장음표시 사용
581쪽
passim admittunt viri maxima eruditi ne praediti ex denari argente aestimatione. Item ex Italorum comuni usu loquen- .di: ipsi etenim quadrantem qua trinum no minant qua trinus verbItalicus nostro aereo marauedino fere similis est. Sed ex nostris no recusabo testen citare Florianum Occam pium libr. s. Historie, cap. 2G. ubi hanc horum numismatum collatione probat: cuius viii diligentiam in hisce,&alijs rebus perscrutandis merito multis
Quadians vero vocatus est tri uncisa tribus unc ijs, teste Plinio ind. c. i. Et inde Ter uncius, qua dictione utitur M. Varro. Te runcius, inquit tribus unc ijs dictus, eiusdem num meminit Cice. libr. s. de finib. S lib. s. ad Atticum.
Sic ariens nil mus erat aereus, tertiam .habens assi Spartem , nempe quatuor Vncias qua ratione maior est quadrante, ivalet apud nos octo coronatos, quoSVulgus Coria ad os appellat. Haec enim est te tia pars quatuor nosti orum marauedinorum. Huius mi meminit Pilia. ind. lib. 33.cap. 3. Illuenal. Satyr. 3.IUoelix,nec habet, que 3 porrigat ore triente. Vbi hoc in scholijs adnotauit Caelitis
secundus Curio, vir me hercle doctu S, ac diligens in hisce adnotationibus.
Sextula item erat num us aere tu S, culus multitia eminere non eqtii dein sexta assis pars Sed aut hore Varronem initialis erat num us ex aere habens sextam unciae paritem. EX pr sentibu Sitimis, aut denariolis non video, cui sextula conuenire potiri, galeret tamen tres ea jas, ac paulo plus.
Nana duo coronati effici sit unciam totiustius,in hi valent viginti mea jas. Igitur exta pars harum erit sextula valor. Erati Sem uncia num us reus, Vicesi Tla quarta pars assis cuius num mentioiit ab Ascanio Poediano Guillelmo itu daeo libro tertio. de Asse . Est autem hic minus similis nostro coronato. Hincipie ibenter adnotauerim, falso Caelium se- und lim ad Iuvenalem in scholi)s sensis mentem minimam Omnium monet am
fuisse: csimul th minor ex re suerit quadrans, item semuncia,& lex tuta. aniqubd Donatus censet, Obulum fuissemianimam, ultimam monetam, ad argenteos num os refere dum est, de quo alibi tractabitur etiamsi ipse Caelius Donat si hac an parte lapsum fuisse asseveret: Et diurα quidem :ctim ex numi argenteis sint ali quot minores obolo.
THEMA CAP. II De veteribus argenteis numis. SV M MARIA Argentei numi, quo temporeprimum Ro-- gnati. argente numi apud Hispanossignati, qui
bus modo utimur.3 Libra et tu diniditur,o expenditur: inibi degranis. Marcha pondus, quidsit. F V icia, quot drachnras appendat. F Denarius olim cudebatur ex argentost ro'. quando 2 ex rvrsto. Denarij, ct ruinar, pondus examina
teis. Siclus argenteru apud Hebraeos, cuius pon- doufueritnctitem aureu3. Io Examinaturgio mi si quis aliquando. g. in Lere ilico de paeniten. dum di. r.
gnata est, quinq;anni Sante primum. bellum l unicum, anno ab urbe col1dita 8s abio Coni ule, ut scribit Plin. lib. 33. c.3. Quo in loco annorum numeria S
582쪽
manifestum errorem habet, qui leuis non, est, qilippe qui cetuum annos addiderit: atque ideo legendum est apud Plinium anno ab urbe condita 8 .is etenim annus m abi consulatu conuenit iuxta Chro- nologiam Henrici Glareani, malo andri constat lane ex Pol ibi libr. I. Solino lib. i. cap. r. Aulo Gellio lib. l7. cap. 11. pri. mum bellum Punicii in initium habuisse anno ab urbe condita 89. Nec quicquam Vrget in contrarium quod Paulus Orosius, ac Dionysius alios tib annorum numero initis primi belli in unici constituerint: siquidem diuersa temporis ratio in pau
corum annorum numero penes author eS
sit, concordi sententia linius belli initium statuentes intra quingentesimum ab urbe condita annum quemadmodum diligenter probat Io. Uasssus in priori Chronicorum Hispaniae parte. Sed ilini j locum mendo lum est admonuerunt Lud Uiues ad August. de ciuita Dei libr. 2. cap. IS. Henri Glarea in . Chron ologia ad Titii Liuium. Igitur primus apud Romano vnu mi argentei usus contigit ante Christi natale Duce te sinio septuagesimo quarto aut Ducetesimo septuagesimo sexto, Iuxta Varias hac de re opinioneS. Argenteum autem numisma non tantiam apud Romanos, sedi apud Graecos, caeterasq; orbis gentes olim in usu coepit esse. Apud Hispanos Eris moneta argentea varie in usum venit, quod alibi explicabimus modo etenim tant sim expendemus praesentem argenteam pecuniam, qua utinam . Vt ad eius rationem Veteres Romanorum argenteos num o excutiamuS, eorum valorem tradentes. Et sane vino
Domini i 97. pragmatica sanistione Regii Catholicorum, l. ii 8. statutu est, ut ex quolibet marco argenti percutiantur sexagitata septem num largentei, quos reale Vulgus appellat horum autem quilibet valorem habeat triginta quatuor quadratum, quos marauedines dicimus. Atq; ad eandem rationem iussum est, ut cuderentur argentei minores nunai: nempe dimidius argenteus valoris II quadrantum quem medio real dicimus. Item quartus, quem
quartillo appellamus, istia loris ore, quadrantum,& dimidi r sic octauus, id
