De summo bono lib. III, : omni hominum generi quàm vtilissimi..

121쪽

LI BAE Iti s stilam in ita sua proiecis intima sita cupissitas omnium criminu materia est. Unde de Apostolus ait, Radix omium malorum eupiditasest: quam quida appetentes errauerula fide.si ergo succiditur radix

criminum,non pululant e terae Ηγboles peceatoru.

Multi eausa eupiditatis terrenae etiam ipsam fidem abnegauerunt Cupiditas enim Christum vendidit. Nam xplerisq; tantum in rebus alienis est desiderium,ut etiam homicidium perpetrare non vereantur:sicut Achab et appetitu cupiditatis suae sanguianis expleuit effusionem Saepe iniqui mala quae cocupiscunt assequiitur,quatenus de affectu mali desiderii fortius puniatur. Eiectos aute sitos deus non dimittit ire in desideriorum malorum perfectione,

sed in dolorem mentem conuertit eorum pro eos In seculo nequiter appetunt,ut hac experientia resipiscant de conuertantur ad deu,a quo mente receia

serunt.Deum ergo sibi propitiu nouerit aduersari, qui quod temporaliter cocupistit, non permittitur adimplere. Secreto autem dei iudicio fieri creditur, ut durius pereant hi,quorum eupiditate effectus statim sequitur actionis Nunquam satiari nouit cupiditas.Semper enim auarus egetriquatoq; magis acquirit,tanto amplius quaerit:nec solum desiderio augendi excrueiatur, sed etiam amittendi metu assiaeitur. Inopes nascimur in hac vita, inopes reeessuri sumus de hae vita Si bona mud huius peritura credimus,cur peritura tanto amore cupimus)Plerique potentes tanta cupiditatis rabie inflammatur, ut de eonfiniis suis pauperes excludant,nec habitare permittant. Quibus recte per prophetam dicitur, Vaemii colunsitis domu ad domum de agrum ad agru

122쪽

eopulatis v j ad terminum loci. Nunquid soli vos habitabitis in medio terrae)Tales quippe homines infernum,id est, diabolum rapere ad perditionem

idem propheta consequeter annuciat dicens, Propterea dilatauit infernus animam suam, de aperuit os suum absque ullo termino, Hescendent fortes eius sublimes gloriosiq; eius ad eum. Nec miruo morientes inferni ignibus deputentyir,qui viventes flammam cupiditatis suς minime extinxerunt. Qui desiderio cupiditatis exaestuant flatu diabolicet inspirationis utuntur. Accendit enim metem Eusesuperbia, ut de ligno vetito manducaret. Accendit Caym mentem inuidia,ut fratrem occideret. Accedit Salomonem luxuriae facibus, ut per amorem libidinis idola adoraret. Accendit Achab cupiditate, ut homicidium auaritipannecteret.His ergo inspirationibus diabolus corda hominu occultis deprauat cupiditatibus.

Rima concupiscentiae seggestio panis est, P cui si minime credii, diuersia edacitatis desideria comprimuntur.Vnde Daniel panem inquit,desiderii non comedi:hoe est eius concupiscentiam non implevi Prima est luxuriae materies saturitas panis: unde tropheta Sodomam de satietate panis accusat dicens,Ηςc fuit iniquitas Sodomorum,superbia,saturitas panis, abundantia aquae .Panem quippe Sodomit immoderate tamentes in turpitudines defluxere flagitiorum, atq; inde meruerunt,comitate superbia, coelestibus ad uri incendiis, ex quo modum non tenuerunt edacitatis.Vtile est cauere gulam ciborumque concupi-

