Tractatus scholasticus De libero arbitrio. Authore R.P. Martino Becano Societatis Iesu, S.S. theologiae doctore et professore ordinario

81쪽

tanquam summum nostrum bonum Hoc posterius gaudium vocatur pro prie fruitio. Nam se ui Deo, nihil a liud est, quam gaudere de Deo, tanquam summo Dono nostro iam poLsessio. Prius gaudium proprie nor est fruitio. Non enim proprie diCimur frui Deo , quando gaudem

Deum in se esse bonum.

D Electiones

- Primus actus voluntatis cir , media est Electio , de qua multa qua -- ri possunt. i. quid sit electio. a. quod sit obiectum illius. A quomodo C- lectio disserat ab intentione. q. an electio sit liber . Dicam de singuli ordine. Sit ergo' Prima Conclusios Electio est , actus voluntatis, quo quis amplecti-

82쪽

DE LiBERO ARBIT. FInam illorum sit praeferendum aliis; dc bl

postea voluntas unum ex illis eligit, quod vult. Hoc sensa dicunt Theolo- s,Electionem esse voluntatem pracsin Isia- i, id est, esse actum voluntatis , quo

amplectimur aliquod medium,de quo

mi Consultauimus.

Secunda conclusio. Electio versa- i tur Circa media, quae habent has tres ςonditiones. 1. Vt sint definita in parti- Culari. E. Vt sint possibilia. 3. Vt sint in nostra potestate. Ita D. ThomaS q. I3. artiC. 3. q. & y Ratio est, quia ideo eligimus media, ut perea consequamur linem : sed non possumus conloqui finem per media , nisi habeant supradictas conditiones, ut per se patet: Ergo, c. ' i

Tertia Conclusio. Electio differt ab I 4

intentione. I. Quia intentio Versatur circa finem , electio circa media. 2. Licet in tenuo possit etiam versari circa media, ut supra dictum est, non tamen circa media in particulari. Quaeres, an

unus idemq; actus possit simul esse in entio & electio id est,an uno actu pos-

83쪽

18 C A p v τ IlI. smus simul intendere finem& eligero media 3 Respondeo. Probabile est id

ctu posse amare finem M media adfinem. i. quia uno actukliaritatis possumus amare Deum propter se, & prox mum propter Deum. l3. quia intelle,chus potest uno actu cognoscςre principia & conclusionem. Quarta Conclusio. Electio est maxime libera inter omnes actiones hum nas. Ratio est, quia nulla actio est magis libera , quam quae sit ex praeuioe

consilio de deliberatione: talis est electio mediorum : Ergo est maxime lubera. Aliqui tamen excipiunt tres c sus,in quibus putant non esse liberam. Primus est, quado est unum tantu m diu, quo finis potest obtineri. Tunc enim, qui vult obtinere finem, neces rio eligit illud medium. Secundus est, quando sunt plura media atque utilia Tunc enim voluntas non potest unum aliis praeferre. Tertius est,quando sunti luxa media, quae iudicantur inaequa-α Tunc enim voluntas nos a

84쪽

DE L 1 AERO ARNIT. Deligere,nisiillud,quod iudicatur villisi

simu .Haec eXceptio no placet. Nam inde sequitur, electionem nunqua esse liberam Nam in omni casu necesse est,

vel unum csse medium, vel plura: Et λsi plura, vel aeque utilia , vel inaequalia. Si ergo electio non est libera, quando est unum tantum medi um , nequentiam, quando sunt plura aeque utilia; nec denique quando sunt inaequalia ivlano sequitur,in nullo casu liberam esse,quod est absurdum. . Ego igitur de istis tribus casibus sic sentio. Primo , quando est unum tam eum medium, quod iudicatur esse ni cessarium ad obtinendum finem tunc electio ille medii est simpliciter libera, . potest tamen esse necessaria ex hypo thesi. Prior pars patet, quia intentio finis est libera, quoad exercitium: ergQ ι auferri potest ablata autem intention sinis, non est necessaria electio medio-rv. Et confirmatur,quia si quis volumtate Efficaci intendat dare eleemosyna, d non possit,nisi furetur ; non necessario eligit tale medium,quia p test mu-

85쪽

tare voluntatem dandi eleemosynam. donec occurrat illi aliud medium co- modi us & honestius. Posterior par probatur, quia licet intentio finis ut libera, potest tamen fieri, ut voluntas efficaciter velit perseuerare in intentione finis; & tunc sibi ipsi imponit necessitatem eligendi illud unicum me dium, quod necesiario requiturad i lem finem consequendum. Et hoc sensu recte dicimus, electionem illius m dii esse necessariam ex suppositione. quia scilicet supposita , &non mutata intentione finis, necessario eligitur talo

medium.

