장음표시 사용
151쪽
tabulas irrepserint; laic, qui nec utitur quidem illis,in quibus est scriptus, quod semper se He
racliessem esse voluit,reiicietur Lex quo primum de tempore,deinde de sententia legis Papis docemur: de tepore, latam Te post eam, qua ciuitas data est 'uam a Silvano carbone roga, tam ostendimus: de sententia, poenam esse irro gatam iis,qui dolo in tabulas municipiorum irrepsissent,ut ex eo , legis Plautiaea Papiriae beneficio, ciues Romani fierent. nam ascriptis, ut dixi iam , in foederatas ciuitates aditus ea lege in ciuitatem Romanam dabatur. Sed me rursus de Papiae legis tempore in dubium reuocat V lerius qui M. Perperna patre lege Papia damnatum , pristinas in sedes rediisse tradit, amissa ciuitate Romana, in quam contra leges irrepserat. quod si ita est .videtur Papia lex ante Silua-nim Carbonis tribunatum esse lata cum Perperna, cuius pater damnatus est, annis x .consulatum ante eorum tribunatu gesserit sed fortasse Valerius parum,eo quidem in loco,in tradenda veritate diligens.malo enim ab eo,quam a Cicerone, lissentire praesertim cum idem de Perpernae triumpho falsa narret qui Aristonia cum quidem vicit,triumphare tame morte praeuentus non potuit eumque honorem succes reius M. Aquillius tulit.quodVelleius&Iustinus significat nam Strabo tantu Perpernae mortem memorat,de triumpho verba non facit Vltima Iuliam nominaui: etsi neque a quo Iulio, neque
152쪽
quibus temporibus lata sit, facile est coniicere.
certe a C. Caesare,qui dictator fuit , non videtur esse lata. nam inter illius leges nominasset ea vel Suetonius, vel Plutarchus,vel Cicero ipse, vel aliquis omnino eorum,qui res Romanas literarum onumentis prodiderunt: cicero ita de ea meminit in oratione pro Balbo quasi de lege non proximis annis rogata . tribunicia quidem essen5 potuit: cum Iuli omnes patrici fuerint. quare aut praetoriam aut consularem fuisse necesse est . ego costularem puto potius, quam praetoriam: quia, cum ea lege socii sociatinis ciuitas sit data, magis ad consulem, quam ad praetorem, tanti momenti res videtur attinere crederem, Liuiam, esse reponendum: nisi eam legem, qua M. Livius Drusus Italicis populis ciuitatem
communicare voluit, perferri non potuisse ani maduerterC. Vt Omittam, quod etia si esset perlata, eo tamen S.C. quod L. Philippo consule referente factum est , cum reliquis omnibus iusidem legibus sublata esset. Maniliae legis mentio reperitur, de finibus per singulos arbitros rege-dis:& Mamilis, in eos quorum cosilio Iugurtha senatus decreta neglexisset, quique ab eo in legationibus , aut imperiis pecunias accepissent, qui clephantos , quique perfugas tradidis sent: item, qui de pace , aut bello cu hostibus pactiones fecissent. quam legem tulit C. Mamilius Limetanus tribunus pl. eamque Cicero in Bruto, Salustius in Iugurthino memorant sed in
153쪽
Salustio,pro Mamillus, Mamilitis, mendose legitur:&,pro Limetanus, Lemetan' habet enim argenteum nummum vir clarissimus, antiquitatis bene peritus, Andreas Lauretanus ita inscriptum, C. M A MI L. L UM E N. Lex Ateria pertinuit ad multas: cum alia , tu hoc sanxit, ut multarum dicendarum, non ,Vt ante,consulta duntaxat sed omnium esset magistratuum . hanc
legem Macellio ii modo Gellius ita scripsit, S ab iis qui Gelli testimonium secuti sunt falso
nominatam Aterina existimo.opinor enim Ateriam legem, no Aterinam,fuisse quam Sp. Tarpeius Motanus Capitolinus, S A. AteriUS COS. tulerint quod videtur confirmare Festus Pompeius qui de Tarpeia lege meminit his verbis, Posteaquam aere signato populus R. Vt coepit, Tarpeia lege cautum est , ut bos centussis , ouis
