Tractatus scholasticus De libero arbitrio. Authore R.P. Martino Becano Societatis Iesu, S.S. theologiae doctore et professore ordinario

181쪽

iniusta, sed ea tantum, quae fiunt ex infidelitate &iniustitia. 3 Septimo obiiciunt Augustinum, qui epist iO6. sic ait ue Si liberum arbitria

aliquantum ad nonpe andum valet nullus locus adiutorio gratiae reseruatur. Et lib. 3. contra duas epistolas Pelagianorum cap. 8. Liberum arbitrium captiuatum non nisi adpeccatam ωalet , ad ius tiam vero, nise diuinitus liberatum adiutumsnon valet. Respondeo. Augustinus duo hic dicit. 1 .liberum arbitrium sine gratia non valere ad omne peccatum vitandum. a. non valere ad iustitiam fidei. Vtrunque recte dixit Comtra Pelagian os. Ex priori non sequitur,non valere yd aliquod peccatum vitandum, prauertim in rebus mor libus. Nec ex posteriori, non valere ad iustitiam seu honestatem moralem. 1 ' - Octauo sic potest obiici ; Idololatrahabet idolum pro Deo,& Consequenter pro ultimo fine: ergo omnia operasha refert ad honorem idoli: ergo omnia sunt peccata mortalia. Similiter, quilibet peccator constituit finem vu

182쪽

DΕ Lis ERO ARBIT. timum in creatura: ergo omnia facit propter illam , tanquam propter vitimum finem. Respondeo. Non omnia opera idololatraeprocedunt ex intentione expressa vel implicita pla- cendi idolo, ut patet eXperientia. Nam

quando dat eleemosynam pauperi, ex eo praecise , quia recta ratio ia dictat faciendum, nihil cogitans de falso suo Deo, non refert illud opus in fallum suum Deum; neq; explicite,cum

de eo non Cogitet; neque implicite, quia ex praecedenti intentione placen

cli idolo, non applicuit se ad hoc opus, sed ex solo dictamine rectae rationis. Itaq; istud opus non inquinatur ab operante, sed sicut procedit a recta ratione, α bona inclinatione volunt iis, quam Deus insevita, ita ex natura sua tendit in verum Deum,licet ab operante, eo non referatur. Alii autem peccatores, qui non colunt falsos De os, non habent Creaturam pro ultimo sine, quando peccant, nisi interpretative. NeC alia sua opera,quae sequumtur, referunt ad creaturam, tanquam

183쪽

11o C A p v T V. ad ultimum finem. Qui enim semel

incidit in fornicationem, non censetur omnia opera subsequentia referre

ad fruendum simili voluptate. Dices ; Licet idololatrae & alii pe

Catores non referant omnia sua opera

ad malum finem , tamen quia non re, ferunt illa ad Dei honorem, non possunt esse bona. Nam praeceptum Apostoli est, 1. Corinth. IO.3I. Stuemanducatis ue bibitis iue aliud quid facitis

omnia in gloriam Dei facite. Cum ergo peccatores & idololatrae nullum suorum operum referant in gloriam Dei, quippe cum non habeant gratiam, sine qua id facere non possunt; necesse est, nullum eorHm operum esse bonum, quia omnia fiunt contra praeceptum Apostoli. Respondeo. Non necesse est,ut omne opus referatur ab operante ad honorem Dei. Sufficit enim,ut ex natura sua tendat in Deum; quod tunc fit, quando honestum est,& rectae rationi consentaneum. Nec

