장음표시 사용
101쪽
Hercule,insulse. latum insulse dicit,quia legem de imperio Potini Ser.Galba praetor clam ante lucem tulerat quod a Dione traditu est. Magi quidquam cum populo ante horam primam,ieges vetabat Paulo post secuta est altera, si modo primis temporibus lege potius, quam more,
triumphabant vi,qui hostes acie vicissent, triu- phantes urbem iniret idque factum etiam crimintra vaci .lapidem urbis Romanae fines includerentur,apud Valerium notauimus. bst, ut imperatorii ambitioni, qui leuibus praeliis pro spere factis, triumphum petebant, obuiam ire tur,lege cautum est,ne quis tri upharet, nisi quidov. millia hostium una acie cecidisset, δ de suo exercitu multo pauciores amisisset. quo in utroque ne falsus senatui numerus ederetur,altera lex a L. Mario,M. Catone tribunis pl. lata est,ut punirentur ij,qui aut hostium occisorum, aut ciuium amistarum in numero mentiti esse sent Sancitumin illud est, ut, pro aucto imperio,non pro recuperatis quae populi R. fuissent, triumphus decerneretur. quam ob caussam neque Fuluio, qui Capuam receperat, neque L. Opinato, qui Fregellas, permisit senatus ut triumpharent. Eademque fuit eorum con
ditio,qui ad res gerendas sine magistratu missi erant qui etsi res triumpho dignas gessissent,
triumphare tamen lege vetabantur itaque nec
P. Scipioni, qui postea Annibalem vicit, ob recuperatas Hispanias nec M. Marcello ob ca
102쪽
ptas Syracusas triumphum senatus decreuit. Pompeius tamen, qui magni cognomento est usus, Sylla dictatore concedente,contra legem, eques Romanus adhuc , triumphauit. Illud etiam fortasse lege datum, ut, qui triumphans urbem ingressus esset, ei laurea corona in spe ctaculis uti liceret id ex eo coniicio,quod V lerius,cui Plinius libro naturalis historiae x v. subscribere videtur,C. Papirium Masonem tradit cum, triumpho a senatu non impetrato, In Albano mole triumphasset, myrtea corona pro laurea in spectaculis usum esse. Inter publicaste es illa quoque referenda, quam quo anno
Cn. Manlius, cum C. Marcio consul fuit,tribuni pl.tulerunt, ne quis populum seuocaret.nam, cum alius ad Satrium in castris, nouo exemplo,tributim de vicesima eorum,qui manumit
terentur,legem tulisset eiusque legis, quia publicumvectigal haud parum augeretur, patres auctores fuissent tribuni pl. no tam lege,quam eXemplo,moti, ne quis postea populum ab urbe
auocaret,capite sanxerunt nihil enim non per milites iuratos in consulis verba, quamuis perniciosum populo, si id liceret,fieri poste Leges
a rari cium sunt de iure publicoξ sunt omnino, quia pertinent ad populi commodum . Primus omnium promulgauit p. Cassius Viscellinus in ici I. consulatu, perferre tamen non potuit, Virginio collega,omnique senatu resistete hic
anno proximo , quasi de regno cogitasset, a
103쪽
patre,ut Valerius ilinius Secundus assirmat, a populo,ut ab aliis traditum Liuius ait, damnatus nefari consili poenas morte persoluit in quo foedissimu in valerio erratum deprehendi. nam lib. 1 1 ubi de parentum seueritate aduer sus liberos agit, ita scribit: Casius filium,qui tribunus pl. agrariam legem primus tulerat adhibito propinquorum: amicorum consilio affectati regni crimine danauit,verberibusque affectum necari iussit: ac peculium eius Cereri consecrauit tribunum pl. ait fuisse Cassium, qui agrariam legem promulgauit quod aperte falsum esse, Liuius de Dionysius demonsi rat tulit enim de agro Hernicorum diuidendo in II r. consulaturi quo tempore Cassi erant patrich, consules enim fiebant) patricio tribunatumpi dari leges vetabant inde plebis concitandae agrorum diuisio seditiosis tribuni pl. occasio semper fuit. itaque de ferendis legibus non sine magno ciuili motu saepe actum. Primus pertu lit Sex. Licinius Stolo tribunus Lis,qui etiam, ut alter consul de plebe crearetur, legem rogauit. eius lege nemini ultra D. agri iugera licuit habere: neve pecoris maioris vltra C. minoris vltra D. capita haberet his adiungebantur capita servorun ,ac ingenuorum,qua quis ad custodiam agri, pecorisque certo numero haberet. Et, ut
appareat leges a tribunis pl. odio nobilium potius, quam si uilio publici commodi, esse latas: paucis post annis hic ipse Stolo, accusante M. g .