decusiis aestimaretur. quamTarpeiam FestuS,eadem Gellius Ateriam sic nim est legendum)appellat quod, cum a duobus eiusdem anni c5
sulibus esset lata utrius nomine vocaretur, nihil interesset. nec est ab re,ut id ita esse c5stet,ipsius Gelli verba recitare. sic enim lib. I. cap. I. scriptum reliquit. Timaeus in historiis, quas oratio ne Graeca de rebus populi R. composuit, de M. Varro in antiquitatibus rerum Romanaria acr-ram Italiam de Graeco vocabulo appellatam, scripserunt , cum boues Graeca veteri lingua ιφλοι vocitati sint; quorum in Italia magna copia fuerit , bucetaque in ea terra gigni,
154쪽
pascique solita sint complurima. coniectare autem ob eandem caussam possumus , quod Italia tunc esset armentosissima,multam quoque,quq appellatur suprema, institutam, in singulos dies duarum Ouium,triginta boum , pro copia sciliscet boum,proque ovium penuria. sed quoniam, cum eiusmodi multa pecoris, armentique a magistratibus dicta erat,abigebantur boues, oueseque alias preti parui,alias maioris, eaque re faciebat inaequalem multae punitionem iccirco postea lege Ateria constituti sunt in oves sua gulas aeris deni , in boves aeris centeni. Post hanc duas item de modo multarum leges esse latas,
utranque consulare, primo Meneniam Sextiam, deinde Papiriam Iuliam, ex Liuio, Festoque cognoscitur. Tres etiam de nummis segeS, Omnes, ut opinor, tribunicias , a Plinio video nomina ras, Papiriam de assibus,ut, qui unciales erant, semunciales fierent, Liuiam,vt octava aeris pars argento misceretur , Clodia,ut Victoriati, quod antea nummi genus, ex Illyrico aduectum,mercis loco habebatur, percussi, δί, quod indicat ipsum nomen, victoriae imagine signati , in sucssent. Atque ex his legibus licet coniicere, nouum nummum nisi lege nullima Rome esse percussum, aut in pondere, pretiove mutatum,ut claas ex librali factus cst duarum unciarum quod significat Plinius, cum ait Podus arris imminu tum primo Punico bello, cum a pensis Resp. nossessa cerct: constitutumque,ut asses sextatario
155쪽
ondere ferirentur . est enim sextans sexta pars ibrae idem lite de asse postea, primum unciali, deinde sena siciali facto, deque denario a decem assibus ad sexdecim, quinario a quin q, ad octo, sestertio a dupodio ac semisse ad quatuor deduino, videtur existimandum. Sempronia C.Gracchi, tribunicia, de frumento pauperibus semissibus& trientibus distribuendo, iubebat ut frumentum publice emeretur, singul1sque mensi
bus per singulas tribus vilissimo pretio plebi di
uideretur eratque locus Romae constitutus , in quo frumentu publicum asseruabatur una cum legibus frumentariis,qui diccbatur, Horrea Se pronia Fabia de sectatorum numero, Cincia de donis,& muneribus nominatur, illa contra am bitionem ,haec aduersus licentiam ac de Cincia
Liuius lib. x x x III I. Quid, inquit, legem inciam excitauit de donis, muneribus, nisi quia vectigalis iam, δ stipendiaria plebs esse senatui
coeperat: TacItus autem lib. XIII Patres legem Cinciam flagitant qua cauetur antiquitu S, nequis ob caussam orandam pecuniam, don timve accipiat.& infra eodem libro: Cincia lex aduersus eos, qui pretio caussas orauissent libro autex V. Oratorum licentia Cinciam rogarionem, candidatorum ambitus Iulias te aes magistratuum auaritia Calpurnia scita pepererunt. Privati sumptus non sunt ab iis, qui Reipub. praesunt, negligendi . domus enim exhauriuntur: de ex domibus ciuitas constat itaque valerela .iij.
