureus, liti sextam habet unciae partem, Omninb similis sit num aureo Castet Iano. Et hoc quidem obtinet quo ad pondus: nam de valore precio ipsius solidi paul biolt in hoc ipso capite dicemil S, tametsi haec fere lana olim tradiderimus libr. Iia Uari artim Resolui cap. ir. Hsc igitur sunt plane accipienda,&absque Ila controuersia de selido aureo, cuius mentio fit in
ipsius Iustiniani Cocice, in eiusdἡCa saris constitutionibus.
IVM MARIA. t Iureiu, quo sextafuerit uncia pars, mul. tis probiatur ratiombus a Iursu traditur, aureum asilido disserre, quartam εDexeancia partem. 3 si fuerit hactentuor vadargentum,argentiae ad aurum proportio: . . Auri bonitastruitur,ct qua rati e co
o Argenti bolitias itidem distinguitur. Argentum postulatum, quid.
D aureo sane quidam opinantur,
eum num um pondere similem fuisse solido, atque ideos tam sui Lia unciae partem. Haec sententia placuit aduersus Budaeum Aemili Ferret in stitu. de poena temere litig Antonio Augustino lib.2. emendat. ca. 9 Eandem probat, veriorem accertiorem esse censet Io, ann Arce ab Ota lora olim in hoc Granata tendi Praetorio regius costiamus, qui nucPintiae eodem munere fungitur, vir equidem ob singillarem eius eruditione ab omnibus sed a me prae caeteris suspiciendus. Is inquam in eleganti opere, quod deno, bili in te Hispanina pubi icu fecitὐs arte Σ..ca: . scribit, soli dum laureum idem es.st, nec pondere, nec valore differre Horu
aut horum rationes exponam, Vt facili uxdeprehendi possit, quo tendat huius conia trouersiae status. Prima eorum ratio adsumitur ad d. s. quoties qua constat, num una aureum, qui solidus dictus est , sexti fuisse unicae partem. Idem probatur aut horitate Isidori Constantini Harmenopuli, quorsi mo . do memininans. Igitur fati Sapparet, a reum num Tapud veteres aurisconsutitos sextam fuisse vinciae partem,&siconan in similem extitisse solido pondere
quidem, S item num o aureo Cabstellano. Secuda ratio adducitur exl .vnic. C. decollat. arris, libr.ao Etenim constitutione quilibe aureus solidus aestimatur vicenis libris aeris, id est, interprete Antonio Au rusti nocentum viginti sestert ijs Sed si solidus minoris poderis esset, quam aureus, verisimileno fit, eum pluris aestimari , csim aureu centum tantam sellerti js fuerit aestimatus. Consequitur ergo, chm: constet de solidi certo pondiere Ide pondus&aureusa halruisse. Tertio idem probatur in I. si ver ὁ .s Prae tor ait. f. de his, qui deiecer vel effud. poena et enim ibi statuta est in Pandecta ruindece solidorum quae per Iustinianu expressimi tradicia nomine dec aureorii. ing. item s. vertaui similis est. Iaast. de ob Iig. quae ex quasi malefici nascunt. Ex quia
bus duo libet adnotare. Pra nisi apud Iuris eo insultos in Pande et arulibris mentione fieri solidor ut quae itide fit in l. quia vul-gb.F. desediti t. edi c. Secudum, promiscuὸ a Iurisconsultis, Iustiniano accipi se
Iidos, S aureos, ut idem omnino sint.
Quartoe, hoc ipsum stabili ture l. i. in princip: ff. de his, qui deiec vepe . quo in loco poena constituitair quinquaginta
aureorum', quam sub eadem quantitate Meo diem aureorum nomine repetit Iustinianus in dicto g. γ rem s. ver sic. Ob hominem. Vt hinc psane constet, Iustini an si Veteremaureorum monet S minime mutasse, sed manifesto' argumento comproubasse, earn solido parem est e, cum in ea-d em materia, quae per veteres leges tradita fuerit sub imiscuo aureoru de solidorums
595쪽
eorum usu ipsemet quando rite solidorum, qualidoque aureor lim mentionem secerit. Qirint,idem probare conantur ex eo, cpthd Iustin. ing. vlt. Inst. de poen. temerClit poenam h Iurisconsultis quinquagin-ra aureor m numero statuta in I. si libertus. ff. de in ius vo c. l. r. l. in eum. S Q.Vlti. s dei tritus vo c. ut eant. quinquaginta so-
Iidonim nomine expressit Sexto costat, a solido ait re si non differre, nec pondere, nec Valore, ex regia . . tit. i pari. 'i. Vbi ad iter soccidentem Episcopum, Presbyterum, aut Diaconum poena 1blidorum statuta est sub certo nuta mero: clim idem umorum numeris videatur sub aureorum nomine iure communi diffiniri pro eiusdem criminis pC
na. c. qui subdiaconum. II. q. q.
