장음표시 사용
71쪽
per intellectunt, ut dictum est. Ad summam igitur uniuersi persectio . nem, creaturas aliquas esse necesse est, in quibus secundum se sorma druini intellectus Sc exprimatii rict imprimatur, quod est eas esse natura intellectuales . Quinto. Ad efficiendum creaturas Deum mouet aliud nihil ,nisi sua bonitas,quam rebus alus communicare statuit, Per
modum assimilationis ad iplum: quippe, qui in agendo finem alium quam seipsum, qui sua bonitas est, halaere nequitialioquin aliquid foret eo nobilius, Invenitur autem unius similitudo in alio dupliciter, ct quide in primis quantu ad esse naturie, ceu similitudo caloris ignis in re est ignita per illum: deinde vero secundum cognitionem, veluti est similitii do ignis in visu aut tactu.Vt igitur diuina similitudo in robus perfecte sit modis possibilibus, diuina bonitate rebus modis praedictis duobus communicari oportuit, scilicet in essendo, & cognoscedo eam vero cognoscere solus intellectus potest, quippe quae iub sensu non cadat.Igitur creaturas intellectuales esse necesse fuit. Sexto.In omnibus quae decenter ordinata sunt, habitudo secudorum ad ultima imitatur habitudinem primi ad omnia secunda dc ultima: licet quandoque deficienter. Deus autem omnes in se creaturas comprehendit, quippe qui sit.rima causa virtute cotinens omnes effectus. Et hoc in corporalibus creaturis reptaesentatur Ec ostenditur, licet per alium modum: quandoquidem semper corpus superius inserius continet, & o- Prehendit: tamen secundum extensionem quantitatis, cum creaturas omnes Deus modo si inpliciore, & minimς quantitatis contineat: Vt
igitur nec in hoc modo simpliciter cotinedi, Dei imitati, deesset creaturis , creaturae intellectuales factae sunt,quae corporales continerenta
non quidem eNtensione quantitativa, verum per intelligibilem in dum: Quippe quod intelligitur,in intelligente est,& eius intellectuali operatione comprehenditur. Sic ergo liquet suprρ animam humanam asse aliquas substatias intellectuales, quas Philosophi intellige tias, diuinae litterae angelos vocant, id est nuncios, quod nobis stilicet
Punctum quartum . Ex dictis vero iam ostendi posset,nullam subsantiam ex toto intellectualem, esse corpus. Primo. Nullum enim corpus ea ratione qua corpus, secus ut causa essectiva aliud continet nisi quantitatiua mensuratione: unde & se toto aliquid totum conti nci, dc Partem parte: maiorem quidem maiore,& minore minore. At Vero intellectus non comprehendit rem intellectam eiusmodi quantitanua commensuratione, cum se toto intelligat, & coprehcndat torum, S parte;maiora quoq; in quantitate, &minora. Igitur nulla substantia eae toto intelligens,est corpus. Secundo. Coros nullum coPoris
72쪽
alterius substantialem formam potest excipere, nisi ititeruenien
te corruptione, suam perdiderit,ut experimenta testantur. Intellectius autem eκ eo quod corporum omnium formas exceperiticorrumpitur minime, verum Persicitur magis,intelligendo enim perficitur: intelligit autem eκ eo vel maκime,'uod in se intellectora formas excipiat.
