장음표시 사용
171쪽
debeat quare unum ponam,ctsi minime nece Lfarium . Damnatis de ambitu, aqua S igni per .ann OS tantum interdicebatur quod ante demonstraui. at damnatis de corrupto iudicio, in uniuersum vitae tempus quod ex oratione pro Cluentio licet coniicere cuius in extremo, periturum extra patriam Cluentium, si damnatus
erit,his verbis significat Quid erit profectum, nisi ut huius ex mediis mortis insidiis vita ad luctum reseruata,mors sepulchro patris priuata esse videatur Ac de duobus exiliis,voluntario, ac legitimo stru fuerit grauius, venit in mentem quaeri posse. legitimum existim, primum, quod eos, quibus aqua: igni interdictum est, recipi tecto intra spatium interdictum leges vetant: quod iis non coligit, qui sua sponte in exilium profugeriit deinde,quod ,ut ego arbitror, aliquanto turpius est, exulare legibus eiectum,
quam,exulare non eiectum elicitur enim ciui
tale, cui aqua ec ignis interdicitur qui vero sua voluntate discedit, non is ciuitate pellitur, sed eam ipse deserit, ac relinquit huc adde, quod, quibus interdicitur , ij senatores postea non sunt: eos legi suo loco a censore in senatum leges prohibent: quibus vero non interdicitur,
ij, etiamsi urbe carent, senatores tamen sunt. hoc ex oratione pro domo didicimus in qua haec sunt,Ne tum quidem,cum aberam, negare poteras esse me senatorem ubi enim tuleras, ut
172쪽
chus de P. Popillio, Saturninus de Metello tualit. homines seditiosissimi de optimis,ac fortissimis ciuibus, non ut es et interdictum, quod ferri non poterat, tulerunt, sed ut interdiceretur. ubi cauisti, ne meo me loco censor in senatum legeret quod de omnibus, etiam quibus damnatis interdictum est, scriptum est in legiobus. Ergo, chim de poenis capitalibus loquimur, aut exilium inter eas numerandum non
est,quod lex nulla, nullum ob malenectum, irrogabat aut eo de exilio dicendum, quod ,etsi
non nominaretur,necessario tamen, cum damnatis interdiceretur aqua igni, consequebatur. Capitalia vero crimina publicis iudiciis omnia cognoscebantur: non item publica iudi ci de capitalibus omnia criminibus fiebant. nam, ut Instit. lib. III I. traditum est , si quam infamiam irrogabat publica iudicia cum damno pecuniario, publica quidem erant, non tamen capitalia. quod quidem si de caussis publicis,in quibus cum detrimento rei familiaris fama iactura coniungeretur, verum est multo magis de priuatis de hoc ipsum declarat Cicero sitis aperte in pistola ad Paetum, his verbis:
Iudicia non solemus omnia tractare Uno modo. priuatas caussas,&ias tenues,agimus subtilius: capitis, aut famae, scilicet ornatius seiun
xit enim a caussis capitalibus caussas famae, siue publicas , siue priuatas. Sed ipse me in dubita tione revoco. si ausi famς,capitales non sunt:
173쪽
cur Quinctis caussam, quae famae est, capitalem Cicero significat 'ait enim in exordio. Quid hoc iniquius,aut indignius, quam me, qui caput almterius, famam, fortunasque defendam , priore loco caussam dicere δ 1nfra. Clamabat Quinctius sese iccirco nolle satis dare, ne videretur iudicasse, bona sua ex di isto possessa esse sponsionem porro si istiusmodi faceret, se, id quod
nunc euenit, de capite suo priore loco caussam esse dicturu. in extrema oratione, Horribile est, caussam capitis dicereri horribilius, priore loco dicere sane non leuiter aliquandiu haec me loca, sialia huiusmodi in ea oratione perturbarunt, eoque magis , quod caussa Quinctij ad
recuperatorem agitur .ex quo sequitur, ut priuata sit recuperatores enim, c. viri, arbitri iudices sunt, liceat h1c arbitros inter dices, Vocabulo minime proprio, nominare ciuilibus in controuersiis ab urbano praetor dati .caus. sam porro capitalem ad recuperatorem agi, ita mihi absurdum, ita non ration consentaneum
videbatur,ut persuaderi nullo modo posset sed nimirum, ut saepe distinctione veritas illucessit, fortasset hic idem potest euenire cogitaui, nunquid, caussam esse capitalem, S , agi de capite, siue,capitis esse caussam, idem sit. 115 enim dubito, quin, caussae capitales quae Vocantur, eaedem caussae capitis vocari omnes possint: quς vero capitis,fortasse non omnes item capitales.
