장음표시 사용
51쪽
ut diximus, tempori comodum fuit,magna eii distributione concessit.Sub veteri testamento,minoris culpi; erant peccata,quia in eo no ipsa veritas, sed umbra veritatis aderat. Nam in testamento nouo praeceptis altioribus, veritate manifesta facta, quaeda quae in illo populo umbrae veritatis deseruierant,deserenda nobis praecipiuntur. Illic enim fornicatio tetributio iniuriae permissa sunt, nec
nocebant in testamento aute nouo,graui animaduersione damnantur,si admittantur.
De symbolo iratione. Cap. 23 Idei symbolum de dominica oratio, pro toF ta lege paruulis ecclesiς ad coelor regna sufficit capessenda. Omnis enim latitudo scripturarum in eadem oratione dominica Tymboli breuitate concluditur Vnde propheta Esaias dicit, Abbreuiatione audiui a domino deo exercituum,siuper uniuersam terram. Attendite audite eloquium meum. Sed hq abbreviatio, aut ita lud intelligitur,quod dominus dicit omnem lege,
prophetas in duobus pr ceptis dilectonis dei,&proximi pendere aut propter ipsam orationem dominicam vel symboli breuitate,in quibus, ut praedictum est,omnem scripturae coartari cernimus latitudinem.
De baptismo de communione. Cap. 24 Olam ecclesiam catholicam habere bapti-S imum ad salutem Zacharias proph. testatur,In die inquit,illa erit fons pates domus David, de habitantibus in Ierusalem , in ablutione peccatoris mestruat .Domus quippe David
Ierusale Christi ecclesia est, in qua manat sos in liti
52쪽
ablutionem peccatorum .Haeretici autem id solum imaginaria ostentatione faciunt,ideoq; illis baptismus non ad remissione peccatorum, sed ad supplicii testimonium datur. Pro solo reatu originalituunt in inferno nuper nati infantuli poenas, si renouati per lauacrum no fuerint. Proinde qua causa nuper natus damnatur infans, si non regeneratur)quia originis noxietate perimitur. Cur paruuli
peccato originali caretes per baptismu,& necdum proprium habentes delictum a bestiis poenisq;ας teris laniantur Haec igitur causa est. Baptismus ema poenasterna,non a praesentis vit supplicio liberat.Quodsi a poena praesenti homines liberaretur per baptismum ipsum putarent baptisimi prςmium
non illud aeternum.Ergo soluto reatu peccati manet tamen quaeda temporalis poena, ut illa vita feruentius requiratur quς erat a poenis omnibus aliena.Nullus negat fidelium etiam post baptismum, quo peccata delentur,quotidie quadiu in isto secu-culo sumus, ad deum nos debere conuerti. Quod quanuis sine intermissione sit quotidie agendum ouum,quantum fecisse sufficiet. via in maternis uteris sunt,ideo cum matre baptizari no possunt: quia qui natus adhuc secundum Adamn5 est,renasci secundum Christum non potest. Neq; enim dici regeneratio in eo poterit,quem generati non praecessit.Qui intra ecclesiam, non ex dignitate ecclesiae vivunt sed fidem quam verbo tenet, peribus destruunt,de ipsis legitur,Multiplicati sunt super numerum, Ut subaudias , in regno reproborti. Qui scelerate vivunt in ecclesia. communicare non desinunt:putantes se tali comunione munda
53쪽
rs:discant nihil ad emendationem sibi proficere dicet propheta, Quid est ili dilectus meus in domo
mea fecit scelera multa ξ siquid carnes sanctae inferunt a te malitias multas Et Apostolus, Probe
inquit Mipsum homo, sic de pane illo edat,& de
calice bibat. De septem regulis Cap. 2s Eptem esse inter caetera regulas locutionu sanctarum stripturarum quidam sapientes dixerunt. Prima regula est de diis, eius corporer qui de uno aut adinia loquit: atq; in p-sona,modo caput,modo corpus ostendit,sicut Esaias ait,Induit me vestimeto salutari,quasi sponsum
decoratum,coronatum corona, quasi sponsam ornatam monilibus suis. In una enim persona duplici vocabulo nominata est,caput. i.*5sum, ct ecclesiam .i.sponsam manifestauit. Proinde notanduin scripturis,quando speciaIiter caput describitur, quando caput corpus aut quado ex Vtroque transeat ad utrunq; ,aut ab altero ad alterum: sicq;