Septim hoc ipsum probari potest, quia in qui biisdam regi j constitutionibus mentio solidorum fit in his casibus, inqui biis apud ipsos Iurisconsultos au
reorum nomen exponitur. Nam S aurei,
qtiorum meminere Iurisconsulti in I i. g. dem, ut aureus sit sescuplo maior podere ipsoqii idcm solido. t atque ideo quatuor aurei unciam efficiunt quadraginta octo auri libram duodecim unciarum, triginta duo marchum odio unciarum. Si cetenim censent,& opinantur Guliel. Budae. lib. 3.S rursus II b. . de Asie Leonar. Port. lib. i. de monetis&ponderib. Alciat. libr. 3. dispunct. cap. 9. Georg. Agricola libr. r. de pond.& temporari monet.quorum sententia multis probari potest. Prim b, ex ipssmet nimais aureis vel Gribus , quorum viginti quatuor testatur Ludar. ind. lib. I. expendisse, atque ex iusti ponderis examine deprehendisse, ipsos appendere sex auri uncias Scribit tamen aureis viginti quatuor addidisse duas drachmas, grana quaedam, X quibus perduxit rem adsequi libri uim Sic factum est, ut viginti quatuor aureis duae ad iustum&exactum podus deficerent drachinae Idque mirum 6 est ob eorum vetustatem, ex qua consumpti &corrosi aliqua ex parte fuere. Igitur lautus doctissimi viri diligentia probabili sis est, aureat. S. g. r. f. de sepulta tot solidi nominan quartam fui si e unciae partem: cum vigin-tur in I. I.&2. lib. . fori liquatuor sex uncias appenderint, dua- Octaub eadem opinio comprobatur bus propne vetustatem eorum deficien- aut horitate Accursij. Bart. Doct. in d. l. tibus drachm s. quoties. S in l. qui Cunque C. de r. fugi. Abb.&Fesin. in c. conquerente deo Ri. ordin. quorum, alioru communi consen se decisum extar, aureum Iurisconsultorum,&solidum Ius liniani eiusdem valoris, S ponderis fuisse: Non ora his rationibus ipse a Iiam ad ij cio, certbiciens, quantum ea sit roboris
Secundis ad hoc ipsum clocus Plini j
con Sucit lib. 3 r. cap. 3. Etenim ex emenda
tione Leonardi Porti), Agrico Iae, Maliorum ita is scripsit. Aureus num us post an num sexagesimum secundu percussus est,
quini argenteus, ita ut scrupulum valeret
sestert ijs vicenis, quod efficit in librasr
rione sestertiorum, qui tunc erant. U. D, habitura. Etenim cum regiae partitarunt CCLX.ses fertios. Post haec placuit, qua' leges plerun qnac frequentissime aureos,&solidos veterum Iurisconsultorum, &Iustiniani in eandem monetam., Hispaniarum tr fistulerint,satis est probabile, doctissimos illos viros, qui Partitarum OpGri strenuam dedere operam,plane existimasse, eiusdem ponderis,& valori S,aur
um,&solidum fuisse. Verum ex contrario alijs visum est, ain reum veterema solido Codicis Iustini azdraginta duo signari ex auri libris, paulatimque Principes imminuere pondus, minutissime ver5 ad 48. Haec Plinius, ex
quo apparet, aureos quatuor unciam feci Te, aetate ipsius Plini j ex auri libra Romana percussos fuisse aureos quadraginta octo. Tertib his accedir Iulii Pollucis aut horitas is e terrim lib. . de vocabulis ad 5-modam Caesare mi uir, Aureus num uxat differre propoitione sescupla, ita qui duas drachmas Atticas habebat. Vnde par
596쪽
est, ut quemadmodum denarius Romanus fere drachmalis pondere fuerit: ita lauretis Romanus duas drachmas habuerit unde manifestum fit aureo quartam fui sas unciae parte: cum iacia ex octo drach mis consto.
