장음표시 사용
611쪽
appensis aureis numismatis Caesarum ab Augusto Octauiano ad Commodum,
Mamaram Alexandri Seueri matrem, quae quartam appendebant uncia partem rumsus aureis numis Constantini Magni, Iuliani Magnent ij; Iustiniani, quorum
pondus sextam efficiet alviaciae partem.
De aureis item 1 olidis mentio fit in sacra scriptura primo Paralipomenon,cap. a9. o diciti sunt itaque principes familiarum, proceres imbuum Israel, ribuni quoque e Centuriones, dederunt in opera domus Domini auri taletaqti inque millia, de thlidos decem millia de eadem re tractans Iosephus libro . antiq. cap. is inquit, Oblata sunt auri quidem talenta quinque millia, S lateres decem
millia Etenim qui solidi in sacris Biblijs
dicuntur, a Iosepho state res appellantur, ut plane intelligamus, solidos istos aureos fuisse quatuor drachmarum, nempe siclos Hebraeos sanctuari j, de quibus superilis in cap. 2. Iatiorem mentione fecimuS. . Nam licet Atticus stater didrachmli S erit frequentilis tamen stater non tam nu-mus est,qtihm pondus quatuor drachmarum, quod ex Cleopatra, Epiphanio,Hieronymo, Hesychio adnotauit Georg. Agricola libr. r. de externis ponderib ns. fuIdem probat Iliadae. libe .& s. de Asse. Solidus igitur hic sacrorum Bibliorum erit quatuor drachmarsi,&idem qui ab Hebraeis siclus dicitur Atque ideo state hic seu solidus aureus appendit nostros quatuor aureos drachmale fere, quos Ducados senet illos dicimus. Stater verbae argenteus laureus fuit .ae iam cem tum pondus, saepe eius ponderis num sisgnificet. Erat Molim aureus num vistater Craesius dictus, citius pondus par erat num o aureo, e stateri Darico, quem duas drachmas habuisse, super id sostendimus. Craesius igitti aureus duarum drachmarum Atticarum pondus habuit, sicuti ex Aristophanis interprete probat Geordius Agricola libr. Σ. de pondere monet. Qualratione Cratfius hic par erit aureo Veteri Romanorum, Se aureo nostro duplo que
Stater item Cyri cenus aureus num uso,
erat, qui valebat viginti octo drachmas.
Atticas argenteas , Ut apparet ex Demosthenis oratione ad Phormionem: idcirco habita proportione auri ad argetum probari videtur , aureum istum appendisse duas drachmas,8 dimidiam, ac fortasse
plus ad ratione ni unius drachme auri pro decem argeti, quod fere Budaeus, S Agricola fatentur. Eiusdem fere ponderis erat aurei, siue stateres Macedonici, et Regum, . qui Alexandro Magno successerunt, ut ideAgrico Iacenset libr. r. de pondere monetarum Budarus tamen lib. 1. de Asse, testatur,' se vidissenum um aureum Lysimachis Regis, quem non potuit appendere, jamen suspicatur, eum quatuor drachm rum pondus habuisse. Illud sane praetermittendum non est, , quandque aureum staterem quoad pondus quatuor drachmarum, dictu esse ei uiadem ponderis numisma Ouin&Minata.
hoc est libra pondus; dictum fuisse stat
rem; scribit Iulius Pollux dererum vocabulis,ut quidam interpretantur. Ipse V r,censeo, minam de librae, Z numi nomefuisse, atque ideo apud Pollucem, mina, vinum us, stater dicitur . quod Ludovici. Caelius adnotauit lib. 6 lectio. antiq. cap. .
r. Qua rationσstater aureus minam aequabat,&vterque num us erat. Sic&Ioseph
rum mentio fit Genes. cap. 37. minas appelliat, intelligens, Ut opinor, state revargen te os quatuor drachmarum, de sic sanctu
THEMA CAP. I LII. Quanam ratione sit examinanda. libra in iure.
SV M MIRI Arargenti Lira qualiter intelligatur. M auri libra, quonam modo stimetur in
I;bra quando, non pondus, diamus est..
612쪽
. Sestertium generis neutrius expenditur, aliquoti loquendi modi traduntur. Talenta P.triae exa nantur ad rationem
loris ponderis. CAPUT IIII. OV ndoque legibus auri, vel argen
ti libra itire mulctae indicitur, aut ratione poenae ob crimen aliquod exponitur, quod passim constat, ideo Oportet inquirere, qualiter sit in hisce legibus libra aestimata da . pendenda.
