장음표시 사용
101쪽
num uuas, intelligi ab omnibus debenι sellieel per promulgationem in. Muniversi praeseripto earum manifestius cognito inrohibilia Melinent, pammissa sectentur. Et dist. 4. can. 32.: Leges instituuntur, cum promulctan-ιur. D. Thomas I. a. q. 9 o. art. 4. La Imau, Ani Oine.
Q. Leae promulgata obligatne statim pB. Si Lex est imperialis, aut Prineipum imperatori Romano subjectorum, non obligat, nisi post duos menses a die promulgationis: Aulli. O factae
nonae eonstitutiones, et lieel hie Texlus loquatur de lega leslamentaria, tamen de omnibus Legibus, idem sentiandum esse, asserunt DD. eommuniter, Van-Εspen par. 1. cap. I. de publicatione g. 4. Si vero lex alterius supremae potestalis, statim post promulgationem legitimam, incipit habere vim obligandi in eo loco, in quo promulgala est: in ceteris vero locis incipit obligare post illud tempus, quo ordinario modo notitia Legis promulgalao ad ea loca pervenire poterat; nam lex in uno loco promulgata, non dieitur moraliter promulgala in aliis locis, msi post illud tempus, quo moralitor potuit promulgari. Patet ex Bulla Sicut, Pii IV. d ealeem Con. eilii Trident apposita ibi: Iure etiam communi sancitum esι, tiι Constiιutiones novae vim , non nisi Post certum tempus, obtineant. Antoine i . O. M leae humana obligeι requiriturne, ut siι a populo acceρωια ph. Regulariter loquendo, minime requiritur; nam si obligatio legis dependeret ab aeceptations Populi, potestas legislativa esset penes populum
neceptantem , ei non penes Superiorem legis conditorem. Isto enim solum
proponeret materiam legis, et Populus sua acceptatione vim obligandi legi tribueret; quod salsum, et injustum est dicere. Insuper potestas legislativa inseparabilis est a potestate praecipiendi, et obligandi subditos ad logem servandam, hine obligatio legis non dependet ab aeceptatione Subditorum. sed a voluntate Superioris legem serentis. Quare Benedietus XIV. lib. XIII. de Srnod. Diopees. eap. 5. n. 3. ait: LNea potissimum Ecclesiasticae , a PUtili acceptatione minime pendent. Collet, Anioins. Dixi, regulariter loquendo; quia si Legislator intendit, quod lex sua vim obligandi non habeat, nisi post consensum majoris partis populi legem ae-eeplantis, revera vim obligandi non habet, nisi post hujusmodi consensum. Haec autem intentio dieitur haberi r . Si Legislator id exprimat in sua lego. a. Si Legislator post legem latam, atque promulgalam, sciat non fuisse a
populo accepta lam, neque observari, et taeeat, eum poSsit urgere pro aeceptatione, et observantia; lacendo enim consentire videtur Legislator. 3.
Si ita serat Consuetudo legitime introdueta atque praescripta.
P. Sed quomodo intelligendus esι Dama: De quibus 3 a. g. do legibus
ibi: Cum ipsas legea nulla alia causa nos teneanι, quam quod judicio populi receptae sunt. Et Tolus Gratiant: can. 4. dist. 4: Leges insto
tuuntur, cum Promulgantur, Irmantur varo eum moribus approbantur 'R. Textus Juris Civilis loquitur non de legibus a supremo Legislatore latis, sed de iis, quae conditae sunt a Superiore, qui facultatem leges condendi habuit a populo sibi reservante jus acceptandi, vel rejiciendi leges, prout bene sibi visum fuerit. Textus Gratiani sensus est, quod leges firman-
3ὶ Iure novissimo Cod. M. Cc. ari. I. caulum quod Leges rite lalae statim post diem promulgationis obstringant.
102쪽
tur moribus uteulium, qualenus subditi utendo legibus, hasqua servando, firmae remanent in suo robore; quod si non servarentur, tandem in desue ludinem abirent vel ex consuetudine legitimo praeseripla, vel ex laetio Legislatoris consensu. Anio ine.
. Aeeatna Populus, qui Legem justam sine eaursa non acceptat pii. Maximo, quia eum resistat legitimae Potest uti, Dei ordinalioni resi. stit, et proinde sibi damnationem adquirit, ut ait Apostolus ad Rom. II. Quare merito Alexand. Vt II. hane proscripsti propositionem: Putilus noupeceat, etiamsi absque ulla caussa non recipiat issem a Principe promulgatam. Excipe, si populus justa de caussa disserat legis executionam, et interim legis incommoda, vel dissicultates Legislatori denuntiet, ut sis Provideat. Anto ins, Collet, Stampo.