Erit igitur hic aureus Romania iuxta pondus illud similis fere habita ratione poderis aureo num o duplo, quem vulgus D oblon appellat. Est enim duplus hic nurnus aureus ponderis fere duarum drachmarum: si quidem dupli aurei Castellaeni, quoscudi iusserunt Reges Catholici Fersa andus,& Elysabeth, traginta duo enici
lint marchum addito alterius dupli aurei Belle, ant duobus ad tectis tremulsibu ratque ideo quatuor ex his unciam fere constituunt. Quarto ad hanc rem diligentilis expe-dendam oportet praenotare, aureum illuveterem,qui absq; vlla cotrouersia viginti quinq; denarios argenteos valuit, si is foret solido similis, ita ut drachmam scrupulum appenderet,naaxime dissimi Iemio astituere proportionem, adrato-giam auri ad argent una, multumque diuersam ab ea, quae Caesarum temporibus, S multo ante Romae habita fuerit.
Qua de re illud est constituendum,
quod olim cum Romae fuit auri petauria, author Plinio, ea fuit proportio aura ad argentum, quae est quindecim ad unum :drachma etenim auri quindecim argenti drachmis aestimabatur. Erat ergb quindecuplex auri ad argent si analogia, seu aestimationis proportio. quod palim deducitur ex PI in . qui lib. ry. cap.3. scribit, scrupulum auri vicenos se sertios valuisse: sed viginti sestertii qui decim argenti scrupulos continebat: nempe appendebat quinq; drachmas, aut de narios, quorum quilibet si denarius omitino drachmae similis est, tria scrupula pendit igitur ex Plinio deducitur , tunc auri ad argenti esse proportionem quindecuplam, atque ita Bud usu lini locum Iib. 3. de Asse inducit, interpretatur. Deinde apparet, Romae vian auri partem decem argenti partibus aliquando aesti-
malam fui s. Cuius rei testis est Liuius
Lb.3S. agens de conditionibus pacis, ad quas Aetoli conuenerant cum Romanis. inquit enim de pecuniae summa, qui penderent, pensionibusque eius nihil ex eo, quod cum Consule couenerat, mutatura , pro argento si auru in dare mallent, dare conuenit, dum pro argenteis dece aure uo
Iden S: Iulius Poet lux lib. 9 de vocabulis ad Commodum a seirmat ex Maenandri cona caedia, quae depositum apud argent, rium dicitur. IIuius loci Budae. Georg.
Agric. meminere. Et licet Caro. Molinae. de contractibus, quaeli. IOO. num 779. ex
istina et parum caute Liuis locuna ad rem istam adduci, opinor ipse opti iure hoc ex eo probari cum si veros mile, de aureo, argenteo eiusdem ponduri actum fui sie. Herodotus autem in Thalia cum a ri talantum taxauit tredecim argenti lenti S. Oinae vero Sergi Galbae temporibus una auri portio aestimata sitit argenti portionibus duodecim, unidia: quod ex Tranquillo , de Cornelio Tacito in hunc ni o dum deducit Georgius Agricola.
Scribit enim Suetonius Tranquill ut in Othone Silvio Nullo igitur officio.
aut ambitionis in quenquam generemnaisso, quoties coena principe acciperet, aureos excubanti cohorti vitati tu diu,
De eadem quoque largitione ita loquitur Tacitus,eo paulati in progressu, ut per speciem coutui; quoties Galba apud Othonem pii laretur, cohorti excubias agenti viri tam cc te nos diuidei et Ni cucentum nutara sellerti; efficiant quinq;&viginti denarios, aureus duo tum denarior lim pondus habeat, una quidem auri pars, argenti partibus duodecim odii nidia aestimata fuisse videtur Hipparchus
apud 'latonem apertera si euerat una auri portione mille precium duodecim arpeti portionum. Sic etenim constat ex Platoia is Dialogo, cui titulus HipparchuS, vel de lucri cupiditate.