Etenim ubi libra, ut pondus auri, velam genti indicitur , erit referenda in totar' genteos denarios, vel aureos num os, quot Romana lege regia, vel prouinciali ex duodecim vnc ijs auri, vel argenti percutiuntur. Quae quidem ratio facili me ha- heri poterit ex his, quae hoc in tractatu tradidimus sic salie est interpretanda decisio l. r. C. de episco p. audi. l. ab executi OTI C. C. quorum appetiat non reci p. quihus equidem legibus temere appellanti Pinna imponitur quinquaginta librarum argenti, inuandoque centum indicta est l.ciuitas. C. de officio lector prouin
Argenti enim libra quaelibet duodecim
unciarum estimatur nonaginta sex numis argenteis regalibus iustissimi ponderis nempe drachinalibus aut centum ech IS, qui publica, regia perculs aut horitate in commutationib' expenduntur quem admodum ex cap. r. deduci facili me poterit. Eodem pacto est accipienda poena triginta librarum argenti, quae sacrilegis infertur in c. quisquis, i 7. quaest. . Ex Ioa lane Papa V II1. Quo ne Carnutensi lib. 2. titul .de sacrilegio. Quamuis in hac specie, quia haec poena indicitur ex argento purissimo, quod vulgo Plata acetadradadicimus, maior erit aestimatio facienda cuiuslibet argentei nunti chira hi nuini, quibus utimur in commutationibus, etiam si argentei sint, habent tamen aliquam arris partem admistam. Ex his, etiam conita interpretatio, l. properandunt. S. in
autem Vtraque. C. de iudi c. I .vnic. C. de ratio. Oper publico. quibus constitutionibbus poena infligitur librarum auri certo quodam distincto numero.
Est enim quaelibet libra ex his res tenda in septuaginta duos solidos, seu a
reos num os Iustiniani, vel quadraginta et o aureos veteres Romanorum aut duplos aureos in his regnis signatos auth Titate Regum Catholicorum Fernandi, AElisabeth. Hoc ipsum notandum est ad i. si quis sepulchrum. C. de te pulchro vi
lat. Quandoque libra non pondus, sed n mus est, qui hoc nomine censetur auis ne hoc librae nomine paucorum numium a tum numerus significauit. Quod i daeus explicat libro quarto de asse. Ex quo refert Carolus Molinae de contractibus, quaest. Io O. nume. 78 I. Circa tempora Iustiniani libram staterem fuisse aureum non magni ponderis atque inde deducit, et Lam olim libram fuiste numeralem longe minorem iusta, ponderati duodecim unciarum. Quod inde forsan procedit, quia Iulio Polluce aut hore, cuius in praecedenti meminimuS,stater aureus, nabna dictus sit minam autena Graecam dictionem plerique libram latine interpretantur: tam eis ad exactam librae, S minarrationem discrimen sit inter haec duo pondera constituendum : sicut probat eo gius Agricola lib. de ponderibus,&mensuri S. Qtiam ob rem state pondus quatuor drachmarum libra dici potuit, ea ratione numerus quatuor drachmarum auri,&ntimus ite in aureus quatuor drachmarum dici potuit tunc libra numerali S.
Quod mihi admodum arridet ad plerasq; Iultinianei Codicis leges intelligendas:
praesertim ubi poena grauit sima videripo it est, si auri libra ad rationem duodecim unciarum iudicetur. Hinc denique existimat Carolusi. vltim C. de cupressis, libr. II. non de libra auri ponderati, scduodecim unciarum, sed de libra auri numerali, aut num aria fore intelligendam. Sta, tutum enim est in d. l. vlti. Quod planta
ti singulas nouellas cupressi luco Daphnens
613쪽
nensi, vel littori Antiocheno, dentur singulae auri tibiae, qui velo vel unam cupressum e syluattulerit, in poenam quinquaginta libras auris hiat. Nam si auri tibia illa pondet alis intelligatur tuae septuaginta duos solidos aureos appendit, nulla
esset nec precij, nec poetas proportior qua ratione videtur, non es e hanc constitutionen intelligendam delibra ponia erali, sed de nurnerali, vel num alia quamuis incertum nobis sit, quanti haec fuerit pre-c ij, vel aestimationis: si quidem quod de libra auri quatuor drachnaarum diximus, non est ita certum, nisi eam sententiam ad librana quis retulerit, quam explicuimus in ultimis praecedentis capiti S ci b S.
Id equidem admonemus obseruanduesie ad plures leges iuris ciuilis, quarum aliquot in initio huius capitis tradidim', item S ades addictos. C. de episcop. au
die n. Sunt tamen qui ind. l. vltimo. C. de
cupressis non quinquaginta libras, sed quinque libras auri legant idque magis
conuenit, i. I. C. eod. tatu atque ita in C Ο -
dice Gregori Haloandri legitur. Apud Gallos in usu est, a quinquaginta arinis
in usu fuisse legitur libra numaria, quae Valet viginti blidos Turonenses, quorum quilibet valet duodecim denarios Turo nensis, ut scribit Carol. Molinae ind. quaestio. loci. num. 8s. Septem autem solidi Turonenses didrachmum efficiunt, ut ex Budaeo explicuimus in c. praecedenti. f. Vlti. nu. 7. atque ideo haec libram uinaria, quae valet viginti solidos Turonenses, valebit sex Regales nunios argeteo S, quo Sorach- male esse apud nos probauimus in c. a. aut paulo plus propter ponderis diminu. tionem Andraras item Alciatus lib. l. di Dpunctio. cap. 9. alterius Italicae librae numeralis meminit , quae nostris conuenit centum aereis inarauedinis scribit et enim, sestertium neutrius generis Valere Centum libras monetae Bononiensis, aut Italicae. Hoc autem sestertium valet, iuxta propriam eius aestimationem continet mille num os sestertios, Vel ducento S,ac quinquaginta denarios. Unde praedicta , I in valet duos denarios et dimidium, sic
sane decem num os sestertios. Habent Ualentini in Hispania Tarraconens suam num ariam,& numeralem, libram, qua passim utuntur. Quae quidem
libra valet viginti solidos itidem Ualentinos, quorum quilibet valet decem&octo aereos nostros marauedinos. Idcirco valet haec libra decem Regales num ova
geme S, quibus modo utimur, Muiginti aereo marauedinos. Poteritque libra istaei aestimari decem argenteis drachmis,&dimidia. Caeterum quod modo diximus sestertium neutro genere valere mille sestertios num os, probatu LGuilielmo Budaeo aliquot au thoritatib libro . de asse: ei uidenas ententiae sunt Leonardus Ort L. lib. i. de Sestertio. SI Alcia. b. 3. Dispunct.