Igitur sequitur idem quod priore ratione. Tertio. In diuiduoru eius . dein speciei diuersitatis principium, est diuisio quantitativa materiae e huius enim ignis forma, ab isnis illius forma non alia ratione secernitur, nisi quod sint in diuersis partibus p quas materia diuisa est haud dubium diuisione quantitatis fultus, sine qua materia utique indiuisibilis est. Quod autem recipitur in corpore, secundum quantitatis diuisionem recipiatur oportet. Ergo sorma non recipitur in corpore niet si vi indiuiduata. Si igitur intellectus esset corpus, formae rerum intelis ligibiles in eo minime reciperentur, iusi ut indiuiduat . Intelligit vero
intellectus res per rem formas apud se habitas . Non ergo intelligeret uniuersalia, sed particularia sola, quod falsuin expetimur. ergo idem. Quarto. Secundum suam speciem solam agit omne agens, quippo euilibet agenti sua forma, a qua specie naciscitur, est agem principi u . Igitur si intellectus corpus est, intellectis operatio ordine corporum non excedit. Igitur sola corpora intelligat necesse est ius opposita experimur in nobis, qui lio sumus intellectus, sed habemus intellectu, idest animam intellectivam . ergo idem. Quinto. Si substantia inia tellectus est corpus, aut sinitum igitur,aut infinitu corpus sit oportet . Non autem erit corpus infinitum, quippe tale esse non posse actu, in Phy sicis ostensum est, ct nos supponamus.Igitur si corpus est, corpus itum est.Hoc vero esse impossibile vel eX hoc pateat,quod in nulla sinito corpore infinita potentia esse potest, ut etiam in Physicis dea monstratum est . potentia vero intellectus quodammodo infinita est, ciuippe qui insnitum intelligat, numerorum species semper auge do, ct similiter figurarum ac proportionum: uniuersale quoq; cognoscit,
puta holninem vel animal, quod secundum suum ambitu virtute in
finitum est, quippe quod infinita indiuidua sub se cotinere possit. Er- o substantia intellectualis corpus non est. Sexto . Impossibile estuo corpora in inuicem se concludere S continere, quippe concinens semper contentum eXcedat oportet. Duo vero intellectus se inuicem
continent & comprehelidunt,quippe qui se inuicem intelligui. ergo idem. Septimo. Nullius corporis actio super agens ipsum reflecti potest ostensum est enim in Phy sicis nullum corpus a seipso moueri, nisi forte secundum partenuita videlicet quod una pars eius moues sit, ct alia mota. Intelle s vero supra seipium agedo reflectitur, quippe qui se sum non secundum partem modo, verumetiam secundu totui . intelligat.
73쪽
intelligat.Ergo ide. octavo. Actio corporis ad actioBe ali am nil nime terminatur: sicut nec motus ad motum, ut in Physicis probatum est. Adtio autem substantiae intelligentis, ad actione terminari potes, quippe intelle mis sicut rem intelligit, ita & se intelligere utique intelligit, dc se intelligere ipsum inteluere, & sic in infinitum: unde suta ist intiam ex toto intelligentem esse corpus impossibile est. iniae v ro habet partem intellectivam, & partem non intellectivam, ut ii
mo,corpus utique esse potest . .
Aliquas esse subitantias inteluctuatis lacorporeas. VII. ET si vero ex dictis iam haberi potest, aliquas esse substantias H-tellectuales omnino incorporeas,quas Philosophi intelligentias , Christiana vero pietas angelos dicit ; id tamen clarius ex sequentibus
Primum . Nulla substantia intellectitatis alteri corpori elementari
uniri ut forma potest, qua humano.Notanter dicitur elementari, quatenus a caelestibus praeseruemur,de quibus an animas habeant, ut sol,
luna Sc uniuersaliter astra, dubitatio & inter philosophos, & inter ipsos theologos fideles extitit, quam equide quaestionem consulto pret-tereo, quod nostro instituto nihil attinet. Notanter etia dicitur,ut se ma, Propterea quod aliud sit esse motorem, atque aliud esse formam et unde qui caeleitia corpora ab intelligentia animari formaliter negant, admittunt tamen intelligentiam etiam eis uniri ut motorem mobili,& equidem naturaliter proportionato, dc commensurato ac proprio. Sic ergo praesens pun m deducitur philosophice.Si enim natura in tellectualis alteri coipori elementari quam humano vnitur viserina . utiq; aut mixto, aut simplici vitiatur oportet, cum inter haec mediumst nullum.Non potest autem uniri mixto, quia illud a toto suo gen