597쪽
Deinde Unspasiani temporibus, una inarur portio idem, argenti portionibus duodecim aritima tam a Romanis itiisse, deducitii rex inio. qui lib. 9. cap. I. Proximus, inquit, Byssino nati liere maximudelitiis circa Elin in Actiata genito, quaternus denarjis scriptula eius per I tatavi ondana, Vt auri. Habent citim quatum denarii pondiis duodecim crupulorum, seu scii ptulor v. Eritque paulo maior auri ad argenturia proportio, si denaritim naaiorem drachma corii liti iam Iri, nempe si septem denari j efficiant uncia, quae constat ex vigialtiquatuor scruptilis,lunc fa aequatuo dena
xij pondus habebi in fure quatuordectani serupit orsi atq; debauri ad arge tu prinportio haec erit constituenda, ut una parS auri fere qtlattior decina argenti partiriis sit aesti manda .- Sic deniq; tempore illo, quo Romae in lidus sextularis erat, auri PollioVna,qlla tuordecim argenti portionibus stimabatur. quem adlia o duinis l. i. C. de argenti precio, lib. io. deduci rur:&adristi rut Ca-
Hoc ipsum multbante obtinuerat, ut ex Plin. modo probauimus , ex Suetonio, ac Tacito paulo ante citatis iidem ob, seruandum erit, si ex septem denarijs,nciam, ex duabiis drachmis aureum Veterem constituamus: r quidem viginti octo drachiariae, SI a quid plus conitent ex viginti in is inq; d enari S Fit igitur satis malaifestu, Iim Romae tempore, quo loti diis erat in usu ex sexta
V lacia parte,& item eo, quo aureus Pirb- lica percutebatur aut oritate, auri ad ar gentiam eam fulsio proportionem que est unius ad quatuordecim. tuod si haec ve- ra sunt, nec unquam pluris fuerit aurum Romae aestimatum, quam ad rationem Vnius pro quindecim argenti partibus, iteri non pote ii nec est vero fimile, aureum peti deluem drachmam S scri pulum,
sc similem pondere Iustinianis ido, valuisse viginti quinq; denarios argenteoS: cum esse 5 tu ea proportio auri ad ar&etum, quae est unius pro undeviginti, quodn illibi legi,&s diligenter inquisierim. Et haec quide si denarius podere drachmae similis costituatur. Quod si denarius Plinio aut hore, septima et ivnciae parS, ninito maior erit auri ad argentu Geltimatronis analogia, S proportio, quia Vna pars auri aestimanda est uni viginti argenti partib. Hanc sane ratione ipse qua-doq; probaui pro Budari, Leonardi Porti j
aliorum sententia, quam viceri sis exponam illud primana praefatus, Inime controuersu na esse, apud veteres aureu vigintiq. iii, , de natios Vatinisse,quod minime negant Anto August. Ferretus idemq; nos intericis euidentero tendemu S. Nostra vero aetate una quide auri pars Vndecim argenti partibus, aliquando di odecim aestimatur,4 pluris ob auri no-piana,Mel eius aestiniata ena ex eo cotin- Eentem quod auru sit purum absque ulla
targenti vel aeri Smiltura. Hac autena tam varia. eitimatio aut i, praeter rationem illam, qua ab eius inopia ni initur, poteri Cco tingere ex ipsius auri, vel argenti qualitate. Haec tandem qualitas inde conicat, quod quato purilis est ipsum auriana, et argentum, tiro est maioris allii matio itis: sic minoris aestimandum erit, si mistum sit alterius metalli maiori portioni Auriet en in bonitas in viginti quatuor Araciis indicatura pro ratione marchi consummatur. Nostri siquidem aurifices Scargentarii fabri ad legem,&bonitat auriandicanda mi deprehendenda mutuiItur cara his, quam dictionem a Ceratio verbo Graeco deffexere.
Est enim eratium inutii 5 deris vocabulum 4 grano siliqvs ductum, qui fru- citus est arboris praedulcis digitor si hominis logitudine, S polaicis latitudine. nos
Hispalii Garro uas dicimus. intus sit nigrλna, quae cerat radicuntur nomine cu fructibii S communicato. Sic Columel. libor.
Siliqua, inquit, Graecam quidam ceratiuappollat. Hac tam ne in parte celati si non ad podus veteris cerat ij, aut siliqua referendum est, sed ad auri indicatura quod&Budar. admonet lxb.3. de Asse mi auri.