cap. 9. I libr. F. Par Crg. cap. 27. Quamobrem sestertium neutrius generis Valet, ac
appendit ducentos quinquaginta den
moSargenteos Romano S. atque ideo apud nos aestimabit decem millibus aureorum inarauedinorum, seu quadritum, quibus Vt inrit r. Erit autem ponderis marcharumqtia euor, dimidiae, atque insuper unciae dimidiae. Sed Georgius Agricola libr. r. de pondere, 'emperat moneta. existimat, sestertium neutrius generis non differre a sestercio masculini generis, atque ideos stertia eiusdem valoris esse censet, cuius
sunt L sester iij, ut plane secundlim hanc
opinionem selfertium fuerit quarta unius denari 1 pars. Et profecto is author iure videtur dissentire alueudodo, dum is censet,1 estertium ita dictum esse genere neutro, quod duas efficiat argenti libras, dimidiant, nempe ducentos, acquinquaginta argenteos denario S. Nam libra non constat ex centum denarijs , nec adhuc ex centum drachmis quem adnio dum ipse
Agricola diligentissime omnium ostendit libro quarto deponderibus Romanis, nisi quis velit deductionem Bud si prob re ab ea opinione , quae denarium fere drachmaes qualem facit, ac deinde libra inicentum drachmis constare : quae quidem sententia defendi nequit , si rem ex cto ad propriam rationem , QVerum.
614쪽
pondus deducamus. Quod si res ista sit ad
pondera non ita exacte aequalia referenda, poterit ipla Budae deductio admitti,
aut tandem asse iterabimus, sestertium ita
dictum fuisse, quod costet ex ducentis denarijs,&dimidia alae rius centenari partes quasi habeat duos centenarios numeros,&dimidium.
Sed& his omissis nos potius admittimus discrimen a Budeo traditum inter sestertia,& sestertios, ut tandem sestertium
generis neutrius mille sestertios, aut mille num os complectatu argente OS, quorum quemlibet ad valorem de cena arauedinorum stiperius constituimus. Haec vero aestimatio costat ex multis veterum authorum locis, quorum aliquot hoc in loco sub ij ciam. Nam apud Ciceronem actione I. in Verrem, ducenta quinquaginta sestertia dicuntur semel, que paulo ante significata fuerant ducenti quinquaginta millibus sesteitior una. Repente, n-quit, recitatur uno nomine sestertium ducenta quinquaginta millia iussis praetoris data. de eadem pecunia reddita a Verre paulo post loquutus inquit numerantur illa ducenta quinquaginta sestertia Syracusanis. Ad hoc ipsum aranquillusin Othone inquit, Ante paucos dies pro impetrata dispensatione seruo Caesaris decies sestertium excusserat. Hoc subsidium tanti cepti fuit, ac primo quinque speculatoribus cominissa res est, deinde decem alijs, quos singuli binos produxerant: omnibus dena sestertia repraesentata, quinquaginta promissa per hos solicitati reliqui. Haec Tra quillus. Idem manifestum fit ex Plinio,&Macrobio. Nam
Asinium Celerem Mullum piscem sester iijs octo emisse cribunt quidam, cum Plinius lib. 9. cap. t 7 memoriae tradiderit, Asinium Maelium emisie octo millibus nu-mum,&de eodem Macrob. lib.3. Saturnaliorum, cap. i6. testatur, Mullum emisse septem milibus num una , audi tandent de Crispino Iuvenalem, Satyr. q.
aequantemsaxeparibussesertia libris. MATUM COLLATIO
Etenim ullus sex millibus emptu prium is,& sic sesterti js masculini generis, pendebat libras sex pro numero sestertiorum
generis neutrius, quibus emptus fuerat. Et apud eundem Iuvenalem Satyr. i. satis apis paret, sestertium generis neutrius multb
pluris ei se stimandum, quam sestertius num usaestimetur. Alioqui ridiculus esset
tantus Poetae conatus, qui aleam maximopere vituperat, ac reprehedit ex eo, quod pecuniae maxima qualitas in ea perdatur, ita enim inquit.