123쪽

LIBER . . Ir uesstentiam .Quid enim tam noxium quam ut animus seruiat ventriin escae, quae sunt destrueda, testante Apostolo ac dicente, Deus autem hunc lane destruet.Proxima est ventri libido:sicut loco sic vivo. Vbi enim vetris cura,ibi dc eorum quae circa ven em sunt proxima.In ordine nanq; membroru genitalia ventri iunguntur Dumque unum ex his immoderate reficitur,aliud ad luxuria excitatur. Non ad luxuriam vel ad satietatem: sed tantummodo ut corpus ustentetur,epulis est utendum. Nam ut phisosophi dixerunt, cibandus est venter ut contineat anima, non ut corrumpat.Qui ninti m cibis tun . tur,quanto magis ventrem pascunt, tanto amplius sensum mentis obtundunt. Nam Graeci dixerunt ex crasso ventre subtilem sensum gigni non posse. Nam gulae saturitas nimia aciem mentis obtundit, ingeniamque hebescere facit Libidinis ignes ciborum semite increscunt. Corpus autem quod abstinentia frangit, tentatio non exurit. Vndes tres pueros abstinentes flamma Babylonii incendii, etsi tetigit no combussit,quia nimirum est desideriorum carnalium ignis abstinentium mentes inflammatisque ad consensum tamen concupiscentipvel operis no exurit.Cui abundantia est epularu ardetis diisitis intendat supplicium, cuius tanta in inferno inter ignes erat inopia, quanta hic epularum fuerat copia. In hoc enim seculo esurires sitire noluit: propterea illic inter flammas sitiens, stillam quae quaesiuit nec meruit Considerandum quam Vehementer arguantur comessatiora sumptuosa conuiuia Nam per prophetam cominatur inminus, se non hanc relaxare iniquitatem his qui

124쪽

eam libeter ambiunt. Dicit enim per Esaiam prophetam,Ecce gaudium&Iaetitia occidere vitulos de iugulare arietes, comedere carnes hibere vi num. Si dimittitur iniquitas haec vobis donec motariamini.Sicut omnes carnales cupiditates per abstinentia resecantur: ita homines animae virtutes edacitatis vitio destruuntur. Inde est quod princeps cocorum muros Ierusalem subuertit, qui, vetercusseruitur a cocis,uirtutes animae destruit. Neque enim posse quempiam virtutum persectionem attingere, nisi prius ventris edomauerit ingluuiem.

Nemo potest dominari cςteris vitiis, nisi prius ingluuiem ventris restrinxerit. Nec quisquam facile poterit a semetipso spiritus immundos expellere, nisi per abstinentiam gulae. Tunc enim hostes qui extra nos sunt a nobis fortius superantur,quando prius quae intra nos sunt vitia extinguntur. Nise stra foris agit bellum, qui intus habet periculum. Non qualitatem ciborum, sed eorum cupiditatem

cauedam.Nam saepe accuratius praeparata sine gulet concupiscentia degustatur, Taepe abiecta de vilia edendi cupiditate sumuntur. Sicq fit ut non se in culpa ciborum qualitas,sed illud reputetur in vitium,quod cii desiderio degustatur. Quatuor sunt genera distinctionum in gul pappetitu id est,quid,

quado,quantu, de quo modo appetat. Quid, ad reipsam pertinet,quae appetitur. Quando, si ante legitimum tempus quid appetatur. Quantum vero, ad immoderationem rerertur. Quomodo,ad impatietiam festinationis ascribitur.Nullus homini tam importunus exactor em venter, qui quotidianam

refectione, quotidiana iamis exaclione adimplet.

125쪽

terdum tamen cum eis non morimur: cum ist

autem lascimur, cum sto domorimur: Plerunque voluptas vescendi ita sub obtentu necessitatis subrepit,vidum putatur seruire necessitati,voluptatis deuderio seruiatur:nec facile discernitur utrum quod accipiatur gulae an indigentiae deputetur. De Ebrietate. Cap. 3.

Sca crapulam, potus ebrietatem generat.

E Ebrietas autem perturbationem gignit meistis, furorem cordis, flammam libidinis. Ebrietas ita mentem alienat,ut ubi sitinesciat.Vnde etiam & malum non sentitur quod per ebrietatem cψmmittitur.Verum esto iuxta propheta forpicatio de ebrietas aufert cor.Fornicatio enim sicus ait Salomon infatuat sapientem Ebrietas sicut iti Loth sensius lationem captiuat. de in Prouerbiis, Potentes,inquit, qui iracundi sunt vinum non bibant,ne cum biberint obliviscantur sapientiam.

