장음표시 사용
601쪽
quam habeat, etiam summa diligetia excoctum, alterius metalli portione . Secundit in hos in a tiro est sumna a bonitas ad quartu ira, Sevicesimu ceratium ad qlla-drantem ab lutum, id est, ut quadrns talitum cerat lo in tota massa, aut marcho re-uS sit, aut argenteu S. Sace quidem auru illud ,cuius meminit praecitata regia costitutio, eiic Iuxta hanc rat Ionena purissimui obryZum Argentum auteni ex hoc illii erit purgat illim hina, cui tantum mistus est alterius metalli denari; quadrans, nempe quadragesima octaua totius inast spar S. Verum Guliel. Budar. lib.3. de Asse consentiens huic opinioni veterium,&alletlerans, aurai N&argentiam ad prael Eriptam bonitatem summum cc seri: nihilo mi talis ex iudicio, testimonio peritor huius seculi probat, arge iuuin ita decoqui posse, ut nihil penitiis praeter erunt argentum 'upersit: auri in ver,adeo posse igniplargari, ut ad bollitatem absoludat,<Immam nos sit in eo auis, aut argenti quic- qualia praeter decimam sextam unius caracti portionem. Et sane huic auro, Vt Vere si vigilati quatuor cara istorum, de q. qui lates solum deficit unitis caracti decinia sexta pars nempe totius masiae portio treceive sima octuagesima quarta.
Quae omnia id ebio 1 loco adduxi nuri, quod existimendus fore necessaria, aut saliena utitia esse ad cognitionem eius Dei, qua ili hoc in opusculo tra et fidam suscepilarus. Scribit L praeter haec Plin. libr.3 .cap. q. On4ni auro inest argentum vario pondere, alibi dena, alibi nona,alibi octava parte. In uno tantilla Galliae et auo, quod vocant Albicratente, tricesima exta pontio inuenitur, ideo caeteris praeest. Hactensis suinius. His ergo rationi b. Probari poterat Budaei, de aliorum sententia, quae asserit, diffiniuit, ait reum et eiusto in anorum quartalla fui si unciae partem, de a solido, ac nun)o ali reo Iustinia ni, S aliorum Caesarum scrupula propor
tione distingui. Εκ sequenti. VARRVVIA s.
cor tιreiu apud Romanos nonfuitsemper e isdem ponderis, nec ei isdem bonitatur quainuis multo tempore; at quarta unciae pars. Aureus, quo tempore fuerit diminutus ad sextam Pncraepartem
Aureus dictus est silidius, etiam eo tempore,
quo erat quarta Vnc pars. 13atellectus I. iiic. C. de collatio.aris, ti-.
clis aureis ιν Stater aureiurarius ubique. M. Secundu S.
NON me latet, rem hanc difficilem
esse, cum cinia viri diligenti l simi invarias ierint i ententia S, quarum modo mentionem fecimus conabor tamen quibusdam expositis assertionibus huius qua stionis nodum pro Viribus explicare: ut hinc constitutissimum sit, habita racione temporum x tranque sententia defendi pose. Prima conclusio Aureus apud Roma in os non semper eius de ponderis fuit, nec et iis cm bonitatis. Prior assertionis pars coiit latex aut horitate Plini j lib. 33. cap. I. cuius vel ba proximo g. retuli inti S. Nec hoc poterit negari, nisi ab eo, qui Pliniun ut quina legerit. Idem tradide e Leonardus Port. lib. i. de sestertio. Budae. libr. I. de Asse de Georg. Aglic. lib. l. de moneti S,&
602쪽
preci metallorum. Posterior ver parsit idem ab eisdem probatur cum X eis appareat, a Principi biis Romanis auro numismatico duodecimam partem argenti, vel arris, qllandoq; maiorem, quandoqtie minorem miliani fuisseu quemadmodum Echodie fit. His accedit Pomponius Iurisconfii l. numismatum ff. de Visita enim inquit, Ni imita altim attreorum, Vela I genteorum etenim, quibus pro gemmis uti solent, usus fructus Iegare potest Secunda conchisio Aureus Romano-xum multoqii idem tempore serit quarta unciae pars. Haec deducitur ex Plinio ind. Cap. 3. Ciu Setenim tempore 3 sic sub Caesaribus Vespasiano, de Tito aureus hoc ponderis habuit, ut quarta fuerit unciae pars Idem costat ex Numis malis P Bird o appensis ad usque tempora M. Antonini Philosophi, Aurelij, S: Setieri. Iulius ite Pollux, qui ad Commodum Caesarem dex erum vocabulis scripsit, testis est, SI au reum quartam fuisse via Ciae partem. Sunt Aureliani Imperatoris aurei quidam, qui duos Genarios appendunt,qUorum aliquot hodie exrfit ut commena ora Ge-Or Agric. lib. a. de pondere & tempera.