est, octauod real valori quatuor quadrantum,& dimidia blancte. Sed non omnes hi numi argentei modo in usu sunt. Paucos enim expendimus quartos,& fere in ullos octauos. Frequentissimi sunt ipsi arget ei regales integri: item dimidij,Tan
dem in Hispania, Messici apud Indos locuduntur Regis Hispaniarum iussum aio re argentei numi, quorum quidam post ludus habent duorum argenteorum regali um, quidam quatuor, ali; trium, alis octo: des hi unciatos fere sunt. Qui in Hij pania iii percuti utur, habent altera ex parte itasse vita Regum atholicorum: ex altera His ipaniarum, ioru regnorum signa init ibi
vero Messici cuduntur altera facie scutum habent Castellar,&Legionis Galtera qui dem Caroli Regis insignia duas inquam i col. cum tit. Plus ultra sorte rhin quo rectilis vetere numiar gentei nostris conferantur, oportet prisis examinare pondera, quibus apud nos fabri argentari hutuntur, laurifices in appendendo argento, S auro atque itidem an ea sint similia his, quibus Romani ute
Romanorum libra distribuitur in V, jcias duodecim. Uncia quslibet habet oti drachmas Drachna atria habet scrupui , quae grammata dicuntur a Graecis scritula rectilis ali appellant, ut Agricola, Antonius Augustinus adnotarunt. Scrip tulum, seu scrupulum in binos obolos diuiditur. Item Siliquae, hoc est,cerati a sex scrupulum faciunt. Grana vero quatuor siliquam. Est igitur scrupulum vicesima quarta uncia pars quodi glo .notat in LI. C. demetallar ijs libro io. Unde constat, unciam habere viginti quatuor scrupula: sicuti tradidere Antonius Augustinus Lbro secundo emendationum, cap. 9. Et Nobrisiensis in Lexico iuris ciuilis, dictio, scrupulum. Hoc veris in opere non semel, imo passim ipsos fabros argentarios, simpliciter argentarios appellabo, ad faciliorem propositae materiae intellectum. non
ignarus apud veteres aliani fuisse poti,
583쪽
item huius dictionis significationem cui ius inferius mentionem facie inus. Diuella constat ex duabus sextulis. Sextula vero sexta pars est uncia : ce ideo dii ella erit tertia unciae parS. Sicilicus constat ex duabus drachmis,
atque ita ad stimitur pro qua a Uncipparte t. libello. g. filium. fide annui legat. quod notant Isidorus libro decimo sexto Etymologia. cap. Antonius Augustinus emendat. cap. 8. Haec sane est vetetis Romanae libi aeratio, diuisio praesenti tractatui necessari x quam deduximus ex Budaeo libro primo de si . Leonardo Portio in tradi. de monetis: Volusio Metiano de asse: Rhemnio Famnio Poeta dep6deribus Alciato tit. demetallar ijs libro, cap. V. Georgio Agricola libro quarto deponderibus Romanis a quibus Mali huius rei aut hores citantur. Hinc denique illud obiter deduxerim, frumenti grana olim in usu fuisse adponderis iusti rationem. Unde grana quatuor constituunt siliquam grana viginti quatuor scrupulsi granaveris septuaginta duo drachnaam quod Alciatus fatetur ad notauit Agricola libro tertio deprecto veterum monetarum. Idem ipse rursus probat in libro de restituendis ponderibu S, si quidem tu tur Besse Romanae librae proii illo, summo fere pondere quem bessena regia leges Marchum a 'pellant: isq; in usu est apud caeteras Chiustiani ibis gentes, a quibus Marcha Germanico nomine appellatui: quod Budaeus libro . de aste. Georgius Agricola libro de restituendis ponderibus, Carolus Molinaeus de
nael fatentur. Habet haec marcha octo v cias Romana librae quamobrem Romana libra proportionen tortitur ad marchum sesquialteram. Erit verbis archa Llla selibra nostrari ulgaris librae dece, Τί sexvnc Iarum qu Squidem libra habet ad Romanam libram proportionem in i7si κi , id est , super tertiam. Ea tamen, quae de marcho diximus, probantur in l. i.titu. vigeri mo-
quarto in ordinationibus Regis Alfonsi XI. Coptutis latutis ra. M. CCCLXXXVI. Illud plane receptis stinum est apud Veteres, ac iuniores, qui de libra Romana scripsere , Romanan libram duodecim uncias habui sie, ut hinc mirum sit, Guilielmum Budaeum, virum hac in re, ut&inplerisque alijs diligentissimum libro secundo tertio de aste absque ullo certo aut hores c psisse, Romanam libram habere vltra duodecim uncias dimidiam,&atque mensuris,ex Graeco Nicandri inter sic duodecim uncias, inuatuor drach- prete,&Serapione, lauro. Haec grana Budaeus appellat momenta l1bro tertio de asse,& tamen costat, grana frumeti eo, quod robusta differant ab inanibus, recentia a vetustis, non esse certa, nec tuta ad iusti ponderis rationem, sicuti docet elegj ter ipse Georgius Agricola libro de relli tuendis ponderibus. Qua ratione Catholici Reges Hispaniarum Fernandus. Elisabeth anno Mille Iimo quater centesimo octuagesimo sexto, pragmatica sanctio e 113. statuerunt, frumenti grana prorsus ab usu ponderum este abi j cienda: atq; grani pondus aequale iuxta rationem unciae ex orimas cuiuSopinionem multis probatissimis testimoni js, SI aut horitatibus refellit Georgius Agricola libro quarto quinto demensuris δ ponderibu S, exacta ratione deducens, libram Romanam Graecamina, atque ita ab Attica libra in hoc di ferre, quod Graeca centum drachmarum sit, Romana vero nonaginta sectant hindrachmas habeat Eum legito, qui de his multa tradit.