Et quaindo uberior vitiorum copia Quando Maior auaritis patuit niu 'Alea quando Hosannitas i Peil nim loculis comitatibus ilia
ad casum tabula,postased luditur arca. Presia quanta illic distensatore videbis Arvilero simplax nefurorsestertia centum
Perdere, et horrent tuinca non reddereseruolQuod si ut opinatur Agricola, sestertibum generis neutrius quarta esset, ut sestertius, denari pars, furor hic ludentis posita arca, nec tunicam seruo reddetis ad viginti quinque referendus est denariosa genteos, quos vel quilibet loculus caperet, quorumque lanima est adeo modica, ut solus hic Iuvenalis locus conuincat Agricolae sententiam. Praesertim quia ipse multa aut horum loca mendii habere .cei se at, quae nostram hanc rationem potis naum adiuuant cum tot fi sestenti cum nomine numerali distributivo aliter interpretetur, quam sit cons num congruae interpretationi. Sic enim H S. dent: ab eo
decem sester iij intelliguntur: a sestertium dena millia ex hisce notis H-S .dena: intellexit multaque adducit testimonia ex Cicerone, Plinio. Suetonio, apud quos nos sestertia interpretamur noni 1tertium in genitivo casu pluralis num ri. Sic Tranquillus in Caligula. Comper rat Prouincialem locupletem ducenta ImS. numerasse vocatoribus. Ducenta enim
sestertia interpretamur. Item apud Pluinium lib. 29. cap. r. Dum is sci ibit multos praetereo medicos , celeberrimosque ex his Cassios, Carpitanos, Aruntios, Albi rios, Rubrios. CCL .H S aniaua mercede istae
615쪽
his suere apud Pi incipes intelligi in 'dii Dicebas nondinia Scaeuolafactus eqs es.
cerua qui ii qua ginta sestertia. Sic denique apud Tacit Annali tim lib. r. qui ita scribit: daturum liberis eius ducenam singulis, qui sexus virilis ellent. Ducena sestertia, non ducena sestertium accipimus, etiam refragante Agricola, qui tuaestimatione constituenda omnibus his summis non dimentita nobis, cum Uintellexerit ducena sestertium . nihilominuSinterpretatur bis centum ni ille sestertios, qui efficiunt ducena generis neutrius sestertia : quam summam & nos admitti
Fit igit tirut sestertium generis neutrius valeat mille sestertios generis masculini, quod Antonius Sabellicus in Suetoni um adnotauit. Quin Andreas Alciat. in adnotationibus ad Cornelium Tacitum lib. H. legit inibi dena sestertia: S asserit, ea aestimari decem millibus sestertiorum generis masculini. Illud verbnon praetermittam, quod Budarus, Agricola scripsere , nempe maximum esse discrimen inter haec dux decem millia sestertium, vel numum, sestertiorum inquam, vel nu- morum decies sestertium, vel sestertiorum. Nam decem millia sestertium, significant decem neutrius generis sestertia' a decies sester tuam idem est, quod decies centena millia sestertior una, id est, mille sestertia. Hoc ipsum tot probatur aut horitatibus , ut pol simus easdem hic omittere. Nam quemadmodum climinum is sester iij ad sestertia genere neu- ro fit transitu S, numerus millies multi-γlicatur, ita clim ad eam locutionem Ven- um est, quae per adverbia numeralia e- nunciatur, se itertia singula conduplica- acrescunt, si genitivo in casu sestertio- . um mentio fiat. Etenim si centum stertia dicam, cent una millia sestertiorumntelligere debeo, quod si centies sester tum dicam, non iam centum sestertia Gedienties centena sestertia subintelligendalant. Est apud Martialem locus satis hac iere insignis libror.
Si dederint superi decies inibi mistia centum.'
Qualiter o riuain, quani larsse, quM H beate. Riseruntfaciles, ct tribueret M. In ius Uallax atrii inficiatoriamin. Aut tue, aut decus Scaevola redde deis. Plutarchus hoc idem testatur in Antonio ita scribens Romani quinque
viginti myriades drachmarum, decies nominant. Constat etenim sestertiorum decies, centena millia efficere denariorum: Draclamarum ver ducenta quinquaginta millia aut viginti quinque denariorum myriadas . Nam Graeci myriada dicunt decem millia. Sedra hanc locutionem praeter Bud sum,& Agricolam ita explicarunt. Andr Alciat in adnotationibus ad Corneli una Tacitum lib. IJ SI Baptista Egnatius ad Tranquillum in Augusto, in Caio Caesare. Eandem significationem ipse Budaeus libr. I. de Asse . per casum ablatiuum singularis numeri pronunciat, insinuat in hunc modum : decies sestertio, a quo disienti Agricola v-bique legens, decies sestertium : non decies sestertio.
Decies igitur sestertis significat deciest
centu mille sestertios, aut mille sestertia, quae summa efficit apud nos decem computos: vulgbdicemus, citer, uentos. EX-tat de sestertio neutrita generis pulcher locus apud Aelium Lampridium in Heliogabalo ita enim inquit, fertur, meretricem notissimam pulcherrimam redemisse C. H -- S. eamque intactam velut virginem coluisse . Huic eidem priuatochm quidam diceret: non times pauper fieri λ dixisse dicitur quid melius, quam ut ipse haeres mihi sim,
uxori meae. Haec Lampridius, ea commemorans inter immodicas Heliogabali largitiones. S ideo centum sestertia apud eum intelligo in genere neutro ut haec summa sit apud nos unius comput , ut
vulgari dictione utar quod si apud Lampridium de sester iij masculini generis intelligeremus, non esset profecto vel pili facienda in homine ditissimo ea tib
ralitas: nec vero simile cera notest 'rri.