nam caussa capitis Quinctiana dicitur quam l. iiij.
174쪽
tamen nullo modo capitalem fuisse concedo cum in ea neque de libertate, neque de ciuitate adimenda,quae capitalia fuisse iudicia notu est,
agatur. caussa Mancini, quem, ut Cicero,&alij prodiderunt, patrepatrato e S.C.Numantinis deditu, Numantini non receperunt,caus
sa quidem capitis est, agitur enim in ea de ciui
tate, delibertate, de capite capitalis tamen non est. in capitalibus enim quaeritur de crimine,& damnatos diminutio capitis ex iudicum sententia sequitum in aliis autem capitis caussis agitur quidem de capite , non tamen quaeritur de crimine capitisque diminutio vel nulla sequitur, ut in caussa Quinctis,uel, si sequitur,ut in caussa Mancini, non sequitur uti poena a iudicibus i rogata, sed ideo sequitur, quia is, qui iam dedi,
luxerat eX S.C. Numantinis, capite fuisse diminutus ostenditur ita ut iudex non iudicet, sit, necne,capite minuendus: quod fit in caussis capitalibus, sedi fueritne antea, an non fuerit, capite diminutus: Iatus hominis non tu mutatur Ad, qualis sit, cognoscitur itaque, clim deco dixit Cicero lib. I. de oratore, Quam possumuS reperire ex omnibus rebus ciuilibus caustfam,cotentionemque maiore quam de ordine, de ciuitate,de libertate,de capite hominis consularis crimen nullum significauit, cuius criminis caussa vocatus in iudicium Mancinus, periculuna amittenda ciuitatis, aut libertatis in
uo iudicio subire sed facultatem iudicibus
175쪽
cognoscendi,ac statuendi datam intellexit, eas ne res aeque Mancinus possideret, atque anteaquam a patrepatrato esset deditus,an vero,quia ceditus esset, amississet, etiam si receptus a Numantinis non esset quare capitalis caussa non fuit actum tamen esse de capite,ob eam, quam exposui,caussam recte Cicero dixit. At,quod ad Mancini caussam attinet,ferri potest.extat enim ratio, cur, in ea de capite agi, dicatur in caussa vero Quinctij, in qua nullo modo neque de ciuitate, neque de libertate agebatur, mentio capitis unde ductaὶ an ex eo, quia caput pro existiamatione usurpari posse videaturξ repugnat vetus loquendi consuetudo: nec huius generis exempla licet inuenire. potius igitur,exoratoris lice tia,crediderim ut exaggeretur res,ad inuidiam aduersiis Nevium ex eius crudelitate, domisericordiam erga Quinctium ex eius periculo qu rendam atque hoc eo magis constat, quod Cicero nec in eo vere ac proprie loquitur, cu eam vocat accusationem, quae sponsi caussa est nec, cum ait, Quem nunc interficere nefarie cupis:
quandoquidem ciuibus Romanis eripi nullo crimine vita posset caussam vero non esse capi talem, propriis verbis ipse clare demonstratineo loco:Iudiciu C. Aquilli, non de re pecunia-xia,sed de fama, fortunisque P. Quinctiivides. cum dixit: Hortensius partes accusatoris obtinet oratorie loquitur nec enim revera accusabat Hortesius,sed accusare videbatur nec est,
176쪽
nisi capitalibus in caussis, accusator Redeo vnde diuerti. Publicorum criminum alia capitalia,alia non capitalia quodque notandum magis est, ne maiestatis quidem iudicium capitale semper fuit,cum tamen publicum semper esset. nam Claudiae Vestalis, Apph Caeci filiae, C.Fundanius, at Sempronius aediles pl. quod populo R. calamitatem esset imprecita, multa dixerunt aeris grauis x x V millia quae capitalis poena noluit iudicium aute illud de publicum fuisse, inde patet,qubd ad populum factum est; idque etiam Ateius Capito propterea inter publica iudicia retulit; δ maiestatis nomine notatum, Suetonius in Tiberio signiscat his verbis: Claudia nouo more iudicium maiestatis apud populum mulier subiit, qudd in conserta