QUAESTIONES CIRCA LEGEM DURIAM
Quaeritur an in dubiis si Iex existat, lex obliget Resp. minime obligare post adhibitam sussieientem diligentiam ad inquirendam veritatem, prae-Eiso lamen scandalo, vel alio notabili inconvenienti; quia lune possidet li- herias. Ita communiter Suar. t. s. in J. p. D. 4o. Seet. 5. n. is: Saneh. Doc. l. a. e. Io. n. 32., et 33. Id expresse confirmat D. Thom. quod lib. 15. de verit. n. 3 , ubi nullus listatur per Praeceptum aliquod, nisi ms-diante scienιia illius praecuti Et idem dieendum cum Salm. n. rro. et aliis, si dubitetur an aliquid comprehendatur sub lege, seu an lex extendatur ad aliquid. Idem in dubio an incoeperit legis obligatio, secus autem in dubio an finierit Salm. ibi. dem n. IRO. Cum Lum. Saneh. Pal. Quid in dubio an caussa, quam habes sit sussie iens ad to excusandum a leges Quidquid dieat Salas, verius est te leneri ad legem, quia tunc possidet lex antecedenter ad luam libertatem. Salm. ibid. n. 11s . cum Palastu id in dubio an lex sit promulgalar Legem non obligare tenent Dieast. apud Croiae ibid. n. 19 O. et Salm. d. cap. v. n. I io. Excipit tamen eroix, si lex suerit jam usu recepta Quid in dubio an lex praeeipiat, vel suadeat' Aut an obliget sub gravi, vel levi Res p. tunc legem aut non obligare, aut non obligare sub gravi ex regula juris 59. si. de reg. jur. Semper in dubiis benigniora tunt praefrenda . . . . Contra in dubio an lex sit abrogata, aut dispensata, vel ad
sit eaussa excusana a lege' ad eam tenemur ex communi . . .
Quid in dubio an advenerit, vel praeterierit tempus obligationis legist
103쪽
Res p. iu dubio iveo optionis, v. g. an expleveris a Duos A L. Don lon ris odi uuium, quia lune possessio est pro liberiato. Secus in dubio praeteritionis,
v. g. an tu Sabbato transacta sit hora mediae noctis Duquis eduro carnes :tunc eni in possido i lex. I in eommunitor. Lum l. r. D. f. c. o. Saneh. da
Ir. l. s. D. 4ν . n. 4 Quid dia dubio an legem impleveris In dubio no-gativo teneris imploro, 'secus in positivo. carden cum Croiae. l. 6. o.
O. Quinam tenetur serra a Leges humanas pii. Subditi Legislatoris, qui sunt adulti, et rationis compolos. Dixi, Stib. diti; quia lex oritur Ox jurisdictione, quae non nisi cum subdi iis c Torcori
potest: ut ex cap. 22. de sent. excom. Dixi Adnui, ol rationis con Oscs; quia lex datur ad directionem actuum subditis. Dircelionis autem humanno capaces non sunt, nisi adulti, et quidem montis compolos I . O. Pueri ne, eι amentes tenentur legibus humanis 'Is. Pueri ante usum rationis, et porpetuo amentos nullis tenentur legibus, quia non sunt diroetionis eapaces, et ad obodion dum habiles. Quaro isti non lonentur audiro Missam die festo, veI abstinero a carnibus diebus
Irohibitis. Imo nee peccant, qui eis carnes hisce diebus proebent, vel ni issa audienda eos avertunt. Peccant vero illi, qui hujusmodi pueros, velamentes indu eunt ab hiasphemias, ad verba turpia, vel ad n Ita, quae sunt intrinsece mala: quia lieot haec sint in illis materialia lanium; sunt lamen inducentibus formalia peccata, ipsisque tanquam principalibus tribuuntur ἔquia ipsi inducendo, volunt iudi recte poetata illa, ct pueris, vel amentibus utuntur , ut instrumentis, unde de eis verificatur rogula: Qui per alium issest, per Mimum facere videtur. Praeterquam quod pro pueris adest aliaraiio, Milicet; quia instruuntur, et assuescunt ad lalia proserenda,vel agenda. Collet, Anloine. Pueri autem, qui pervenerunt iid usum rationis qui circa septennium plerumque advenil lonentur ad Loges tum divinas, tum humanas, quia cn- paces sunt directionis, et obedientino. Excipe, si lex aliqua requirat mῖjO- rem aetatem. Quaro hujusmodi pueri lonentur audiro Missam die festo, ah-stinere a earnibus diebus prohibitis, consteri semel in anno ole. At non le-pentur ad jejunium, vel ad sacram paschalem communionem, quia pro his
requiritur major aetas. Collet. Antoine. Amentes item ad tempus, puta ex libri, deIirio, vulnero cle. sicut et e brii, tenentur ad leges humanas, etiam pro eo temporc, quo tales sunt, quin sunt subditi, et per se capaces directionis, et obedientiae, licet per accidens hie, et nune non sint tales in actu. uuare excusantur B transgressione legis formali, et a peecato, si amentia sibi luit in voluntaria tum directo, tum indirecte, non secus ne exeusantur illi, qui in vincibilitor legem ignorant. At legem violaro videntur, si amentia orta sit ox causa voluntarie positatum a me taliae pracvisione; quia legis violatio ost Ois voluntaria in dirce tu , i Legibus talis in Utriusquo Stelliae Regno omnes in Ditionibus eius morantes
1i e cives, sive exteros, vel temporarios idneri Paulum nrt . F. Cod. LL. Civ.
