De summo bono lib. III, : omni hominum generi quàm vtilissimi..

161쪽

xIBER Irr. s eeeperunt:vnde deforis ad eius gloria operintur. Sicut aquilae moris est semper oculum in radiu Glis infigere nec deflectere nisi escae solius obtentur

ita de sancti a cotemplatione ad actuale vita interdum reflectuntur, cosiderantes illa summa sic esse utilia,ut tamen ista humilia sint paululum nostrae indigentiae necessariaIn activae vit genere humana intentio perseueranter incedit, in cotemplatione aute sese per interualla resumit, si diuturnitate contemplandi lassatur.visio animaliu in Ezechiele,quq ibat domo reuertebatur, pertinet ad vitet actiuae perseuerantiam: Miterum ea animalia quq ibat reuertebantur, pertinet ad contemplativae vitae mensuram,in qua dum quisq; intenderit,sua reuerberatus infirmitate reflectitur, atq; iterum renoua ta intentione ad ea unde descederat rursius erigitur.

Quod fieri in activa vita non potest,de quasi quisq; deflectat vel ad modicum,statim vitiorum excipitur fluxu.Oculus dexter scandalizans quem euelli dominus prςcepit,vita conleplativa est. Duo oculi in facie,activa vita contemplativa in homine. Qui igitur per contemplationem ceciderit in errorem,melius est si evellat contemplationis oculum, seruans sibi unum vitae actualis obtutum, ut sit uti-

Iius illi per simplicem actione ire ad vitam, si percontemplationis errorem mitti in gehenam. Saepe mens ad summa ab imis erigitur, saepe a summis ad infima pondere carnis inclinata reflectitur. Multos deus ex carnalibus sua gratia visitat, de ad contemplationis fastigium eleuat Multosq; a contemplatione iusto iudicio deserit, de lapis in terrenis operibus derelinquit.

162쪽

CDe contemptoribus mundi Cap. I aes Arius seculi amatorib chara sunt sandi ve lut aduersa refugiunt: plusque aduersitatibus mundi gaudent si prosperitatibus delectentur. Alienos esse a deo,quibus hoc ocul ad omne commodum prosperatur Seruis autem dei cuncta huius mundi cotraria sunt, ut dum ista aduersa sentiunt, ad coeleste desiderium ardentius excidentur. Magna apud deum refulget gratia, qui huic mun do contemptibilis fiterit. Nam reuera necesse est ut quem mundus odit,diligatur a deo. Sanctos viros in h'c seculo legimus peregrinos esses hospites. Vnde reprehenditur Petrus quod taberna culum in monte fieri cogitauit,quia sanctis in hoe mundo tabernaculum non est, quibus patria domus in coelo est. Santii viri ideo contemnere cupiunt mundum, motum mentis ad superna reuocare,ut ibi se recolligant unde defluxerunt, inde

se subtrahant ubi dispersi sunt Iusti qui rebus honorib usq; ac vitae blandimentis renunciant: proinde se ab omni terrena possessione mortificant, video vivant: ideoq; seculi huius blanditias calcant, ut validiores ad vitam illam de huius vitae mortificatione consergant.Cuncta quippe reporalia quasi herbae virentes arescunt transeunt: ideoque dc pro aeterni rebus, quae nunqua arescunt,recte ista

'ciei seruus contemnit, quia in eis stabilitate no aspicit .Qui post enunciationem mundi ad supernam patria sanctis desiideriis inhiat, ab hac terrena inte-tione quasi quibusdam pennis sableuatus erigitur, in in quo lapsius erat, per gemitum cospicit: ibi Perdenerit cuna gaudio magno intendit. Ei vero

163쪽

a consemplationis requie reflexus,in euris huius se euli incidit:si ad memoriam sui reuertatur, protinus ingemiscit:quantumque fuerint tranquilla quet perdidit,&ri confusa sint in quibus cecidit, ex ipsi Iaboris sui diHcultate cognoscit. Quid em in hae vita laboriosius quam terrenis desideriis aestuare3 aut quid hic securius,quam huius seculi nihil appetereῖQui enim hunc mundum diligunt, turbulentis eius curis solicitudinibus conturbantur. Qui

autem eum odiunt nec sequuntur, internae quietistraquillitate fruentes futurae pacis requiem, quam

illic expectant, hic quodammodo habere iam in

choant.

