장음표시 사용
161쪽
dirigat gressus nostros, id est, ut stelis ter flaccedat , quod exequi medita
Tertia obiectio. Scriptura dicit u luntatem nostram a Deo inclinari ad aliquid appetendum aut fugiendum: Ergo non est nobis liberum appetere aliquid aut fugere. Antecedens patet, quia EXOLii. E impulsi sunt Aegyptii a Deo , Ut darent Israelitis vasa aurea &argentea, quae sane non dedissent, si fuisset illis liberum. Et i. Reg. IO. 26. dicitur pars exercitus abiisse cum Saul quorum tetigerat Deus corda. Et a. Reg. 3 .i . effecit Deus, ut A bsolon non se- queretur consilium Achitophel. Et 3.
Reg. Ia. 13. inclinavit Deus Cor Roboam; ut sequeretur consilium iuuenum. Et Prouerb. et D i. dicitur ; Cor guis manu Domini: quocunque voluerit, inclinabit istud. Resp. Non negamus,Deum liquando posse inclinare volutates hominisi ad aliquid faciendum, aut fugiς- dum ita ut non sit in illorum potestate hoc agere aut fugere , sed inde non sequitur , tolli libertatem arbitrii, quia
162쪽
rametsi Deus hoc faceret interdum in aliquo casu, & in certis personis, notamen semper, &in omnibus: Addo. robabilius ella, Deum nunquam Vtiisto modo inclinandi voluntates ho-aninum,sed alio longe suaviori, nimirum, per internam masione mouendo animu m, ut libenter dc li bere hoc aut illud faciat. Hoc modo inclinauit corda AEgyptiorum, ut libenter darent Hebraeis sua vasa aurea-argentea ; quia obiecit eorum menti rationem aliquam, quam praeuidebat apta esse ad persuadendum,ut putarent Izae facturos se, si darent sua vasa Israelitis. Eodem modo factum est iis, qui secuti sint Saulena, quia Deus persua-st eorum mentibus, bonum esse, obedire Regi a Deo electo. Similiter de aliis dicendum est. Porro locus Proue biorum, qui adductus est, duplicitet explicari potest. i. vi intelligatur de exeCutione consiliorum Regis,& sensus sit, Deum posse impedite executionem regiarum voluntatum aCde-I
Cretorum.a.ut intelligatur de ipsis vo-K lunt
163쪽
posse mutare corda dc Voluntates; e-gum, quia potest illis proponere ali qua rationem, propter quam cupian mutare sua consilia.'utrunq; verum est, & cxneutro sequitur, liberum ambitrium amissum esse. a. Quarta Obiectio. Scriptura dicit nos non polle bene aut male agere pro arbitrio nostro: Ergo non habemus libertatem arbitrii. R ntecedens probat Lutherus ex illo Isaiae i. 23. Rem aut mais potestis inacite Respondeo Lutherus ni mis cralse abutitur verbis scriptum. Nam limas non loquitur do
minibus, sed de idolis gentium. Eo sicut David irridet idola gentiu , Psal.
I i3. q. cum ait; Simulachragentium ar gentum se aurum, opera manuum hominum : Os habent, se non loquentur; oculos habent,o non videbunt, si1c Isaias exprobat illis imbecillitatem, quod cum Dii habeantur a stultis hominibus , non' possint tamen alicui bene aut male
164쪽
Da Lis ERO ARA 1 v. in δι Quinta Obiectio. Augustinus in i
Enchiridio cap. 3 . sic habet ; Libero arbitrio male utens homo , esse perdidit,fripsim .Respondeo. Loquitur A gustinus de libero arbitrio, non quom ad vires naturales, sed quoad supern turales , nec respectura perum naturalium aut ciuilium, sed eorum, quae prosunt ad salutem. Nam illa libertas, quam habebat Adamus ex donis supernaturalibus ad vitam a terna pro merendam . per peccatum amissa est, 'nec recuperari potest, nisi ex meritis
Christi recuperentur illa dona super- naturalia, q uae ad hanc libertatem re quiruntur. Quod autem haec sit mens Augustini patet ex ipsius libro: prumo contra duas epistolas Pelagianorum Ca t. a. ubi sic ait. 2 uis no-frum dicat , quod primi hominis peccato perieris liberum arpitrium de humano genere . Liberias quidem periit per pecca tym , Ied illa, qua in para se fuit halendi plenam cum immortalitate iustri i iam ; Iryter quod natura humana.
165쪽
C A m v T J V. diuina indigetgratia, dicente Dominos Amor Filius liberauerit, tunc vere liberi eri. iiij viis liberi ad bene iussi vivendum. Nam liberum arbitrium Mario inpe catore non periit, viperisiud peccent, mi xime omnes, qui cum delectationeρeccant. Et libro L. cap. s. Peccato Adae arbitrium liberum de hominum naturaseriisse non dicimus, sed ad peccandum valere in hominibus subditis Diabolo : ad bene autempses vivendum non valere , nise i a v lunt, hominis, Dei gratia fuerit liberata, or ad omne bonum adiuta. Haec omnia cohaerent cum illis , quae conclusione Ruarta dicta sunt. T
CAPUT T. DE IMPEDIMEN TlsLIBERI ARBITRII.