104쪽
lieol legem violent in aelu amentiae, vat ebrietatis: item si quis dat ebrio,ves deliranti die vetito carnem manducandam, peccat, quia carnis maud callo est ei prohibila, sicut et caeteris. Cosset, Auloine.
Q. Insdeles tenenturne legibus humanis
ll. Si sermo est de legibus ei vilibus, et politicis suorum Principum , eorto tenentur, et quidem jure naturali, quia Daturali juro ovium subditi suis Superioribus obedire tenentur. Omnis anima Potestatibus sustrioribus subdita sit, aiebat Apostolus ad Rom. 13. Si vero sermo est de legi hus, sive praeceptis spiritualibus, dicendum est, quod omnes, quicumque sint, si vo Fideles, sive Infideles, lenentur legibus et praeceptis Evangelii; nam Christus, qui ea ira didit, omnium gentium legifer est, quia Rex regum, et Dominus dominantium. Quoad Leges vero, et praecepta EeclesiaB servanda
non tenentur Infideles , qui baptismum non receperunt, nam non sunt Kelesia o subditi; nemo enim Ecclesiae fit subditus . nisi per baptismum. Cap. 8. de divori. Infideles vero baptizau, quales sunt Haeretici, Apostatae a Fide, Schismalici tenentur legibus Eeelesiae , qui per baptismum saeti suoro Ecelesia o subditi, etsi nune rebelles sint Ecclesiae. Hinc non solum peccat hoc relieus, qui jejunium ab Ecclesia praeceptum uon observat, sed etiam christianus, qui invitat haereticum ad j duuium violandum. Cone , Cunitiali, Antoin . . Luislator teneturne Lectibus suis, vel suorum Praedeeessorem R. Legislator, qui non ipse solus, sed eum aliis legem lutit, uti accidit
in regimine Aristocratico clea lenetur, Sicut et ceteri legem servare lum suam,
tum suorum praedecessorum; quta tox illa condi in suit non a so, sed n Com. munitate, cujus ipse individualis porsona est, ct proinde subditus, et linibus communitatis obnoxius: Turpis euim est omnis 'ars δuo univeras noncsvruens, ut ait D. Aug. lib. 3. Consess. cap. 8. Collet, Anioine. Legislator vero, qui solus tulit leges, non lenetur legibus suis, vel Suormn praedecessorum, quando materia illarum legum non est sibi congrusns; iune enim leges illae respeetu sui legos non sunt ex defeetu maiorino. Si autem leges sunt ex deseelu materiae. Si autem Iogos sunt dil materia congruento lum sibi Legislatori, tum subditis, v. g. de servandis proliis rerum in contraelibus, de non ludendo ludis prohibitis ole. Legislator letamur has leges servare ex vi directiva tantum , seu in Conscientia . uti palei eX cap. . 6. de Const. , et ex L. 4. D. de leg. Et ratio ost, quia ex justo naturali descendit, ut caput, quoad ejus seri potest, suis membris consormetur, ut Superior exemplo praeelli stibditis, ne seandalum cis praeheat,et impedimenium ad legis observantiam. ut Lugislator magis, quam subditus honum commune promoveat; promovet auleth si legos sibi congruentes ad bovum commune latas magis ipse observet, quam subditus. Dixi, tantum eae vi dire- tiva; quia non tenetur ex vi coactiva leus suas, Vel suorum prandecessorum Servare; quia omnis poena a Superiore imponitur subdito; Logis lator autem non est sibi subditus, eum non possit quis eodem temporo, ei pro eadem caussa esse superior, et subditus, ut accideret iii casu. collet, lΙn-
Q. Clerici tenenturne Legibus civilibus pn. Maximo, si hujusmodi logos justae sunt, quia Clerici veri cives stans, vi membra poli licao Communitalis, et rius eo in modis fruulinur, sicut et Lui
105쪽
ei; proinde eis etiam praeest Princeps saecularis, et legitime eis praecepta, et Leges tradit, quibus ipsi obedire tenentur. Hi ne Apostolus ad Romanos x3. ait generali verbo: Omnia anima Potestatibus sublimioribus rubdua au. . rvus teneιurna Legibus muniemalibus Dei, ubi re erimur pn. vagus dieitur, qui nulli bi fixum domi ei lium habet. Vagus tenetur stare legibus Ioel, ubi reperitur, quia si esset ab hujusmodi legibus immunia esset exlex, nullumque haberet particularem Superiorem; quod contra debitum sui regimen esset. Collet.
