장음표시 사용
41쪽
sanxit. Hic leeis Titia dc Corneliae, a duobus fortasse tribunis pl. latς, nam & plebeis Corneli fuerunt subiungenda mentio est,quae sanxit, ne quis in pecuniam luderet, sponsionemque
eius rei ergo faceret, nisi si certaretur disco, pi- love iaciendo,currendo, aliendo,ludendo,pu gnando: quae virtutis caussa fiebant. hanc legem Vtrum reip. an imperatorum temporibus latam existimem,compertum non habeo. mentionem
video fieri apud iurisconsultos. Nec omittendum illud, quod pertinere videtur ad ludos, histrionum licentiam repressam esse lege qua de re is,qui libros rhetoricorum scripsit ad Heren
nium, atque etiam Suetonius meminit. Non
est,opinor, a legibus de religione lex illa seiungenda quam vetustam fuisse Liuius asserit, priscis literis, verbisque scriptam uet, qui praetor
maximus esset, idibus Sept. clauum pangeret. cuius religionis seruandae gratia creatum esse dictatorem, idem Liuius ait, L. Manlium Imperiosum, ab eoque clauum csse fixum dextro a teri dis Iotiis optimi maxunt,ea parte,qua Mineruae templum fuit: Maddit,cum clauum,quia rarae primis urbis temporibus erant literae, notam numeri annorum fuisse credi: eoque i neruae templo dicatam legem , quia numerus
Mineruae inuentum esset cana autem caerimoniam, cum per aliquot annos fuisset intermissa, ideo esse renouatam, ut pestilentia sedaretur.
42쪽
seniores praedicabant. Post res diuinas humanae sequuntur:& inter humanas primum dignitatis locum obtinet magistratus . itaque ordo postulat, ur,quae leges de iis latae sunt, eas hic exponamus. Prima fuit, ut opinor, haec, ut de senatu, id est de patriciis familiis, omnes magistratus crearentur: idque a Romulo institutu reliqui dein de reges obseruartit hanc autem legem,Vi putauerim,comitiis curiatis, ut reliquas, a Romulo esse latas.quippe quae aduersus plebis voluntatem res esset, eam rem cur ipsus plebis iudicio potestatiquc committeret sanxit igitur
hoc regio iure,publicisque tabulis consignauit, obseruari pro lege voluit.quod perspicue demonstrat Dionysius lib. I. chim ait Romulum de muneribus patriciorum S plebeiorum lege sanxisse, ut patrici sacra curarent, magistratus gererent,ius diceret: plebeii,quia rudes inopes . que essent, agros colerent, quaestuariisque artibus operam darent Temperamentum illud a meia,quo ciuitatum concordia, id est salus ipsa, custoditur,maxime quaesitiit nam, ne nimis inordinem patricium videretur esse propesus, datum aliquid populo voluit, , ut is suis suffragiis magistratus crearet, leges scisceret,bella decerneret, curiatis comitiis tulit . Duumviros
quoque,qui perditellionem iudicaret, ita creari ius it, ut ad populit prouocatio esset qua ipsa delegeac infra mentio fiet inter eas,quq ad crimina capitalia pertinent nec tamen hic, cum ad
43쪽
duumviros, hoc est ad magistratum pertineat, Omittendam putauimus. Eiusdem lege creauit populus tribunum Celerum,qui equitibus prς- erat,ic veluti secundum locum, ut ait Pomponius iurisconsultus,a regibus obtinebat. quo innumero fuit L. Iunius Brutus , ille reges eiiciendi, S inducendi; libertatis auctor Creatos etiam, regnante Romulo, quaestores, Ulpianus prodidit a Iunio Gracchano traditum in is libris, quos de potestatib inscripsit idem tamen haec subiugii: Sicut dubium est,an, Romulo δίNuma regnantibus , quaestor fuerit ita, Tullo Hostilio rege,quaestores fuisse certu est. Tane crebrior opinio est,Tullum Hostilium primum in remp. quaestores induxisse Legem alia prae terea in regno Romano de magistratibus non video nominari. Regibus pulsis,prima de magistratibus ex fuit,quam L. Iunius Brutus tulit, ut singulis annis bini consules, regia potestate,
crearentur,usque primum creandis centuriata
comitia ab interrege,ut ait Dionysius,haberenturta quae tamen praefecto urbis esse habita, Liuius tradit sic enim lib. I. scripsit, in extremo: Duo consules inde comitiis centuriatis a praeis
secto urbis ex commentariis Ser. Tulli creati sunt in quo videtur illi esse cum Dionysio controuersia:quae tamen nulla est. nam ab in te rege, a prςfecto simul urbis habita sunt ea comitia, quibus primi cosules creati sunt, cum iis praefuerit Sp. Lucretius Tricipitinus, Lucretiae c.iij.