616쪽
vile precium meretricis pulcherrimae,¬itum e. Computtim autem Hispani dicimus, quem vulgo Itali, Galli in illionem appe ant:qua dictione et nos utimur qtro adsitan mam aureorum, millionem aureorum dicimiis million, id est, deciescet unam illi adiicatorum se ait reorum vulgarium coira puti VerbUocabulo utimur quoad quadrantes, S marauedinos sic Bilda . lib. r. de alle scribit Lingua nostra millionem vocat decies centena millia, Latine dicere possumus mille millenarios , vel
millies mille. Haec ille, ex quo S idem signi lacabimus dicentes Chiliada Chili adu,
aut centum Myriadas. Extat ge apud eundem Lampridium in eiusdem Heliogab, Ii vita locus satis euidens pro Budaeo ad--rsus Agricolam, sic sane. Idem nu quam
minus centum H S. coenavit hoc ell, ar.
genti libris triginta. Haec Lampridius: Ui subdit Aliquando autem tribus millibus H. S. coenavit, omnibus supputati S, quae impendit. Etenim si Iocus hic de seta stert ijs masculini generis foret intelligendus, minime conueniret tam vilis impei sa immodicis Heliogabali sumptib , quos Historici passim impio bant, execrantur. Haec item sestertiorum summa par esset triginta libris argenti, quarum meminit Lampridius si consideremus, quot sesterti argenti libram efficiant. Sed&side sesterti)s neutrius generis locus hic intelligatu , ut est vere intelligendus, ad huc apparet, centum sestertia non tant limconstituere triginta libras argenti, sed multis plures, atque ideo abi ista Egnatius censet illic legendum. Hoc est, auri libris triginta ut minor sit lapsus, ipse vero legerem, hoc est, auri libris viginti. Nam ex centum sesterti js neutrius generis constant viginti auri librae, pauid plus, si exacte obseruauerimu S, quota rei libram efficiant, deinde, quot argenteos denarios contineat aureus, quot sestertium neutrius generis. Quae quidem omnia superius examilia ulmi S. Hac etenim in re vetera tempora, eorum aestimatio Diti ad argenditum sunt ex-
a minanda: vi constet, centu sestertiano dum e flacere unam, re viginti libras auri, habita illorum temporum auri ad argem tum ratione Mille siquidem conflabant num aurei ex centum neutrius generis sester iij su sic viginti quinque mille a gentei denari j. Ex his vero aureis numis veteribus quadraginta octo fliciebant auri libram. Idcirco ex centum sesterti js constant viginti auri librae, saltem no constant una viginti, desunt enim octo aurei. Saepe veteres scriptores solo adverbio numerali usi sunt, ut significaret totidem celena millia, se itertior si masculini gene ris: quemadmodum ex eisdem authoribus conliat. Sed ubi nomine numerali, tuntur in neutro genere adiecit tui, tot se, stertia significarunt, aut tot mi illam in rum sestertiorum. Sic Iuvenalis Satyrai prima.
QMdraginta parant. Ia est, quadraginta sestertia: aut quadringenta millia sestertiorum minorum: vi&1llic adnotauit Coelius Curio in scholijs Est autem haec sumiana ex nostris quadrantibus, aut marauedinis quatuor computorum. Mis subscribit omnibus unico fere verbo Antonius Augustinus libros mcundo emendatio. cap. 6. ea deducens ad ialiquot Iurisconsuliorum responsa latia ne isere interpretanda. d mmdm, in-- quam hinc constat in te ectus ad I pr pemodum. U. de verbo. signific. in . OL fidius. in in .F. de legat. 3. quibus in locis: centies aureorum, scriptum extat in iacsignificatione, ut centies centena millia aureorum intelligamus. Hanc itide mi terpretationem in specie probat Halo a derit Epistola nuta cupatoria Codicis Iustinianaei, ex his, quae proxime adnotauimus ex Budaeo, cui consentit Andr.Alciat. lin. 3. dispunci cap. i. 4 idem sortius lib. i. si concise nimis scripserat. Vulgo tamen non centies aureorum in dictis r sponsis, sed centum aurcos legitur in Pande istis Florentinis centies aureorum D inde l. cum de in rem ver b. f. de usuri S, scribitur, Imperator quoque noster S
617쪽
werus filia plauii Atenagorae, cuius bona fuerant publicata, de fisco ideo numerari decies centena dotis nomine iussit, quod ea patre in praestitisse dotis usuras allega Liat. Decies centena millia sestertiorum
num Orum, 1 cinterpretamur, aut mille sestertia, quae nostra in onetae effici ut decem computos. Ad hoc item conducit,l auia. g. pater. ff. de cond. S demonstr. Clim uxori, inquit Iurisconsultus, mandatum esset, ut moriens filiae communi decies restitueret. Ita enim legitur in pande istis:&significatur his verbis numerucis, quic6putus, aut millio quadrantum, aut arauedinorum dicitur, vulgd aliter legitur apud Iurisconsultum.