Sedi de uncia nostra plerique dubitarunt, sitne aequalis unciae Romanae. Nam Leonardus Portuis, Alciatus, Budaeus scribunt, unciam qua V timur, , tuntur chalcos ciendum, ut legitima, certad; sit argentarij, auri lices, eandem esse cum
iusti ponderis ratio. Noliri vero fabri argetari Maurifices, iam diu ex vetustissimo usu aliam qu in Romanae librae, portiteris ratione habent: illa veteri Romanorum uncia. Ab his distenti Georgius Agricola in libro de
restitui. ponder. ea ratione, quod non na
eademque sit uncia apud Christiani or-
584쪽
bis gentes. Nos vel quandoque conati natio miscisisse ferrum. Si SI auro mi L
1umus rem istam ad iustam pondera sua ceri solet algentum aut e S, non antlimitionem expertinentis quibusdam exami adclidendam monetam, sed etiana, ut extrare. Ex quibus plane deprehendimus eo solidiores, ac fortiores fiant imagines, inultis coniecturis, unciam, qua modo Hi anni ali, alia quae e sient ad modun mol-spani argentarii, alarifices ut tinthii , eius ia, si ex auio puto fiet ent. Hac tamen aidem esse ponderis, cuius erat vetus illa re varios hac ratione traditanum OS Geo Romanorii in uncia. Habet enim nostra ius Agricola libro primo, de precio Nunc lao et partes nena pediti id itit imo talloriim, S monetis, quor Uni Sc OS in-cto argenteos regalesiuit illini ponderis, fer id sinentionem iterunt faciem v S. quibus argentari 1, aurifices ad pondiis Argenteus autem regal IS, quo tun- tunt tirridi libet alitem argenteus habet iii ad iusti ponderis rationem argenta-dua drachmas minore , qtiarum ire libri iij, cd aurifices, quique octaua est unciae triginti a se X grana continet. Sic sanc via pars dissertab argent comunao itide ma cladui id itiirin deced ex noli ras irach gali. Nam num us minoris ponderi est, imas, qua Veteres Octodia clima seniciunt: ad expensas qui dena quae fiunt in cuden- cui vetus drachma habu mi id prata a ginta annoneta si iii idem ex Iararcha percuti- duo grata a, qtiae habenta; ostrae duae diach Iinti irre xaginta I eptem numici et a in enimae. Atque ideo ei iis dei: ponderi rest v, eadem marcha pendet sexaginta quatuorcia VetuS Romanorum octo drachmarum, regales argenteos iusti,& legitimi pondemiius S moitra uncia de cetra, sex diach is quoad attritices, argentarios. Sic demas continen S. N Saccedit, quo i octaua ni quentimus argenteus minor est trices nostrae unciae pars, quae ad iusium ponditas a secunda parte, quam ipse iusti ponde X acta, regalem num una efficit, quo auri ris argenteus regalis, quo aurificC Vt un-fice utuntur, ita cum denalio veteri con tur,4 profecit baliquant pluris ac fere uenit, ut plane maioris poderis denarius tribu S granis. sit iuxta eam proportionem, qua ex dena Pi inui in omnium ad veteranum ita I ij septem non attritis, nec corrosis con ta intelligenda, quae ex argent Ocudzba stituat nostram unicam, sicut de veterem tur, eli de denario tractandum Denarius Romanam constituebat. quam nostrio cito vero est octaua unciae pars, siquidem olim
regales num iusti ponderis itidem effici ex uncia octo denari cudebantur, Vnde
unt. Vnde par est, nostram unciam veteri fit, ut drachnia Attica,&denariuS Roma Romanae conuenire nus eiusdem ponderis fuerint. Hoc pr 'Est tamen illud hac in parte admonen batur aut horitate Plini qui libr. 21. cap. dum, Veteres Romanorum denarios cladi lii m. inquit, Drachma Attica fere te- solitoSex puro argento, quod vulgbacen nim Attica obseruatione medici utuntur drado dicimus, abs que ulla aeris mistura, denari algentei habet pondus. Item ex cuius argenti valor stimatio maior Liuio libro trigesina o quarto. dum scribit, est, quam argentina lxti: quod nostri argen redemptos fuisse mille S ducentos cain ear ij,&aurifices ex pedunt: siquidem hoc tuos, constituto in capita quingentorum habet ris, aut stata nam isturam secundum denariorum precio, eamque centum a Cam proportionem , quam ipsi aurifices lentis stetisse. Constat ver ex I'olluce, ficili lime dijudicare solent. Sed Z vete- ali)s, sexdrachmarum millia in talen- res Romani postea in cudenda moneta a to Attico esses atque ideo manifestum fit,
ris octauam partem argento miscuerunt:
primusque id fecit Liuius Drusus in tribunatu plebis teste Plinio libro tertio, cap. r. idem Plinius eodem libro, cap. 9.Liuium drachmam, di denariam eodenx' pondere, eademque aestimatione accepi L se. 1 dem multis alijs testimoniis com probatur, quibus Latini drachmas Grae- conqueritari Antonium uium uirum deo Aas, denarios interpreta irtur eo de