156쪽
non potest,quasi corpus aliquod,membris male affectis. propterea leges sumptuariae multae ad coercedam luxuriam diuersis temporibus, omnes utilissimae lata sunt, ut d c modo supellectilis domesticς, funerum,cornarii, alioque de genere. Publium quidem Cornelium Rufinum, a quo L. Sylla dictator originem duxit, strenuum ducem,bis 5sulaturi dictatura functum, Plutarchus Gellius,& Valerius motum senatu narrant a censoribus C. Fabricio Lucino . Emilio Papo,quod eum comperissent argenti facti, hoc est vasorum argeteorum, sic enim Q u-cius,ut ait Vlpianus, definit decem pondo habere. Et desumptibus mulierum C. Oppius tribunus pl.tulit, ne qua mulier plus semuncia auri
haberet,neu vestimeto versicolori uteretur, neve iuncto vehiculo in urbe, oppidove aut pro 'pius inde M. passus,nisi sacrorum publicorum caussa veheretur. Fuit etiam lex Metilia, qua ratio poliendarum vestium fullonibus praescribebatur. De moderando autem funerum sumptu legem tulit Sylla dictator qui tamen in funere Metellae coniugis praescriptu sua lege modum trafgrcstiis est. De sumptibus in coenas tribunicia Corchi consulares,C. Fanij,T. Didij, P. Licini Crassi Diuitis, L. Corneli Syllae, M.AEmili Lepidi, rursus tribunicia it. Anti Rc-stionis,consularis C. Iuli Augusti.quibus de te gibus,videtur casubscribenda,qu. e scripta sunt apud Macrobium ut, quid singulta sanxeruat,
157쪽
cognoscatur . Prima,inquit,omnium de coenis lex ad populum Orchia peruenit quam tulit C.
Orchius tribunus pl. de senatus sentcntia,terito anno,quam Cato cestor fuerat cuius verba,quia prolixa sunt, praetereo. summa autem eiu pra 'scribebat numerum conuiuarum. haec est lex
Orchia, de qua Cato mox orationibus suis o ciferabatur, quod plures, quam praescripto eius
cauebatur,tum ad coenam vocarentur. UmqUCauctorem nouae legis aucta necessitas implora reo; post annum x x II. Fannia lex lata est,anno post Romam conditam, secundum Gelli opinionem, L x x xj I I. de hac lege Sammonicus Serenus ita refert Lex Fannia, sanctissimi Augustu,ingenti omnium ordinu consensu peruenit ad populum neque cam praetorCS, aut trI bunt,ut plerasq; alias, sed ex omni bonorum cO'silio S sententia ipsi consules pertulere cum Resp. ex luxuria couiuiorum maiora, quam re
di potest,detrimenta pateretur siquidem eo res redierat,vt gula illecti pleriq; ingenui pueri, pudicitiam, clibertatem suam venditarent plerique ex plebe Romana vino madidi in Comitium venirent, ebriide Rei p. salute consule,rent. Haec Sammonicus Fanniae legis seueritas
in eo superabat Orchiam legem , quod in superiore numerus tantummodo coenantium colit bebatur, licebatque secundum caminicuique bona sua inter paucos consumere Fania autem&stim tibus modii fecit assibus centu unde ala .iiq.
158쪽
Lucilio poeta, stiuitatis suae more,cetussis vocatur. Fanniam legem post annos deceri octo lex Didia consecuta est. iusseruda duplex fuit caussa,prima,& potissima,ut uniuersa Italia,n5 sola urbs , lege sumptuaria teneretur, Italis existimantibus Fanniam legem, novi se, sed inio los urbanos ciues esse conscriptam deinde, ut non soli, qui prandia coenasve maiore sumptu fecissent, sed etiam qui ad eas vocati essent, at que omnino interfuissent, poenis legis aeque tenerentur. Post Didiam Licinia lata est a P. Licinio Cras Diuite. cuius ferundae,probad que tantum studium ab optimatibus impensum est,
Vt S.C.iuberetur,ut ea tantummodo promulgata,prius quam trinundino confirmaretur, ita ab omnibus obseruaretur , quas iam populi sentcti comprobata lex vero haec,paucis mutatis, inplerisque cum Fannia congruit. in ea enim fere-da quaesta est noua legis auctoritas, exolescen te metu legis antiquioris. ita Hercules, ut de ipsis a I. tab. factum est,quarum ubi colemni antiquitas coepit eadem illa, quae illis legibus cauebantur, in alia latorum nomina transierunt.