. Advena ligarurna legibus Ioel, tibi in latum faeis
R. Advena, ille sellieet, qui extra patriam sua domicilium figit, lenetur flatim, ae pervenit ad locum, ubi domicilium figere statuit, leges illius Ioel observare, quia jam laetus est ejus ineola, et jus domicilii adquisivit reum domiellium adquiratur statim, ae quis incipit in loco habitare animo ibi permanendi ex L. Cives. C. de ineolis, et L. Domisilium 1 . ad Muniis etpalem. Idem dicas do eo, qui alicubi immorari vult per majorem anni
Partem, uti sunt scholares, mercalores, samuli ele., quia quasi domicilium figit. Anioine. O. Peregrinus teneturna Legibus aut territ ii, cum ab eo abesι' R. Peregrinus ille dicitur, qui extra territorium, ubi domicilium habet, transit per aliquem locum, vel alicubi immoratur ad breve tempus eum animo reduendi ad propriam domum. Peregrinus non tenetur Legibus sui territorii, si ab eo abest, quia Leges.
Et consuetudines locum asseiunt, et proinde personas in tali loco eomm rantes ad sui observantiam obligant; quare cum Peregrinus sit extra terri torium, territorii legibus, ei consuetudinibus non tenetur, cap. de a. Cori- .
alit., in 6..ibi: Statulo Episcopi, quo Iurea eaecommunicantur, non I santur ejus subditi, qui eatra Dioecrata furantur. cum eaetra terrisorium sua disenti non pareatur i une. Ubi nota, quod peregrinus non solum est immunis a servandis Legibus sui territorii, sed etiam a servandis praeceptis auris communis, si ista vel ex privilegio vel ex consuetudine legitima tu eo loeo, ubi reperitur, non vigeant, Iicet vigeant in proprio territorio: et ratio est, quia privilegium locale, vel consuetudo localis assieii Io cum, et proinde omnes degentes in tali loco. Anto ine. o. Dan turna eas , in quibua perestrinus, liceι absu a auo territorio, adhue tamen Legibus aut terrisorii ιenetur 'R. Maxime, et primus est, si absit in fraudem , quia fraus, et dolus nemini debet patroei natori: cap. Eae tenore e de Rescriptis. Iste autem ceu - etur fraudem committere in Legem, qui ex solo fine declinandi Legem , et sine alia justa caussa a proprio territorio discedit. R. Est, quando quis licet absit a proprio territorio, et extra territorium Legem violet, violatio tameu in proprio territorio censetur laeta. Hoe sit cum iu proprio territorio non agit, vel non omittit id, quod ei per Legem Praescriptum est ibi agere, vel omittera; unde delinquens ratione hujusmodi violationis censetur ibi esse moraliter praesens. L. R. C. quae res exportari. Hine beneficiatus absens a territorio beneficii tenetur servaras latulum pro illo territorio ab Episeopo Ialum, si aliquid ad bene fietum
Pertinens imperet; aliter peceat, et censuris, quae foris glatulo adnexa
sunt, obnoxius fit; quia violatio statui censetur saeta in territorio beneficii. cap. 1 I. da Claricia non reaident. Antoiue, collet.