Hinc deducitur vera interpretatio adtextum in i cum haeres. g. i. ff. de statu liber. No est, inquit Paulus, statu liber, cum libertas in tam logunt tempus collata esl, ut eo tempore is, qui manumisiis est, viuere non possit, aut si tam difficilem, imotiri possibilem conditionem adiecerit, tali uni de ea libertas obtingere non possit: veluti, si haeredis millies dedisset. ita sane legit Anton Augustin. asseverans, hanc quantitatem seditii simi liberi hominis patrimonium nempe millies centum millia sestertiorum umorum. aesae quidem qualitas efficit mille computos, aut mill emilliones nostrorum marauedinorum num orum, ac ferme duos milliones,& dimidium aureorum num orum, quibus modonos Hispani utimur. 1gitur conditio dandi hanc summami possibilis censetur a Iurisconsulto tametsi frequens lectio, ac vulgo receptam simillies, sed mille habeat, quae facilem inducit conditionem, secundum Ant. Aug. Mihi tamen non ita facilis videtur. Nam in ille significantur sestertia neutrius generis, quae efficiunt nostia monet decem computos ac fere 7 millia ducatorum
aureorum. Et quamuis nomen hoc. mille,
possit referri ad sestertios, ad sestertia:
ratio tamen subiectae materiae .loci ab scriptore tractati nos docebit, utram significationem admittat, qua ratione utitur
Georgius Agricola lib. r. de ponderemOVARRUUIAS. sun et a Facilis prosectbest et conditio, ac vanus esset Iurisconsulti sensus, si hoc in loco sestertios mille intelliger inius unde cum mille sestertia intelligi possint congruo sensu, lectio vulgaris defendi pol rit. Eadem ferme ratione constat interpretatio l. Iecta. ff. sicer. pet ubi Lucius Titius accepit a P. Maevio quindecim mutua numerata quorum usurae inibi a Iurisco sulto examinantur.
Est etenim intelligenda haec summa de
quindecim sesterti js neutrius generis: lup
nostrae monetae effaciunt centum quinqua. ginta mille quadrantes , aut aereos arauedinos ex Romanis autem argenteis denarijs continet ter mille , septingentos, quinquaginta denarios atque ita praedictam summam constituit Andrs Alciatus lib. i. dispunctio. cap. 1 S in d. l. lecta qui aduersus Paulum Castrensena, Malios rationem usurarum hi traditam expendit. Hoc ipsum fecere Guillelmus Zagarus S
landus in re lectione dicthi lecta diligentius Anton. August. lib. 2. emendat. cap. IO. eos legito: nec enim omninh inter eos conuenit, quae sit genuina lectio apud Iuri L consultum in alio eiusdem responsi loco. Ex his etiam patet propria interpretatio Iurisconsulti in l. si quis stipulatus, fide solution. Si quis, inquit, stipulatus fuerit decem in melle Decem enim sestertia intelligemus tametsi hoc in loco, ut Minplerisque alijs summae istae, iumeralia nomina, itidem ad uerbia exempli causa potius, quina ex rei gestae veritate exponantur a Iurisconsultis, legumlatoribus ciniam vero quantitatem, tumorum numerum diximus hoc ad uerbio
simplici decies significari, eandem inducit, significat hic locutionis modus decies centena, id est, decies centum millia sestertiorum masculini generis atque ita decem Hispanos computos, seu marauedinorum milliones: quod Budaeus docte tradit libr. 1. de asse ut hinc plane constet, Horatianos interpretes, etiam viso
Budaei opere hallucinatos fuisse lib. 1. sermonum Satyr.3. super illud.
618쪽
Decies centena dedisses IIInc parcopaucis cpnterito, qMn1 die LuNil erat in lastilis. Nec tantum Acron, Badius in hoc fu ei decepti: sed S ipsi lyncei adnotato-
eS, verum post haec quae de sestertio diximus, Oportet&de talento agere Giae cient in v si fuere hoc vocabulo ad ponduS, dc ad numismatum numeruin significandum Variaque fuere talenta : sed omnia
propemodum adinam formulam, siquidem tale tuum sexaginta minas appendit cuiusque gentis: atque ideo sicuti minae pondus alibi maius est: ita&talentum ipsum, quod ex Iulio Politice lib. 9. de rerum vocabulis explicant Budaeus lib. . de Asse.&Georg. Agricola libros. de ponde-Libus Gr scis. Quorum sententias summatim hic referam, ad aestimationem talenti constituendam ex numis, aut ponderibuSCastellani principatus. Talentum igitur Atticum minus sexaginta minas Atticas appendebat: quarumque libet centum Atticas drachmas continebat: Mideo talentum Atticu minus valet sex millia drachmarum Atticarum ex Argento. Hoc constat ex Polluce, Festo, Fanio, alijs, quos hac in re diligentissime adducit Agricola, nec dissentit Budaeus Appendit ergo hoc
talentum sex mille nunios regale argenteos iustissimi ponderis, quibus aurificeS, fabri argentari,utuntur: quorum Octo iusta tu efficiunt unciam apud nos, scae hac ratione idem talentum appendit nonaginta tres nostros marchos, sex
Esld talentum Atticum maius, quod est octogenarium, habet proportione