De Sanctis qui se a consertio seculi

separant. Cap. II. Ancti viri funditus seculo renunciantes, itas huic mundo moriuntur, ut soli deo vivere delectentur: quantoq; ab huius seculi conuersatione se subtrahunt, tanto internae mentis acie praesentiam des de angelicetes cietatis frequentiam contemplantur. Malorum tam praua sunt opera manifesta, ut hi qui supernam patriam desiderant, non solum mores eorum,sed tonsortia fugiant. Quidam etiam corporaliter separari desiderant ab iniquis,ut eoru non inuoluantur delictis Nonnulli etsi non corporali discessu, spiritali tamen ab eis intentione recedunt: qui etsi communes sunt conuersatione, discreti tamen lint corde vel opere Et licet stipe in medio carnalium vitam deus protegat electorum,tamen satis ram est quisque inter seculi voluptates positus a vitiis maneat

illibatus,in quibus vitio cito implicetur, aliqua iiii

164쪽

do tamen atthahitur.Neq; enim diu tutus esse poteitit qui periculo proximus fiterit. Via sine offenditaculo,uita monachi sitae cupiditati, timoris imia

peditneto. Du enim quisq; a cosortio mudi abstrahitur, nec cupiditas eum obligat consentietem,nec cruciat sentientem.Bonum est corporaliter remo istum esse a mundo,sed multo est melius voluntate: utrunque vero perfecte.Ille ergo perfectus est, qui huic seculo corporein corde discretus est. Onager ut ait Iob eontemnit ciuitate, monachus co munem secularium ciuiu conuersatione. Hi aduersa vitς nostr et appetunt, prospera contemnunt, ut dum ab eis liqc vita despicitur,futura inueniatur. EDe praeceptis altioribus monacho

Lia sunt praecepta qui dantur fidelibus co- munem vitam in seculo agentibus, atq; alia seculo huic renunciantibus. Illis enim dici-citur ut sua omnia bona gerant, istis ut sua omnia derelinquant.Illi praeceptis generalibus astringuntum istis aecepta generalia perfectius vivendo trascendunt. Ad perfectum non sussicit nisi ut abnegatis omnibus sivis etiam seipsum quis' abneget. Sed quid est seipsum abnegare, n1si volsitatil, propriis renuciarep ut qui superbus erat, sit humilis: qui iracundus esse studeat mansuetus Na si ita quis' renunciet quae possidet omnibus, ut suis non renun- ciet moribus,non est Christi discipulus. Qui enim renunciat omnibus rebus suis, sua abnegat: qui vero refiunciat moribus prauis, semetipsum scilicet abnegat. Vnde dominus. Qui vult, inquit,post me venire,abneget semetipsum.

165쪽

εDe professione monachόrum Cap.rs

Vi non rigida intentione monachi profes-Q sione sectantur,quato superni amoris propositu dissolute appetunt, tanto procliuius ad mundi amorem denuo reductitur.Nam professio non perfecta prςsentis vitς repetit desideria in quibus etsi nondii monachus alliget opere, iam tamen alligat cogitationis amore.Loge quippe adeo est animus, cui hς adhuc vita dulcis est. Iste enim quid de supernis appetat, quidve de infimis fugiat, nescit.Nam sicut scriptum est mi apponit scientiam,apponit dolorem. Quantu enim qui' potuerit stuperna scire qui appetat, tanto de infimis acrius quibus inhaeret, dolere debet. Propter hocem Iacobus apostolus dicit Misieri estote, lugete plorate. risius vester in luctu conuertatur, saudiu in moerore. Hinc etia domin', Beati,inquit, qui Iugent,quoniam ipsi consolabunt pr.Et rursum, V vobis qui ridetis, quoniam flebitis .Qui ad hoc cota uersionem sanctuatis praetendit, ut aliis quandoq; pr esse desideret istem 5 discipulus Christi sed prauitatis sectator existit,quia non pro deo sed pro se culi honore portare studet crucis Christi laborem: et De humilitate monachi vel opere Cap. 2. O.