re oporteret esse complexionis maxime temperatae inter omnia mi ta, cum talia cernamus tanto nobiliores sermas sortiri, quato magis ad compleri tonis temperamentum attingunt: consequenter autem quod
formam nobilissimam utpote substantiam intellectualem naciscitur, temperatissimum sit oportet: vnde etiam videmus carnis mollitie,&tactus bonitatem aequalitati complexionis attestantia, signa esse bonitatis intellectus. Complexio vero maximae aequalitatis una tantum sit oportet, & ea est, quae humano corpori congruit. Igitur si intelle alis substantia alicui corpori mixto vniatur, illud eiusdem naturae cum humano corpore sit oportet; sorma quoque eius necessario eiusdem naturae erit cum humana anima : S consequenter inter homine
di animal aliud disserentia specifica minime erit. Similiter aute neq,
74쪽
corpo ismplici, puta viai quattuor elementorum uniri potest intelle alis substantia. Primo . Nam unumquodque corpus eiusmodi ct in toto, & in partibus simile est : eiusdem enim naturae ac speciei totus aer & pars aeris est tota aqua, & aquae pars r habet enim eundem motum , ct itidem de alijs est. Similibus autem mobilibus S motibus, similes soranae debentur. Si igitur dictorum corporum aliqua pars animata sit anima intellectuali , puta aeris, ao totus, omnesque aeris partes eadem ratione ea anima erunt animata . Hoc autem manifeste S plane falsum est:nulla enim operatio vitalis in aeris aut alterius elementi partibus apparet. Non igitur alicui parti aeris, vel similium corporum, substantia intellςctualis unitur ut forma. Secundo. Si alicui corporum simplicium substantia aliqua intelle alis unitur ut forma, aut intellectum latum habebit, aut etiam potetias alias,puta sensitivas,aut nutritiuas, ut in homine liquet.Et equidem si intellectum tantummodo habet, corpori frustra uniatur oportet:r omnis enim forma corporis aliquam habet operationem propria Per corpus; intellectus autem nullam habet operationem ad co usPertinente, nisi secundum quod movet corpus: intelligere enim non est operatio talis, quae per eorpus expleatur, ut probat Arist. 3.de Anima, de pari ratione etiam velle.Elementorum etiam motus sunt a mouentibus naturalibus, id est generantibus, nec movet seipsa, unde pr Pter eorum motum ea esse animata non oportet. Si vero dicta substantia habet etiam alias potetias anime, cu in Partes illae aliquorum organorum partes sint, oportebit in partibus elementorum diuersitate organorum esse, quod sensui S simplicitati eorum letiq; repugnat. Non ergo substantia intellectualis alicui elemento, aut eius partibus uniri potest. Tertio.Quanto aliquod corpus est propinquius materiae primae, tanto est ignia ilius: quippe quod magis in potentia β minus i iactu completo sit. Elementa autem ipsa, materiae primae sunt propinquiora suam mixta corpora,cum S ipsa sint Πυκtorum corporu materia prima. Sunt igitur elementorum corpora secundum speciem suasnobiliora corporibus miXtis. Cum ergo nobilioris corporis nobilior forma sit oporteat, impossibile est sormarum nobilissimam animam , scilicet intellectualem, elementorum corpquibus uniri . Quarto . Si
corpora elementorum,aut corii partes aliquae nobilissimis animabus , quae sunt intellectuales animae, animata forent, quanto aliqua corpora elemetis viciniora sunt, propinquiora quoq; ad vitam sint oportet, quae est ab anima.Hoc vero minime apparet, Verum contrarium magis : nam plantae minus habent de vita quam bruta, cu tamen es emero terrae viciniores sint: mineralia quoque, quae adhuc propiora sunt, de
vita habent nihil.Non igitur substantia Intellectualis aut elemeto, aut
75쪽