106쪽
3. Est si Superior subdito praeceptum personale imponat, quia praeca.
Pium personale personam, et non territorium assicit; quare subditus, ubi. Eumque sit, tenetur hujusmodi praeceptum observare, quia adhaeret per
P. Teneturne ille, qui eaeis a proprio terrisoris, tibi aliqua Leae viget,
Aano adimplere, antequam eaeeat, εi Perpenturus sis ad locum, tibi Leae illa non viget p . R. Tenetur quidem, si praevideat non posse eam alibi adimplere, quia Lex, quae aetu obligat, actu adimpleri debet, si non possit post hae adimpleri ; in easu enim Lex judicatur talis esse, ac si eo solo actu obliget, et solum illud tempus aptum sit ad observantiam ejus. Hi ne si quis exit Neapoli, ubi dies sestus S. Augustini observatur, pedi venturus Capuam, ubi talis sestus nou colitur, tenetur antequam exeat, si alibi nequeat, Missam audire Neapoli, et etiam expectare, ut audiat, si nouis dum Mis ae eelebrantur, nisi grave damnum sibi, vel aliis prudenter limea. tur. Item si in loco, unde quis discedit, vigeat Lex jejunii, perventurus ad Ioeum , ubi jejunium non observatur, tenetur jejunare non solum a carni-hus abstinendo, sed eliam a Sentaculo pro eo tempore, quod est in territ rio , ubi dies est esurialis, quia Lex actu obligat, et actu adimpleri debet.
R. Maxima, etiamsi moretur ibi ad breve tempus , Et seandalum absItrquia bonum commune territorii, et rectus ordo regiminis postulat, ut Leges municipales, utpote, quae territorium assiciunt, ab omnibus, qui in lati ierritorio sunt, adimpleantur. Praeterea Peregrinu S, exeundo a proprio terri torio, fit ab ejus legibus municipalibus immunis, unde tenetur legibus ter. ritorii, ubi adest; nam qui commodum sentit, ineommodum elim sentire tenetur. Regul. Jur. 55. ia 5. Hinc aiebat D. Ambrosius epist. 48. apud
non jejuno: sis et tu, ad quamcumque Ecclesiam perSeneris, ejus morem aerea, si cuiquam non vis elae scandala, neque quisquam rabi. Qui textus sertur etiam in dist. go. Illa, in cujus Glossa legitur: Cum fueris Romae, Romano vivito more; cum fueris alibi, vivito si ι ibi. Concina. Ubi nota, quod licet haec doctrina non omnibus probetur, eum aliqui probabiliter aliud sentiant, tameu eertum est per omnes DD. quod peregri nus teneatur 1. servare Leges loci, ubi reperitur, si alias adessel periculum Mandali, eum vitari scandalum Jus naturale praeeipiat. 2. Si eae Leges sint iuris communis, licet consuetudine, vel privilegio in Ioeo domicilii sui non serventur, quia Legislatori Iuris eommunis peregrinus subditus est; et consuetudo, ae privilegium Extra territorium vim non habeat. 3. Si agatur de Legibns et Consuetudinibus loci, quae respiciunt contractuum celebralionem, ae validi talem, aut criminum punitionem; quisquo siquidem sortitur lorum, ubi contrahit, vel delinquit: cap. ull. de sero eompet. Antoine. . Quid si peregrinus non immoretur, sed solum per aliquem locum Danaeiat, senetumne servara Leges loci, pro eo umore, quo illuc Iransiι R. Si sunt Leges negativae, v. g. Leges, quibus prohibetur eSus carnium,
asportatio armorum, asportatio victualium etc. peregrinus viator tenetur
eas Leges servare, quia hujusmodi Leges in iramilu ob ervari possunt, et
107쪽
Iosialiter scandalum ha heri posset, vel illitis Communitalis aliqua perturbatio, vel detrimentum. Si autum sunt Lugos allirmativae, seu quae aliquam prao-cipiunt aetio in , v. g. audire Missam, j riunare ele. viator lenaeue eas obia servare, si ad eas adimplendas non roquina lue mora longior illa, qua in sacero ibi debeat; quia viator non tenetur immorari ibi data opera, ut Legum ibi obligantem colat, sed lenetur solum sorvare Legem ibi vigentem , suae posito, quod immoretur ibi tanto tempore, ut siue gravi suo incommodo Legem Servare eo tempore possit.
