장음표시 사용
41쪽
anaisil,quia iniuste redeptore nostra occidit. Illusiis est diabolus morte domini quasi auis.Nam ostensa Christus suae carnis mortalitate,qua interimendam ille appetebat,abstodit diuinitate, ut laqueta quo ea velut aue improuida prudςti irretiret decipula Nas innoxius Christus no occideretur, homo diabolo addidi us per prituaricatione,non absolueretur. Diabolus dum in Christo carne humanitatis impetit qpatebat quasi homo,diuinitate ius captus est uet latebat.Est enim in Christo hamus diuinitatis,esca
autem caro,linea genealogia,qupex euagelio recitatur.Tenes vero hanc linea deus pater est,de quo
Apostolus,Caput Christi deus. Et Lucas linea generationis Christi ab imis ad summa contexens inchoat a Ioseph, costumat in deii dices,si fuit Heli,perficies linea generis ait,qui fuit dei. Ideo dominus in inferuu descedit, ut his qui ab eo no poenaliter detinebatur, via aperiret reuertedi ad caelos u-xta testimoniu Isaiae dicetis, Posuisti prosundii maris viam ut trasirent liberati.via quippe Christus iniri profland nm maris posuit,cum in infernu descendens, sanctis iter ad coelos reuertendi mostrauit Sacti ex tepore resiurrectionis Christi statim ut de eorpore exeunt mox ad c teste habitationem ascendunt,quod antiquis patribus non dabatur. Na ante aduentum saluatoris,quanquam sine poena supplicii,tamen non in caelo,sed in inferno sanctorii animae tenebatur:pro quib absoluedis dominus in infernii descedit Christus in caelum ascedens disces.sit quide carne,sed praesens est maiestate,secitdu I-lud quod ipse ait,Ecce ego vobiscum sium usque ad consummationem seculi.Sedet Christus ad dexte-
42쪽
ra patris,non ut dextera corporea habeat pater, sed
dextera patris beatitudo est,sicut sinistra miseria. De sancto spiritu. Cap. IT. Piritus sanctus creator est sicut pater, de verbum testante propheta, Spiritus domini fecit me, de spiraculum omnipotentis vivificauit me Spiritus sanctus patris, filii est deinde unum sunt pater ilius, quia nihil habet pater quodio habet filius.Non enim res una duorum consubstantialis poterit simul ab eis procedere, simul inesse,nisi unu fuerit a quibus procedit. Spiritus sancti pignus accepit ecclesia, ut per eu in
uno corpore unum fieret credetes, per quem pater
filius unu essentialiter sent,ipso saluatore ad patrem dicente,Vt sint unu sicut ios sumus. Cliti stus non tantum a patre, sed etiam spiritu sancto semissum testatur,dicente propheta, Accedite ad me audite. Non a principio in abscondito locutus sum vobis, ex tempore antequa fieret ibi eram , nsic dominus misit me, spiritus eius Spiritus sanctus,pro eo o consolator sit paractetus nucupatur.
Na latine paraclesis cosolatio dicitur. Et revera dudona sacrametorii distribuit, consolationem animet praebet. Credo equidem Magnam laetitia sentit
qui aliquid reuelate spiritu dicit. Donum sancti sipiritus in membris ecclesiae sigillatim diuiditur in in
singulis singula dona tribuuntur.Christus aut omnem plenitudinem gratiaru habuit,de quo ita Iegitur Plenus gratia ieritate. In Christo ergo omnis plenitudo gratiarum est. Nam singulis electis
singula dona tribuutur In spiritu sancto omnis gratia donoru consistit. Ipse enim prout vult gratiaru
43쪽
dona largitur,aliis dans sermonem sapientiς, aliis fidem, atque unicuique virtute spiritus sancti diuisio gratiarum tribuitur, de in omnibus idem unus habetur. ipse enim etiam ineffabilia docet quae proserre humanus sermo non potest. Ante aduentum domini tantum prophetae pauci ex omni populo iusti dorium sancti spiritus merebantur,post aduentum autem domini spiritus sanctus cunctis est credentibus distributus, iuxta quod per prophetam dominus loquitur,dicens, Et erit in nouissimis diebus effundam de i iritu meo super omnem carne,
prophetabunt filii vestri dilia vestrae. Cunctis
enim nune getibus gratia sancti spiritus tradita est, neque in paucis aut in populo Israel, sed in omni credentium multitudine spiritus sancti gratia manet. Aliquando non dignis leprobis dona spiritus sancti coferuntur, sicut Saulo data est prophetia de Balaa. Vnde multi in fine dicturi sunt,domine virtutes in tuo nomine secimus,quibus dicturus est dominus,Nescio vos unde estis. Christi aduetum non tantum plebis Iudaeae sancti prophetantes expectauerunt, sed fuisse etiam in nationibus plerosq; sanctos viros prophetiae donum habetes,quibus per spiritum sanctum Christus reuelabatur Maquib' eius expectabatur aduetus sicut Iob, sicut Balaam,qui Christi utique praedicauerunt aduentum. Conuersio gentium veteri populo latebat,sed tamein consilio Dei erat ut fieret, iam tunc a sanctis prophetis occulte per spiritum sanctum prςdicabatur aduentus Christi sicut dicit propheta,Cum appropinquauerint anni cognosceris, dum aduenerit tempus ostenderis. Nunc vero reuelata patet quod
44쪽
tuc carnalibus alebat,spiritualibus vero noti erat, nondum tamen nὶanifeste dicebatur, eo cluditempusistendionis non esset.