Plerisq; laus est multum bibere demo inebriari. Audiant hi aduersum se dicentem prophetam.Vae qui potentes estis adhibendum vinum, viri sortes admiscendam ebrietatem Vino multo deditos de luxuriose viventes Esaias sic arguit dices, Vete ui c5 surgitis mane ad ebrietatem sectandam, potandii Vsq; ad yesperu, ut vino aestuetis Deralibus Ralio

loco dicitur.Vae tibi ciuitas cuius rex iuuenis est,&cuius principes mane comedunt.Μulti enim a m ne usq; ad solis occubitum ebrietati de gulae oluptatibus deseruiunt,nec intelligut cur nati serit, sed consuetudine beluina detenti luxuriae tantum rota

die epulisq; inseruiunt Clamat Iohel propheta his

126쪽

qui ebrietati deseruiunt dicens, Expergiscimsniebrii de flete Mululate omnes qui bibitis vinu in

dulcedine. Quo testimonio non ait tantum, Flete omnes qui bibitis vinum, ut bibere omnino non liceat,sed adiecit in dulcedine: quod ad voluptuosam pertinet irodigam effusione. Nam quatum satis est necessitati edocet Timothum bibere Apostolus dicens,Vino modico utere.No solum ex vino inebriantur homines:sed etiam ex caeteris potadi generibus, quς Vario modo eonficiuntin . Vnde de Nazareis qui se sanctificabant domino, praeceptum est vinu Iceram non bibere. Vtraq; enim

statum metis euertuc ebrios faciut luxuria quoq; carnis utraq; qqualiter gignut.Quidam continotes sicut panem cum pondere edunt, ita de aquam cum mensura sumunt,asseretes ad castimonia carnis etiam aquae abstinentiam conuenire.

De Abstinentia. Cap. εἰ

Oe est perfectum lationabile ieiunium, Η 'uado noster homo exterior ieiunat, de interior orat.Facilius per ieiunium oratio petietrat coelum. Tunc enim homo spiritalis effectus angelis c5iungitur,deoq; liberius copulatur Per ieiunium etiam occulta mysteriorum coelestiuaeuelantur,diuiniq; sacramenti arcana panduntur. Sic nanq; Daniel angelo reuelante mysteriorum sacramenta cognoscere meruit. Haec enim virtus de angelorum manifestationes eorum anniiciationes ostendit Ieiunia fortia tela sunt aduersus tentamenta daemoniorum. Cito enim per abstinentiassdeuincuntur.Vnde etiam dominus Ialuator noster eorum incursus ieiuniis de orationibus praem

127쪽

Misiperare dices,Hoc genus non eliciturnis perorationem deiuniu.Immudi enim spiritus ibi sese magis iniiciut,ubi plus viderint escam de potum. Sancti quandiu in huius seculi vita habitit:desiderio superni roris corpus suum aridum portant.Vnde de Psalm.Sitivit,inquit,in te anima mea mul tipliciter tibi caro mea.Caro enim tunc deum sitit, quado per ieiuniit abstinetet arescit. Abstinetia vivificat occidit:vivificat anima, corp' 'ecat Setpe abstinentia simulate agirur, ieiuniaque per hypocrisim exerceturi Quida enim mira inedia corpus situm laniantiexterminates,sicut ait ouangeliu, facies sitas,ut appareat hominibus reiunante ore nanq; pallescunt,corpore atteruntur,cordis alta sit 'spiria ducunt. Ante morte quoq; mortiferis se suppliciis tradant,tantumque miseri laboris exercitiu, no pro dei amore, sed pro sola humanae laudis admiratione sectantur. Quidam incredibiliter abstinent,ut hominibus curiosis sancti appareant: sed hoc bonum abstinentiae talibus non est virtus reptitanda,sed vitium quia bono male utuntur.Ieiuniuid eleemosyna in abscondito esse amant, ut solus deus qui in icit omnia, meritum operum bonorum rependat. Nam qui ea sub populari mani*- statione faciunt, nequaqua a deo iustificatur: Mia

iuxta sermonem euangelicum,mercedem siram ab hominibus recipiunt. Ieiunia cum bonis operibus deo acceptabilia sunt. Qui autem a cibis abstinent Sc praue agunt daemones imitantur quibη esca non est. nequitia semper est. Ille enim bene abstinet 1 cibis qui de a malis actibus, i insidi ieiunat ambitionis. Qui execraticis studio oε λε