Vmma virtus monachi humilitas,summia S vitium eius superbia est.Tunc aute sis quis-q; monachum iudicet, quando se minimuexistimauerit, etia cum maiora virtutum opera gesserit. xii mundii deserunt, tamen virtutes praeceptorti sine cordis humilitate sequuntur: isti quasi de excelso grauius corruul,quia deterius per virtutem elationem deiiciuntur, si per vitia prolabi po-

166쪽

titerunt. Omnis dei seruus de suis metitis non de bet extolli, dum posse videat ex inferioribus sibi

pretiatiores alios fieri Nouerit autem omnis sanctus se alterius non praeponere sanctitati. Semper enim conscientia serui dei humilis esse debet, 4ristis, scilicet ut per humilitatem no superbiat, serutilem moerorem cor ad lasciuiam non dissoluat. Dei seruus dum bonum aliquod opus agit, virum ei ad boni remuneratione pertineat quae facit, incertus est, ne sorte discussione coelestis iudicis reus pensetur, in his quae dei sunt negligeter aut sup-be aliquid operasse inueniatur. Ideoque pro hoc ipso tristis moerensque efficitur,atque indesinenter turbatur: reminiscens proculdubio scriptum esse, Maledictus qui facit opus domini negligenter Naveraciter condemnamur, si per torporem ea quae bona sunt agimus Dei seruum sine intermissione legere,orare,&operari oportet, ne sorte mentem ocio deditam spiritus fornicationis subripiat. Cedit enim labori voluptas:animum utem vacantem eito praeoccupat. Contuere Salomonem per otium multis fornicationibus inuolutum, de per fornicationis vitium usq; in idolatriam lapsum. De Monachis quae curis seculi occupantur Cap. 2I. I qui pro dei timore seculo renunciant, de H tamen curis rerum familiarium implicantur quanto se rerum studiis occupant, tanto a charitate diuina seipsos separant. Qui simul de terrenis parere curis diuinis exercere student, utrumque complectere simul non valent.Nam duas curas pariter inesse pectori humano non posse,

167쪽

ti duobus ferulintem dominis utrisque placere dif

ficile esse Nisi prius a secretioribus cordis expella tur importuna secularium multitudo curarum, aniana,quae intrinsecus iacet,nequaquam resurgit.Nadum se per innumeras seculi cogitationes spargit, ad consideratione sui se nullatenus colligit Arguiatur eorum tepor qui deo vacare volentes, de mundo renunciant, de curas proprias aspernantur: sed dum propinquor utilitates procurant,a dei amore se separant.Vir spiritalis ita prodesse debet suae propinquitati, ut dum illis gratiam carnis praestare studet,ipse a spiritali proposito nequaquam declinet. Multi enim monachorum amore parentum non solum terrenis curis,sed etiam forensibus iuriagiis inuoluuntur, de pro suorum temporali salute suas animas perdiderunt. Interdum ordinata discretio est, dia negatur proximo quod praestatur extra neo, ut noueris non prohiberi pietatis officium,sed negari carnalitatis affectum Parentibus enim carnaliter praestatur quod extraneis pie impenditur. Sicut nostra nobis non odienda est anima, sed eius carnales affectus odio habere debemus:ita nec parentes odio a nobis habendi sunt,sed eorum impedimenta quae nos ab itinere recto praepediunt dum tamen dominus ita praecipit a nobis parentes odi re,sicut Manimas nostras. Figuram sanctorum vitarorum renunciantium seculo vaccas designasse allophiloru arcam dei gestantes. Nam sicut illae pignoruin affectibus a recto itinere minime digresset sunt, ita de vir sanctus mundo renuncians parete-lete obtentu non debet a bono impediri proposito.

168쪽

De his qui a deo mundi amore prά-

pediuntur. Cap. 22.