multitudine, aegre procedente carpento palam optauerit,ut frater suus Pulcher reuiuisceret,atque iterum classem amitteret, quo minor turba
Romae foret. Publica erant capitalia, incestus, maiest as,repetundae,vis publica duplex ea,quae in Rempublicam, ac magistratus inferebatur, de qua lex Lutatia fuit, ea,quae in priuatos ciues,de qua Plotia, S aliae leges tum,peculatus, de residuis,inter sicarios, paricidium,veneficiti, ambitus, pecuniae ob iudicandum captae, adulterium, te falsis, de plagiariis, de tutorum fraude, te famosis libellis, de surto, clandestina coi tio. quibus de criminibus aut ad praetorem, aut ad iudicem quaestionis, aut ad populum notio
177쪽
pertinebat. de maiestate, perduellione X cepto, de vi, de repeti indis, de crimine inter sicarios, de ambitu praetor quaerebat de incestu, δ perduellione populus, sed tributis comitiis deincestu , tribuno pl. populum per tribus in forum cogente , centuriatis autem de perduellione, cuin campum consul centuriatim populum aduocasset de veneficio autem: praetor , qui iudex quaestionis idem dicebatur, iudex quaestionis, etiam si praetor non esset, cognoscebat. Pre tores, quae cuiusque futura esset quaestio , ante sertiebantur: ut deinde singulis de criminibus singuli, prout sors tulisset, cum consilio quaere rent. etsi de crimine inter sicarios, cum in iudi- .cium quandoque ita multi vocarentur, Ut prae' tor unus minime susticeret , non unus, sed duo praetores cognoscebant quod in oratione pro Cluentio animaduertimus . idemquc eandem ob caussam in aliis criminibus interdum esse δε- etum, licet existimare non unquam etiam, dic mdicente aliquo tribuno pl. qui cogendi ad iudicium populi ius habebat, non praetor, sed populus ipse de maiestate quaestionem exercebat. itaque Cn. Domitius tribunus pl. is , qui cu .Cassio postea consul fuit, accusauit M. Silanu, qud liniussi populi bellum cum Cimbris consul gensisse .cum in eo bello graues ob eam causs:uri calamitates acceptas esse diceret qua de re sit fragium tribus tulerunt. Quod autem dixi,praetores de criminibus quaesiisse onum excipio
178쪽
praetore urb. qui nullo de crimine publico quae rebat itaque nec quaesitor dicebatur: tantum, ciuilibus controuersiis ad eum delatis,ius dicebat, hoc est iudices, iudiciiformulam, quam sequerentur, dabat nec enim praetor ipse iudicare solitus erat, sed , cum iudices, ab ipso dati, dc controuersia cognouissent, ac iudicassent, exequebatur . est igitur aliud, ius dicere aliud,
iudicare: contra quam,qui veterum iurisconsultorum libros ignorant, opinantur. dc, quemadmodu ciuilibus in rebus praetor non cognoscit,
neque iudicat,sed ius dicit sic, qui ab ipse iudices dati sunt,non ius dicunt, sed cognoscunt, ac iudicant. hinc recuperatores, hinc C. viri, hinc arbitri,quos praetor dabat,ut iudicarent atque hoci Cicero iudicauit in epistola ad Qu. Fratrem. Praetor,inquit,solet iudicare,deberi quaedam tamen erant , in quibus non modo non iudicabat, verum nec ius dicebat praetor urb. sed, omissa iurisdictione, imperio praetorio exequebatur: ut, cum bonorum possessionem secundutabulas, aut contra tabulas dabat: item, cum restituebat in integrum:& huius generis non nulla. Porrbi, cuius praetoris erat uirisdictio,eius,5 erat quaestio publica neque, cuius quaestio publica, eius iurisdictio unus tamen de toto praetorum collegio, qui erant omnes octo, iuris