585쪽
ilare Graeci denarios Latinos in drachmas
Sic sententiam istam conantur proba re in ostendere veram esse Leonardus Portius Ε-daeus libro primo secundo. de Ail e Andis. Alciat libro nono, parerg. 2. cap. Qua ratione, si velimus denarios conferre numis argenteis Castellanis quoad pondus, et pondendum erit, denarium Romanum similem fuisse, quan-ttim ad pondus argenteo regali Castellano iustis imi ponderis, quo aurifices utuntur. Et eadem lege denarius hic erit fere similis num o argenteo regali Castellano:
ac denique tanto maior pondere, qtiant Omaior etfargenteus regalis, quo aurifices
utuntur, num argente regali, quem passim expendi inus. Unde alor denarij erit itidem constituendus ad rata onem nuini argetei regalis, paulo pluriS chm pro pter iusti ponderis rationem quia Octaua
est unciae pars, tum propter argente qualitatem e Tametsi&olim apud Romanos non omnes denari argenti puri materia in habuerint nec item eiusdem fuerint, ac legitimi ponderis, quemadmodum la-
Erit igitur iuxta Budaei sententiam denariti, Romanus octaua unciae pars , δύDumo argenteo Castellano, qui regalis dicitur, fere similis pondere, ac valore. Vnde licet denarius apud Romano v alii erit quadragin . quadrantes, non Valebit apud nos quadi aginta aer cosnaarauedi nos: Atque inde conteiluitur, pluris aestimari
.apud nos aereum marauedmum, quam Ο-lim fieri apud Romano quadrans aestimatus cum argenteu numus eius de ponderis valuerit apud Romanos quadraginta quadrantes, id est, decem alles: Videna apud nos modo aestimetur triginta quatuor maiauedinis . paultiplinis, ob legitimum argentei denari pondus Imbetiamsi denarius constituatur ex argento puro abique ulla mistura, Valorem prς- sentem consideremus argenti puri ad rationem duorum mille , de quadringentorum marauedinorum , pro quolibet marcho adhuc denarius ille Romanu SEXpu-VARRVVIAS. sas purissimo argento signatus, erit apud
nos aestimandus fere triginta octo arauedini S. Haec tandem obseruatio S illud efficit, ut sexaginta quatuor denari constituant marchum nonaginta sex libram duodecim unciar una. Et idem erit dicendum de argenteis regalibus , quibus ad pondus legitimum utuntur aurifice S, quorum quilibet flauam habet unciae partem aut drachmam veterem Vnam. Ad rationem istam expendi poterit aestimationum argentei veteris, qui dictus es Quinarius idem Victoriatus. Hic enim nu-mus pars est dimidia denari j. Item sestertius argenteus num us erat pars quarta denari j Libella itidem argenteum numisiam partem decimam denari j habuit vicesima denarj pars erat Sena bella. quadragesima eruncius . Qui quidem Omnes num sitiat omnino aestimandi ad rationem denarii. Atque ideo constituta praenotata aestimatione, collatione facta cum numis argenteis Castellanis, facilius
erit ad rationem ipsius denar ij et reliquos
Verum aduersus Budaei opinione quibusdam placuit, denarium Romanum adrachma differre', ita quidem , ut licet drachma sit octaua unciae pars denarius tamen sit septima qua ratione denari septem unciam efficiunt integram. Huius rei testimonium primu adsumitur ex minio, qui libro trigesimo tertio cap. 9 inquit, miscuit denario Antonius III vir ferrum miscuit aeri: ali epodere subtrahunt, cunas iustum octuaginta quatuor e libris signari. Haec Plinius. Quod si libra Romana octuaginta quatuor denarios habuit, palim est, quamlibet unciam ex septem denarijs constare. Idem constat testimonio Cornelii Celsi libro quinto, capit. 7. qui hoc ipsum ex pretii mali uerat, sic&Scribonius Largus in praefatione probat, libra octuaginta quatuor denariorum e me. Sed de aut horitate Appiani Alexari drini libro secundo bellorum ciuili irin, Suetonio
simul in Iulio Caesare. Hanc sententiam defendit Georgius Ggg Agrico-
586쪽
Agricola libro quarto quinto,de ponderibus,&mensuris idem te petit in eo libello, quem clipsit aduersus Alciatum de ponderibus. Ad ea verb, quae Budaeu S, Portius, Alciatus tradidere,1 es pol det, drachmam Atticam Graecum nurnum fuit se minoris ponderis, quam denarius Latinus sed qtita drachma pondete, aestimatione admodum similis est Latinus denarius , consueui si e veteres author es Latinos, dum Graecorum libros traducebat, drachmam in denarium vertere ac rursu SGraecos, qui Latinum in Graecam linguam vertebant, denarium drachmam interpretari. Sed&illud celtissimum est, vel Plinio aut hore libro 33. cap. 9. Denari OS non semper eiusdem ponderis fui sie atque ex Tito Liuio libro Nicandri interprete ostendit Georgius Agricola in Jibio ad ea, quae Alciatus denarium pendere drachmam Atticam cum dimidia Sedenique denarium legitimo pondere diminutum leuiorem fuisse ut tandem hic denarius fuerit drachma aequalis. Idcirco de eo forsan accipienda est Budari, Alciati, aliorum sententia non denario graui, nec illo, qui frequentius ex pondere legitimo tradiabatur. Etenim poli Claudium Caesarem Imperatores e libra signariant nonaginta sex denarios, quorum quilibet drachmae erat aequalis, teste eodem Agricola in libro secundo depondere tironetarum , in libro ad ea, quae
