Tractatus scholasticus De libero arbitrio. Authore R.P. Martino Becano Societatis Iesu, S.S. theologiae doctore et professore ordinario

131쪽

tuit,ergo in limiae Virtutis non est.Ter

tia i Quadd pus ex nihilo Creat Angelum vcl animam rationalem, si id li- ere non facit, debet esse aliqua necessitas, vel ex parte Dei, vel ex partCAngeli dc animae rati alis. Non ex

parto Dei, quia Deus ante hunc mu dum conditum , non creauit Ange-tim aut animam; & interea mutatissnon est: ergo si tunc non erat in illo

necessitas Creandi, neq;nunc erit. Nec ex parte Angeli aut animae, quia nec ita, nec anima, quam Crea est 'Deo jmponere necessiti,

anima libere a Deo producitur. Qua ta ; Nomo potest suis viribus saluari, sed opus At auxilio Dei: si ergo Pelas necessario facit, quidquid facit, necessario et iam saluatur,quisquis fas cur; dc n potest non sauari. Hoc ab-. surdum

132쪽

non habetpotestatem figulus luti ex eadem ma ascere aliud vas in honorem aliud in contumeliam p Nunc obiectiones diluendae sunt,

quas supra insinuaui. Prima est Ini Deo reipsa idem sunt esse, posse, & o- perari, Ut passim docent Theologi: Ergo velle Dei', est idem, cum Esse Dei: sed Esse Dei est necessarium,quia Deus non libere aut contingenter,sed necessarii existit : Ergo etiam vello Dei est necessarium: Ergo quidquid Deus vult necessario vult. Respondeo. Haec ultima consequetitia neganda est. Nam vere Dei, seu volitio diuina dupliciter spectari potest. 4. praecise secundum entitatem sua re lem&absoluta; dc sic est idem planε,' quod essentia & existetia Dei: Et sicut essentia & existetia Dei est res necessariatificetia volitioDei secundu entitatεtealem & ab luta, est res necessaria. 2. spectari potest,quaten' terminatur ad hoc vel illud obiectu creatu i &sic est libera. Na volitio Dei, quae secundum. H 1 sen

133쪽

Oct .r C Λ m V1 Irse necessaria est, libere terminatur sta hanc vel illam creaturam produC dam. iVnde hic duo bene cohaerent Velle Dei est necessarium, di, Deus li-8 bore vult Creaturas. Etha CConstaquentia neganda est, Velle Dei est nocessarium : Ergo quidquid Deus vult, necessario vult. De hac re plura dixi in prima parte Theologiae Scholasti-

2, tractatu I. cap. ZI. quaest. 3.

' Secunda obiectio. Libertas arbitrii inco consistit , ut quis possit eandem rem nunc velle , nunC non 'elle. At hoc repugnat immutabilitati Dei. Namsi Deus eandem rem nunC Hulet, nunc non vellet, iam ipsius voluntas mutaretur. Respondeo. Libertas .arbitrii non consistit in eo, ut quis di- uerso tempore eandem rem velit renon velit, quasi necesse sit , actum voluntatis, qui prius erat , postea mutari. haec enim est quaedam imperfectio liberi arbitrii, quae locum habet in homine, qui mutabilis est, non autem in Deo, qui immutabilis est) sed in eo consistit,

134쪽

DE L13 ERO ARBIT. Ior isonsistit,ut eandem rem possis velle M H inon velle, siue id fiat cum aliqua m etitatione,ut iapo fit innobis, qui sumus instabiles & mutabiles, suo sine Pamtatione, ut fit in Deo, qui esst constansta immutabilis. Nam Deus ab aeterno voluit creare mundum, & ita voluit, ut eodem instanti aeternitatis potuis- .set non velle, si libuisset. Postea tamen non mutauit voluntatem, sed comstans in ea mansit.

Tertia obiectio. Libertas arbitrii in eo consistit, ut quis possit velle bonum Sc malum, bene & male agere: HOC Deus non potest: ergo non habet liberum arbitrium. Responde Libertas arbitrii, ut sirpra dixi, duplex est: Vna quoad exercitium actus,q uconsistit in eo, ut possis velle & no velle, de qua egimus in praecedenti obi ctione: Altera quoad speciem actus, quae consistit in eo, ut ex multis possis hoc aut illud eligere , de qua hic agimus. Haec autem libertas Conuenit Deo, quia ex multis potest hoc aut illud cluere , sicuti vult; tametsi non

135쪽

iba C Α γ v T Io rpossit malum aut turpe cligere. Hamient m est imperfectio li bortatis,quae in anobis locum habet,non in Deo. a I Quarta Obiectio. Libertas arbitrii ii , eo consisti t, v t possis eligere minus ibonum, relicto maiori: Hoc Deus n5 .

potest, quia pse nihil eligit, nisi quod

infinita ipsus sapientia dictat eligen- cbam: at illa non dictat, eligendum eo se minus bonum, relicto maiori: ergo. et Deus non potest eligere minus bonu, . e . relicto maiori. R esbondeo. Etia Deus pol est velle minus bonum, relicto mam itori, si sermo sit de bono creato. Quo a pacto voluit hunc mundum creare, Cum potuisset creare perfectiorem, si lvoluisset. Nec hoc est contra ipsius sapientiam. Nam licet sapientia non dictet eligendum esse minus bonum,r licto maiori, quando illud maius, vel lest necessarium eligenti, Vel magis uti-

ctat tamen, Vt ex iis bonis,quae eligenti nec necessaria, nec utilia sunt ted indifferentia squalia sunt omnia bon creatare pectu Dol) possit Oligerς, P te ad finem aliquem obtinendum; dia