sed legis Licinia sumnia,ut calendis, noni S, nudinis Romanis cuique in dies singulos x x. duntaxat asses edundi caussa consumere liceret: caeteris vero diebus , qui excepti non essent, ne amplius apponeretur,quam carnis aridipondo tria, falsamentorum pondo Secuta est, non
ita multis post annis , lex Cornelia δε ipsa
159쪽
sumptuaria . quam tulit L. Cornelius S3lla dictator: in qua non conuiuiorum magnificetia prohibita est,nec uiae modus factus,verum minora pretia rebus imposita, quibus rebus diiboni,quamque exquisistis, pene incognitis generibus deliciarua quos illic pisces, quasque offulas nommat Sylla mortuo, Lepidus consulte gem tulit de ipse cibariam. Cato enim sumptuarias leges cibarias appellat. Dehinc, paucis interiectis annis, alia lex peruenit ad populum, ferente Antio Restione quam legem,quamuis esset optima,obstinatio tamen luxuriς, ωvitio rum firma concordia, nullo abrogante, irritam fecit illud tamen memorabile de Restione,latore ipsius legis, sertur, eum, quoad vixit, foris fiostea non coenasse ne testis fieret contemptae egis,quam ipse bono publico pertulisset. Sub liciam hic leges aliquot ex X LI. tab.quq sunt de iure ciuili, sumpta a Cicerone, Liuio, Gellio, Valerio limio, Seneca, Festo, Quinctiliano, Dionysio, atque illam primum, ei legi admodus milem, quam Romulus tulit, ut parentibus liberos ter vendendi ius atque potestas esset , statuque liberos etiam possent venundare. Alia fuit item, I 1. tab Si furiosus existet,agnatorii, gentiluimque in eo , pecuniave eius potestas
esto. Nec ab hac lege abhorret illa,& ipfax II. tab qua prodigo bonis interdicebatur , utique
in agnatorum curatione esset,cogebatur Ahale fuit x II tab. vi,si quis reus in agendo plus
160쪽
petiisset, caussa caderet. Item alia Si quis in ius
vocatur si morbus, aevitasve vitium est ; qui inius vocabit, tumetum dat, si nolet, arceram ne sternito. Ad iudicia pertinet ea, quae sanxit,ut vindicia secundum libertatem darentur. Nec
minus ea, in qua, tu edae fidei caussa scripta sunt haec: Eris cofessi, rebiisque iure iudicatis, ex X. dies iusti sunto post cinde manus iniectioc sto: in ius ducito ni iudicatum faxit , aut quis
fir eo in iure vindex sit, sic enim apud Gel
ium lib. X. cap. I. legitur secum ducito,Vincito, aut neruo, aut compedibus, x V pondo ne minore; aut, si volet, maiore uacito si volet,
suo vivito ni suo vivit, qui eum vinctum habebit, libras farris in dies dat, si volet,plus dato. erat autem ius interea paciscendi ac, nisi pacti forent, habebatur in vinculis dies cx. inter eos dies, trinis nundinis continuis ad praetorem in Comitium producebantur quantique iudicati essent,praedicabatur quod si plures essent, quibus reus csset iudicatus: lex ita loquebatur: Tertiis nundinis partes siccanto si plus miniisve secuerint, sine fraude esto Ciuilis humanitatis atque clementia videtur lex illa, LI. tab. quam x.viri tulerunt, ut vicinos ad societatem magis allicerent: que fuit huiusmodi Sanatibus idem iuris esto, quod fortibus. Et ad ius comune spectauit illa item, I . t ab ut ii quis septe in con finio poneret, terminum non excederet, si mu'rum,pedem relinqueret; si domum,pedes duos ,