Denarium igitur, iuxta ponderis rationem, quam habuit Plinita Sind. c. . exi-ssimo fuisse illi, qui apud veteres Romanos iusti ponderis fuerit septimam trabes vareiae partem: qui quidem erit septinia ex parte maior drachma Attica, largent cor egali Castellano, quo uirilice utuntur ad pondus legitimum. Idcirco huius denari aestimatio, proportione nostri num habita, erit fere qtiadraginta quadrantum, aut praesentium mal auedinorum, si argenti mixti valorem c d sideremus. Nam hoc argent una& itinc, O olim in usu est, ac fuit aditimos cudendos quem ad nὶΟ-
dum ex Plinio probauimus. Sic de nati;
Roma iii quinquaginta sex efficiunt mamchum, qui est odio unciarum cum secum dum Budaei sentcntiam drachmar de . nari sexaginta quatuor efficerent a chum qua ratione poterit quis facili in. e X pendere, qua ex parte maior sit den .rius hic nostro argenteo regali nurno a quidem tanti ponderis sunt quinquaginta sex denari; , quanti sexaginta septenino 'strinum i argentei regales, ex quibusco stat marcia iuxta regiam constituti nem. Sic etiam deducitur, quota e par- . te sit maioris aesti inationis denarius Latinus, quam sit noster unum argenteu S. Noster enimniamus valet triginta quatu- O marauedinos ille quadraginta. Inanio,
si ad testimationem argenti puri denarij constituntur, valebit quilibet quadraginta tres quadrantes marauedinos, quod MFlori Occampi obiter adnotauit libr. s. histo. cap. 1s. Et haec quidem dicita sint quo ad denari num i ,3 drachmae legitimum. pondus, aestimationem. Latinus ergo idenarius decem allibus olim fuit aettim, tus, quemadmodum Plin. ali; passim te
Quinarius, qui&Victor ratus dictu aestabe isdem authoribus, quinque assibus, aestimabatur, eritque noli re pecuniae estimationis viginti quadrantum, uic vigia.
timarauedi notum. Sestertius iurinus itide argenteu erat, quarta habens denari parte, ut tandem sit nostrae monetae aes limationis decem mara .ue dinorum. Habuit autem duos asses,&
dimidium quoad valorem dc ita decem.
Erat Mapud veteres Libella nurnus a genteus,qui unius assis aestimationem ha buit,clina est et decima denari par S, Vt Budaeus libr. . de Asse probat, de testis est M. . Varro lib. . de lingua Latina. Idem tradit Georg. Agricola lib. 1. de ponderem et en peratur anaonet. Ex Plinio hoc plum d ducitur libros . cap. 3. qua ratione libella numia argenteus quatuor effiacit no stros aereos quadrantes. Est de apud Volusium Maelianum alia libella, decina a in qua
pars sciurti , quae iuxta se terti superius
587쪽
Hii,traditam aestimationem, erit modbinius quadrantis valore censenda, atri ni us Marauedini. Huius item libellae memi- nit Georgius Agricola libr. s. de ponderibus Graeci S. Obolus apird Graecos num iis fuit argetetis, qui erat exta pars Attica drachmae. Scribitet enim Plutarchus in Lysandro,apud prius seculum sic omnin habuisse,
ut num ortina loco ferreis uterentur virgulis, id est, ob elicis, piae risi li& aereis, a quibus hoc etiam tempore numer limibolos vocari certum est, obolos sex unam conficere drachinam, quda tot manus ipsa complecteretur. Ergo ex Plutarcho apparet, O bolum sextam uis e drachmae partem, quod exili inio libr. r l. cap. Vltim. adnotarunt, Budaetis libr. f. de Alse, Georgius Agricola lib. 2. de pondere S tempera. monet. Idem liba de ponderibus Gracis hoc ipstim docet ex Polluce, Sitida, Xeno- phonte quamobrem obolus valet sex fe-
re in ostros marauedinos. Obollina autem
olim dicti im fuisse Phollen, testis et Suidas indietione Phollis. in dicitione, Cermata utiturque ea dicitione diuus Aragustinus libro ultimo de ciuitate De I, cap. 8. ubi Ludovictis Vives&Alciatus adcit. lib. Cod. hoc adnotarunt. Obolus ergo sex nostros valet ira aratre dinos senNobulus tres, triobolus de cena icto. Nostri veris attrifices appellant Tomin, quem nos obolu tradiximus, idque obtinet, quoad ponderis
rationem: nam tona in non est num us.