uine inseras primo si peregrinus vialor iranseat per locum ubi servatur Lex jejunii, vel alia Lex negativa, quaa in territorio sui domicilii non viget, tenetur eam servare per eo tempore, quo ibi moratur: eontra si lotadio permansit in Ioeo, ubi non erat Lex jejunii, et proinde carnes manducavit; at sero perveniat ad loeum, ubi viget jejunium, non potest aliam coenam sumere, nisi eam, quae diei jejunii congruit. s. Si peregrinus transit per locum, ubi aliquis dies sestivus Glitur, ilM-que Sisint, ut cibum sumat ipse, vel equus, aut aliquid aliud agat ad brevotempus, non lene tur Missam audire, quia mora non ost apta adimpletioni Legis. Contra si ibi immoretur per tempus sufficiens ad Missam audiendam, v I aelurus est iter n. mane usquo ad mori diem per loca, in quibus dies so-stus agitur, lenetur audire Missam; quia pro eo tempore subjacet Logi, et Legem adimplere polost. Collin, Anio ine, Stampo. Q. Meminius a jurisdictione Leyislatoris oblictaturne Lectibus Autis. si in istius territorio moretur ΤB. Minimo, quia Exemplus subditus non est Legislatoris; nam eo ipso, quod ab ejus jurisdietione eximitur, Subditus Esso desinit. Quare cum Lex non obligat, nisi subditos, dicendum, quod lex non obliget exemplum, quia subditus non est. Anioine. Ηine Religiosi Oxompti non lenonivr Legibus Episcopalibus, vel Synodalibus, regulariter loquendo, quia subditi non sunt. Dixi, regulariter loquendo; nam tu aliquibus casibus lonentur: quorum primus est, si Episcopus Legem tulit tanquam Apostolicae Sed is dologatus: huic onim oliam Religiosi exempli subditi sunt, quia Sodes Apostolica omnibus praeest. D. Si Episcopus Consuras, et interdicta tulit, nul diem festivum praeseripsit, aut aliquod aliud opus pium totius populi devotionem , aut utilitatem, vel neeessitatem spectans, uti publicam supplicationem, jejunium cle., modo eorum privilingiis non adversetur, vel Statui regulari, quia Religiosi parios sunt communitatis, etiamsi exempti. 3. Si Spiscopi praeceptum respietat Sacramento rum administrationem, Sacrifieii Missae celebrationem, sanctum euitum eis. Vide Bened. xl V. de Synod. Diocos. lib. VII. cap. 12. Antatue.
Dc modo, qDO Observandae sunt Lelles
Q. Quomodo adimplenda est Leae 'n. Si affirmativa est adimpletur por liberam, ol voluntariam Operis prau- copii positionem, si vo subditus intentionem habeat ponendi rem praecept3m,sivo habent in lentionem adimplendi praeceptum. Et ratio est, quia Lex asse. maliva adimplendo est por aetus humanos; actus autem humani non fiunt, nisi liberi, ei voluntarii, hoo ost procedentes ab intentione agendi. Si vero
108쪽
or x ost negativa , adimpletur per abstinenliam, vel cessationem ab opem volito , quamvis do abstinentia vel cessatio no illa non cogit tur; sic aegrotus praeceptum non sornicandi adimplet, etsi ex impotentia non fornicetur
dummodo affectum non haboat fornicandi, licet desint vires eorporis quia Lex non Exigit omissionem liberam, sed solum prohibet actum humanum liberum, quo lex violaretur, n mpo sornicationem. Concina, Cuniliati, Λn
P. Si quis immemor praecepti rite posuiι Uus praecestum sala a
est ne Fraecepto R. Maxime, quia in eo viriualis voluntas adimplendi praeeoplum adsuit; nam si eum praeeopti immemor erat, opus praec plum posuit, a sortiori posuisset praecepti memor. Quars ignorans Itodie adesse praeceptum audi n-di Missam, hanc devoto audit, satisfacit praecopto: ita ut, si postea advertat osse diem festum, non teneatur aliam Missam audire. Coneina, Antoine, Cuniliati.
. Si quis praece ii memor, rem praeeo Iam ponit, sed non ea animo adimplendi praeceptum, sed eae devotione, intendens rem praece iam de nus Ponere pro praecepti adimpletione, violatne praeceptum, dato quod
postea rem Praece Iam denuo non ponaι R. Dimidium est inter BD.: verius dicendum, quod violet praeceptum, quia ad salisiaciendum praecopin requiritur intentio saltem interprolativa satissae tendi praecopto: illo auium, qui expresse se delerminat ad non salis faciendum, nullam satisfaciendi intentionem habet, imo contrariam; em dicendum, quod praecepto non satisfaciat. Nola tamen cum Concina, quod Sententia contraria deserviro potest aliquando ad sedandos scrupulos illorum, qui timentos so hic, et nunc non adimplere recle munus suum, licet allento agani, deliberant vel denuo ponero rem praeceptam. Concina, Couloi, Syl vius.