Tertia concIusior Aureus Romanus sub Constantino Imperatore, aut sub Iuliano ita pondere diminutus est, ut sexta ei cerit unciae partem. Hanc propositionem multis sane coniecturis, fortassis certis testimoni js probare quis poterit, si consideret proxime constitutas conclusiones veras esse. Etenim sub Caesaribus, qui hos praecesse-Tun z, aureu Squarta fuit uncio ars, ab hix ero Imperatoribus, ut sexta unciae pars iudicatur, R expenditur Igitur constat, horum Caesarum Imperio aureorum pondus diminutum fuisse Quod Sc Georg. Agric itidem asseuerat ind. lib. ι. Idem deducitur ex aureoruprecio a abita ala alogia, proportione aurei ad argenteos intimos sic illi proximo para grapho quarta ration e coljigebamuS. Quamobrem fatis certum fit, olim
sub consuli biis,&denique sub Caesaribuς
ante Constantinum aureum fuisse Tuar
Quarta conclusio Aureus etiam eo tempore, quo quartam appendit unciari partem, dictus est solidus, tunc priinum: cum Alexander Seuerus Imperator ex aureo tremisses, emisses percuti iussit. Ad huius si ertionis probationem Aelij Lampridi j verbis utar, qui in Alexandro Seuero ita scribit Vectigalia publica in
id contraxit, ut qui decem aureos sub Helio baldo praestiterant, tertiam partem aurei praestarent, hoc est, tricesima partem. Tuncque prim sim semisses aureorum formati sunt tunc etiam cum ad terti fila tem aurei vectigal decidis et, tremisses, dicente Alexandro etiam quartarios futuros. quod minus non posset: quos quid εiam formatos in moneta detinuit expoctans, ut si vectigal contrahere potuisset, 3 eosdem ederet. Sed cum non potuisset per publicas necessitates, cofari eos iu Lsit,&tremisses titum, solidosq; formari,
formas binarias, ternarias, quatern ria ς,4 denaria etiam, atq; amplius ' ad bilibres quoq;,¢enas, QuaSHelio .gabalus inuenerat, resoliri praecepit, necra usu cuiusquam versari. atque ex eo his materiae nomen inditum est,chm dicere
plus largiendi hanc est e Imperatori cau-1 am si chira mulios solidos minores dare' possit, dans decem, vel amplius una somma eriginta, quinqhi aginta, centum
dare cogeretur-Haec Lana pridius, a quo libet deducere, aureos, quoru quilibet appondebat quam tDv iacie partem,solidos ex eo Sictos fulta se, qu bd integri aurei essent, o semisses, nec tremisses, qui tunc prina dira percussi fuere: Semisi es quidem ex dimidia aurei parte, tremisses ex tertia Sedin sub Alexandro Seuero, aureum etiam habuisse quartam uncia partem, constat ex pioxiam a conclusione, SI ex his, quae ad eius intellectum adduximu S. Item de dircitur ex eodem Lampridio, atIT COS Veter extunc ex ea ratione solidos
dici coeptos. Nam S hac dictione iuxta signi G
603쪽
gnificationem istam ante id temporis apiid Latinae linguae aut hores rarus fuerat usus. Aureos vero duarum drachmarum
ideo minores solidos appellat Lampridius, qiabd distinguerentur ab his, quos binarios, id est, quatuor drachmarum ternarios sex drachmarum : quaternario Sm-ctou denarios viginti Bilibres centu nonaginta duarum etentenarios ducent arsi drachmarum Heliogabalus cudi fecerat. Sic Vlpia n. qui sub hoc Caesare Alex fidi oforuit, in l. quod vulgb.ffide Aedi. edi c. in I. Si vero. g. Praetor ait. F. de his, qui deiec . vel effude Pistorum, Aedili 1im vetera edicta referens, pro aureis solidos apposuit, ex eo forsan, quod etsi eius dictionis no fuerit apud veteres frequens Vsus, vita me ea quandoq; fuerint veteres Praetores,&Aediles vel ex ea ratio e. φ Iuri Deo sultus ipse dictione tunc in usum deductam veteri substituerit: cum freque tior fit mentio aureorum in ipsis veterulin raetorum, de Aedi Ilum edictis. Eadem ratione, S ipso quidem tempore, quo aureus, siue solidus sexti appendebat lacte parte, percussi fuere aurei numisemisses,&tremisses.Tremisses autem numus aureus tertia D pendebat solidi partem, ita, ut solidus ex tribus tremissibus constaret, tremissis verbe x octo siliquis. Fit mentio de tremissibus in I. 3. C. de mi
solidis aureis Iustiniani, S de tremissi bis sex pressim meminere Gothorum inclyti Reges, qui apud Hispanos eges olim tulere ante Roderici Regis calamitatem :Vt patet ex Foro Iurgo, maxime lib. 7. l. V I-ti . lib. 8.tit. . contextus etenina Latinus
illarum legum solidi aurei passim meminit, item 'remisses num i eum expendens ad tertiam solidi aurei partem. Extant sane teges istae, nunc eo quidesermone, atque id in mate, quo fuere olim scriptae, nempe Latino, rursus e regionem is pano, quo tunc Gothi utebantur, quo inunc paululum antiquatis nouatisque dictionibus, Ut Imur.