44쪽
pater qui erat idem interrex,idem urbis praese eius: interrex,qubd eum senatus habendis con sularibus comitiis,Bruto referete,creas Et prae
fectus, quod ei Tarquinius, ad bellum profici
scens,curam urbis mandauerat. Vtrunqlle enim
scriptum est apud Dionysium aut igitur a prae fecto urbis Lucretio creati consules sunt, Vt ab interrege, non ut ab urbis praefecto, aut etiam, quod, qui interrex esset,idem ir fectus urbis vocari posset urbis enim curam gerebat inter rex;quia tunc, urbanas res qui curaret, magistharus omnino nullus esset. Post hanc legem duae sequuntur proximae, a P. Valerio consule, Bruti collega,latae,quibus plebis potestas aucta senatus δc magistratuum imminuta est irimhim, ut magistratum nemo caperet, nisi qui a populo imperium acciperet si quis aliter fecisset,capitali poena puniretur, qui eum occidisset, elim pune esset: deinde,ut aduersus magistratu pro uocatio ad populu esset, neve quis magistratus
ciuem Romanum aduersus prouocatione Cr-berare,aut necare vellet. quam legem ceturiatis
comitiis essentam, Valerius tradidit lib. I ii. Pro patriciis ea fuit, quae, ut opinor, T. Lartio Flauo I I. Cloelio Ci s. lata est, de dictatore sine prouocatione creando, it de consularibus legeretur. fuit autem haec lex ideo pro patriciis,quia, cum creari dictatorem de consula ribus iuberet,sequebatur,ut de patriciis creare tur consules enim tunc, ter annos deinde
45쪽
multos, patrici ni erunt: nec prius de patriciis legi dictator desiit, quam creari duo consules patrici desierunt non enim cosul patricius dictatorem quequam de plebe dixisset,itaque qui primus de plebe dictator fuit, C. Martius Rutilus,is a M. Popillio Laenate consule plebeio dictus est cum ita casus tulisset,ut aduersus Etrusci belli terrore dictator dicendus esset,nec nisi a consule plebeio dic posset quia consul alter patricius M. Fabius Ambustus bello retineretur.ita comunicata plebi dictatura, anno ab urbe condita imam idque cotra Veterem consuetudine, non tamen contra legem factum est.