ad talentum minus tertiariam. Sic etenim appendit, δc valet octuaginta libras centum drachmarum, aut octo drachmarum ni illia, pundiam Budaeum ingricolam, qui in hoc conueniunt. qua ratione talentum Atticum abus appendit idem quod minus, de tertiam alterius ita ori S parte, denique continet octo millia regalium argent corum iustissimi ponderis, quibus
ratana hac a Republicautiantur genti
ponderatores. Talentum Euboicum stus scribit appendere quatuor milli ad nariorum latinorum. Cuius loci mem . nere Bud ustib r.de Asse. SI Agricola libo 2 de pondere monet ideo a limi abituri hoc talentum te Is nostris arata editiis centum sexaginta millibus. Quod si B dati opinio de similitudine drachmarum. dena morum admittenda su hoc talem. tum appendet quatuor mille arge t eos re gales num os ultissimi ponderis ex numis Castellanis attamen si denarius septima ex parte maior est ipsa drachma, tunc .rit septima pars quatuor mille argente rum ad ij cienda. Qua in re sunt illarem petenda, quae de denario, drachma superilis scripsimus. Sed idem Agricola, &Budaeus libr. . de Asse ex Herodoto censent, talentum Euboicum esse minus AN
tico talento minori tribu, minus, 'uadrante, minus autem hic intelligo libras
Sic sane talentum istud Euboicum appendit quinquaginta sex libras centenarias septuaginta quinque Attica drach-mra qua ratione iuxta computationem istam continet talentum istud quinq; mille, sexcentas, septuaginta quinq; drach. mas Atticaς,& sic nostros totidem argenteo num os regales iustis imi ponderis, quorum octo emciunt unciam integram: Vnde proxime accedit hoc talentum Euboicum ad talentum Atticum minu SN atq; ideo maxima subest suspicio , non satis certam esse Festi hac de re sententiam: aut eius codices vulgb in denariorum numero Vitiatos circumferri. Talentum Aeginaeum decem millia drachmarum appendebat, authore Pol luce in dicto libro decimo no quem Budaeus, de Agricola ad . huiuS rei cognitione nitestem adducunt: ideo appendit hoc talentum centum libras centenarias De noliris numis &ponderibus habet de cena millia regalium argenteorum iustissimi poderis, quorum octo integram unciam appendunt. Babylonium talentum eis dena aut horia. bus valuit septum nilia Iachmarum: rtotideaaque apud nos valebit regale a .
619쪽
at genteos num os iustissimi ponderis. Quamobrem poterit lector hic repetere quae de his regalibus arge meis numis sit periti S cap. a. t lactauimus, ut facillime valenta omnia possit nostris numis aestimare. Syrium Talantum appendit valet mille quingenta drachma Atticas atque ideo totidem ni uno argenteo regales iustissimi ponderis, quibus in Hispania tuntur aurifices, fabri argentari j:
quorumque nos saepillime mentionem fecimus Aegyptium autem Talentum appendito et uaginta librasa omanas, teste Plinio libro 33. cap. 2. Drachmas Verb Atticas ad rationem nonaginta se drachmarii pro qualibet libra , habet hoc t
lentum drachmas septem mille, sexcentas, Octuaginta, totidemqtie num oS argen
teos iust 11simi ponderis, quibus in his regnis timur, quorumque isto unciam integram efficiunt. Denique appendit hoc talentum centurni viginti marchos argenti. Rhodium Talentum, authore Festo libro quinto, valuit quatuor mille, qti ingentos denarios, iuxta quam rationem poterit a nobis aestimari centum octuaginta millibus quadrantum seu marauedi-norum, quibus ex aere utimur, lae quibus in huius operis capitulo primo tracta
Ego verb, quod ingricola sensit, hos
Festi denarios drachmas esse interpretor Atticasu id eb hoc alentum aestimabitur apud nos quatuor mille,&quingenti argenteis numis regalibus iustissimi ponderi S, eorum querat 1 one constabit facili me huius talenti aestimatio. Siculuia a Talentum vetus quatuor, viginti minas: id est , libras centenarias valuit nouuvero duodecim, Authore Suida, cuius Agricola meminit l1br. r. de ponderem Dei. Vetu Sergh appendit bis mille,&quadringentas Atticas drachmas totidemq; nostros argenteos num os regales iustissimi ponderis: libras Romanas viginti quinque, marchos Verb, quibus Vtimur,triginta septem, dimidium. Idcircb poterit facili me constitui pondus, valor talentilii li noui: cum id dimidia ex parte sit mi ARRU VIAS. 3nus talento Siculo veteri. Haec sane ita c5stituenda sunt, si apud Suidam legamus mi
nas, aut nana S. Budaeus etenim lib. . dea
se . non nrinas sed num os legendum esse apud Suidam censet ex Iulio Polluce lib. V . de rerum vocabulis, cuius aut horitate opinatur, Talentum Siculum maius, tu sena drachmas valuisse nouum te nas: quia Budaeus in ea est sententia, ut denari una parem faciat drachmae Atticae,
Pollucem de numis sestertiolis intelligit, plane significat, istud talentum vetus aestimari sex denari)s latinis, nouum vero tribus atque deberit satisfacilis, diuersa huius talenti aestimatio. Talenturni Byzantinum apud Vitruvium lib. Io .ca.3I. Ito . Romanas drachmas habet. Huius meminere Budarus lib. 2. de asse.