Quinta conclusio ex praemissis hunc in
m cum deducitur,Quamuis aureus Esolido, nec re, nec nomine in effectu did erat, nec usquae diu milis fuerit num tis: tamen laic sub Consulibus Se Caesaribus fere ad Constantinum usque maior pondere fuit, quam qui sub Constantino,&successibribus fuerit postea signatus. Haecideb probatur, quod iam dixerimu S, aureum, etiam ponderis duarum drachmarum, qui quartam habet unciae partem, dic cum esse solidum. Deinde quia num ushic, qui olim appendebat quartam unciae partem, pollea sub Constantino, lustiniano sexta fuit unciae pars. Qua ratione nos lib. l. alia. resolu . cap. ii asserimus, aureum veterum Iurisconsultor si ab aureo Codicis Theodosiani&Iustiniani ex
eo differre, quod aureus ille vetus quarta fuerit Viacis pars aureus autem,vel solidus Iustiniani,&aliorum Caesarum, qui Constantino imperium obtinuere, sextam tantum appenderit unciae parte. Atq; idtiorem istam obiter tetigisse videntur, qui discrime hoc hac in controuersiam 5- dum constituere. Superest nunc his satisfacere rationib. quae pro contraria sententia fuere adduciae Non enim obstat text. In d. l quoties. C. de suscepi prae p. S arca. ea si qui dein constitutio edita fuit a Ualentiano Valente Caesaribus, ut constat ex lib. ra. Codicis Theodosiani tu.6. quo tempore aureus vel solidus iam erat pondere diminutus,ma Xime'; a Veteri dissimilis, qui pe qui sexta esset Unciae pars Errat ergo, qui eam costitutionem Alexandro Seuero, vel ulliniano tribuenda esse censent.
Non igitur quidquam nostram opinione diuellit, quhd ibidem solidus sexta via cis pars censeatur sicut Isidorus,& alii scri
Secunda ratio ab Antonio Augustino collecta exit. Vnic. C. de colla. OPTIS, Ii .lo. non admodum Vrget, quod ostendcrec nabimur, polus statuentes ratione ipsius inductionis, qua vir ille doctissimus titur .lset enim existimat,ab eadem consti
604쪽
66 VETERUM NUMISMATUM COLLATIO
tum viginti sestertios chna quaelibet arris nec concedam, ex d. l. viai adnotari, soli- libra efficiat viginti quatuor assc iem dum unum valuisse tempore illo centum unciales, ex quibus costituitur valor sc ἰά viginti sestertios, id eit,ttiginta denales tertiolum ad lationcm quatuor at si ri S. Non enina clici edendum, autum eo una pro quolibet selieitio Vnde deduci tena pore, 'lilo malo leni habu Haeris, aut turis solidum ea lege altri si centilia Vi argenti pollione na, quam olim habiterit, ginti ses ilios, desicta iginta denarios pluris tunc, quam olim allimari cum e-Hinc lane Antonius Augilli .existimat,ib iit Sesiet in Italia penum a. Plaete itim haecli dum eius fuisse ponderis, cuius uelit aestimatio admittenda non est, vel ex eo, aureus , clim tanti sit valori S , into pluri quod nitit tum dissimilis sit, iniqua pio aestimetur. Posset equidem pluris haec in portio auri adaigentum sic sane non ve-diictio fieri, si utamur lectione, secundu rebor asserere so id una aureum lub Arcaquam d. l. viai c. legitur in C. Theodosiano dio monorio Caelaribus nequaquam tilib. la. titui. 21.La. hi Seq ridem verbi S. ti fuisse aiora S, quanti ipse Ant. Lugust. Arcadius ct Honoritis, A. s. Hilario industione dilige tui opinatur. Aeris precia, quae a prouincialibus po Ipse vero coniecturis qui biis dam,&stu lutur, ita exigi volumus, ut pro vigin hi S a iustitiae rectitudine derivatis conteti quinque libris artis solidus a postes s dam, i solidum aureum tertia parte vetere reddatur. Mat. V. Kalend. Ianuar. Me ris aurei diminutum, itidem tertia aestidiolani. Aicad. IIII. Honorio III. A. A. mationis, ac preci parte 4 veteri defice- ,
Hinc vides, Lector candide, iuxta Aia luerit viginti quis, lue Enario argentoni Augustii a. rationem, unum solidii in eos, solidus nil liniani in aliorum Cael aureum aestimari centum . quinquaginta ruma Coia stantino, erit aest Imandiis dena sesterti js, deniq; triginta septe senari jς. ijs argenteis fere decem&s eptem haec Quam testimationem maxini et ni ludes en in aestimati occis gruit proportioni auri satis collat, si legitima proportio auri ad ad argentum, ilia Lo te ilὶ porc iusta cen- argentum obseruetur Idcirco non pos sebatur, ictit ira OStupetui tradidi nuis. suin ipse naihi persuadere, solidum aure Et pio batur in l. i. c. de algenti pre libr. um tanti unquam aestimatum fuisse, ut tri io. ubi libraa: getiti, qua coitat ex offuaginta septem argenti denarios valuerit ginta quatuor lenari)s, quinq; aurei Iso- id et enim nec memini , me alibi legisse lidis allimatur. Eandem opinionen pro-
nec Budaeus, Alciatus, Leona id Portius, bauimus lib. l. alia r. rei tui cap. D. quo
Agricola, i pleue Antonius Augus tantae in loco dedux inviis lustiniani olidum ad