136쪽

est. Vbi notandum est discrimen in '

terDeu& hominem. Nam hQmOp Ο test duplicitor deficere, quando eligitet . minus bonum,relicto maiori. I. inele- .ctione finis i vcst relicto Deo, praeferat, Cre tura. Quae tamen proprie non est electio,sed intella. a. inelectione me-i Soru ; ut si relicto utiliori medio, eligat minus utile. Et haec proprie et ele- ctio. Deus neutrum potest facere , o Prius. , quianon potest relicto infinito ita in Creato bono,pr ferre bonu Creviunt & fini tuti '' Nam ipsemet est bo-Estiirinitum 'ec increatum: vult aute seipssi necessario. Nec posteriuβ, quia Deus nota habet fine in extra se , quem. possit obtinere per media; ac proinde, respectu Dei,non dantur media, quorum unumst altero utilius ad fine obtinendu. Potest tamen ipse nobis praescribere fine,& ordinare media,quib'illu assequamur. Sed neq; hic deficit. Nam praestribit nobis finem optimure praestantissimum , qui esse potest; nempe seipsum , qui est infinite bonus. Ordinat autem Varia media,

137쪽

quorum alia vult ossie simpliciter ne cellatia adiacm obtinendum; alia Eo quidem necessaria, sed tamen utilia, Et inter illa, ilia huic alia isti magis minus accommodat . Iciduo maximὶ elucet ipsius sapientia.' Quinta Obiectio. Libertas arbitrii in eo consistit, ut quis sit indiflesens ad agendum & non agendum: At Deus

non est indisserens, quia ab aeterno determinauit se in alteram partem. Rem pondco. Deus ab aeterno fuit indisse- .rens ad creandum & non creanduim hunc mundum, & seipsum libereta alteram partem determinauit. Faetii hac libera determinatione, non mutae, constanter in ea pC t. Haec constantia non tollit

tib tatem, sed eam prae 'i supponit.

138쪽

II. QUAESTIO.

- Angeli habeant liberum

MD arbitrium.

habere liberum arbitrium , non negant de Angelis. Vna tamen ' difficultas est propter D. Thomam, qui In I.Part.quaes . 6ψ.art.2. docet ue Angelu, tam bonoS, quam malos , liberos esse ante electionem , ita vi possint et gere hoc aut illud, bonum aut malum,prqui voluerint ; sed post electionem non esse amplius liberos, sed fixo ac immobiliter adhaerere illi, quod siemel c-iegΣnt, Due illud bonum,sive malumus Hinc factum esse, ut Angeli boni,

quia Iemel bonu elegerunt, Confirmati tuat in bono;mali vero quia semel maliticlegerunt, obstinati s1nt in malo : Nec amplius liberu illis esse, ut mutet VolU- , talem: Ethocox natura sua ipsis couem Ide sentiuntCaietanus,Capreolus&Ferrariensis Ratio est,quia voluntas mouetur ab intellectit : Ergo electio:

139쪽

voluntatis non mutatur , ni si mutato

iudicio inhellectus: sed intellectus Am geli est immutabilis in iudicando: ergo es volutas in eligedo. Minor probatur, quia quidquid intellectus iudicat ex simplici apprehensione &'sine discursu,hoc fixe & imobiliter iudicat. Hoc patet in nobis', quia nunquam mutamus iudicium circa prima principia, eo quod sine distursu ca apprehenda . 'mus,& vera iudicemus. At intellectys Angelicus iudicat omnia sine discursi .

ermo nunquam mutat iudiciv. C6tra-rium docent Scotus,Durandus,Bon luentura, Richardus, Gresorius, Ga-

. briel,& Maiorint.d.7. ia Prima Conclusio. Iudicium Angeli non est semper fixum & immobile, sed .

duobus modis mutari potest. Primo, . facta mutatione in obiecto. Nam res, quae antea erat utilis ad aliquem finem obtinendum , postea potest fieri inu- tilis , ac proinde, qui prius iudicauit illam esse utilem, postea iudicabit esse inutilem Secundo, propter nouam dispositio m iudicantis. Fieri enim totasti

140쪽

DE Lig E RO A R B 1Τ. IOI 'potest , ut Angelus udicet aliquid esse*ppet dum , quod tamen iudicaree non appetendum , si aduerteret ad omnes circumstantias: Ergo fieri potest Vire melius considerata secundum si1-as circumstantias, incipiat aliter de ipsa. iudicare. Secunda Conclusio. Electio Angeli 3 potest etiam duobus modis mutari. ,rrimo, facta mutatione iudicii, iuxta praecedentem Conclusionem. Hoc modo daemon aliquado appetijt mo tem Christi,quam tamen pes ea voluit impedire,re melius considerata. Sem xcundo ex mera libertate Voluntatis, sine mutatione iudici j. Ratio est, quia voluntas est potentia formaliter libera : Ergo positis omnibus ad agem dum requisitis , potest agere dc non .gstre : Ergo posito quocunque iud, clomo necessitatur ad agendum : ergo semper potest mutare electione. Confirmatur i. quia si iudicium de obiecto non necessitat voluntatem ad eligendum, non potest etiam necessitare ad pQistuc randum in ellectione. a. Qui fieri