Apostolus prςcipit, sed consilium dat. Hortatur enimCorinthios ad id,quod

184쪽

DE L 1 AERO ARBIT. Grpersectum est; non ad id, quod sim- ἶ pliciter necessarium est. Vltimo sic obiicitur , Daemones is non po ssunt facere vllum bonum Ο-

pus morale : Ergo nec peccatores , cum sit par ratio. Imo maior ratio Vi- detur esse,cur Daemones possint facere, Cum& natura perfectiores sint, ren0n habeant carnalem concupiscentiam, per quam a bono impediantur. Respotideo. Antecedens dubium est, quia multi assii mant, Daemones posse aliquod bonum opus morale facere, Ut Scotus, Durandus, dc Valentia; li

cet alii negent. Sed quidquid sit de

antecedente, neganda est consequen- tia. Naiy Daemones sunt obfirmati in actuali odio Dei, dc semper ex illo odio operantur; ac proinde semper male operantur. Peccatores in hac vita, nec obfirmati sunt in actuali odio Dei, nec ex odio sem

185쪽

n .us liberi arbitrii imp diaturper gratiam effi

cacem Onest quaestio de gratia habitu li seu iustificante sed de actuali e

citante. Haec secundum Catholico duplex est: una sussiciens, altera eri- cax. At ςundum Caluinistas , omni essicax est. Quaeritur ergo, an homo

habeat ustim liberi arbitrii in iis M stionibus, quae a gratia ethcaci prosi cistunturὶ Vel, quod idem est, an bo-mo libere consentiat seu Cooperetur cum gratia ossicacisCaluinus lib.2. Insiit.Ca. 3.7. docet,vohantatem nostra in eiusmodi actionibus nec liberam esse,nec active concurrere,sed habere se tantum passivo, Verba eius sunt hςc; Erunmortasse,qui concedent, voluntate ibon uopte ingenio auersam sola Dei vim tute conuerti , c tamen, utpraeparata, as deinde in agendo partes habeat., i L

186쪽

DE LIA ERO ARBIT. Et paulo post ri Hoc perperam illi tributatur. Ideo non reae 2 j stomo sicriptums, nec gratiam sine voluntate, nec voluntatem e gratia, quicquam posse operari. Quibus verbis diserte affirmat, Voluntatem a Deo excitatam & pra paratam non habere suas partes in agendo, sed totum, quod sit, a gratia eici.Et in eodem cap. g. io. sic habet, C c volunta-tatem mouet , non qualiter multis seculis traditum est se creditum, ut nostrapostea

fit electionis, motioni aut obtemperare aut

refragari, sed Ag m efficaciter a ciendo. ILLd ergo toties a Chryseo fomo repetitum re 3 diari necesse es, quem trahit. volentem rahit. Prima Conclusio. Voluntas nostra non habet se mere passive, sed etiam active Concurrit ad ea actioneS, qaae a gratia efficaci proficiscuntur. Ita Conricilium Trident. sessi. 6. can. ubi sic ait; Si quis dixerit, liberum hominis arbitrium a Deo motum se excitatum, nihil operariassentiendo Deo excitanti ,stdmere passuese habere, anathemost. Et probatur exscriptura, quae vocat Deum adiuto-L 1 mm

187쪽

rem nostrum , & ait nos cum Dei gratia cooperari, ut prire at Corinth. IS. IRGratia eius in me vacua non fuisseda monitus Agis omnibuου laboraui: non ego au

tem sed gratia Dei mecum. Quae verba sic explicat Di uus Augustinus in libro de gratia dc libero arbitrio, Cap.J. Non ego autem , sed gratia Dei mecum, idest, non sim, sed gratia Dei mecum ; ac per hoc, nec gratia Dei se a , nec ipsi Flu sed

gratia Dei cum illa. Hoc unicum testimonium; tam clare explicatum susticeret. Addam tamen plura. Psalm. Viagesimo sexto, nono. diutor meus es, ne derelinquas me. Et Psalr 69.I. Deusin adiutorium meum intende . Si Deus adiuuat nos , sane & nos aliquid agi-mUS , Ut recte argumentatur Augultinus ser. 13. de verbis Apostoli, cum ait;

men adiutoris prae ibit tibi , quia se tu ipse aliquid agis. Eodem spectant illa,