i De lege. Cap. 38. Ia per quam itur ad Christu,lex est,per qua
uadut iusti ad deu: ut est,intelligit ea. Sactarum scripturaru altitudo,quasi moles pascuisunt,ad quos dum quisq; iustoruaeqnscendit,se pascuq indeficietis refection Dinuenisse cogaudet. In scripturis sanctis quasi in motibus excelsis de viri perfecti habet subli mi intelligetiae, quibus gressus conleplationis quasi cerui erigant: clam plices quasi parua animalia inuenitit modicos intellectus, ad quos humiles ipsi refugiant Seriptura sacra infirmis sensu paruulis secudu historia humilis videtur in verbis:cu excelletioribus autem viris altius in Q dit,du eis sua mysteria padit. ac per hoc utrisq; manet c5munis, paruulis S persebis Scriptura sacra pro uniuscuiusq; lectoris intelligetia variatur sicut manna quae populo veteri pro singuloru delectatione varium dabat saporem. Iuxta sensuum capacitatem singulis sermo congruit. Et dum sit pro,niuscuiusque intellectu diuersus, in se tamen permanet unus:ideo in libris sanctis quaedam obscura, quaeda apta repertu tur,ut intellesius lectoris Iu diu augeatur. Na si cuncta pateret,statim intellesta vilesceret. Rursus ii cuncta clausia erastetent, confestim differentiam gignerent. Ne ergo de obscuris desperatio fiat ea quae manifesta sunt satiant: ne de intelleistis fastidiu existat, ea que clausa sunt,desiderium excitat. Nam pleraq; quatomagis latent,
tanto magis desiderium praebent. In scripturis san-
45쪽
ctis tape ea quae futura sunt,quasi facta narrantur, stetit est illud,Dederunt in escam meam fel, iotauerunt me aceto. Sed cur futura quasi praeterita scributurmisi quia quae adhuc facteda sunt in ope re,iam facta sunt in diuina prςdestinatione)Nobis
igitur temporaliter ac idui, quae a coditore omnibus sine tempore prouidentur.Propterea propheta rerum futuraru gesta praeterita pr sentibus miscet rebus ut ita credantur illa futura,quemadmodum ista cernuntur esse completa Memor enim
suorum per praesentia de futuris loquitur: sicut in per na Ierusalem,de ecclesia in sicut in persona Effraim de haereticis.Pro factis diuinis plerunque de dicta ponuntur: idcirco,quia no operationem nuum deus sed dicedi imperio operatur, sicut scriptum est, Dixit, facta: mandauit, creata sunt. Quod in scripturis sacris una bis repetitur sente tia,aut confirmationis causa est,aut mysterii, sicut lex uralia,sicut initium serfeci io,sicut bonum de melius Lex diuina tribus distinguitur partibus, historia, praeceptis, de prophetis Historia est in his, quae gesta sunt.Praecepta,inin s quae iussa sunt Prophetia,in his quae futura prori unciata sunt. Lex diuina triplici sentienda est modo. Primo,ut historice:secundo,ut tropologice tertio, ut mystice in telligatur.Historice nanq; iuxta litera tropologice, iuxta moralem sententia:mystice, iuxta spiritalem intelligentiam. Ergo sic historice oportet fidem
tenere,ut eam 3 moraliter debeamus interpretari
spiritualiter intelligere Tria septem prxcepta sunt:sed tria ad amorem dei pertinent,septem, ad homines. Illa tria quae ad amorem dei perunci,
46쪽