parti elementi unitur. Quinto.Nam omnium viventiu corruptibiliuvita, Per c sitrarictatis excellentia corrumpatur Vortet: bruta enim &slantae ab excellenti calido ct frigido, laumido ac sicco mortificantur. n corporibus vero elementoruharucotrarietatu excellentiae Praecipue sunt. Impossibile igitur est in eis esse vita, & consequeter intellectuale sub illantia eis esse unita eo modo quo forma. Sexto.Elementa, ct si secundum totu sunt incorruptibilia,partes tamen singulis corruptibiles sunt, utpote quae contrarietati subiecte sint. Igitur si hae partes substantias cognoscentes habent unitas, maxime videtur cis cope tere vis discretiua corrinnpenitur quae equide senius tactus est, qui calidi & frigidi, ac similium ςontrarietatu discretiuus est: propter quod Qtiam quasi necessarius,ut a corruptione praeseruet, omnibus anima libus adest. Hunc aut sensum ineste corpora inplici impossibile utiq;
sit oportet, cum organum raditis oporteat contrarietatibu actia Cam-xe, Sc s non potentia; quod sol u in inixtis temperatis cotingit. Iguunim possibile dixeris aliquas et cincto, partes animatas fore anima cognitiva, nedu intelleis tua. Scptimo. Omne corpus vivens aliquo modo secundu anima localitcr inoueatur Oportet: nam corpora caelestia, si tamen animva sunt, circularitcr rotata inouentur et animalia Vero
Perfecta motu progressivo; ostrea vero deliinitia motu dilatationis de constrictionis ; plata quoque motu augmenti Sc decrementi, quod est utcunque localiter moueri: Sed in elementis, motus qui sit ab anima, apparet nullus, sed naturalis tantummodo sursum vel deorsum raut circularis quantum ad ignem, aut aerem attinet, quae ex caeli motu & ipsa rotantur. Non sunt igitur corpora Viventia . Punctum secundu . Si vero aicatur, quod substantia intellectuali & si elemento vel parti eius no vnitur ut forma, unitur tame ut motor Proprius δc conaturalis eo modo, quo antelligeti. ae corporibus cstelli-Dus uni utur, ut insta probabitur: primu quide in aere hoc dici impossibile est. Na cu pars aeris per seipsam terminabilis no sit,no potest pars eius aliqua determinata motu propriu habere, gratia cuius rei intellectualis subflatia illa motura iugatur Et praeterea, si qua subffatia intellectualis unitur alicui corpori naturaliter sicut motor proprio mobili, oportet substatiae illius virtute inotiua limitari ad corpus mobile, cui naturaliter unitur: ira cuiuslibet motoris proprii viri' in mouedo pro-3Priu mobile no eXcedicialioquin natura opera do supemueret, iacie- , do permatu quod aeque bene potest facere per minus. Ridiculu autevidetur dicere, virtute cuiusque substatiae intellectualis aliqua determinata parte alicuius elemeti, aut corp' mixtu in mouedo no excedere.
No ergo dicendii videtur, quod aliqua subs alia intellectualis uniatur alicui corpori elemetari, aut simplici aut mixto naturaliter ut motor,
76쪽
nisi etia sibi uniaturissorma. Preterea,Moriis corporis Hemetatis ex alijs principiis causari potest, qua eae substatia intellectuali. Igitur superfluu esset gracia motuu huiusmodi labitatias intellectuales' corporibus clein cntaribus naturaliter V mri. EN is vero corollari e liceat inferre, falsam esse opinionem Apuleii, dc quo dam Platonicorii, qui
dixerunt dari nonia esse animalia corpore aerea, mente rationalia, an I
mo passiua, tempore aeterna et falsam quoq; itide esse quorunda Gentilium sententiam, quod eleineta sint animata, ac perinde more deorum colenda: falsa in itidem esse opinionem dicentium angelos & d mones habere corpora naturaliter unita ι quae quidem corpora de natura esse superiorum vel inferioruna elementorum astructiant.
Duniniin tertium. Sunt ergo aliquae substantiae intellectuales corporibus no vnitae, quas antelligentias vel angelos dicut siue bonos, si1-ue malos. Vt vero Christiani, qui theologis minus quam philosophis credunt, erubescant; rationem Amth. ad hoc probandum ultimo loco relinquetes,id ex sacris theologis astruamus, ut horum rationes quan tu numero & virtute Aristotelicae praestent, quisq; vel rudis intelligat. Arguitur ergo sic . Primo. Nam quod 1 upra alias ostensum est. de nunc ab omnibus est confessum, supponentcs videlicet,quod dcstructis coi Poribus humanis, substantia intellectitatis qua a Perpetua ma Deat, sic proceditur. Nam si substantia intellectus', quae remanet una sit omnium, sicut quidam , usest Auenoes dc Averroistae dicunt, aut verius singunt;necessario sequatur, eam secundum suum esse a corpore esse separatam, sicciue nostra intentio stabilita est, quod scilicet aliqua intellectualis stibi tantia sine corpore subsistat. At vero si corporibus destructis, plures