Apud Hebraeost erat olim in usu nu-mus argenteus, dictus a Iosepho Siclus ab ipsis Hebraeis Sic et quae dicitio S pondus significat auri, vel argenti, quod ipse nu-mus appendit , nempe quatuor Atticas drachmas, authore Ioseph libro . Antiquitat . cap. io. lib. 7. de bello Iudaico, capiter6. Hieronymo lib. I. cap. . Commetari ortim in F echielem. Idem pi e Hieronymus probat in traditionibus Hebraicis super Genesim cap. et . atque ideo hocp5ius, aut num us continet viginti quatuor Graecos obolos Hebraeos autem obolosa ab et viginti,s1cuti constat Levitici capi- ααλ. Exodi capite So. Numerorum a Q
pite 3 Hebraeus ver b obolus maior erat abolo Attico quinta parte. Nam viginti quartuor oboli Attici efficiebant siclum sanctuari j, quem efficiunt viginti Hebraei Oboli. Cautum etenim erat lege Veteri, cuius mentio fit id .cap. 3o. Numerorum, si-cli partem dimidiam domino offerendam esse qua ratione a Caesare Augusto, procu rante Iudaeam Cyren Praeside id tributa. Iudaeis indictum est, ut singulis annis qui-- libet binas drachmas solueret atque ideo Matthaei capit. 7. didrachmas censetur nu-mus ille, qui pro tributo Iudaeis Caesari reddebatur. Qv od iud sus explicat lib. . s. de Asse. Sed Iosephus scribit in lib. . de bello Iudaico, cap. 16. a Vespasiano Caesare stipendium Iudaeis indictum, ut ubicunque degerent, binas drachmas in Gret quisque in capitolium ita, ut ante Hierosolymorum templo pendebant quo in loco palam Iosephus probat, dimidi uni siclum, quem Iudaei templo pendebant Olim ex lege, cuius mentio fit in dicto capi . . . Nunae. didrachmum fui siste, ridebsi-cJus integer erit quatuor drachmarum. dem sigius ab eodem Iosepho simpliciter dictus est argenteus lib. 9. antiq. cap. 2. Ali-bi idem Ioseph siclum interpretatur pla
ne, ac Vertit lily 7 .ca P. 9.
Et hac de siclo sanctuari j, cum de eo iexprestim agatur in locis ex veteri testamento paulo ante adductis si quidem si clus sanctuari j a vulgari siclo, quo in coria mutationibus Hebraei utebantur, in hoc
distinguitur, qu bd siclus lanctuari quatuor, siclus vero vulgaris duas drachmas . pendebat, quemadmodum ex magistro Saei Jomone adnotauit Georg. Agricola lib. 2. . de pondere monetarum. Et probat CarOlus Moli.in tradi de contractib. quaest. Ioo,
numer. 79s. Ex quibus sit satis, siclum san- et uari j quatuor appendisse drachmas A ticas, di viginti obolos Hebraeos quod Midem Agricol. tradiderat lib. 2. de externis ponderibus, qui scribit, Obohim istu Hebraeum dictum suis Gera Quamobrem: multa poterunt deduci non omnino vii I-garia in huius rei, num examine, quae subserui co S plurimu conducent ad muli Gg s. tarum
588쪽
tarum authoritatum interpretationem. Primit in constat, state rem nilinum, cuius meminit Matthaeu Scap. i7. Censendum
est e ponderis valoris quatuor Atticarudrachmarum, deniq; sicli sanctuari j cuinis soluendiis esset pro Christo Petro, quilibet Caesari soluturus esset didrach imim, id est,iatim talia duar lina drachmars, dimiditim nempe sicliam sandi uari j, cintegriani sicli ina vulgarem Hebraeoru Qui quidem tuimus cum duas habeat ponderis drachmas, conuenit quo ad pondus S aestimationem fere duobus numis regali-btia argenteis, quibus modo utinati ex c51 tutione Regum Catholicorum Deniq; similis omnino est dii obus argenteis regalibus legitimi ponderis, quorum ratione aurifices, laiculari j obseruant, sic didrachmus erat quarta uncia pars, eius
Secundo hinc deducitur, scium, quem diximus apud Latinos quartam fuisth vnciae partem , rei nomine similem censeri Hebrae orti in sc Io vulgari. Tertio ex hoc sicli pondere S aestimations poterit perpendi, cur septuaginta interpretes una erorum capi. 3. Exodi cap. 38 siclum interpretentur didrachmu, cum locus ille palam tractet de siclo sanctuari j, quem ex aut horitate Iosephi, Hieronymi,&aliorum costat, quatuor drachmas appendisse. Existimarunt enim septuaginta interpretes, siclum sanctuari j vulgarem, pares fuisse pondere S utrunque duarum drachmarum pondus tant dinhabuisse, ut tandem etia in siclus sanctuari,fuerit ponderis duarum drachmarum. Tandem sententiam sequitur, probat Epiphanius Salaminis urbis Episcopus, cognomento Magnus , alioqui Constantiae praesul: nam Salaminita dicta est, qui omnium tam ponderum grauitatem, quam capacitatem menturarum , quae sim apud septuaginta interpretes, S Euangelistas explicat: cuius tamen opinionem, tradito
vero sicli sanctuari podere improbat Georgius Agric. lib. . de externis ponderib. Habet et enim siclus sanctuari pondus drachmarum quatuor Atticarum.