vlti cupiunt conuolare ad grauam dei, sed

ri timent carere oblectamento mundi Prouocat quide eos amor Christi, sed reuocat cupiditas seculi. Qui proinde obliuiscutu voti, quia capititur illecebris vanitatis.Quaecunq; mens procellis mundi huius inuolueris,lignit conscende crucis,ut amari id est tempestate huius seculi libere ris.Nam nullus te a Iacu mortis humanae salvabit, nisi Christus eruerit.Qui seculo renunciare disposuit,trasgressionis reatu astringitur,si votii mutauerit Atrociter em in discussitane diuini iudicii arguedi sunt,qui quod professione spopoderat, implere opere conlepserunt.Mirabiliter coparatur similitudo a voluptatibus mundi conanti redire ad deum, retinentibus eum cupiditatibus seculi, ei qui dormitas exurgere conatur de sopore somni deprimitur. Ille enim ad bonum nouit redire, voluptatum fascibus no irretitur. Iste melius eligit vigilare, sed soporis torpore tenetur.A bono in deterius lapsos supra carbones frigidos fieri nigriores,quia petorporem mentis ab igne charitatis dei extincti sunt, de per mundi appetitum a luce supernς illuminationis priuati nigredine peccatorum fuscatur. Quidaintentione bonae operationis metu extingunt inopiae,nec permittutur infirma mete desiderata perficere, cum indigere in mundo metuut a gloria superna semetipsos abscindunt. Multis cosiliorum argumentis insidiatur eis diabolus in acquirendo plurima qui in paucis modicis nouerant esse conteti.Opponit igitur in eorum metes futuras filiorum

169쪽

egestates persuadet habere plura, unde sibi egenis si sufficiat,quatenus his blandimentis intentionem bonae deuotionis subuertat, atque in terrenis lucris deceptam mentem redueat. Multis argumentis insidiatur diabolus eis qui renunciant seculo, ut eius se iterum amori substernant.Grauius aute illos in coneupiscentus seeuli serit,quos post renunciatione ad

mundi amorem reduxerit.Et maxime per cenodoxiam subiicit sibi diabolus monachum, ut quem perseeuli amore retinere non potuit, ab humilitatis culmine subtrahat, superbiae tumore sibi subditu faciat.Dei seruus semper fallentis diaboli praeuidere debet insidias,& magis in bonis operib eordis debet adhibere cautelam,ne per vanam gloriam perdat semetipsum ae pereat, cunctaque bona amittat quae recte agendo obtinuerat.

De Iactantia. Cap 23. Am in factis Cin dictis eauenda est iactan-r tia,flenda in est ruina qua sibi qui' magis

si deo placere, naude ab hoibus coparare studeat.Vanus Merroris est animus plenus, famam appetere,& ad capiedam terrenam laudem studiudare.Circunspice temetipsum homo,nihilq; tibi arroges de his quς in te lint prςter peccatu. Non declinat ad dexteram,qui non sibi,sed deo tribuit bona quet agit:neq; ad sinistram se vertit,qui de diuina indulgentia peecandi licentiam non praeimit. Hoc est quod propheta ait,Haec via ambulate in ea, neque ad dexteram neq; ad sinistram declinantes. Verum est quod natura expetit delectari in laudibus: sed tune recte si in deo non in se qui ' laudetur, sit cut scriptum est, In domino laudabitur anima mea.

170쪽

i sal o Ra DE v mmo b, Saepe vanam gloriam contemnendo, in aliud genus elationis inciditur,dum in se quisque gloriatur pro eo quod contemnat ab hominibus laude.Quibusdam concessum est tantumdem bene agere

fructum boni operis non habere,quod ipsi hibi auferunt per studium humane iactantiae. Semper sua aspiciant foeditatem,qui vanae gloriae fauores diligunt, perdidisse bonum pus doleant, quod pro

humana ostentatione fecerunt Amator vanae gloriet unde possit semper laudari ageremo quiescit,&subinde illi vires vanitatis prauus appetitus auget. Boni operis inchoatio no debet citius palam ad hominum cognitionem venire: ne dum boni inchoatio humanis oculis reseratur, a virtute persectionis inanescat intentio sanctitatis Ante maturitatis enitempus messes florentes cito pereunt, germinaque inutilia fiunt.Virtutes fanctorum per ostentationis

appetitum dominiod monum immundorum subiiciuntur,sicut Ezechias rex qui diuitias suas Chaldaeis per iactantiam prodidit, propterea perituras per prophetam audiuit,ut significaret dei seruit virtutes suas dii vanae gloriae studio prodiderit, statim daemones suorum operum dominos facere, sicut ille per ostetationem Chaldaeos rerum suarum

dominos fecit Optima est illa discretio, vi nota sint opera nostra ad dei agedam gloriam, occulata pro elatione vitanda humana. Ille aute debet publicarebonii quod ait, qui perfecta humilitate fundatus nulla iam elatione cotingitur. Nam is qui se intelligit adhuc amore laudis pulsari, facta bona in occulio agat,ne forte quod egerit perdat.Interdum viri Lancti dum cupiunt funditqs suam mutabilita-