128쪽

sinentiae voto ab escis carnium se iaspendunt, hi potius execrandi sunt,quia dei creatura usibus humanis concessam reiiciut.Nihil enim fidelibus inquinatum,nihilque esse iudicatur immudum paulo testante apostolo, Omnia munda mundis:coinquinatis autem de infidelibus nihil est mudum,sed polluta sunt eorum mens de conscientia Spernitur ieiunium quod in vesperunt delitiosa repletione ciboru reficitur.Neque enim reputanda est absti netia, ubi fuerit ventris saturitas subsecuta.Spernitur ieiunium quod in vesperum delitiis compensatur dicente Esaia propheta Ecce in die ieiunii vestri inuenietur voluptas vestra.Voluptas enim deliciae intelliguntur.Sicut enim repetitio debiti clites, contentio,& percussio;ita delitiae improbantur a propheta in ieiunio Tota enim die epulas in cogitatione ruminat, qui ad explendam gu-Iam vespere sibi delitias praeparat Non est corpori adhibenda immoderata abstinentia,ne dii amplius grauatur caro pondere inediς,malum agat postea, nec benefacere ineipiat:&'uς addicitur,ut usu mali eareat, simul honi officium, dum plus premitur perdat. Sollicita igitur discretioe carnis est moderanda materies,scilicet, ne aut integre extinguatur,aut immoderate laxetur. Infirmitate carnis ni mia prquaIente ad perfectionem pertingere nemo potest. Nam quanuis sanctitatis amore qui' habeat:.exequi tamen non valet operis meritu, cui intentione cordis deseruire conatur.Corporis debilita nimia etiam vires animae frangit, mentis quoq; ingenium facit marcesceremec valet quicquam boni per imbecillitate perficere ne dum quid nimis,

129쪽

Nani viequid cum modo temperamento fit,ia

tutare est:quiequid autenimis de ultra modum est, pernitiosum fit, studiumq; situm in contrariu vertit. In omni ergo opere modum de temperamentii oportet habere. Nam omne quod excedit periculosum est. Sicut aqua quae si himios imbres praebeat,non selum nullum lam adhibet, sed etia periculum exhibet.

Incipit liber III.

De Flagellis dei. Cap.r Iuinae sapientiet subtilitas, sicut

interius ut testis scrutatur conscietias,ita exterius ut iudexa rogat poenas: Vt verum sit testi

D moni prophetae, quia ipse est testis iudex.Miserere Me misero Isidoro indigna agenti, de indigna patieti: assidue peccanti, tua flagella quotidie sustinenti.ordinata est miseratio dei, quae prius hic hominem per flagella a peccatis emedat, de postea abs terno supplicio liberat Electus enim dei doloria hus vitae huius atteritur, ut perfectione vitifuturet lucretur.Nequaqua deus delinquenti parcit, quoniam peccatore aut flagello temporali ad pussi

130쪽

tiohem serit,aut iudieio aeterno puniendum relH-quit:aut ipse in se homo poenitedo punit,quod male admisit.Ac proinde est qubd deus delinqueti no parcit. Iuste teporalia flagella ad aeterna proficiunt gaudi .Ideoq; iustus in poenis gaudere debet,&impius in prosperitatibus timere. Neq; iusto neq; eprobo deus misericordia ciustitiam subtrahit. Nam holios hic per afflictionem iudicat, illieremunerat per niiseratione: de malos hic remunei at per temporale'clementia & illic punit per aeternam iustitiam 1 hac enim vita deus parcit impiis, tame ho parcit electis:in illa vero vita parcit eleis, no tamε parcit impiis Periculosa est seeuritas in hac vita maloru, bonoru dolor ira illius Nainiquus post mortem ducitur crueiandus:iustus vero dormit post laborem securus. Non tantum de corporalibus passionibusJed etiam de spiritalibus oportet intelligi:vt quanto quisque aut in corpore aut in mente nagella sustinet,tanto se in sine remunerari speret. Saepe occulto dei iudicio extra flagelli eorreptionem sunt reprobi in hoc mundo,dum-q; multa damnabilia commisisse videantur, despe- Attamen adeo nulla emendationis verbere feriuntur.Plus corripitur flagello qui a deo diligit si peccauerit dicente propheta Tantummodo vos cognoui ex omnibus nationibus terrae: iccirco visitabo super vos omnes iniquitates vestras.Quem enidiligit dominus corripit,flagellat autem omnem filicta quem recipit. Valde necessarium est iustum in hae vita vitiis tentari ierberari flagello, ut dum vitiis pulsatur, de virtutibus non superbiat. dum tiae aut animi aut carnis dolore atteritur, a