104쪽
Popillio Laenate, primus, ut ait Valerius sua letage damnatus est,quod M. iugerum agri cum filio possideret , emancipandoque filium fraudem legi fecisset rationem postea locupletes inierunt, ut plus D. iugeribus possideret, nec tamen Licinia lege danar postent. aliis enim ad emendum agrum summissis, ipsi possidebant. huic malo mederi primus voluit C. Laelius, de minore loquor nam ita duo Laelij,ut duo Africani fuere Africani Scipionis amicitia non minus,quam sua virtute, clarus: sed, aduersante locupletum magno numero, cum excitari ciuilem discordiam & contentionem videret, octo ac tranquillitate ciuium consulens susceptam rem abiecit: ex quo Sapientis cognomen est consecutus Liciniam secuta est Quinctia a C. Quinctio Flaminino tribuno pl. lata, quam, non ullis ante secundum bellum Punicum annis, tulit ad populum, inuito senatu, de agro Gallico liceno viri tui diuidendo. Post captam autem Carthaginem de agris, Africa diuidendis Rubria lex lata est, Liuia vero de x viris, qui diuiderent quaru legum in tabula aeneamentionem inuenimus Ti. Gracchus tribunus
pl. aliquot post annis legem pertulit, cuius sententia haec erat si quis talium emancipatum haberet, ci dimidiam partem iugerum attribuere posset: ici I viri agris druidendis plebi crearentur: ne quis agrum a ILI. viris acceptum venderet.hqc lex virum seruata sit, an, occiso Tiberio,
105쪽
neglecta, parum constat Seruatam ait Plutarchus , idque senatum voluisse, ut plebis dolor, Tiberi morte susceptus, leniretur neglectam, videtur Liuius tradidisse cum in epitome , re nouatam a Cato,Tiberi fratre,scriptum ut res ita conueniet, si S seruatam, leniendae plebis caussa, pruinis post Tiberi interitum annis , cpostea ita neglectam credamus , ut eandena Caius referre necessarium duxerit. quod Sc aliis non paucis in legibus esse factum animaduerti. Tulit d Sp. Thorius legem,qua agrum publicum vectigali leuauit quam vitiosamri inuti lem Cicero appellat in Bruto, quia nocuit aera
rio. Sequuntur eodem de genere tribuniciae duae, Titia, Marcia ; Titia, M. Antonio oratore, A. Postumio Albino Cos a Sex. Titio lata; Marcia,quibus consulibus incertum, a L. Marcio Philippo. Est etiam agrariae Plotiae S Flauiae mentio apud Ciceronem lib. I. ad Atticum: quam tranque fuisse tribuniciam, costat utraque aute videtur hoc sanxisse, ut vel agri, quos a senatu locupletes emissent,reddita possest bribus pecunia plebi distribuerentur velit neminem vetere possessione moueri senatus vellet, ali agri ea pecunia, quae ex nouis vectigalibus per quinquennium reciperetur, emerentur ic plebi,quae agros non haberet, partirentur hoc certe videtur in Flauia scriptum fuisse,ut ex epistola ad Atticum lib. I.licet coniicere . in alia vero, quae ante hanc proxima est epistola, Flauiam
106쪽
eandem sere, quae fuit Plotia, Cicero scribit L se ex quo,non dissimilem utriusque sententiam fuisse,facile cognoscitur sed Flauiam,quae Q. Metello Celere a . Afranio promungata est, cur existimem esse perlatam, nihil a beo. Dictator quoque Sylla,lege lata, multos agros in Etruria militibus suis diuisit. Scriboniam tribuniciam C. Curionis fili nominat, eamque viariam appellat, nec dissimilem agrariae Rulli, M. Coelius epistol famil. lib. III. Vltimus agrariam legem pertulit C. Caesarva