598쪽
fera sarchum diuidunt in viginti quatuor caracta, quae vulgb Qui lates vocamus : cuilibet autem unciaecina ueniunt tria caracta, aut tres qui lates equa ratione clim dicimus,oro de. 2 qui lates, intelligimus aurum purum,&Οbryzum, quod nullam habet mixturam alterius metalli,
Hinc sane fit, quod aurum illud esto. mnino purum, quod totum legitimu vnciae, vel marchae pondus, id est , in marcho
et . caracta, habet ex vero auro, nullo admixto metallo, nec argeto, nec aere. Quod
si marcha auii sit admixta vicesima quarta arris, vel argenti pars, dicetur aurum istud viginti trium caractor una nos dice mus vulgari sermone, rode. 23.quitates. Sic si in auri marcha sit duodecima portio argeti, vel aeris, dicetur aurum hoc viginti duorum caractorum, id est, oro de.
Hic verba uri bonitatem facili mede- preliendunt artifices lydio lapide auru probantes. Nam ilinius lib. 33. cap. 8. de eodem lapide lydio tractans, inquit, His
coliculis periti clim e vena, ut limata piunt experiment si protinus dicunt, quan tum auri sit in ea, quantum argenti, vel eris: scrupulati differentia mirabili rati ne non fallente. Haec Plinius, qui scrupulum dixit, quod nos qui late dicimus. Haec tamen Castellana dictio, quoad pondus, quatuor habet grana vulgaria. Hinc ergo plane intelligitur constitutio Regum Catholicorum , cuius in hoc
capite meminimus, duin iubet, aureos num os, quos excellentes appellat, ex auro
percuti, quod aurum sit de ley.de. 2 r. quitates, tres quartos Est enim hoc aurum non omnino purii, sed quod habet argeti, vel arris admixtam nonagesimana sextam partem: sic habet aurum istud aeris, vel argenti quartam unius caracti parte in aurimarcho, vel in octo unc ijs. Eadem ratione constat intellei tus ad I. io .Caroli Caesaris, Hispaniarum Regis anno 37. Pintlae latam, qua constitui si eis, vinum laurei percutiantur,&hi Corons dicantur, ex auro quidem a r. caractor ubi d
est, dera. qui lates. Habet enim laoc aurum in quolibet marcho duodecimam argenti vel eris admissam portionem:& sic unius unciae duas partes e tribus. Dicitur aura
istud apud Latinos duo vicenari si quia duodecima parte ab auro purissimo deficiat,& habeat viginti duo caracta.
Eodem ferme modo aurum dicitur via cenarium quod est viginti caractorum. Et item aurum duodeuicenarium, quod .
habet i8. caracta Se id differt ά purissimo
quarta parte quemadmoduin Budarus diligentissime explicat libr. 3. de Asse scribens vasa rar ex auro purissimo fieri: ideo, quod illud aurum usuram non fert,
nec attreistationem sine magno in tetrimento, idcircb consulto temperatur. Et
idem fit in anulis,catellis, spirisi,&mu-
do muliebri, ne facile frangatur, aut torqueatur testatur ipse Budae apud Gallos num os aureos percuti ex auro, quod
uno tutum se ratio deficiat in ipsa in dic,
tura cum constet ex viginti cibus caractis. Sed e hinc aperitur sensus suetonij Tranquilli, qui in Caesare scribit cap. 6 in Gallia fana, templaque Deum donis referta expilauit, urbes diruit saepius ob praedam, quam ob deli duinVunde factum,
ut auro abundaret, ternis i milibus nu-mum promercale in Italia, prouinci; sq; diuideret.
Etenim ex hoc suetoni loco manifestum fit, auri libram aestimatam fuisse ad
ratione fere unius auri partis pro argenti octio partibiis cum de sestert ijs numissi Suetonius intelligendiis unde coniectare post umus, auru illud, ne tarpe vascularium fuit se duodeuicenarium, S rapuris simo auro quarta parte deficere, Ut ti- deni fuerit aurum de .i8. qui lates, quod&ipse Budae admonet. Haec quide de auro puro adnotauimus, de mixto a tirum verbpurissimum paLsmobrygum vocatur,t atque in d obry- rati solidi dictitur in . uniuersos. C. de vete . numismat. potest.&in l. s. C. de oblatione VotorUm, lib. Ir qui ex purissimo ait
res et in signati Ptin. ad haec lib. 3 r. cap. 3. Auri, inquit, experimento ignis est, ve
599쪽
sm Ili colore rubeat, qlio ignis, atque ip-
lana obrysum vocant. Sic SI ad bonitate auri, eius pondiis examinata diam iubet
lex constitii publicum iudicem, quem, Zygo statem appellatria os Contra ite dici-
mu S. l. 2. C. de ponderator Mauri illatione libr. io Olim Roma lege lata P Mario Gratidiano statutus est ludus, id est, 1 chola, probandi numismatis, ut aegre fallere possent num adulteratores, teste Plinio
lib. 33. cap. 9. Commemorat ad haec Georgius Astri c. l. l. de preci metallorum. Da
rium Regem Persarum, clim cuperet tale monimentu sui relinquere, quale nullus Rex reliquisset, ex auro, quod quam fieri potuit, purissim si excoxit, num os precia Dsse, qui Darici vocati sunt. Daticus autehic numus pedebat duas drachmas undes milis erat duplo aureonum Ο 'UUTClcuti iiisserunt Reges Catholici Fernandus,
Elysabeth: quemadmodii ex di isto pondere constat: quod proprium huius Darici numismatis fritilla ex Xenophonte,&Α-ristophaia is interprete docet idem Agrie.