Quarib eadem ratione facillimum erit examinari pondus Armillarum aurearsi, quibus seruus Isaac donauit Rebeccam. Pendebant enim duae illae armillae scios decem. Genes. cu p. et . Nam si locus hic de siclo sanctuariisit accipiendus, podus duarum armillaru erit censendum iuxta quadraginta Atticas drachmas, vel quinq; vnciarum, aut denique quadraginta nulla oruaureorum, quos ex constitutione Regum
Catholicorum signatos simplices ducatos appellamus. Qub Iside siclis vulgarib .intellexerimus locum praecitatum, pondus armillarum eritio drachmarum Attica-ru na: atque id ebro num Orum aureorum,
quos diximus ducatos simplices. Hieronymus tandem in traditioni b. Hebraicis super d. cap.r . locum illum de siclo sanctuari j palam intellexit. Nam ct hic frequentissimus est in sacra veteris testamenti Historia. inint b, ad eiusdem loci congruam interpretatione est idem obseruandum, p5,dus in aurium, quas idem seruus Isaac Rebecca donauit, inquit enim te X. sacer. protulit vir in aures aureas appe dentes siclos ditos. Unde apparet, tranque inaurem siclos duos appendisse, id est, oeto drachmaleSaureo S, qui b. utimur, SI quos simplices ducatos appellamus deniq; unciam auri. haec iuxta vulgarem editionem, S ' Valorem sicli sanctuari j, cum pondus in aurius ecundi in vulgarium siclorum rationem
es et . drachmarum , atq; ita a. aureorun
drachma liuin, quibus nos Castellani utimur. Quod si editio illa sit obseru4da, quae
ex Hebraeo sermone traditur in hunc mo-dtim: protulit in auream aurem, dimidi una sicli pondus eius: quena admodum D. Hieron. traduxisse videtur, probatur Eugu-binus ac Georg. Agric. lib. 7. de preci vet. monet. admodum differt in auri pondus: si quidem est censendum ac reducendum ad duas rachma Atticas habita rationes cli sanctuar ij. Quo fit, ut Aloysius Lippomanus in catena super Genesca. 24. existimet, septuaginta interpretes non discrepare in eius loci translatione ab Hebraeis dicetibua inaurem aureain fuisse ponderis,
589쪽
missis, vel dimidii sicli etiam sanetuar ij
si apti. interpretes septuaginta exponat ir&adsumatur, μα Isuxui; distributi ue ut sit sensus, qiibdinus libet inauris erat p5 deiis unius drachma'. Sic enim utraq; in auris erit ponderis dimidi j sicli sanctu alii ne impedia arsi drachmarum. Cui rationi accedit, qu bd septuaginta intes pretes sanctuari sic tu semper&vbiq; didi ac limum laterpretantur: qu Cadmodum superius probaui natis, manifestum fit, Num .ca. 3. Exod. c. i8. idcirco existimantes cum Hebraeis, tranq; in au
rem appendulia latum sanctuari). earuquamlibet dimidium sicli, interpretati fueruntdill ributive, cuiuslibet in auris p 6-dus este celendum ad ratione unius drachnis, ita dimidij sicli sanctuari j. Sic sane
fallitur doctissimus Eugubinus, dii in . c. : a .na iratur , quod septuaginta interpretes scisi verterint dracla infi: si quidem ipsi sep tuaginta interpretes 5 interpretatur, sic tu drachmam este, cu ubiq; eum didrachmum esse censuerint, sed existi inarunt, Hebraeos cuiuslibet in auris pondus tradidi Cia ad rationem dini id ij sicli, que interpre- tes costituerunt integru ex duabus drachmis, S di in idium ex una drachma tantum. Sed ad hilc discrimen constat, si Hebr ide siclos an inuari , ponderis quatuori drachnaarum intellexerunt locum illum,
i etiamsi utriusq; in auris pondus fuerit ab eis significatum ex dimidio siclo, quia septuaginta interpretes siclum integrum solent constituere ex duabus drachmis Hebraei vero ex quatuor. Sic multo maior est differentia, si dixerimus, ab Hebraeis pondus cuiuslibet inauris ad dimidium siclu.constitutuna nam utraq; in auris erit quatuor drachmarum ex pondere integri sicli sanctuar ij. Qtia ratione ut Aloysi Lipponiani sententiam pro b c naus, oportet dimi ilum siclum apud Hebraeos accipere pro pondere cuiuslibet in auris,Mde siclo duarum drachmarum intelligere. Etenim tunc iuxta interpretes septuaginta quaeli-iet inauris appendebat drachmam unam, si secunddin Hebraeos dimidium siclum..hasi dixeris, Hebraeorum codicem in-VARRUUIAS. 179 telligendum fore de siclo sanctuari quatuor drachmarum, Mutriusq; in auris potadiis ab eis significatum ex dimidio siclo: tunc interpretes septuaginta notari possent ex hoc, quod dimidium siclum duab apponderint drachmis, quo pondere ipsi censere soleant integrum siclum. Editio verbi ulgaris,& quae ab Ecclesia Catholica constitutissimam habet autho natatem, ut conueniat editioni Hebraicae, quae pondus significauit sicli dimidii, erit intelligenda de siclo vulgari. ut tandequaelibet in auris ex Codice Hebraeoru a penderit dimidium sicli sanctuari j, qua taor drachmarum,& utraque integrum tactum, sicque quatuor drachmas, Vel duos
siclos vulgares; quorum quilibet didrach
Sexto hinc plane deducitur,sbi non constare doctissimum Eugubinu, quia uit. cap. 27. scribit, siclum apud Hebraeos esse quasi s esterti masculini generis apud Latinos. Est enim hic manifestus error. Nasiclus, etiamsi eis esset unius drachmae, haberet fere quatuor sestertios Latinos, multb plures, si is duias drachma Saul qu tuo pendebat. Septimo apparet inde, an certum sit, quod diuus Hieronynriis in .c. 1 . Genes..tradit, scribens, siclum Hebraeum esse unciam, Vnciana nam pendere. Idem asserit Isidorus libro i6. Etymolog. cap. 2 . Ni hoc incertum fit vel ex eo, quod idem Hieronymus fatetur, siclum pendere quatuor drachina S,SI tamen uncia constat ex octo drachmis. Unde verius dixissent author es hi, siclum esse semunciam. Quod ex aut horitate Isidori tradit Anto. August. lib. 2. e. mendationum cap. 8.chm ipse Isidorus asserat, siclum unciam esse. Igitur utcunqu&sit sic Ius sanctuaria quatuor Atticas drachmas appendit,& ideo semuncia est. Octaub expendi poterit ex his num ux ilae, cuius mentio fit apud Xenophonte lib. i. de Cyri ascensu ad Babylonem. Is nim dictus est Sigius,& ut ex eodem Xenosphonte deducitur, pendit septem obolos, Atticos . dimidium . Sed me sychi tradit igium ninnu esse Persium, aut ardiania -
590쪽
dianicum, valere octo obolos Atticos:
pendit ergo hic numus drachmam unam,&tertiam alterius partem. Idem probat Agricol. lib. 2. depond. monet. Non bilinc erit examinanda gl. inc siquis aliqn. g. in Leuit. de poena. dist. r. Vbinae latio fit sicli Hebraici Ioannes etenim Theutonicus haec confinxit carmina:
Tres siclos oboliis, obolos tres drachnia,sed octoi nc aufert dracimtois, duodena dat uncia lubram.