intellectivae assimae manent, aliquibus substa-lijs intellectualibus sine eorpore subsistere conueniat oPortet e P sertim cum animam de corpore transire ad corpus, alias ostensum est, ct nunc supponatur esse inapossibile. Non tamen animabus conuenit per se ea subsistentia, quam habent a corpore separatae, sed per accidens tantum, cum naturaliter sint corporum formae, Sc naturaliter appetant esse in corpore, ut eXPerimur: dc probat ratio, quippe omnis Pars in suo toto esse cupit. Uncie hinc naturali ratione etiam ad futura resurrectionem argumentamur, quasi scilicet esse amms cXtra corpus, cum sit contra naturam,no Possit esse perpetuit. Cum autem eo quod
est per accidens,prius sit id quod est per se, etia aliquς substatiae separatae animabus priores per se separatae sint oportet. Secudo. Quicqdde ratione generis est,puta antinalis, de ratione quoq; speciei sit oportet,puta hominis; no in ccotra, de rone generis est quicquid est de ratione specie sicut ronale de rone est hominis,no aut aialis Quicquid
vero est de rone specieι dc no suis, ut ronale,no est necesse omnibus
77쪽
speciebus generis inesse.multi enim sunt brutoru seu irrationabilium animalium species.Substantiae aute intellectuali couenit secundu suu genus quod ut per se subsistes, cum habeat per se operatione, idestintelligere, quod nullu habet organum corporale per quod eXpleatur 3
immo oportet ab omni corpore esse denudatum , alioquin intelligere nequiret omnia corpora, ut deducit Arist. sicut nec pupilla videret omnes colores, si aliquem haberet innatum.De ratione vero rei per se subsistentis non est quod alteri vitiatur, alioquin omnis substatia co Porea in specie completa uniretur alteri ad constituedam alia in infinitum, quod est insanire. Non est igitur de ratione substantiae intellectualis secundu suum genus, quod ut corpori unita: dc si hoc sit de ratione alicuius substantiae intellectualis, quae est anima. Sunt igitur aliquet substantiae intellectuales corporibus no vniri. Tertio. Nam su-Perius in suo ultimo semper in Ierius cotingit in eius supremo, sicut dein corporibus integrantibus inundum, superficies concaua superio is& convexa inferioris adeo se contingunt, quod mathematice siue situ sunt una; physice tamen, siue subietio sunt duae.Natura autem intellectualis est corporali superior, & eam concingit secundum aliquam partem sui, quae est anima rationalis. Oportet igitur quod quemadmodum corpus pe sectum rationali vel intellectiva anima in genere comporu supremu est: ita anima rationalis,quae unitur corpori in genere Dibstantiaru intellectitati u insima sit. Sunt igitur aliquae intelleetitales
substantiae, non unitae corporibus, superiores anima secundum ordine
naturae. Quarto. Si quid in genere quopia imperfectu invenitur,ante illud in genere eode naturς ordine aliquid persectu sit oportet;perfectu enim imperfecto natura prius est: Quia licet hoc individuum, uod modo generatur, puta bos, aut equus, vel homo, prius imperfectui, deinde vero perfectu: in quolibet tamen genere horu oportet lin- Perfecta a perfectis oriri, non econtra. Vndem inpliciter perfecta sunt Iriora, & actus prior potetia ut patet in I O. Metaphy.Fornaae aut quetiunt in materiis, actus imperfecti sunt, quippe quae no habeat esse co-Pletum. Sunt totur aliquae formae, quae sunt actus completi per se subsistetes in copleto esse vel specie. Omnis vero forma per se absq; materia subsistes est substatia intellectualis Hinmunitas enim materie c5- fert esse intelligibile, cuius signu est: qa Vnu'uodq; est cognitiuu magis vel min' secudu remotione a materia, unde ma Nime materialia nocognosciit, ut elementa, mineralia, ct plantae: Et cosequeter quod est in summo gradu immaterialitatis, Ut quia est immateriale, in summo gradu cognitionis, gestintellectiuu esse, sit oportet,secudu regula logicale: Sicut sic ad sic, de magis ad magis, ita maXime ad maxime. Sunt
ergo aliquet substatis intellectuales corporib' no vnite. Qii into. Sub et stantia
78쪽