lib. 2. de ponis.& temper. monet. aduersus
Budae ii, qui existimat, Daric si octo drach marum pondus habuisse. Erat ergo Daricus pondere similis aureo Romano iuxta posteriore ni sententiam habebatque ex altera parte imagitaem Dari j ex altera Sagittarium incisum, author e Plutarcho in vita Artaxerxis . Tyberius ite Imperator, quiqui in successit, Chilpericum Regem Francorum aliquot puris aureis ad si missis donauit: quoruquilibet librὴ pendebat, SI altera cuiu,q; pars exprimebat imaginem Imperatoris, cum hac inscriptione Tyberi Const filini perpetui Augusti altera currum quadrigatum, cui insidebat auriga, cum hac praeclara inscriptione Gloria Roman O-Tum cuius rei meminit Georg. Agricola lib. I. de pre c. metallor v. atq; item Sabel licus Aene. b. lib. s. Seda PauJus Aemi l. de
rebus Francorii in lib. i. idem scribit ad ij ciens, lao num os fuissequita qua ginta: tam et non scripseritaeos fui si e ex auro purissimo signatos. Aurum vero hoc priris simum obryZum Vocatur, quasi Ophiriaum,
aut ophi risum author Hieronymo ab Ophir Insula Aethiopiae, unde purissim si
aduehebatur. Latini autem iro obryZoobrussam dixere ut Seneca Epist. 13. haec, inquit, est eius obrust a id est, summa bonitas ut interpretatur Andrae Alciat. lib. F. Parergori. Cap. 9. Qui etiam censet, hinc
dici Proverbium, ad obrussam id est, ad
summum perfectionis: quo Cic. in Bruto utitur Expurgandus est, inquit,sermo,&adhibenda ad obrussam ratio, quae mutari non potest. Aurei item num obryzati meminit Agathias His oricus. Locus sane D. Hieronymi cuius simpliciter Alcia. meminit, est, ni fallor, in Commentarijs in Hieremiam, lib. t. Cap. lo. super illa verba Argentum inuolutu, siue productum de Tharsis affertur: aurum de Ophaz, opus artifici S,S manus aerari j. Hieronyiariis italia quit, Septem nominibus apud Hebraeos appellatur aurum, quorum unum opha dicitur : quod nos dicere possumus obrygum. Idem adnotauit doetissimus Beroaldus apud Suetoni.
in Nerone cap. 44. ex Fortunate interprete ecclesiasticarum dictionum. Quae tameverba minime probant, Hieronymum voluisse obrygum auru inde deducere, quasi
Ophiri sum ab Ophir. Nam si dixerit,
aurum ex Ophir propter eius summa bonitatem poste dici a Latinis obryrsi, non tamen significat, obrygum dictum ab Ophir, quasi Ophirisium.
Potuit lane obrygum dici, quasi te, ii ορ, id est, syncerum, delicatumq;. Dictio a sit, obrussa agnoscitur ab Erasmo in Adnotationibus ad Senecam ex ratione auri obry i. Apud Ciceronem in Bruto vulgata lectio haec est Expurgandus est sermo,&adhibe da quam obtrusa ratio, quae mutari non potest. Sed Petrus Victorius in
Adnotationibus,obrussam ex veteri codice agnoscit, existimans, in utraq; lectione subesse mendum. Fit S auri obrygi mentio Danielis cap. o. Vbi Hieronymu Sex aquila, auium pha interpretatur Suetonius ite in Nerone .ca. eiusdem auri obrygi mentionem fecit.