aestimationis mentionem fecere. Nam hunc, quem modo exponimu , ValO- si solidus, vel aureas quarta fuerit unciae rem. ParS,ac dua Sappenderet drachmas, si , Caeterum quod aureus olim habueritti aestimaretur est proportio auri ad a lianc ael tarnationem conti an sestertior si, gentum ad rationem unius pro decem M alii xii inti in il inqire dc natiorum, tradide' Octo partibus. Quod si solidus constitua re Guliel in iis Di id aeu S, Alciatu S, Georgitur e X exta unciae parte, ut ad . . viai c. us Agricola, SI alis hanc Iem tradit lates, constituendus est profecto est et haec pro nec negati pib Antonius Augustinus. Sed Portio ad rationem unius pollionis auri de hoc manifestium fit c Tranquillo, in pro viginti P octo arget portionibus. Otirone Cornelio Tahiro, quorum su- Qtiod adeo absurdum est, ut facili mere petatis inem in inrit , ad probandam eius felliqueat aetatis proportionem auri ad aergentum. Sed etsi lectionem communem admit de S Leona id tr Iortius palam di apertamus, quae Vulgo recepta est authori te a seuerat. Nam S tot doctis limotum viitatem publici habe: nuntine permitta, rorum se latentia, qua Valor aurei constitutus
605쪽
artus est ad centum sestertios, etiam ct maerat quarta Unciae pars omnino euerte Izrti rex d. l. Vnic. Antoni Augustini iry- rei pretatio foret admitte IIda, cum ex ea aureus aestimandiis sit centum viginti se sterti; snumis: tamen erat tunc aureu Sponderis eius, uti ha constiat eos xtavnci .ae parte Idcirchipse, ni fallor, existimarem, certius esse, Caedare si plos Alca dium monorium in tributis exigendis a prouincia libras, quana libet aeris libra in minoris aesti alter, quam ea redacia ad
nil mos aereos publica aut horitate percu sos Romae aestimaret iri . Idque faetiitnest, ac fieri potuit, ut prouinc Iales minus grauarentur in exactIO ne imbutoru In ociarii ita rentur ad soluendum auriana pro aere, ii de aeris exacta aettimatione aliquid ea ratione re initteretur. Item quia vilior erat aestina alio aeris in prouinc IJS, quam Romae cin Italia. Ex quibus stat titti est, ut in tribu Porii in exactini; , eosque costat: ore satis ellet, pro viginti aetas libris a neum solutum conferri. Qui quidem lolidus aestimationis erat decem, ac septem denarior uin quia sextam iaciaepa rtem P cndebat atque ita pro qualibet aeris libras olliebantur sesterti tres,& ferestim id ius iecundum ea, quae paulo ante adnotauimu S.
Huic interpretationi, quam ad d. l. ni c. adduximus, accedit altera constitiatio in l. viai c. C. des argenti precio lib. Io. qua statutum est, in publicis pensitationibus posse pro qualibet argenti libra quinqi e lolidos aureos solui. Et est haec constitutio Imperatorum Arca ui S Honor ij ad Eutychsairum praefectuna praetori , extatque in Codice Theodosiano libro Is titul a Nam si solidus quilibetastimaretur feller ijs centun aut centu
vieinti iri viginti quinque denari; s
aut triginta : tacent et Antonius Augustinus est et pro cito iniqua coin nauta lo, iniuriosa his, qui tributa soluere tenentur tana pro octuaginta quatuordea arijs , ex quibus argenti constat libra,
denarios, quos emciunt quidnque aurei sol di: aut lane centum quinquaginta dena mos iuxta ipsius Antoni Augustiniaestimationum . Quod si l olidusq uilibet
constans ex texta unciae parte , aritim tur ut aestimata debet, decena Heptem deitari S re, tunc plane constat, quinque lolidos efficere octuaginta quatuo tu Claar 1 os, ex quibus libra argenti cori licitat. Haec ergo Caesarum constitimo ita liuellecta plurimum iuuat eam aestimatia Onena, quam nos costituimus ad oliduni aureum , cuius mentio fit in Codicibu Theodosiano, aust in 1 an eo, ex quo, ni fallor, te cunda ratio tolli dur. illitia ratio non oberit nostrae opianioni, si exadte considerentur conclu.sion zs, quaslio cing. constituimus. Non enllia negamus, solidum aureum cuius a luitur tano menti sit , extam esse vinciarpa I m, aureum Veio Veterem quartam 1 u e unciae partem Cosii ter alleu Cra- Nila'. Iuli Iil ai u Saul elia, ut moris eis apud
legi Siatores, stria vellet veterum Senatui conuit torum I 'ra torum miristonsultorum responsa lege:a oua confirmare aut i interpretari , moneta.m , iuna os
priorum egum, aureos quid c m aut stat, dos, ibi temporis numis aureis exposuit, de significauit, licet pondere fuerint di- mira uti Liberum enim est hoc legas la tori. Voluid sane Iusti ni anus deinceps po nas legum antiquarum expendendas Lle ad rationem timorum , quibu eius principatu itonias ite baratur. Probatu
hoc apud eundena Iustinianum in I. sed nostra. Institutio da succeis. liber. ubi agens ipse Imperator de libertis Cent nari; Papia in legem refere ira , . quae decentum mille sesterti js loquebatur eius quantitatena ad centum aureos dedacens, ita scribit, ut pro ni illo sestertii;
unu Saurcu computetur. Non enim voluit lustinianus, mille sesertios unius aurei tantum citimationenI et icere, id quid in alium est ci, siue accipialmu Iaurcum
veteri ponderis, siue blidum lustiniani , qui est sexta vacia pars ita veterem
606쪽
summam ad minorem deduxit. Ut tandecentenarius libelliis oti in ex lege Papia centum sestertia in boliis habens, hodie dicaturis, qui centum solidos habuerit aureos ex Iustiniani costitutionibus Atque ita locum illum Ius liniani expl1carunt Eguinarius Baro ibi Rhidaeus libr. r.