stantia sine qualitate esse potest, ct si no econtra: substatia enim alioru genem prima est tepore, ratione, & cognitione apud Philosophos. Nulla autem substantia corporea est sitne quantitate . Possunt igitur quaedam esse in genere substantiae absque corpore omnino. Omnes autem naturae possibiles in rerum ordine inueniuntur, aliter enim uniuersum imperfectum esset;in sempiternis etiam non differt este Scposse . Sunt igitur aliquae substantiae absque corp6tibus subsistentes Post primam, quae Deus est, qui in genere non est, ut per se conseia sum est ; dc supra animain, quae corpori unita est. Sexto. Si ex duo- m aliquibus inuenitur aliquid compositum,& alterum eorum inue- Aur per se;quod est minus perfectum, etiam reliquum quod est perfectius,& reliquo minus egens,Per se inueniatur necesse est. Inuenitur autem aliqua substantia composita ex substantia intellectuali S cor-Pore , Ut per se de homine patet: corpus autem inuenitur per se sine natura intellectuali, sicut in brutis ac plantis, Sc in omnibus inferioribus corporibus.Igitur multo fomus substantiae intellectuales corporiabus non unitae, inueniantur oportet. Septimo. Substantiam rei, suae operationi proportionataέsse necesse est: eo quod operatio rei actussi, dc bonum substantiae operantis: maXimeque ea, quam immanente vocant: actus enim in susceptiuo disposito ix conueniati sit oportet: Substativae autem intellectualis operatio propria intelligere est, Vt cofessum est. Igitur intellectualem substantiam talem eme oportet, quae dictae operationi congruat. Intelligere autem cum operatio sit per o ganum corporeum non eXercita nullus enim Philosophus aut Medicus unquam potuit intellectili organu designare, sed soluin phantalis & ceteris lensibus) non indiget corpore nisi ea ratione quod intelligibilia a sensibilibus sumunturiomnis enim nostra cognitio a sensibus proficiscitur, Arist.& experientia docentibus. Hic autem modus intelligendi imperfectus est: perseetiis enim est, ut ea intelligantur, suae secundum suam naturam intelligibilia sunt.Qiiod vero no intelligantur nisi ea quae secundum se intelligibilia non sunt, sed sunt intelligibilia per intellectum accipientem, ac abstrahentem a sensibus, linpersectissimus modus intelligendi est. Si igitur ante omne impcrfectum in quolibet genere oportet esse perfectum aliquod, ut probata est i oportet ante animas humanas intelligentes per dictum imperfectum modum, aliquas esse intellectuales substantias, que ea intelligat, quae secundum se intelligibilia sunt, a sensibus cognitionem minime
capientes, ac pcr hoc omnino a corporibus separatas. Octauo ac vltimo argum etatur per rationem Arist.Nam ipse. I 2. Met.te X. com. 3. sic argumentatur. Motum continuum regularem, dc quantum in se est indeficientem , oportet esse a motore, qui nec Per se, necfer ac-
79쪽
F. sILVESTRI PRI P .cidens inoueatur: propterea enim motus animal tu noli est perpetuus, Quia mouens, idest anima per accidens mouetur moto colores S co sequenter mouens non semper cst in eade dispositione mouendi: Plures etiam motus oPortet esse a Pluribus motoribus. Motus autem caeli continuus, ct regularis, & quantum in se est, indeficiens est, dc praeter Primum in otuna, sunt multi tales motus in caelo, ut Autrologorum consideratio inanifestat. Igitur este oportet plures motores, qui non moueantur nec per se, nec per accidens. Nullum aute corpus mouet motu locali prςcisse, nisi localiter moueaturi quippe oportet quod imPcllat, vel trahat, vel giret, quae omnia sine locali motu moventis mini in Persiciuntur: motor aute incorporeus unitus corpori mouetur per d. cidens ad motum corporis, ut de anima liquet oportet igitur eue PlureS motores, qui non moueantur, neq; sint corpora, neque corPoribus
niti.Motus aute caelestes sunt ab aliquo intellectu, ut infra probabitur. Sunt igitur plures substanti ae intellectuales corporibus non Vialtae. . Quod etiam Diony.-.cap. de di. iio .firmat, dices angelos & Imma teriales, S in corporeos esse. Per hoc vero Sadduceorum positio tollitur, qui dicunt, spiritum non esse. Et positu antiquorum naturalium, qui diccbant, omne subitantiam esse corpoream. Et politio Origenis.
quod nulla si statia poli diuinam Trinitatem absque corpore subsistere potest. Et positio multorum aliorum, quod angeli ex boqi, di mali
habeant corpora naturaliter unita.