dicendi, qu rendi potestatem habebatbs, qui
praetor inter peregrinos vocabatur nam δί ius
inter peregrinos ab eo dictum, satis constat δα
179쪽
u situm, ciorum,hoc est peregrinor caussa, repetundis, Pedianus demonstrat in orationis commentario aduersus competitores. Nuc,
quae diuersis temporibus leges ad ea, quς nominauimus,crimina vindicanda, peccandique licentiam reprimendam rogata sunt , eas ostendemus.&, quoniam inter publica primum locum obtinet religio: de incestu, quae in sacram personam sacrove in loco commissa libido fuit, ante omnia est agendum Incestus ita graue crimen ducebatur , ut, cum P. Clodius Bonae deae ccrimoniasin sacra libidinis caussa polluisset,s.C. factum sit, ut populus de re cognosceret. quo licet coniicere,quaestionem de incestu non esse legibus pr tori demandatam quod eo magis opinamur, quia legimus apud Pedianum,de
M. Emilio Scauro,qui princeps senatus fuit,di minutet ac neglectς religionis reo, comitiis tributis , accusante tribuno pl. Cn. Domitio , esse quaesitum Lex illa fuit seuerissima, quae virginem Vestalem,si stuprum commisisset, ad portam Collinam defodi vivam iubebat . quam legem Numa Pompilius, Romanorum II reX, qui Vestalium virginum facerdotium Romae instituit,ab Albanis transtulit. illi enim Vestales virgines,in stupro deprehensas , virgis ad mortem caedebant Numa vero mortem quidemi ipse poenam esse voluit. sed cruoris expertem: vi vivae sepultae, diem suum miserrimis in tenebris obiret. Nec dubito,quin Mis,qui stuprum
180쪽
cum Vestali commisisset morte poenas lueret: ut in pari scelere pari supplicio punirentur.Possem alia non pauca aduersus religionem crimi na subiugere: sed locus hic non est agitur enim de capitalibus: ea porro capitalia non sunt: ut, si quis auguri non paruerit, aut inaugurato quid fecerit: si quis deos patrios alieno ritu , aut nouos separatim coluerit: si quis loca sacra priuata fecerit: si quis in deos, aut de diis nefarie atque impie locutus crit: si quis sacrum,aut in loco sacro surripuerit: si quis sacra personam, aut profanam in loco sacro percusserit:& illa duo,quo rum alterum apud Paulum urisconsultum , alterum apud Vlpianum legimus si quis alicuius numinis superstitione leues mentes terruerit: si quis illicitam diuinationem pollicitus erit. De maiestates, nisi si aut perduellionis caussa esset,
aut tribunus aedilisve pl. accusaret, quaestionem praetor, is, cui obuenisset ea quaestio, exercebat. quod ex Pediano, qui C. Cornelium apud P. Cassium prς torem de maiestate reum ait esse factum satis liquet. interdum tamen capitale non fuisse crimen de maiestate , supra domostratum cst. Quot autem modis maiestas laederetur, non omnino fortasse sed magna tamen ex parte, topinor, exponemus .L fa maiestas iudicatur,ubi quid in populum, aut in magistratus,personam-tie principis commissum est in populum visi quis exercitum hostibus tradidit 4 exercitum solicitauit, delectumve iniussu populi aut sena-