de aste. Alciat. Lib. 3. dispi iaci. cap. 9. Antonius Augustin. ib. r.emendatio. cap. 7. Si regia Partitarum lex io. titu. . part euesse censet libertum centenarium , qui habeat in bonis centum aureo maralle dinos, quos ipse interpretor mam DSaureo S, nostra fere aetate dictos Castellanos, similes aureo solido Iustiniani,
qui sextam appendit unciae partem. Quarta ratio eodem iure tollitur, 1 quidem leges veteres,qub ad poenam au
reorum veterum reducuntur ad nouos
aureos, seu solidos, qui sub Iustilatano εsare expendebantur. Quinta contrariae opinionis probatio eandem ad shquitur solutioiaem. Nam Iurisconsultor si responsa intelligenda simide veteribus aureis, quoria quilibet quartam habuit unciae parte in . Decisio vero
Iustiniani est accipienda de solidis, S aureis ei us temporis, quorum qui libet sextam au pendebat uncia partem. Hic tamee laoc sequitur, aureum Vetere, δύ eum,
qui sub Ilisliniano percutiebat tir, eiusdeponderis fuisse: Si quidem poenam veterum au reorum, cum hi notae sient tunc in usu, nec eius ponderis percuterentur, trastulit Iustinian. in aureos, S solidos minoris ponderis, qui tunc percutiebantur, publice signati expendebantur. Sic sane nos fatemur lex it d. g. vltim Insti. deporta. te me. litig. esse intelligendum de solidis, quorum quilibet sexta erat unciae
pars. Nec in libro pri mo variar. resoluti. cap. . contrarium scripsi inus imo nec usquam mente cogitauimus, quippe qui palam S apertissime aureum veterem distinxerimus solido Iustiniani, cuius est praeci rara decisio, R Iustiniani solidum non semel sextam unciae partem feceri
Sexta ratio poterat pro se in burgere a-
liquantulum, si ind.c. qui subdiacon uir , mentio facta fuisset de aureis, cum in lege regia Partitarum eadem decisio sermone Hispano sub mentione, nomine solidorum expressa fuerit. Etenim tuc probaretur, aureum S solidum idem elle, hos nutnos eiusdem ponderis fuisse. At
cum in d. c. Qui lubdiaconum . de solidis metio fiat: sicut id in d. l. regia, nullo quidem modo probatur illic aureum, i lidum eiusdem ponderis fuisse. Praese tim, quia fortassis haec inductio ad aure-OS non pertinet , nec ad solidos Iullini ni. Nam solidi, quorum in hac specie metentio fit ind. c. qui subdiaconum aurei
non erant sed argentei, nec erant tanti valoris&preci), quanti censentur solidi aurei Iustiniani, is aliorum Caesarum,
quorum constitutiones referuntur in Codicibus Theodosiano austinianeo. Ad
hoc verbi robandum luna me adnotanduest, Gratianum ini. c. qui subdi 2 conum. II. q. I. decretum illud adsumpsisse ex Ilionis Carnotensis decretorum libro, qui Seid deduxerat ex lib. s. capitularium. Sicuti constat ex lib. 8. Ilionis. tit. de eo qui cle ricum interfecit. Liber autem Capitularium , utS hoc obiter explicemus, chimi Gratiano saepe fiat eius mentio, continebat leges quas dia Carolo Magno latas de rebus ecclesiasticis, ut inquit Franci . Balduinus in pro- lego me nis pag. leto. Huius libri seriem erationem diligentissime expendit Caro hius Molinae. in commentari; ad edictum Regis Gallorum Henrici Secundi, pagin. . ubi inquit, seipsum librum hunc legis. se, SI Ange silum Abbatem quatuor tib et .los quodam certo ordine distinxisse ex capitularibus Caroli Magni audo uici Pi3, S. Lothar ij, quoruna duobus primis leges de rebus ecclesiasticis refert. Idem scribit Urenanus in adnotatio. ad sertullianum libro de Corona militis. Hoc ipsum palam asseuerat Trithemius descriptoribus eccles . qui testatur, hos Angessi
libros seipsum legisse S vidisse.
607쪽
ere .cap. s. refert ex concilio apud Theodonis villam habito, cap. 3. Decretum quod dam , quo miselicors ad modi benigna censetur poena praedicta per Carolum Ma gnum in capitularibus statuta,&ideb ea ibidem augetur, ut pro homicidio subdia- dosio Episcopo soluantur pro compositione o o. solidi, pro homicidio diaconi o oo solidi, pro homicidio presbyteri 9o O pro homicidio episcopi duo mille,&yoo. Rursus idem Burchar .ca. 6. adducit decretum ConciliiProuincialis Triburiens. quo eadem augetur poena, aut pecunia pro compositione iis luenda Epis copo, saltem quoad homicidium presbyterii Episcopi. Nam pro homicidio presbyteri Episcopo soluendi sunt mille& ducenti solidi pro homicidio autem Episcopi triplex redditur haec compositio, nempe soluuntur term illei sexcenti solidi. Hinc ipse coni j cio aliquot rationibus,
hos solidos non esse aureos , nec similes his, quorum meminerit Iustinianus. Pri-mlim,qubdannis fere ter centum post Iustinianum tam varia Imperi j Romani nultatione non est admodum veritati consonum, eosdem aureos solidos percuti publice, expendi. Deinde quia in Concilio praecitato apud villam Theodonis misericors admodum existimatur punitio capitularium Caroli Magni, quae certe non Cias et, quo ad pecuniariam compositionem, si solidi illi aurei,d veteres censerentur,nraxime, quia praeter aliam iudiciis ecularis punitionem, pecunia in dictis canonibus definita pro compositione soluitur Episcopo, ut homicida ad poenitentiam Scab lutionem admittatur qua ex satis satis grauis est pecunia definitae solutio, etiamsi de solidis argenteis intelliga
JEt praeterea cum capitularia Caroli Ma gni de numis Gallicis Germanicis sint intelligenda, non conuenit ratio aureo Isis olidorum Iustiniani apud eas genteS, quae tunc maxima ex parte ab I inperio Caesarum, qui Constantinopoli sedent habuerant, ad prancorum Reges c alio tile.