primo consulatu qua Stellatem campum,maioribus c5secratum, ut ait Suetonius, agrum Campanum, ad subsidia rei p. vectigalem ei: ectum diuisit extra sortem, X. millibus ciuium,
quibus terni pluresque liberi essent. Postremo loco duas P. Clodi tribuni pleb leges consti
tuemus, quae ad ius publicum videntur pertinere: nam,ut frumentum populo,quod antea semis aeris ac trientibus in singulos modios dabatur, gratis daretur quam legem dc L. Saturninus in tribunatu ferre conatus erat. altera fuit de collegiis cstituendis, quae nouem ante an ni Caecilio si Marci, oram sublata fuerant: quibus alia quoque, quae antea non fuerant, Clodius adiunxit quod ei Cicero saepe in ora
tionibus exprobrat. Supersunt leges de iure
priuato quaru duo genera esse diximus,unum, carum , quae ad ius ciuile, alterum, quae ad cri-nain pertinent. De iure ciuili, quod ,ut ait tu η
107쪽
ROMANIS. Io Iriscosultus, de iure gentium quaedam detrahit, quaedam assuinit,lex erat de adoptionibus quae
ut curiata lege fierent,cautum erat licebat autem non patricio plebeium , sed plebeio patricium adoptare atque hoc in genere tria lex iubebat obseruari primum, ut is adoptaret, qui neque procreare iam liberos posset,&,cum potuisset, expertus esset alterum, ut tum generum ac dignitatis, tum sacrorum ratio haberetur, id est , ut ita fieret adoptio, ut ne quid aut de dignitate generum , aut de sacrorum religione minueretur tertium, ne qua omnino calumnia,ne qua fraus, ne quis dolus adhiberetur quae si seruarentur omnia, tum adoptionem recte fieri. nihil tamen horum in adoptione P. Clodiise uatum esse, arguit Cicero in oratione pro do mo suo: neque solum ob hanc caussam ait esse infirmam irritamque illam adoptionem,Verum etiam,qubd, cum curiata lex ferretur, tum seruatu de caelo sit quod cum fieret, neque legem ferri, neque omnino quidquam agi cum populo licebat.primum enim adoptandi caussas esse oportuit, de quibus pontifices iudices erant: deinde, si caussae probarentur, curiata lex fere batur 'uam qui ferret, is omnia seruare debebat, quae in caeteris legibus, ctim ferrentur, se uari mos fuit quod trunque significat Cicero in ea oratione,cum ait: tis adoptet,qui,quod natura iam assequi non potest, legitimo, pontificio iure quaerat itaque, quod est apud Co
108쪽
nelium Tacitum lib. v II. Lege curiata apud pontifices adoptio fiebat id ita est intelligeniadum,ut, nisi xlex ferretur. adoptandi caussas pontifices probassent,adoptio fieri non posse
set.Vtrunque vero separatim agebatur, cum de caussis pontifices cognoscerent , legem vero magistratus ferret Adoptantis autem aetatem XVII I. annis maiorem,quam eius, qui adoptaretur, esse oportere a Modestino scriptum est his verbis: Non latum cum quis adoptat, sed clam arrogat,maior esse debet eo,quem sibi per adoptionem, vel per arrogationem filium facit; sed utique plena pubertate, id est, x VIII. an nis,eum praecedere debet me testamentis c-ges multifuere quarum nominatur Voconia, Furia,Falcidia,Cornelia,Iunia,Velleia . Voconia, de mulierum haereditatibus inter secudum postremi Carthaginiense bellum ara Voconio Saxa Aricino tribuno pleb. suadente M. Catone censorio lata, sanxit hoc, ne quis haeredem relinqueret filiam supra HS X X V. M. nam