quid capiti,quid corpori conueniat, prudes lector intelligat. Secuda regula est de corpore dia vero de permixto. Nam videntur quςdam uni conuenire personae quod tamen no est unius, ut est illud, Puer meus es tu ,ecce deleui nube,iniquitates tuas, sicut nebulam peccata tua conuertere ad me,&redimam te: ad unum cogruit. Nam altera pars est cui peccata deleuit,cu dici puer meus es tu de altera,'cui dixit, Convertere ad me de redimam te Qui si conuertantur eorum peccata delentur. Per
hanc enim regulam sic ad omnes loquitur scriptura, Vt boni redarguantur cum malis, mali lau-
54쪽
dentur cum bonis.Sed quid ad quem pertineat,qui pruderer legerit,disicet. Tertia regia est de literade spiritu,id est,de lege gratia.lege, per qua prς-cepta facienda admonemur:gratia, per quasi operemur,luuamur.vel quod lex non tantum historiace sed etiam spiritaliter sentienda sit. Nanq; de historice oportet fidem tenere, spiritaliter lege intelligere EQuarta regula est de specie de glae,perquam pars pro toto, totum pro parte aecipitur, veluti si uni populo vel ciuitati loquatur deus, tamen intelligat omnem cotingere mundit. Nam licet aduersus nam civitate Babylonia, per Esaia
dominus comminetur, tame dum cotra ecclesiam loquitur,transit ad genus de specie, de covertit contra totum mundum sermonem. Certe si non dice re aduersus uniuersium orbem, non adderet infra
generaliter, disperdam omnem terram, visitabo super orbis mala in caetera quae sequuntur ad internitionem naudi pertinentia. Vndes adiecit, Hoc est consilium,quod cogitaui super omne terram, liqc est manus eius extensa super omnes getes. Item postquam sub per na Babyloniae arguit uniuersium mundum, rursus ad eandem quasi degenere ad specie reuertitur dicens quae eide ciuitati specialiter coligersit, Ecce ego suscitabo sup eos Medos.Nam regnante Balthasar a Medis est obtet Babylonia.Sic de in on Aegypti ex pina eius dem,totum vult intelligere mundum, escendo, Et cocurrere faciam Aegyptios aduersus Aegyptios, regnum aduersus regnum, cum Aegyptus no multa regna,sed unu habuisse describit regnii. Quita regula est de leporibus, per qua aut pars maior
55쪽
teporis per parte minpre,aut pars minor teporis P parte maiore inducit, sicut est de triduo driscae sepulturae, dii nec tribus plenis diebus ac noctibus iacuerit in sepulcro sed tame a parte tot triduli accipitur.Vel illud. quadringetis annis i dixerat de' filios Israel in Aegypto servi turos, dysic inde egresssuros: qui tamen dominate Ioseph Aegypto dilati sunt, nec statim post quadringentos annos egressi sunt, ut fuerat repromisisti, sed quadringetis triginta pactis ab Aegypto recesserui Est cilla de teporibus figura, qua quς da quς futura sunt, quasi a
gesta narratur,ut est illud,Foderut manus meas de pedes meos,dinumerauerut omia ossa mea & diui1ertit sibi vestimeta mea, his similia,in qb'futurata nisi ia facta sint ita dictitur. Sed cur quae adhuc facieda erat,ia facta narraturὶ Quia quae nobis adhuc futura sunt, apud dei eternitate iam facta sunt. Quapropter qua do aliquid faciendii esse pronunciatur, si nos dicitur:quado vero quae futura sentiam falla dicuntur,fim deliternitatem accipienda sunt,apud quem iam omnia facta sunt quifutura sunt e Sexta regula est de recapitulatione. Recapitulatio enim est,du scriptura redit ad illud, cuius narratio iam trasierat, sicut cum filios filiori Noe scriptura comemorasset,dixit illos fuisse in linguis de gentibus suis de tamen postea quasi hoc etiam
in ordine temporum requiritur. Et erat, inquit, omnis terra labium nil, ct vox una omnibus erat.