non enim lex dictatore de plebe fieri vetuerat, sed de consularibus iusserat. at C. Martius con sularis.fatisfecit igitur legi Popillius, cum consularem homine dictatorem dixit,patriciis non satisfecit,quia consulare de plebe dixit, chimi mnes antea de patriciis dicere cosueuissent. Eadem fortasse lege sancilli est, legem certe, quae hoc sanxerit, nominat Plutarchus in Fabio nedictator equo posset uti idque vel ob eam caussam,quod ,chim plus inesse roboris in pedestribus copiis putaretur, propterea in legione pe
manere, nec loci deserere deberet imperator, Vel quod,chim ad alia omnia dictatoris esset singulari potestas,in hoc uno voluer ut cum populo inferiore videri. senatus tamen petent Fabio
Maxuno Verrucoso contra vetere legem con
46쪽
Virtuti,ac tepori, cum,caesis ad Cannas Romanis,iri uno Fabio, dictatore creato, melioris fortunae spes reposita videretur. Illa pro plebe aduersus patricios fuit,quq in Sacro mole lata est, Sacratς nomen accepit,ut plebi sui magistratus es sent,iique sacrosancti quibus auxili latio aduersus consules esset neve cui patrum capere eu magistratu liceret qua lege tribuni pl. quin
que primi creat sunt: nec tamen, Vtrum Vna ta-
tum lex,an plures in Sacro mole latae sint, satis costat. Liuius mionysius,ubi rem ipsam narrant,Vnam nominat.sed Liuius alibi non semel, Sacratae leges,dixit Cicero quoque de prouinciis costularibus, Si patricius,inquit,tribunus pl. fuerit, contra leges sacratas esse. pro domo sua: Vetant leges Sacratae priuatis hominibus leges irrogari. in ea,quae integra non extat, pro C. Cornelio: Tanta in illis virtus fuit,ut an no post reges exactos, va propter nimiam domminationem potentium, secederent , leges Sacratas ipsi sibi constituerent quibus locis non de una lege, sed de pluribus accipiendum videtur quod si unam omnino lege velimus fuisse,&,recte tamen dictum utroque numero, defendere ratione afferemus hanc, unam legem dici,
quia re Vera Vna sit: plures, quia pluribus partibus, eodem tamen spectantibus , constet quomodo XII. tab.&legem,& leges appellari videmus. Sequitur lex a Publilio,& Laetorio tri
bunis pl. lata, ut plebei magistratus tributis
47쪽
comitiis fierent, qui curiatis antea fieri solebat. Tum illa lex, qua, ut x tribuni pl. crearentur,
bini e singulis classibus, anno a primis tribunis
pl. x x V .cautum est. Alia lex fuit,qua, Dionysio teste,cauebatur, nequis,tribuno apud populum concionante,aliquid contra diceret,vel dicetem interpellaret, si quis fecisset, vades tribunis daret, poenamque a tribunis impositam solueret qui vades non dedisset, morte punire tur bona eius facra essent, de poenis aute ipsis
populus iudicaret. Et quonia Atini,plebisciti,
quod ad tribunatum pl. pertinuit, mentionem a Gellio fieri video, quaenam eius fuerit sententia, quaerendum videtur. Ego sic existimo, tribunos pl. ante Atinium plebiscitum partim senatores fuisse, alios non fuisse quod scilicet liberum esset populo R. tribunatum l. mandare cui vellet Atinius, quo modo quidem mihi via detur, nec ademit hanc libertatem plebi RΟ-manae,&auxit potestatis tribunitia dignitate. tulit enim, non, ne quis, nisi iam senator, triabunus fieri posset, plebis enim libertatem huiusmodi rogatione minuisset, neque id plebes ullo modo sciuisset verum,ut quem tribunum pl. creasset,is hoc ipso in posterum senator esset. atque hanc esse Gelli verborum sententia crediderim, chim ait libro, I v. tribunis l. sen tu habendi ius fuisse, quanquam senatores 5 essent ante Atinium plebiscitum hoc etiam equodam Suetonu loco suspicamur.nam in Au-
48쪽
gusto,Comitiis,inquit, tribunitiis, si candidati
senatores deessent, ex equitibus R. creauit ex
quo sequitur, no licuisse ante equitibus R.tritabunatum petere multo igitur minus tertio ordini, iis, qui de plebe dicebantur,qui nec equites, nec senatores erant quin, primis tempori bus, tantum abest, ut ex senatu tribuni pl. crearentur, ut ob eam ipsam caussam instituti sint, ne senatus aduersus plebem crudelius, aut ar-