Q. Tenetvrne o is snem Legis intendere, ut Gyem adimpleaι R. Duplex est finis logis. Alter intrinseeus,qui ost illud, ad quod Logislator intendit sua Logo obligare', seu ost ipsamet res praecepta. Alter Extrinsecus, qui est illud, ad quod Legislator rem praeeoplam dirigit. Sila adsit lex solvendi aliquod tributum pro construetions Orphanotrophii: solutio tribuli dieitur sinis intrinseens hujus legis: construelio inphanotrophii di
Subditus, ui Legem adimpleat, sussieit, si s nem Legis intrinsecum intendat; sie enim substantialom Lingis materiam ponit. Non lenetur Bulem intendero ad suem extrinsecum, quia sinis oxl pinguens non eadit sub Lege, sed solum ad eum materia Logis dirigitur. Se subditus Legom adimplet, si tributum solvat, licet, dum solvit, de confleuctione Orphanotrophii non cogitet. Excipe si finis extrinseeus expresso praecipiatur: quia lune intrat in materiam Legis: et finis extrinsecus est intendendus. Hi ne si publicae preces Deo faciendae praeeipiantur ad deprecandam a populo aliquam calamita tem, subditi, ut praeceptum rite adimpleant, non soliam tenentur orare , sed tonentur preem laeere oliam pro illa ealamitalo avertendo. Coneina,
. Tenetvrne subditus, tit Lese satis sepiat modum Legis servare n. Modus Legis duplox osset polosi, intrinsecus, et Oxtrinsecus; Primus cst illo, sine quo Logis substantia adimpleri non potest. Sic modus intrin.
109쪽
modus extrinsecus jejunii,sicut modus extrinse us orationis est oram se chiis extensis, genibus ilexis ete. Subditus, ut rite Legem adimpleat, tenetur modum Legis intrinseeu servare, qui aliter substantiam Legis non ponit. Non tenetur autem ad ino. dum extrinsecum, quia hie non pertinet ad substantiam Legis. Excips, a modus extrinsecus expresse a Superiore praecipiatur, nam tune, Eum fiat etiam materia Legis, est adimplendus; aliter non adimpletur totum pract-ceptum. Hi ne si superior orationem nexis genibus praeeipiat, nexis geni-hus est orandum; aliter praeceptum non integrct servatur. Antoiue.
O. Satis estne praeeesto humano, qui illud ad Flet Per aerum ex
aliqua circumstantia malum R. Si malitia ei reumstantiae repugnet substantiae praecepit, tollendo honestatem, quae est essentialis actui praerepto, aut quae expresse a Superiore requiritur, non satisfacit praecepto, aut non ponit totum id, quod Lempraecipitur. Hinc non adimplet praeceptum de audiendo Saero, qui Hi sam audit loquendo turpiter, vel jocando cum aliquo, quia haec circumstantia adversatur substantiae praecepti, nam destruit devotionem, et altentionem illi actioni debitam. Si autem malitia ei reumstantiae non opponitur substantiae praecepti, quia per accidens eomitatur actum praeceptum, Ea lissaeit praeeeplo, quia ponit id, quod per Superiorem praeeipitur, et actuuper accidens vitiatur; sic adimplet praeeeptum recitandi horas canonicax Sacerdos, qui Eas attente, et devote reeitat, licet inanem gloriam ex tali recitatione concipiat; nam ponit lotum id, quod Ecclesia exigit, nempe attentam, et devolam ossieti reeitationem ex molivo Rel onis; licet ea piae vanae gloria peccet. Auloine, Concina, Cunil. Salmauiae.