Argenti lex, bonitas n5 ex caractis,
600쪽
sed ex denari j S granis a fabris argentari j distinguitur. Accipitur init hic denariu Siton ad pondus sed potilis ad bonitatem. Idcirc est suodecima pars
Nos tamen ad marchum in praxi denarios hos deducemu M si quidem marcha habet duodecim denarios, quorum qiii libet diuiditur in granar 3 Summa igitur bonitas in arge 'rio ea est, ut marchrisqtuit bet habeat duodecim denarios argentii: atque ita marchus totus erit argenti puri, quod nullam habet aeris, auis Sanni mix
Qtibdsimarcha habuerit duodecima
partem aeris naistam argento itinc argen- . tum hoc erit undecim denario rui' i quia duodecimus denarius non argenti, sed χ-ri est, alteri hil verare talli. Sic sane consitit titio regia in Pragnuaticis dum statuit, num os argenteos esse cudendose arger
to, que sea de te deliret e dineros, strat Iogranos, est ita intelligenda, vinum large ici
percutianti br ex argento, chii tantum mixta sit aeris, alit alterius meta li pars duodecima mynus sexta parte, aspida Vistill&d
nari j quinq; partes ex ipsi uidenari sex :deniq; habet ars rentii hoc misturam alterius metalli ad ratio uena decimae quam tarpartis,& paulo pluris. Qui libet igitur marchus hujus egis& bonitatis habet alte ius metalli quatuor Atticas drachnias, . re dis artali nn , vel sentiliaci arri,S plus: ne inpedimidi fi ferme At dicam drachniana Hanc vero rati nem bonitati satiri,&argenti praeter Budae. S Carol. Molinae tradidit optime Al bert. Brun in tradi. de augmen.& diminu. Concitis. Vii. Ex argento puris ii monum o S, per cui sit Aman des, qhiem Cambyses Arugypto praefecerat quare Herodoti etiam temporibus argentum Ariandi cum fuit pii mi simum numini huius numismatis Georg. AOico. lib. s. de preci metallor uia
Romani vero denari, etiam qui tempore
Conlulum perculsi fit Pre, non sunt expuro argento confecti. Si quide aeris habent partem octauam . quam Liuius Drusus Tribunus plebis nil cuit argento, qui ab
Imperatori biis signati sunt, ni aiorem ha bent aeri portionem quod eleganter, ac diligentissime tradit Georg. Agric. lib. r. de ponderib. temperati ira mone. qui drin desib. s. de preci innae tall. monetis, trinq; rationes adducit, an expediat Rebpublicae, num os ex auro, Vel argento pu vitii mos percuti: au poti sis utile sit, auro, arguto naisceriiris partem aliquam adnum Ismata cudenda. Ipse vidi multos C ssarum denariosam genteos, quorum aliquot signati videbantiri X argento, cui mixta erat decima, vel duodecima aetas pars aliquot aut ex minnori bonitatis materia nent pera argento, cui fuerit mixta s. xta, vel quinta aerist pars. Nec diffiteor apud Romanos, S Grqcos, vi&apud Hispanos varias ob causas saepissime ex Reipublicae instituto , remi lamnum ariam mutationem in argenti auri materiae accepitii eo Denique in auro, Margento ratio indicaturae communi est , ut quod excoctis si m Em sit, vel aurirna, vel argentum, id fit, mixtura alterius metalli pili gatissim una .. Argeratum purissimum, quod nos Hispa
tura: nunci l Patur ex aut horitate Suetonii in Nerone, cap. q. 8 I iri consi iti inci .i i naue Saupheli. ff. loca. quo in loco Birdae hoc adnotauit, SI Philip . Bero a Lad Sueto,nium in d. c. 1 . Catellian Cotta indictione argentum. Hoc ipsum Aul. Gel l .appestat lib. o. cap. S. argentum pur Um Pu tuta Qua de re multa tradidere Alciat. libr. Parerg. Cap. q. C aro. Molin. intract. deco Practib. q. Co . num. 78S.&Stepfla. Porcati lus in Necyomantia iuris dialog. 6. Qui buxno nonanino placet dictio Postulat si apud Sueton. nec apud Iurisconsultum
apud quem in Pandectis Florentinis legi
seglinultis proditum est,aurum,S argentum non posse ita excoqui, gli in aliu