pud Francos veteres admodum 3 antiquq censetitur, mentio fit solidorum, quorum valor de precium ex denarijs aestim ab tur,authore Rhenano lib. t. rerum Gerinani carum quom loco distinguitur solidus duodecim denariorum a solido quadraginta denariorum Ex Gallici autem numis solidos ipse Turonicos, aut Turonenses meminime expendisse apud Budarum lib. s. de Asie, hac habita ratione, ut quilibet solidus Turonensis, qui ex argento aere istis, ut coni)cio, percusius est, valeat
Septem autem solidi Turonenses LBudaeoaehimantur didrachmo veteri: sic
duobus argenteis denarijs Romanorum, quia Budaeus denarium de drachmam deesse semper censuit. Hic igitur solidus uronensis aestimari poterat apud nos tertia unius argentei num Regalis parte, deniq;paulb minus, nempe ex eo, quod iuxta Budari sententiam septem hi solidi efficiant
apud Gallos aestimationem duaru drachmarum, quae apud nos constant ex duobus iustissimi ponderis argenteis, quibus aurifices Se fabri argentari utuntur ad pondus, quorum quilibet aliqua ex parte est maior num o argenteo regali, quem in c5- mutationibus expendimu S. Unde perpendere licebit, quemlibet ex ijs solidis Turonensibus valere nostros aereo Vulgares marauedinos decem. Denarius verba urora ensis minoris valoris est, quam noster hic nuriatis aereus, arauedinus vulgo di
Quamobrem poterit non tem ere ad hos olidos Turonenses deduci decisio a Gratiano ex capitularibus tradita ind. c. qui subdiaconum. Forsan ad eosdem referenda est compositio, quae solutis certis solidis iniungitur in c. olim deuotissimam. . quaest. 2. Ex epillota GregorijPapaecis lib. ad Constantiam Regma in Galliae. Cuius item meminit Burchaid. lib. tr. c. 2. Percussi etiam olim fuere Turonis nu- mi argentei , dicti Turonense argCnt ei, quorum mentio fit in Clem. t. dena agiste. ad constituendum modum expenstrum,
sumptuum, qui fieri solebant in dignita Ll te
608쪽
te doctora I suscipienda. Hi numi varie
quidem ab intei pretibus aestimantur: ledextra uag. prima dele lassibus inter communeS, g. porro, ita examinantur, Ut duo dccina argentei uronenses efficiant florentina Florentinum ait reum. Hic tanaen forenus Iorentilius aureu inator Vta et uroctaua ex parte fore za Arago lato ecl. 62.8 Henrici regis I. Tatiri stari: ta aera O7. At florenus Aragonius octo fere valet argenteo num os regales Castella nos. Ex quo,&ex iis, quaesitin ultradiciere Bartol. ini. Paulus, si de solui. Olum. I. V Alciat. lib. 3. dispunct. cap. 9. potetit florenti Spraedictus Florentinus nouem argCntei nu
mis Regalibus Castellanis aestimam. Sic sandargenteus Turonensis, cuius mentio fit inci .clem. 2 erit minor fere quartae parte num o argenteo regali Castellano, cui drachmam arge tui appendit: Qtra ratione Undecim ferme argentei auronens s efficiunt nam argenti integram unciam
Si de quilibet Turonensis arge lucubaestimabitu vigilui quinque F liris aereismarauedinis. Idcn o Pan Ornaitanus in . Clemetati. a. tria millia Turonensium argenteorum, de quibus il sc tradit ut, adducentos de quinquaginta flore nos de Camera deducit, existimans, hanc e si e veram illorum aesti uiationem. Quam ob rem ii xta illam constitutionem nemo poterit
in do istorali gradu honore adipiscendo e X pendero ultra ducentos simplaces auae OS,S ducatos Castellae, quorum quilibet undecim numis argent clyregalibu instit natur.