Quomodo ergo secundum suas gentes,&secundit suas linguas erant, si una lingua erat omnibus nisi quia ad illud quod iam transierat, recapitulando est reuersa narratio Θ CSeptima regula est
56쪽
de diabeso de eius corpore,quia saepe dictitur ipsi'
capitis, quae suo magis conueniunt corporia saepe vero eius videntur dicta membrorum, non nisi capiti congruunt. Ex nomine quippe corporis intelligitur caput, ut est illud in euangelio, de Zizaniis tritico admixtis,dicente domino,Inimicus homo hoc fecit:hominem ipsum diabolum vocas de
ex nomine corporis caput desiignas.Item ex nomine capitis significatur corpus,sicut in euangelio dicitur, Duodecim vos elegi,sed unus ex vobis diabolus est,Iudam utiq; indicans, quia diaboli corpus fuit. Apostata quippe angelus omni caput est iniquoru, huius capitis corpus sunt omnes iniqui: sicq cum ebris suis unus est, ut saepe quod corpori eius dicitur, ad eum potius referatur: rursum quod illi,ad membra iterum ipsius derivetur. De martyrio. Cap. 27. Ei seruus aduersitate ulla non fragitur, sed di se pro veritatis defensione ultro certamini offert,nec nil pro veritate diffidit. Saepe ex discipulis ad martyrium eliguntur,qui suos dodi ores ad coronam prς cedunt: qui sunt ordine postremi,fiunt nonnunquam in certamine primi. Vir sanctus vltro se in agone pro certamine debet offerre iustitiae,sed tamen si agonis fructum videt uberrimit,non debet declinare laboris periculum. Quod si maior est labor, animarum lucrum,declinandus est labor,quem minimum comitatur augmentum.Vtrunq; enim fecit apostolus, qui iericulis se ultro dedit,ubi maximum animarum lucrum viditu sapieter se a periculo abstulit,in quo
iniquiorem laborem e lucrum esse prospexit Vl-
57쪽
LIBER I. itro se Paulus ad Ephesiim periculis obtulit, quia potius periculo lucrum vidit.Damasci autem ideo a periculo substraxit semetipsum,quia nullum periculi ipsius arbitratus est fructum Disce quomodo se ad martyrium offerat qui' ultro,vel quomodo iuxta sententiam dei cingatur ab altero, de quo non vult ipse ducatur nisi hoc propter gloriam futura de certamine iustus gaudet, propter passionis violentia refugit subire quod dolet. Accipe exepluadeudi sub trepidatione martyrii, de usu bellandi, in quo exercitatus quis' in praelio, per audacia
certamen aggreditur, de per timorem cunctatione mouetur.Item accipe exemplum martyrii,de repalatione humani corporis ad salutem:dum quisque de spe reparatiois gaudet, de de incisionibus seu amarissimis poculis moeret. De sanctorum miraculis Cap. 28. T si apostolis virtus data est signorum pro pter fidem gentium nutriedam,ecclesiae tamen data est virtus operum propter eande fidem ornandam. Et tamen in ipsis apostolis plus erat mirabilis virtus operum,quam virtus signoria. Ita tunc in ecclesia plus est bene vivere, si signa facere.Quod nunc ecclesiano ea miracula faciat, quisub apostolis faciebat, ea causa est, quia tunc
oportebat mundum miraculi credere, nunc vero iam credentem oportet bonis operibus coruscare.
Nam ideo tunc inna fiebant exterius,ut interius fides roboraretur Iam in fide miracula quicuq requirit,vana gloriam,vt laudetur,quςrit. criptu est
enim,Linguς in signum sunt, no fidelibus,sed infidelibus.Ecce signum no est fidelibus necessarium,
58쪽
qui iam crediderunt,sed infidelibus ut conuertaniatur.Nam Paulus pro non credentium infidelitate patrem Publii de infirmitate febrium 1rtutibus curat: infirmantem vero Timothaeum fidelim, non Oratione,sed medicinaliter teperat ut noueris nairacula pro incredulis, non pro fidelibus fieri. An ted Antichristus appareat, virtutes ab ecclesia signa cessabul,quatenus eam quasi abiectiore persequatur audacius Ob hanc utilitatem cessabunt sub Antichristo, ab ecclesia miracula & virtutes, ut per hoc sanctorum clareat patientia, reproborum qui scandalizabuntur,leuitas ostedatur, persequentium audacia fortior efficiatur.