ωA ricola lib. r. de externi ponderibu S, qua ratione huius talenti pondus constat exundecim mille, quingentis ac viginti. drachmis aut sane ex centum octuaginta: marchis, quorum quilibet appendit octo uncias: ut non semel admonuimus. Apud Hebraeos talenti pondus duplex fuit. Talo ti equidem sanctuar ij, quod pendebat cerritum minas Hebraeas: talentum congregationis, quod quinquaginta: Vtrunq; autem dictum est eorum lingua Cicar de talento sanctuari est ad hoc examen testimonium Ioseph. lib.ῖ. antiquit cap. 7. qui hoc ipsum expressim explicat, idem probat Georgius Agricola libr. a. de externis, ponderi. quo in loco quod diximus de talento Hebrido minori, deducit e cap. 38. Exod. SI ex inagistro Salomone. quaelibe autem mina Hebraea pendebat sexaginta siclos, quorum quilibet quatuor efficit, Mhabet Atticas drachmas atque ideo quaelii bellibra Hebraea, siue mina appendit libras duas Romanas, ac dimidiam: quod Io, sephus asserit lib. t .antiquita. Cap. z. quatquidem pel pensa ratione talentum me-braeum maius complectitur viginti quatuor millia drachmarum Atticarum, totidemq; nostros ex argento regales iusti p5,
Minus autem talentum Hebrae si appedit duodecim millia drachmarum, toti-
620쪽
demq; num os argenteos. Atque haec de talento Hebrso ex Agricola diximus tametsi Budaeus libro . de asse diuersam rationem hac in re sequatur. Sed haec obtinet
quo ad Hebraeum talent tim, pondus srgnificans. Erat et enimi talentum non pondus, sed tinuis aureus apud Hebraeos, qui siclum appendebat: ita quidem talentum ubi non pro pondere, sed pro num aureo
apponitur, siclum significat: id est, staterem aureum quatuor drachmarum quod Budaeus lib. quarto de Asse probat authoritate Eupolemi, cuius mentio fit ab Eusebio libro 3. de praeparat. Evangelic cap. .
Deinde adducit Pollucem, qui lib. 9 scribit valebat autem talentum auri treSaureos Atticos Largenti veris sexaginta minas Atticas. Aureus autem Atticus valuit duas drachmasatiri, quas appendebat, q5
idem Pollux scripsit. Sed momerus lib.
23. Iliados talentum auri pro summa non magna posuit.
His accedit quod de Siculo talento paul hante dicebamus: ut hinc constet, talentum non tantum pondus significasse: sed numum non multi valoriS, nec summae. Hoc S praeter Pollucem Festus adnotauit scribens, Alexandrinum talentum valui LR duodecim denarios, seu drachmas. Neapolitanum 1 ex Syracusanum tres Rhegi num victoriatum, sic quinarium unum. Idem ingricola obseruat lib. z.de pond. temperat. monet. Atque haec de talentorum ratione, ex qua expendi potest Plutarchi locus in vita Pauli Aemilij, dumis inquit . Tuberoni genero argenteam phialam quinque talentorum pondo largitus est. Haec duo capit subsequentia, Quintum Sextum , fuerunt ab ipso Auctore lingua Hispanica primo conscripta, nuper Opera cuiusdam Studiosi sermonis triui
In quo declarantur,etustae aliquot&Neoterica horum Regnorum monet
quin, quomodo alimetur, iuxta unam visenionem, νb mlta leges Regia de monetutoquentes, explicantur. Leges Regia de hac materιa tractantes,
conciliantur. Carner Falor quantus. Precta rerum venalium, caponvmgallin
rum, anserum, in regnis Castella, Asturi ct Gallicis. Marauedini veteris cum nouo collatio. Marauedimi , mrauedim aureia simatist. Pepiones, qualis monet uerit. Granata Rexseptingenta milia marauedinnum in reditu habuit quorum dimidiam parte Ferdinando Castella rei donauit. Murauedisi boni, aurei, ct commvnu . alia initur aestimatio. Solidi, qualu monetafuerit et quomodo restondeant monetis, quibus hodie timur. Monetarum aestimatio interse collata, iux ta praedictas duas opimones. Cruciatus, Blamus, Agnu Dei qualis πυ-netafuerit.
a tuo praecedentibus capitibus
conatus tum vetusta Romanorum, - Graecorum, aliarum gentium numismata, ad ea reducere, quae in praesentiarum hisce in regnis cursum is sum retinent, an nilque abhinc quinquagintar troactis cursum obtinuerunt, nullam faciendo mentionem plurimorum numis. matum quae hisce in regnis percussa fuerunt a Gothorum aetate ad haec usque tempora , quorum quidem fit satis obscura memoria in vetustis horum regnorum legibus Jiutoriis,ed quod semper non declaretur eorum valor& pondus. Volui igitur breuiter expendere eorum numi Lmatum valorem: pondus , illa reduce