Punctum quartum. Submilitiae intellectuales incorpores ab anima humana specifice distinguntur. Primo. Maior est disserentia animae humanae ad substantiam separatam, qua unius talis substantiet ab alia. Substantiae autem separatae omnes ad inuicem specie distinguntur, Ut ostendetur puncto sequeti.Multo igitur magis,&substantia separata, quam intelligentiam aicunt, specie differt ab anima. Secundo. na- qu que res has et proprium esse, secundum rationem si ae speciei: quora enim ratio emendi diuersa est, horii species quoq; diuersa lit oportet.
Esse vero humanae animae & intelligentiae non est unius rationis: nam in esse subflantiae separatae corpus communicare non potest, sicut inesse hunaaii. ae animae potest quippe quae secundum esse unitur corpori sicut forma materiae. Anima igitur humana ab angelicis spiritibus specie differt. Tertio.Quod secundu seipsum specie habet,cu eo quod secundum se speciena no habet, eius delai speciei esse nequit. Subslatia autem separata habet Per se specie , ut liquet; quia pars compositi eXmatcria dc sorma eme nequit, esset enim corporea: anima vero jecie
per seipsam non habet, sed Pars est humanae speciei. Impossibile est igitur quod eiusdem speciei sit cu substanti js separatis. QSarto. SPecies rei eX Propria operatione Percipitur: operatio enim virtutem, dc virtus
80쪽
virtus essentiam demonstrat. Propria autem operatio animae liminans est intelligere, accipi cito a Pliatasmatibus & sen sibus, ut euperieti a restatur, non aute substantiae ser arat. X, cu non habeat or an a corporea,
in quibus oportet esse Phantasmata Sc sensus; unde est alius omnino modus ilitelligendi utriusq;. Non sunt igitur haec eiusdem naturae vel speciei. Quinto. Vbi sunt partes diuersae, & multo foratus ubi una
habet comparte, dc noua aluid, no Potest esse species una, quippe cum artium diuersitate non stat unitas totius. Sed intelligentia & animaumana sitiat eiusmodi r quia anima habet corpus compartem hominis r intelligentia autem cit sine corpore, ut probatum est. Non sunt ergo unum specie rationalis anima dc angelus.
iactum quintu. Sed neq; aliquς du. e intelligentiae conueniunt in una specie: veru omnes sunt specie disseretes. Primo.Ostensum est enim quod intelligenticae sunt qu dam quidditates sine corpore subsistentes: Species aute rei est, quam signiticat diffinitio, qui sienum est quidditatis rei: unde quid litates subsistentes sunt species subsistentes stures ergo substantiae separate esse non possunt, nisi sint species plures. Secudo. Quaecunq; sunt idem specie, numero vero disserui, materia habeant oportet: differentia enim quae est ex forma, specie inrquae vero est cX in ateria,numeru Variat. Substantiae auch separate no habet oinnino in ateria, neq;q sit Pari earu, neq; cui uniatur ut segmς.
Igitur plures eiusde speciei esse, est omnino tin possibile. Tertio.Nain rebus corruptibilibus ad hoc in specie una sunt indiuidua plura, ut natura speciei, que perpetuo in uno indiuiduo saluari non potest, salvetur in pluribus: unde etia in corporibus incorruptibilibus, in specie una no est nili indiuiduli unum, ut unus sel, una luna. Substantis vero separatae natura in indiuiduo uno peiPetuo saluari potest: quippe ii corniptibilis est, ut alias probatu est. Non igitur oportet esse in eis indiuidua plura sub specie una. Vii arto. in unoquoq; ist quod est speciei, eo quod est indiuiduationis Principium nobilius est, pr. aeter rationem speciei existensia Igitur specierit in multiplicatio plus perfectionis plusque nobilitatis uniuerso addit, quam multiplicatio indiuiduorum in specie una. Perscctio autem uniuersi maxime consistit in substantijs separatis. Magis igitur competit ad uniuersi persectionem, quod plures sint substatie tecundum speciem diueris, quam
quod in eadem specie multae sint secundum numeru . inunto. Co poribus c. aelestibus intelligentiae Potiores sunt & persectiores: In co Poribus autem caelestibus propter corum Persectionem non inuenitur in specie una nisi individuum unum I tum quia unumquodque eorum constat ex materia tota suae speciei: tum quia in indiuiduo
uno est persecte virtus speciei ad complendum illud in uniuerso,