Qi bd si quis solidos capitularium Ca
roli Magni, de quibus in d. c. qui subdiaconum .it,terpretari vel It argenteos Turonenses, non admodum refragabor. Nam&tunc satis sufficiens erit compositio. Solidi autem quorum mentio fit in C. vltim. de rerum permut non unt ad solidos Iustiniani, nec ad aureos veterum Romanorum referendi, sed ad solidos Unga- Iico argenteos, ut opinor, qui percusi fuere regi Ungariae aut horitate : ideo ind. c. vitim soli dircgales dicuntur, ut inde Mon temers opinemur, unios no esse
vetereS Romanorum, nec Imperatorva
thoritate, imo regia fuisse percus s. De his 1 olidis, qui referuntur in c. c, quere me, de offic. o id in maior est dubitatio. biqiridem glo. in c. placuit .io. γ' scribit, solidos illos pares esse, S similes a
reis,& sol: dis Iustiniani Quod mihi mul
tis ex causis placet. Primo, quia Bracharense concilium secumlum, in quo statuitur, Episcopos nomine cathedratici non posse exigere vltra duos lolidos a qualibet ecclesia c. placuit modo citatum. celebratum fuit sub Rege Sueuorum Theodem iro, rege Gothi rum Athanagildo, an . Domini D. LXIII Lut constat ex Isidoro in historia Sueuorum S Gothorum ut interim obiter adna iaca Lectorem in lib. Conciliorum, qui vulgb circumfertur, tempus celebrati huius concili Brachar ensis vitio erratirna est Est enim inibi italcriptum . Anno secundo Regis Ariam iri Aera. DCX. lub Hon rio Papa I. Est enim ita legendum inno
Secundo Regis theodo miri Aeram Ct L. sub Ioanne Papa Tertio Cirius rei testis est D. llidorus, iique niaxim aut horitatis author illis temporibus proximus, qui alii toria Sueuorum scribit Jheodo mira coepisse regnare anno Domini D LXIII. Et cum eius Regis secundo anno congregatum fuerit hoc Bracharente Cocilium
secundum, apparet, eius certum tempus
tribuendum elle anno Domini D LX HII. Aerae. DCII quo tempore staminum Ponti ficatum obtinebat Ioannes III. Nam Honori u electus est multb post anno quide Domini DCXXII. Hoc autem lirachareseCocilium iuxta linc rationem plane contigit Iuttiniani Caesaris aetate Mideo mirunon est, quod ad eius num os, id est, ad soli
Secun d b, quia haec eadem decisio de duo b. solidis ab Episcopo exigendis prc 'iure cathedratici traditur a Gratiano in
c. inter caetera, lo. quaest.3. Ex Concilio T
letano quarto, seu potius ex Concilio Toletano septimo, cap. 4. Vt admonuit Antonius Demochares, quod concilium celebratum est anno Domini D CIT VI quo
609쪽
empore, ac posteὰ Reges Gothorum uteantur propcijs in legibus S constitutio-ib. solido aureo Romanorum, quemad- inodum iam semel admonuimus, modo terum admonemus ex Foro Iurgo libr. 7.ap. vlt.&lib. 8 tit. . Tertio ex eo in hanc accessimus sente-aiam, quod sit Iustiniano Pelagius Papa trimu S paulo ante hoc Bracharense Concilium statuerat, duos tantum solidos exigendos esse ab Episcopo iure cathedratici: ut apparet eX c. illud. 8 c. Vltim .lo. quε-stione 3 De quo est sane constituendum, eum intellexiste de solidis aureis, quibus
eo tempore Romani, apud quos summuni agebat IJontificem, utebantur, S de qui b. leges tunc latae, ab Imperatori b. erant intelligendae. inod non latuit virum illum doctissimum Martinum irachar ensem Episcopum . qui huic praefuit secundo Bracharacensi Concilio , quique Pela-ari Papa decreto canonem Concit id duxit. Septima ratio ad leges Fori Castellani
tertinet, quarum authoritas pendet ab v
iude praxi, iuxti quam varias in per Riit in hoc regno solido una aestimatio. Sed
apud leges istas hac in specie nihil aliud aegimus, quam qu5d poena legibus Roma
norum statuta sub aureorum metui onc, sit item repctita sub eadem solidorum quantitate: quod SI Iustinianus fecit & fecere
viri illi doctissimi qui Partitarum legeS fonsi decimi iusiuM authoritate concinnarunt. Nec tamen id op mi ni Budaei Te fragatur, quemadmodum super id sadnotauimus,&statim repetemus. Praeserrina, quia regia lex Partitarum is titul. 9.parte septima, dum leges illas de sepulchro violat refert, non appellauit aureos Iurisconsultorum solidos, sed mar aue
dinos aureo S, lex autem l . titu i 3 parte .
statuit, non minoris aestimandam iniuriam sepulchri violati, quam centum n archis,cum decentum aureis hoc ipsum dixerit lex 3. 8 de sepulchro violato S d. l. I s. titul. 9. parte . quod discutere conabimur inferius.
Cetaua rationi responsurus illud pro-VARRVVIAg. Eo
fecto praefabor', me multum in qualibet dubia concertatione Accurs Bart Bald. huiusce classis aut horibus tribuere, quo ties de perscrutando vero Iurisconsuli rum sensu, aut de cognitione earum dictionum, quae huius nostrae professionis propriae peculiares censentur, agendum sit. At ubi de veterum Latinarum dictionum interpretatione tractetur, existimo non ita certam esse eorum authoritatem.
Tenaporis si quidem vitium fuit, non ita proprie ab his aut horibus aliquot Latina linguae dictiones acceptas is e. Idcirco
cum hac in parte tractemus de veterum numismatum pondere S aestimatione, potiti scredendum erit Graecae Latinae lingua eius temporis vetustissimis scriptoribus, nostrae aetatis hominibus, qui magno cum labore collatis veteribus numis,
qui rem istam diligentissime explicarunt. Quod si quis de verborum significatione
credendum omnino Accursio, Barto S alijs censuerit , plane percipiet ex Budaeo, Alciato, Nebricensi, Antonio Augusti.&his similibus, qu bd passim errores illi necesse sit probet,&admittat. Quis enim, Ut interim alia omittamus, credet Accursio qui in l. vni c. de argenti precio, libr. Io. quinos solidos aureos in collatione pro
lingulis argenti libris soluendos decem interpretatur, maximo Tere puerili ex- rore ad intellectum ipsius constitutionis plupimum conducente, cum illic quinque potius solidi fuerint intelligendi.