Dio lib. t v .ita scriptum reliquit Augustus quibusdam feminis tribuit,ut supra xxv. M. h redes esse possent licet hoc lex Voconia vetaret Haec, d Furia,Falcidia,Iunia, Velleia,tribuniciae fuere,Cornelia consularis,L. Syllae de Voconia diximus. Furia cauebatur, ut a Theo philo scriptum legimus, ne cui plus, quam M. nummum,legaretur: quod amplius legatum esses et,quadrupsum restitueretur Falcidia caueba-
109쪽
tur,ne cui plus liceret legare, quam dodrantem ex tota haereditate, id est, ut, siue unu baere in-lli tutus esset, siue plures,apud ipsum,eosve quarta par tantum remaneret meminit huius legis
Celsus,lib. xx II digestorum, his verbis: Cum de lege Falcidia quaeritur,lia redis probatio est, locum habere lege Falcidiam quod dum probare non potest,merito conden abitur. In Iunia Velleia hoc erat,vi,qui testametum facerer, Omnes eos virilis sexus necessario institueret haeredes,qui, cum nascerentur,haeredes ei futuri essent: eorumque in locum liberi succederet: qui nisi instituti essent, aut si ex hqredati, ad eXC-plum postumorum, essent, testamentum ne a teret. Cornelia falsum cstamentum facientibus poenam irrogabat: caque lege senatores soli tenebatur,ut in Suetonio legimus quod si quis in hostium potestate dcccssisset eius testamen tum perinde ex Cornelia cofirmabat, ac si,qui testamen tu illud fecisset, in hostium potestatem non peruenisset. testis Iulianus lib.x xv ILI. di gestorum. Testamenta porro lex infirmabat,irritaque prorsus iubebat esse . quς improba, inofficiosa, inhumana dicerentur, hoc est,quae con tra leges, merita,pietatem facta sint: ilcm illa, quae a V. testibus , iisque fide dignis , non essent obsignata quod adis II deinde testes, imperatorum aetate, translatum est atque horum generum caussas , de rescindendis confirmandisve testamentis,ai viris esse iudicatas, quod
110쪽
hastae iudicium dicebatur Cicero, Valeriusque declarant. Elia Sentia , quam iuriscon stulti nominat, non videtur ad nostrum institutum pertinere non enim stante republica, sed Augusti temporibus, a Sex. Clio, L. Sentio COS. lata est. veruntamen,quia spectat ad testameta,
quorum leges hoc in loco exponuntur, simul cum aliis eam legibus enumerare non alienum duximus. in ea scripta sunt haec ut unus modo haeres necessarius fieret: plures si fieret , irritum csset ne duo pluresve ex eadem caussa haeredes scripti essent qui primo loco esset nominatu S, hqros esset item, quibus de caussis manumitti
seruos placeret ne quis, licet ex tutoris auctori tale,posset manumittere, nisi caussam apud co-silium probaret: neve serui, in fraudem credito rum, aut libertate donarentur, aut haeredes instituerentur. postremo iubebat,ut, si esset donatio facta inter viruma uxorem, maritusque, re nondum tradita, vita excessisset, ne mulier rei
vindicationem post obitum mariti haberct, sed tantummodo exceptionem , si non possideret contra petitores. Haec de lege AElia Sentia, veterem fortas aliquam legem referentes, obseruauimus Ahavcro fuit Cha Sanctia, a Cicerone in Topicorum libris nominata quae assiduo vindice esse assiduum, id est, locupleti locupletem, iubebat pertinuit igitur ad iudicia. atque hac de lege nihil amplius, neque dela tonibus, neque de tempore, neque de senten-