Roman. 8.16. Spiritus adiuuat infirmi tatem nostram. 2. Corinth. 6. r. Ne in vicuum gratiam Dei recipiatis. Phili pp. . 13. Omniastossum in eo , qui me confortat. Et Augustinus tracti TE. in IoannC Operanti

188쪽

DE L1BERO ARBIT. Iboperanti in se Christo cooperatur homos' prclutem sternam ct ius cationem suam. Hinc recte colligunt Theologi,du- 3plex esse ossicium gratiae auctualis , alterum , praeuenire, excitare dc praeparare voluntatem nostram ad consensim ; alterum, voluntatem iam praeparatam adiuuare , dc Cum ea cooperari ad consensum eliciendum. Vnde Augustinus inEnchiridio cap.3 s. Hominis voluntatem Deus praeparat adiuuan dam se adiuuat prvaratam. Ex libro a. de pecCatorum meritis cap. i8. suo ad Deum nos conuertimus, nisi iso excitante se adiuuante nonpossumus. Et Diuus Bernardus in libro de gratia dc libero arbitrio , Conatus nostricasii sunt, si non adiuuantur ι Urnnei, si non exci

tantur.

Primo obiicitur illud primae Co-

rinth. duodecimo,nono. Deus operatur omnia in omnibus. Et secundae Corinth. tertio, quinto. Non sumussufficientes c

189쪽

116 C A P v Τ V. sicere. Hinc colligit Caluinus, Deum omn ia facere per suam gratiam, nos nihil. Respondeo. Primum testimonium non est ad rem. Non enim agit ibi Apostolus de gratia praeueniente , de qua nunc quaestio est , sed de gratiis gratis datis, ut vocant, id est, de dono linguarum, prophetiae, miraculorum, quae omnia dicit esse a Deo, quod nemo negat. Ex secundo, hoc selum colligi potest, nos sine auxilio diuinae gratiae, nihil, quod ad salutem pertineat, posse inchoare aut perficere, qμOdfatemur cum Augystino lib. de praed

stinatione sanctorum, cap. 2. Nemo, inquit , bis cis ad incipiendum vel perfita

ciendum quodcunque opus bonum. Simili modo explicandum est illud, Deus operaturin vobis velli operficere, id est, Deus in principio & in progressu boni operis adest vobis per suam gratiam, itavi vestrum velle & perficere, non solum sit a vobis , sed etiam a Deo, qui vobiscum operatur. Sic explicat D. Augustinus lib.de gratia & libero arbitrio Cap.9. cum ait, Non enim,quia dixit,

190쪽

DΕLis ΕRoARB ΙΥ. III Dem operatur in vobis velle se perficere. eo liberum arbitrium abstulisse putandis s. diuod ita esset , nonsuperius disset,

cum timore es tremore vestam salutem operamini. Et infra,Cap.IT. Hi velimus, ne nobis operatur: cum autem tolumus,vi faciamus, nobiscum cooperatur.

Secundo o biicitur illud Rom. 8.14. '' uicunque Spiritu Dei aguntur, j sun

fli Dei. Sodiam olim respondit Diuia

Augustinus , serm. 33. de verbis Domi . ni, Cum ait ue Dicit mihialiquis , ergo mur, non agimuου. Resondeo. Imo se agis, reteris. Et tunc bene agis a bono agaris. Spiritus enim Dei, qui te agit, agentibis diutor e psum nomen adiutori raescribit tibi,quiaes tu ipse aliquid agis. gvο- sice , qui posco, agnose, quid consitearis, quando dicis , diutor meus esto, ne derelinquin me. t diutorem utiqueinuocaae

Deum. Nemo adiuuaturiab illi nihil agatur. Vides , quomodo ubique pugnet pro nobis Augustinus contra Caluinitas. Tertio obiicitur illud lacobi r. i . Omne datum optimu es omne donum pem

fectum