O. Atesme quia i tere unico aesti plura praecepis R. Miximo: nisi aliter praesumatur de voluntate praecipientis. Et ratio est, quia Superior sub praecepto eensetur aliquid aliud a Subdito exigero ultra id, ad quod antea tenebatur, cum non creditur velle praeceptum suum inessicax. Quare si Consessarius imposuit poenitenti jejunium pro satis sa Clione Sacramentali, non salissaeit poeulleus praecepto consessarii jejunaudo die vigiliae. Idem rationabilius dicendum, si illa plura praeeepta oriantur ex diversa virtute, vel ex eadem virtute, sed sub diverso respectu; tunc enim ad adimplenda plura praecepta, plures actus distincti requiruntur. Uine si quis do-heat jejuniare semel in heddomada ratione voti,el consessarius imponat hvio pro satisfactione peceatorum, ut semel in hebdomada jejunat, leuolue his in hebdomada jejunare; nam illa duo praecepta oriuntur ex diversis virtutibus, ex Religione scilicet, et ex poenitentia. Sie etiam si Testator heredi jussit ut daret decem crio, quos antea ab eodem aeceperat mutuos, et deiu- de jussii in eodieillo, ut Cajo decem daret pro illato ei damno; heres non satisfacit utrique Testatoris praecepto, si unica vice det deeem, sed tenetur dare viginti: quia illa duo raecepta, licet orta sint ex Eadem virtute justi tiste, Bitamen orta sunt sub diveris respectu. Couetua, Aulo ine, cuniliali.
110쪽
stantiis, vel ex fine,vel ex natura actionis praeeeptae, et ex eommuni usu, ac interpretatione prudenter praesumatur Superiorem permittere , ut uni- eo actu subditus satisfaciat dupliei praecepto, tune unim aetu dupliei praecepto potest fieri satis; hoe enim a voluntate Superioris praeeipientis dependet; quaro si idem dies sit Dominicus, et festivus Elicujus Saneti, quis unucam audiendo Missam, utrique praeeeplo salissaeit. Si Sacerdos est beneficiatus, unica officii recitatione satissaeit muneri suo rations saerae ordinationis, et ratione beneficii.
P. Quid si Confessarius imponaι poenitenti auditionem Missas sinsulis diebus Aer annum
R. Poenitens dio sesto, vel Dominico uni eam tenetur audira Missam pro utroque praecepto , Delesiae scilicet, ei consessarii, quia nisi Consessarius aliud expresserit, latis eensetur fuisso ejus voluntas. Contra, si injungat consessarius poenitenti auditionem Missae singulis diebus sestis per annum, poenitens tenetur diebus sestis duplieem audire Missam; aliter praecepto consessarii non satisfacit, quia mens ejus suisse censetur ad dupli-eem Missam illis diebus audiendam obligara poenitentem. Antoins, concina. P. Quid si dubitetur, an ad plures aetus, an ad unicum actum volueris Obligare Superior per suam Legem stibaequentem ΤR. Ponendi sunt plures aelus, ut plura praecepta existentia adimpleantur; quia talis censetur esso mens Legislatoris, quando aliud non exprimit. Cuniliali, Concina, Anioine. Q. Potestne quis eodem tempore per diversos aetus plura adimplere Praecuta rn. Maxime: modo unum opus alteri operi non opponatur, et attentio utrique operi possit adhiberi, et sie utraquE aetio recte fiat: nam tune ρο- nitur totum id , quod per plura praeeopla jubetur, licet eodem lempore. Quare Diaeonus, si dio sesio avdiens deuote Missam, attente reeitet horaseau Onieas, vel poenitentiam a Consessario impositam persolvat, utrique Praecepto salis acit, quia haee duo praecepta ad eumdem sinem tendunt, nempe ad Dei laudem, et unum opus allerum non destruit. contra si quis dio sesto Missam audies intendat eo tempore quo suam di-Mutit conscientiam , vel sua pereala confitetur, praeceptum de audiendo Saero non adimplet; quia unum opus alteri opponitur, cum non possit utrique debita tribui altentio. Ita oliam si confessarius imponat poenitenti tres audire Missas, poenitens consessarii praeeeptum non adimplet, si tres Mis fias , quae eodem tempora in diversis altaribus celebrantur , audiat; nam Bitentio ad unam Missam exeludit altentionem ad aliam e nee talis praesu milite sui sis Consessarii voluntas. Anioin , Concina. V. Teneturne quis aervara praeee si partem, si totam non possis R. Maximo : si praeeeplum dividuum est, seu de re, quas dividi potest, et Singulae ejus partes divisim aeeeptae ad finem a Legislatore intentum decedunt. Et ratio sumitur ex Regula Iuris 37. in VI. Oile per inutile vitiari non debes, eι proinda nec possibila per impossibile, si possibile ab impo33uιti Halluvi soleas. Hinc obstrictus ad recitandas horas eanonicas , si non potest ex aliqua justa caussa reeitare singulas, tenetur reeilare illam ossicii partem , quam sine suo gravi incommodo potest. Unde Innocentius