Vamuis hactenus ostensum sit, hominem non modo habui liberum arbitrium in statu in
166쪽
DE L 1 AERO ARBIT. pocentiae , sed etiam nunc habere in statu naturae corruptae,nec illud, quoad vires naturales, per pecCatum pri mi parentis ablatum esse ; adhuc tamedisputari potest, an usus liberi arbitrii aliquando impediatur 3 Et I. an impediatur per peccatum mortalest.2 an per gratiam essicacem Z 3. an per pra icientiam Deit . . an per voluntatem di deCretum Dei. s. an per prae estim nationem λ 6. an per praeceptum superioris λ 7. an per metum 3 8 an perconCupiscentiam Z ' an per ignoram tiam e io. an per vim & eoactionem Poterat etiam addi, an per practicum iudicium intellectus 3 Sed hoc iamin te disputatum est cap.I. q.
T Octripliciter intelligi potest. 1.an
Ahomo existens in peccato morta-
167쪽
ctionibus virtutum morabiana, Vt i . stitiae, temperantiae, misericordiaci similium, quae uireShumanas non e Cedunt. 3 an habeat Vsum liberi arbi :trii in actionibus virtutum supernatin
ratium, ut fidei, spei, Ch rixatis, po nitentiae,religioni , iis Circa primum sensum non 'test effe dissicultas. Nam , ut si pra dixi, quilibet experitur , se pro suo arbitratu posse eiusnodi acti
nes exercere aut omittere. NeC in
thermi &. Caluinistae id negant. Circa secundum , ala quid dissicultatis est. Tametsi enim Concedant aduersarii , peccatorem posset pro suo arbitrio , vel facerci vel omi
tere opera virtutum moralium, ac, proinde respectu illorum operum
168쪽
Dx L 13 ERO ARBIT habere libertatem , quoad exercitium ; negant, tamen habere libem ratem quoad speciem boni &mali. Z iputant enim o ia opera , quae fiunt a peccatore , vitiosa & inquinata esse, nec ullum bonum opus ab eo
. Circa tertium , certum est 'ex uelis, quae diximus, peccatorem sine gratia excitante & adiuuante , nota posse elicere supernaturales actus G
dei, spei re charitatis, ac proinde si ne gratia non posse habere usim l beri arbitrii respectu eorundem um. Non enim potest illos e ercere sine gratia. At posita gratia dubium est 1. an liber sit quoad exercitium λ Negat Caluinus, asserena hominem excitatum gratia actuali, non libere, sed necessario operati. Hoc sequenti Quaestione refutandum est. a. an posita gratia, libet sit qu ad speciem boni 3 Hoc etiam negat Caluinus , quia putat omnia opera hominis , etiam illa , quae fiunt ex fratri, esse impura & inquinata. .
169쪽
i ' ergo,s Prima Conclusio. Homo existent in peccato mortali, potest habere V sum liberi arbitrii circa opera moralia, non solum quoad exercitium, sed etiaquoad speciem boni. Prior pars de ex ercitio, conceditur ab aduersariis. Et merito. Nam si peccatornon posset
pro suo arbitrio exercere aut Omittemre Opdra virtutum moralium frustr darentur illi praecepta de iis exercendisa frustra essent monitioneS, terrori res, poenae, praemia. Posterior, de sp ςio boni , facilς probatur, quia pec cator potest facere quaeda opera moralia, quae quide; non sint meritori initae aeternae, sed tamen moraliter bona, seu rectae rationi Consentanea.Hoc fiatet i. ex dictis, quia mala opera non olent praecipi, sed bona: at peccatori, i ure naturali ac diuino, praecipitur, ut faciat opera iustitiar,temperantiae, niissericordiae: ergo huiusmodi opera qu tenus praecipiuntur , bona sunt. Hoc autem praeceptum potest implς-
170쪽
DE L1BE RO ARBIT. 737 2 curi peccatore , alioquifrustra illi daretur : Ergo peccator potest facere opera moraliter bona ac honesta. 2. Quia opera Virtutum moralium sunt bona
ex obiecto : Ergo si fiant propter bonum finem , non possimi esse mala: At possimi fieri a peccatore propter
bonum finem , nempe propter honestatem , aut conformitatem cum recta ratione. Ex eo autem, quod fiant
δb homine peccatore , non possime feri mala. Nam quando is, qui dat eleemosynam , facit hoc propter bonum finem, iam non facit , Ut pec
cator , sed ut homo utens recta ratione. Hoc ostendam in exemplo.
Nam si homo impudicus det pauperi eleemosynam , non facit hoc ex impudicitia. sed ex misericordia. Vn- lefit ut opus illud , per accidenS tan tum sit hominis impudici ; per se autem , misericordis. Quod ex eo patet, quia si opus illud inquinaretur ab impudicitia hominis impudici, iam eleemosyna hominis impudici estet peccatum contra pudicitiam , quod