m una tabula scripta fuerunt reliqua septem in secunda:in prima tabula trium mandatorii,hoc pr mum est, Diliges dominum deum tuum.In secunda,Honora patrem tuu matrem . Hinc est quod saluator scribς interroganti, quod prςcepti est primum in legeΘait, Audi Isirael dias deus tuus,deusvn est. hoc primu est.Secudu vexo simile est huic, diliges in xim tuu sicut te ipsum. Vniataq; pceptu de prima tabuladixit,qd ad delitinet amore, alteru vero de alia tabula d ad ho1 satinet dilectione. EDe ecclesia inaeresibus. Cap. IS. Emina est ecclesie pulchritudo: una,quam hic bene viuedo cosequitur: altera, per qua illic ex retributione glorificabitur.Ecclesiae propter Christum geminae tribulationes existunt, id est, siue quas a Paganis pertulit in martyribus,
siue quas ab haereticis perfert in diuersis concertationibus. Vtras' autem per gratiam de exuperat, partim ferendo, partim resistendo Sancta ecclesia catholica sicut male viventes in se patienter tolerat,ita male credentes a se repellit Sancta ecclesia contra gentilium atque haereticorum pertinaciam summopere sapientiam 'atientia opponere studet.sed exercetur eius sapientia chi tentatur verbis: exercetur patientia, cia tentatur gladiis.Nunc enim persecutionibus appetitur, nunc falsis assertionibus lacessitur Causa prauitatis haereticae, doctrinis est propagata ecclesia, nam antea simplici tantum fide vigebat.Haereticorum igitur occasione propagatisint doctores in fide, per acuminal resumecelesiae magistri creuerunt.Nam tunc clarius manifestatur veritatis assertio, quando patuerit quae
47쪽
Iibet dissensio. Sancta ecclesia ideo dicitur catholica,Dro eo quod uniuersaliter per omnem sit mundum diffusis. Nam haereticoru ecclesiae in partibus mundi coartatur: haec vero in toto orbe diffusa ex panditur, Paulo attestate apostolo, Gratias, inquit, ago deo meo,pro omnibus vobis, quia fides vestra annuciatur in uniuerso mundo Haereses autem in aliquo angulo mundi, aut in una prouincia inueniuntur versari. Ecclesia vero catholica, sicut per totum mundum extenditur ita Omnium genti
lium societate construitur. Qui sunt haeretici, nisi qui rellista deiecclesia priuatas elegerunt societates De quibus dominus dicit Duo mala fecit populus meus, me dereliquerunt fontem aquae vivae, de foderunt stibi sisternas disseipatas, quae continere non valent aquas. Causia hqresis, ob quam rem fit Ad exercitatione fidei Via vero per qua fit, obstu ritas est diuinarum scripturarum, in qua caligantes haeretici aliud quam se res habeat, intelligunt: nec esse possunt,quia id ipsum quod existunt hae
reses iam non sunt Male enim sentiendo esse iam desierui, ad nihil si enim tendunt. Haeretici ingenti studio medacia sitia discut & labore vehemeti ne in
unitate ecclesi veniat, decertat:devibus per propheta cogrue dicit, Docuerit lingua sua loqui g
taciti, ut inique ageret,laborauertit. Divicissimhaeretici mutuo se lacerat,qn alterutru se in prias sectas inductit,sic in inuice sese colligut,ut cotra ecclesia pari erroris spiritu decertent.Et qui ab inuice diuisi sunt in aduersitate ecclesii; simul existunt v niti: ei' si pro eos tantu valeat, haereses videtur habere veritate, hoc respondendum est, Non ideo
48쪽
saluti praeponendi sunt modi,quia plerunq; ita generaliter mundum occupant, ut parum saluti loci relinquant.