In eundem errorem labuntur ipse Accur in l. nain si fur. g. vlt. s. si cert. petat. in .s ita stipulatus fuero, si Titius, in princi p. ff. de xe ibo. oblig. in . ut agendi. C. decursu publico. ii l. qui textrini C. de nurrilegulis. lib. ii. in . sciendum. F. de leg. Ide Accur s. in prooem. Digest veri, denarisi. in . stipulatio ista. g. eum qui ita ff. de verborum obligatione Albericus S I a. son in I. vltim. ff. de in ius vocand Bartois
Ius indicio g. eunt qui ita. quo in loco scribit, etiam in legibus poenalibus dena viginti sgnificare: quod adeo manifestum esse censet, ut nulla indigeat benigniori interpretatione. Sic sane artol. lege
610쪽
cro. VETERUM NUMIIata, ut bini digiti amplitentur, fals crime
comittenti, facili mei ii dicaret, quatuor digitos illi fore amputandos. Qua ratione ob errorem grauissimum in re fere clemetaria, qti is contra legem duos amitteret digitos λ Quis item obsecro ferat hac in re praeiudicium facere opinionem Accur. in 1. Vnica C. de imponend lucra. descrip t.
quem illic perperam Pyrrhus sequitur, dum siliquam solidum interpretatur: cum siliqua sit solidi vicesima quarta pars: sicuti ex adnotatis superius deducitur, atque in specie probant Budarus libr. s. de Asse. Idem in i qua vulgo, ff. decedit. ediet. Alciat. in l. frumenta, is de verb. signis Antoris August. lib. 2. emendat. ca. 8. c. 9. Ge
orgius Agricola libro quinto de ponderibu S. Etenim cum solidus habeat drachmam nam,& scrupulum , plane constat, si liquam, quae est sexta scrupuli pars, esse Vicesimam quartam solidi partem Nana drachma decem octo siliquas appendit,&sic tria scrupula Idem explicat Carolus Molin. de contractibus. quaesti. I. nu. . O .&68. hoc ipsum S Isidorus 1 cripsit,cuius mentionem fecit idem Accursi. in au the n. nullum credito. agrico .collat. s. Ver-ho,Solidum. ut hinc magis miremur, viso Coaumore, Accursium toties hallucinat si fuisse Ex v ibus itidem intelliges, quantist aestimanda siliqua aurea in authen.Sed hodie. C. de episci descier. in authent de sanctit imis Episcopis. g. Sportularum. xit equidem vicesima quarta pars au rei numi Castellani, cuius speciali hoc nomine superius meminimus atque ideo siliquantamus aureus s stimabatur nostris viginti aereis marauedinis Haec longius adduximus, quam ab initio constitueramus, ut admoneremus, nu Inismatum, veterum
Latinarum dictionum interpretationem non ab Accursio, ct eius adsectis, sed ab alijs probatissimis aut horibus petendam esse. Cui rei negotio egregiam dedere operam, liab ad iuris ciuilis libros, Guilielm Jludaeus Liciatus, Zasius, e noster Nebri lentis,& Antonius Augustinus,at- 2ue alijstae lixque .
Nona ratio facili me tollitur: siquidsi viri illi doctis si in i, qui Pallitarum lege edidere. sequuti Iustinianum, eiusque c&stitutiones , quibus solidus sexta unciae
parScensetur, Omnes Veteres aureos abi
que ullo disci imine pares fuisse solidis Iustiniani existimarunt. Atque id eb veteres leges, de Iurisconsultorum responsa, quibus mentio aureorum facta est, ad mon tam deduxere eandem, ne nap ad aureos
marauedinos. Unde non magis obstant Partitarum leges, quam Iustiniani responsa. Nam etiamst conditores legum regiara notan habuissent distinctionem veterum aureorum ab his, quorum meminit Iustinianus Dattamen videntur vetereSaureos,
in huius regni num os itidem aureos tune usui publico percus os commutasse: quemadmodum fecit ipse Iustinianus Q lod si viri illi eruditissimi opinati sunt, eius dein
ponderis fuisse veteres aureos de Iustiniani solidos, seruabimus in hoc regno eorsit sententiam regia aut horitate diffinitam iin iudici js,&alijs actioni b. non tamen inide certum erid, aureum veterem sextam, .ut Iustiniani solidum, fuisse unciae parte. . Cum harum legum aut lioritas extra C stellae Regnum minime sit admittenda, . nec ex ea iure possimus Budarum, o tium, Alciatum , ingricolam conuin-
Non tamen praetermittam in hoc ipso, Iibello aliam regiarum legum interpreta tionem, quant lina ad numismatum aestimationeni distinctius tradere, quippe qui Videam, Operae precium nae facturum , si huic negotio operam qualemcunque prPstiterim 'vel in hoc ut doditores ansam illinc capiant, rem istam non admodum ivulgo cogat tam in publicam utilitatem idiligentius tradendi 8 examinandi. Igi- tur oportet Iurisconsultorum veterum responsa , 3 Iustiniani Constitutiones, .
aliorumque Caesarum, 'nstituta ratim ne temporum omnin distinguere ad propriam ac veram aureorum molidorum aestimationem. Sic lud.rus libr. s. de
Asse , hanc aui eorum 8 solidorum differentiam testatur . se deprehendisse