Secundo.Quando sunt plura media quae iudicantur aequε utilia ad finem Consequendum , potest: voluntas sua libertate eligere unum, quod voluerit Ratio esst, quia quando ungula sunt a q uE apta, tunc nihil est, quod necessitet Voluntatem , vel ad cessandum ab omni electione, vel ad eligendum Vnum potius, quam aliud: Ergo tunc libere potest: eligere, quod vult. Nisi imponat sibi hanc necessitatem in intentione

86쪽

Dr L in Exo. 1Rgi T. ei honesinis, ut non velat illum obtinere, nisi per aliquod medium, quod sit utilius aliis. Tunc enim, si media sunt a qualia , non eligit unum ex illis , non quia non potest, sed qui non vult. Qus hic obiici poterant, soluta sunt,

Tertio. Quando sunt plura media, quae non iudicantur aeque utilia ad consecutionem finis,sed unum iudicatur utilius, quam aliud potest voluntas sua libertate eligere, quod voluerit. Ratio est eadem . quia nihil est , a quo necessitetur voluntas ad eligendum v num potius, quam aliud ; ni si forte sibi ipsi imponat hanc necessitate , Vt non Velit consequi finem , nisi tali tempore tali perfectione, tali certitudine. Tunc enim debet eligere illud medau, quod

iudicatur aptum ad consequendum finem cum talibus Circumstantiis, prae .sertim si alia non sint apta cum licdem circumstantiis. Et patet experien tia, quia qui intendit con sic qui vitam aeternam, non necessari o eligi t statuni

religiosiim , etiamsi rudicet illum esse

87쪽

Porro consensus in hac significatio nepotest duplicitur sumi. 1. Late, pro quocrinque libero actu voluntatis, aC-ceptantis bonum ab intellectu propositum. Sic sumitur, quando dicimus peccatum perfici consensu, id est, approbatione Voluntatis. a. Stricte pro peculiari actu voluntatis circa media , amabintellectu proposita,&iudicata conuenientia. Sic sumitur hoc loco , neque distinguitur realiter ab electio ne,led est unus idemque actus,qui propter diuerses respectus sortitur diuese a nomina. Nam quatenus Voluntas vult , quod intellectus iudicat utile, dicitur consensus , quatenus vero illud praesert aliis, dicitur electio.

VSus est applicatio alicuius rei ad

operandum, Ut docet D. Th0mas quaest. 16. arti c. i. Porro in tali applicatione duo spectari debent. i. Id , quod actiuE applicat aliud ad agendum.1.1d,

88쪽

uod ab alio idagendum applicatur. 'Vnde sequitur, duplicem esse usum, istiuum & passivum. De utroq; dicam. Vsus activus, est actus elicit' a volvii late, quo Voluntas applicat alias potenuas aci agendum , id est, quo voluntas 'ericaciter uult, ut aliae potentiae ope-ientur. Vsus passi uus es h operatio alterius potentiae , quatenus a voluntate imperatur & executioni mandatur.

Vsias activus aliquado distinguitur , , ab electione, aliquando no distingui- ius. Potest enim dupliciter fieri electio. Primo, determinando quidem ce tum medium, non tamen omneS Cim a tumstantias in particulari , tanqua hicti nunc exequendas. Secundo curri

tota determinatione in parti culari. Si sat priori modo, distinguitur ab Isu, quia ex vi talis electionis, potentiae noipplicantur ad agendum. Si posteriori, non distinguitur ab usii, quia ex vi etalis electionis, potentiae applicatur ad agondum . Atque haec sufficiant deuctibus a voluntate elicitis.

89쪽

M 4 P V T. I Q. tanquam simmum nostrum bonum Hoc posterius gaudium Vocatur prolirie fruitio Nam frui Deci, nihil iud est, quam gaudere de Deo , tanquam summo Dono nostro iam po C sessio. Prius gaudium proprie nor est fruitio. Non enim proprie di Cimur frui Deo , quando gaudem Deum in se esse bonum.

Primus actus Voluntatis cir , inedia est Electio, de qua multa qua Hri possunt. i. quid sit electio. z. quod sit obiectum illius. 3. quomodo lectio disserat ab intentione. q. an electio sit liber . Dicani de singuli ordine. Sit ergo

i Prima Conclusio Electio est

actus Voluntatis, quo quis amplectitur unum medium prae aliis , ad ibnem aliquem obtinendum. Hic actus supponit examen & iudicium intellectus. Nam intellectus propO- ut varia media , dc examinat, quod

90쪽

DA L1BERO ARBIT. FInam illorum sit praeferendum aliis ; dc bl

postea voluntas unum ex illis eligit, quod vult. Hoc sensu dicunt Theolo- . ψ,Electionem esse voluntatem praecon ba-ν, id est, esse actum voluntatis , quo amplectimur aliquod medium,de quo ni consultauimus. Secunda conclusio. Electio versa- i itur circa media, quae habent has tres conditiones. 1. Vt sint definita in parti- Culari. a. Vt sint possibilia. 3. Vt sint in nostra potestate. Ita D. Thomas q. I3. artic. 3. q. & Ratio est, quia ideo eligimus media, ut perea consequamur finem: sed non possumus consequi finem per media , nisi habeant supradictas conditiones, ut per se patet: Ergo, c. ' id ertia Conclusio. Electio dissert ab I 4

intentione. I. Quia intentio versatur circa finem ; electio circa media. 2. Licet intemio possit etiam versari circa media, ut supra dictum est, non tamen circa media in particulari. Q uaereS, an

unus idemq, actus possit simul esse in entio & electioξid est, u uno actu pos