De haereticis. Cap. 2o On posse haereticos habere venia, nil per ecclesiam catholicam: sicut lamici Iob noper se placare deum potuerunt, nisi pro eis Iob sacrificium obtulisset. Opera bona,quae haere lici faciunt, iustitia illorum,nihil eis prodest: testante domino per Hieremiam, Quia mei oblitus
es,ecce ego annunciabo iusticiam tua, dc opera tuano proderunt tibi. Haeretici quavis legem irophetas adimpleat, ex eo tame , catholici no sunt, non est deus in eorum conuentibus: ipse domino testante,Si steterint Moyses Samuel coram me, non est anima mea ad populum istum. Eiice eos a
facie mea, de egrediantur. Per Moysem quippe de Samuele, lege accipe prophetas: quos quis haeretici opere implere contedant,propter errori tamen impietate a vultu dei proiiciuntur, dein iustorum couentibus separantur paganum haereticus.
ille,quia nunquam fuit cum dei populo: iste, quia
recessit a dei populo,uterq; recedetes a Christo ad diaboli pertinent corpus. Qui ab idololatria ad iudaismum vel haeresim transeunt iuxta prophetam, De malo ad malum egressi sunt, de dominum cognouerunt, quia de infidelitatis errore in errorem alium transierunt. Cuius doctrinam quisquis sequitur,liuius filius nuncupantur sicut propheta Amoreum patrem de Cetheam matre esse Israel dominus dicit, non utiq; nascendo sed imitando.
Sic de in meliorem partem filii dei nuncupantur,
49쪽
LI BAE R I. i, qui praecepta des custodiunt. Vnde nos non natura, sed adoptione clamamus, dicentes, Pater noster qui es in coelis.Non solum tamen natiuitate ted etiam imitatio filios posse alicuius vocari. Nam Iudaei secundu carne niti Abrahae, seclidum vero conuersatione filii diaboli nuncupatur:ac per hoc sunt semen Abrahae qui eius imitantur fidem, qui ex eius generati sunt carne. De errore auctoris trahitur a quibusdam de nomen culpa: ut ipsius Vocabulo censeatur,cuiuserrorem insequitur sicut ecclesiae Pergami in apoc dicitur, Habes tenentes doctrinam Balaam de Iezabel. Doctrina igitur Balaam dicitur habere propter imitationem no propter prςsentiam corporalem.
De gentilibus philosophis Cap. NI
Hilosophi gentium,non sicut oportet, desi quaerentes,in angelos ceciderut praeuaricatores,iactu' est illis mediator diabolus ad mortem,sicut nobis Christus ad vitam. Multu mudi philoiphi praedicantur in dimesione temporii, cursus' syderum,ac discussione elementorii, de tame hoc non nisi a deo habuerisit Volando enim sit
perne,Vt aues,aerem: emergetes in profundum, ut pisces,mare dc ut pecora gradientes, terram descripserunt. veruntamen tota mente auctorem eorum intelligere noluerunt,quare non posseunt animalia bruta interrogare quia nesciunt ratiocinari.
Ideo non dissimiles gentiles homines animalibus extiterunt,qui talia non considerantes,&ipsis amplius diligentes, usq; ad eorum cultum evanuerui. Via Christus est.Si quis in ea non graditur, non est
quomodo veniat ad deum.Philosophi autem munc ili
50쪽
di utiq; deum cognouerunt,sed quia displicuit illis
humilitas Christi, in inuio transierunt, non in
via. Ideoque evanescentes gloriam dei in menda cium mutauerunt, lectitudinem viae relinquentes in anfractus inciderunt errorum. Primum ni
cuiq; est scire quid appetatu secitdum vero est,ut id quod appetit,apprehendat. Imperfecta quippe sapientia est,quo tedas,scire, de nescire iter per quod expediat ire. yid enim prodest, si quis famis tempore ubertatis regionem Videat, viam per quam ad illam pergat,ignoratZEcce patria qui' qu rit, sed viam perdidit,errando graditur no proficiedo. quatoque plus ambulat, tanto magis ab eo qdquς-rit,elongatur. Qui viam regiam, hoc est Christum deserit, etsi videat veritatem, longe videt,quia nisi per viam non est quomodo ad eam propinquet. Quod si gradies per desertum leonem incurrerit, semetipm redarguat, du in diaboli faucib haeserit.
De differentia testamentorum. Cap. 22. Vidam ideo non recipiunt vetus testamen, in tu pro eo,l aliud in tepore prisco,aliud agatur in nouo. Non intelligentes ideus quid cuique congruerit tempori,incognita quadam distributione concesserit sicut in lege imperat nuptias, in euangelio virginitatem commedat.in lege culum pro oculo auferre, in euangelio alteram praebere percutieti maΣillam. Sed illa pro tempore fragili populo,ista vero perfecto: utraque tamen pro tempore sua quaeque conuenientia commodans. Et tamen pro ista mutatione no est crededus deus minabilis , sed potius inde admirabilis priζdicandus est, quia manens incommutabilis lud cuique,