Iogantius agerct ideoque ex ipsa plebe per arinos multos creati sunt postea coepere equii xs quoque Romani, ac senatores tribunatum pl. petere. Nec multo post .viri, sine prouocatione creati, X LI. tab leges condidere, comitiis. que ceturiatis pertulere quibus in legibus cum alia multa prudenter ad temperandam ciuita tem tum de magistratibus multa sincita esse, credibile est . . virortim imperio finito, cum tribuni pl. creati essent, quos x. viri simul cum prouocatione sustulerant, quae firmissima plebi auxilia. tanquam duae tueda libertatis arces fuerat, tribunatu inito, sine ulla mora M. Duilius de consulibus cum prouocatione creandis rogationem pertulit quam ipsam multo ante P. Valerius consul, ut diximus, tulerat sed ,intermissam,&quasi sublatam x virorum magistratu, Duilius renouauit, aucta opino , aliqua re, grauiori iure confirmatam sicuti Maliae leges naultae diuersis temporibus plures latores habuere, cum vetus lex noua lege vel corrige
49쪽
retur vel, ut tempus, moresque ferebant, aliis cautionibus adiectis, augeretur hinc de communi omnium Quiritium iure leges, primum Valeriari Horatia, deinde Publilia, postremo Hortensa, prima duorum consulti reliquae duς dictatorum . hinc sumptuariae, vel, ut Cato cen- sorius, appellabat, cibariae, Orchia, Fannia, Di.dsa, Licinia, similia, Antia hinc de ambitu Petilia, Corneli ad Baebia, Calpurnia, Tullia, Iulia quae non ideo alia post aliam latae sunt, ut priorem legem posterio abrogaret: sed, ut dixi, vel ut corrigeretur aliquid ,vel ut nouum ita S,v-tile ciuitati, scisceretur, velit, moribus ad deteriora quotidie magis inclinantibus,poena grauior irrogaretur quod libro 11. de ossiciis Ci- 'cero significat his verbis: Nondum centum, cdecem anni sunt, chim de pecuniis repetundis a L. Pisone lata est lex, nulla antea cum suisset. at vero postea tot leges,& proximς quaeque duriores caussam porro iuris eadem de re constituendi hanc video fuisse,ut antiquae legi, iam vetustate senescenti, noua subueniret. quod in lege Licinia de sumptibus quae fere idem, quod Fannia, sanxit, quaesitum esse, in Macrobio legimus, Sat. lib. III atque hoc ipsum de xa I. tab euenisse dem tradit quarum ubi contem
ni coepit antiquitas, eadem illa,quae illis legibus
cauebatur in ahalatorum nomina transierunt.
Retulit igitur Duilius, quod ante latu erat: dc, quod Duilius retulit, id eodem anno lege lata
50쪽
L. Valerius 8 M. Horatius coss. non cos rina runt modo, sed auaecrunt etiam nouo iure adscripto, cum ille de prouocatione a consulibus tantum, hi de prouocatione ab omni magistratu, quicunque crearetur, lege sanxerint qui δίaliam legem, qua veterem illam Sacratam confirmarunt, tulerunt,ut sacrosancta essent tribunorum I corpora, cuius rei prope iam extincta memoria erat, religione etiam ad lege adiecca,c rimoniis quibusdam ex magno interuallo relatis eademque lege cautum est , ut qui aedilibus, iudicibus, x viris nocuisset, citis caput Ioui sacrum esset sed horum consulam prima lex ea fuit, quae tribunorum pla potestatem quam maxime auxit, quam tulere ceturiatis comitiis, ut, quod tribuni pl. ius issent,populum teneret: quod ante veluti in controuerso iure fuisse , de Liuius ait, δί Dionysius confirmat cur autem controuersum fuerit, Liuius non exponit , sed Dionysius subobscure significat, qui , cum e ge centuriatis comitiis lata populus omnis teneretur, tributis vero comitiis latam plebeistatum seruarent, plebs eandem esse coditionem in utrisque legibus volebat,ut,quemadmodum centuriatis comitiis ubi plus patrici possent, latas leges plebei obseruarent , item e 1ure,
quod tributis comitiis sincitum esset,in quibus plebeiipatriciis suffragio praestabat, patriclitenerentur. Eodem anno idem Duilius plebem rogauit,plebesque ciuit,qui plebe sine tribunis