Silius habet drachmiuseptem obolo minus uno.
Haec sane carmina palum sibi cottant. Nam si obolus habet tres siclos, fieri non potest, qu bd siclus habeat septem drach
rnas obolo minu S uno. Idcirco Anton. Augustin. in il lib. r.emendat. cap. 8. docte eleganter probat, primum carmen aliter
Tres sidi quas obultis, obolos se drachma.
Item admonet, siclum viginti pendere obuios Hebraeos, quod nos paulo ante probauimus. Stiperest tamen adhuc error et enim si ex Anton Augulli legendum est in primo carmine, obolosse drachma, qua ratione fieri potest, ut siclus habeat septedrachmas, uno dempto ex his drachmis obolophaberet si quidem siclus quadraginti unum obolos, quod fatis refragatur
eidem Anton. Auguli atque id ed nec ipse sibi constat. Nos vel barbitramur, autho rem horum carminum non satis percepisse rationem , vim huius numismatis, nec item intellexisse drachmae pondus: tametsi primum carmen, ut cal1a conueniant, sit ita legendum.
Tres liqua obolus,obolossex drachma. Ita enim fit, ut scius habeat septe drachmas obolo minus uno, id est, viginti obolos, quos licet Hebraeos vere siclus habet. Hic dubio procul est huius aut horis sensus, etiamsi plurimum scopo errauerit, dum drachmam effecerit trium bolo ru, Mi pla vere sex obolos appendat. Sic etiam decipitur dum viginti obolos Graecos ex his, quos drachma Graeca pendit, tribuit siclo, qui viginti quatuor Graecos
obolos pendit deinde siclum existimat
habere septem drachmas clim omnium sententia maior siclus , qui dicitur sat et uarii, ponderis sit quatuor drachm
Caeterum, lieet ea, quae depondere denari), ac sestertiis cripsimus, ita recepta suerint, ut indepol simus horuna numismata valorem ad nostram argenteam monetam conferre absque insigni aestimationis,&preci j errore de valore tamen , quem num 1 apud veteres habueritu, maxima est
controuersia. Nam si ab initio denarius decem valuerit asses, 3 quinarius quinq;, sestertius duo si dimidium iunt plane qui ex illiment, paulis post valorem illum mutatum fuisse, denarium aestimatum esse decem S sex. assibus, quinarium octo,
sestertium quatuor. Hoc enim apparet ex
Plinio lib. 33. cap.3. qui id contigist e cribit
Hannibale urgente Rempub. Fabio Maximo dictatore. Eiusdem sententiae aut ho- res sunt Volusius Martianus libr. de Asse. Et Vitruvius lib. 3. de Architectura. quoruaut horitatem secutus Anton. Augustin. li. bro a. emendationum, cap. 7 a Budaei S liorum 1ententia discedit. Huius opinioni accedit locus insignis apud Corneluina Tacitum libro 1 quo in loco, ubi agitur deseditione Pannonica,
conqueritur Pannonicus miles, quod docem alles denaruina acciperet constat igitur apud Tacitum denarium pluris quam
decem assium aestimari. Nam cx Plinio in d. c. 3. apparet, in stipendio militari semper denarium decem assibus aestimatum fuisse, de idcirco decem alles militi olitos dari pro denario, qui erat diurnum stipendium. Sed Plinius ipse palamas
Uerat, eius artate denarium aestimari decem de sex assibus, S sestertium quatuor. Volusius item Maelianus indicto libro de Asse,qui Iurisconsultus fuit, S: floruit sub Antonino Pio , Hadriano Antonino Philosopho, manifeste , eo tempore hac fuisse holum numismatum aestimationem scribit, ut hinc satis probatum esse videatur aduersus Budarum Malioε, quae fuerit vera sesterti jac denari aestimatio. Sic sane intelligenda est Iustiniani Caesaris