De Antichristo eius signis. Cap. 28. Mnis qui secundum Christianae professio
nis normam, aut non vivit, aut aliter docet
Antichristus est. Plerique autem Antichristi tempora non visuri sunt, tamen in ebris Antichristi inueniendi sunt. Anted veniat Antichristus multa ei mebra praecesserui, prauae actiois merito caput proprium praeuenerui secundum Apostolli,qui iam iniquitatis mysterium operari illum affirmat,etiam anteil reveletur Magnitudo signorii fiet sub Antichristo,ut electi sit fieri potest in erro r imittantur. Sed si electi quo modo sunt in errore mittendiξErgo ibunt in errore titubationis ad modicia,pro multitudine prodigioru n5 tame deiiciendi fiunt a stabilitate sitia terrorii impulsu atq signo- ru. Vnde rideo ponitur,si fieri potest, quia electi periremo possunt,sed cito resipiscetes cordis errore religione coercebui,scietes prςdictu i dfio esse, ut dii hoc fecerint aduersarii,no c5turbetur sancti.
Tam mira facturus est prodigia digna.dii vene-
59쪽
rit Antichristus,ut etiam electis quodda eordissi
gnatur scrupulu,quod tame cito exuperet in ilIis ratio,per qua sciet in deceptione reproboru, eleictorii probatione eadε fieri signa. In quo tepore per patientia gloriosi erunt sancti,no per miracula, sicut martyres fuerut priores.Illi enim de persecutores sustinebunt facietes prodigia. Proinde de durius bellum sustinebunt: quia no solii contra persequentes, sed etiam miraculis coruscantes dimicaturi simi. Grauius sub Antichristi teporibus, contra ecclesia dequiet synagoga, Cincipi,adue tu saluatoris Christianos est persecuta. D si in martyres diaboluscia exercuerit crudelitate magna etia ligatus, crudelior erit tame Antichristi teporibus qua do etia erit soluendus. Nam si tanta ligatus facere potuit,quanta solutus faciet)Quanto propinquius finem mundi diabolus videt tanto crudelius persecutiones exercet, Ut quia se continuo damnandum
conspicit, clos sibi multiplicet, cu quibus gehenae ignibus addicatur. Quato breue tempus videt sibi
restare diabolus ut damnetur,tanto in magna persecutionis ira mouetur diuina iustitia permittente,
ut glorificentur electi,sordidentur iniqui, it diabolo durior crescat damnationis sententia: De resurrectione. Cap. 29. Nchoatio pacis sanctorum est in hac vita, Ι non perfectio. Tunc autem erit plenitudo pacis,dum ad dei contemplationem absorpta carnis infirmitate conualuerint. Resurrectio mortuorum,ut Apostolus ait,in virum perfectu,in messera aetatis plenitudinis Christi futura est,in aetate,se iuuentutis quae profecto no indiget, de absq; inclinatioe defectus inisectione ex utraq; parte dc
60쪽
plena est,ac robusta .Qui nunc filiorum dei nomine, homines fideles vocantur, tamen ex eo quod hanc seruitutem corruptionis patiuntur adhuc iugo seruitutis addicti,su accepturi plenam dei filiorum libertatem dum corruptibile hoc induerit incorruptionem. Nunc deus per speculum agnoscitur in futuro autem quisque electus facie ad faciem praesentabitur,ut ipsam speciem contempletur qua
nunc per speculum videre conatur. In hoc electorum numero ad dexteram pertinentium, d repro-
horum qui ad sinistram ituri sunt, ecclesiam Dei compleri, in fine autem sicut zizania a frumento disiungi. EDe iudicio. Cap. 3O.Vdicii diem nouit Christus,sed in euangelio I di cere de scire discipulos noluit. Nam dum dicit idem dominus per prophetam, Dies ultionis in corde meo,indicat se non nescire, sed nolle indicare. De domo domini sicut scriptum est incipit iudicium , quando electi,id est domus dei hic per flagella iudicantur impii vero illic ad damnationem iudicandi sunt. Vnde sequitur, Si autem primum a nobis, quis finis eorum qui non credide runt3 Ad districti exame iudicis nec iustitia iusti se- evra est nisi pietate diuina, ut de ipsi iustitia qua quisque iustus est deo iustificante iustificetur. Alioquin apud deum, ipsa peccatu est. Inde est quod ait Iob,Ιnnocentem impium ipse consumet. Cosumitur quippe adeo innoxius, quando ipsa innocentia liquidius requisita, diuinae innocentipc5- parata nihil efficitur, nisi cibi misericordiae pietate homo iustificetur Cosumitur item a deo impius