장음표시 사용
81쪽
Deus hominem eximit.ab observantia Legis naturalis ,remanentibus in lege eadem materia, ac circumstantiis illis, sub quibus Lex naturalis viget,et obligat; seu cum dispensat in Lege naturali absque ulla mutations materiae vel illarum circumstantiarum, quae ipsum ius obligatorium reddunt. Secundo modo, seu indireete, et improprie sit dispensatio,cum Deus vel Legis naturalis materiam, quae sub Suo dominio est, mutat, vel tollit conditiones, ae ireumflantias illas,quae Legis obligationem inducebant; unde relato ad illum, tu cujus favorem laeta est mutatio, lex desinit obligare, et dieitur haec dispensatio sieri per materiae subtractionem. Salmanticenses, Concina , Siampo.
R. Deus non potest dispensars directe, et proprie in Lege naturali; quia,
cum Jus naturae id praecipiat, quod necessario praeeipiendum est, tamquam rectae rationi consentaneum, vel prohibeat illud ,quod necessario prohibendum est, quia rectae rationi dissonum; Deus directe dispensando, concederet, ut dispensalus ageret aliquid, quod est intrinsece malum, ac inhonestum, vel omitteret id, quod ex natura sua pro morum honesta in D cessum est fieri, et cujus omissio naturae rationali disconvenit. Hoc autem Deus absolu te concedere non potest, quia ejus sanctitati, rectoque regimini repugnat. Praeterea, si Deus directe dispensaret tu Lege naturali, mali commissio, vel honi omissio, sub iisdem circumstantiis, esset simul honesta , et inhonesta; honesta propter divinam dispensationem, inhonesta propter suam naturam: quod contradictionem involvit. D. Thomas I. a. q. Ioo. art. 8. Conciua Ioc. cit. Slampo.
O. Potestne Deus sarum indirecte dispensare in praeceptis Iuris naturae pR. Si sermo est do iis praeceptis, quae sunt immutabilia , quippe quae
Praecipiunt, quae necessario Sunt praecipienda, vel prohibent, quae nece sario sunt prohibenda, quoniam contineut conservationem honi communis,
praesertim sinalis, quod est Deus, vel ipsum ordinem justitiae, et virtutis; Deus in iisdem nec etiam improprie; et indirecte dispensare potest, quia cum sint immutabilia, dispensationem nullam patiuntur; nam Semper, et in quo numquo casu vigent. Fidelis enim est Deus, ait D. Thomas loe . cit.: et Sem3um negare non Polest, ut ait Apostolus 2. ad Timot. cv. 2. nectaret autem sei Stim, at ordinem suae justitiae auferret, cum ipse rit ipsa sua justitia. Si vero sermo est de iis praeceptis, quorum materia est sub dominio, et dispositione Dei, potest Deus improprio, et iudi recte dispensare, quia potest materiam, vel circumstantias mutaro ita, ut non amplius ex istat id, quod Juro naturali praecipiebatur, vel prohibebatur. Quare si legimus in Scripturis sanctis Deum in quibusdam casibus imperasse, aut permisissct aliqua legi naturali contraria, non debemus intelligere id aliter secisse, nisi mutatione impropria, et dispensatione in directa. Roquidem vera, cum Deus praecepit Abrahamo, ut filium suum occideret, non praecepit homicidium absolute tale, nempe injustam hominis occisionem; nam Abraham juste occidebat filium suum postquam eum occidere jusserat
Deus, qui est supremus Dominus vitae, ac mortis cujusque.
Item si consensit Deus ut AEgyptiorum spolia perei perent silii Israel, non eonse ullit in furtum. Furium enim est injusta ablatio rei alienaei res autem
82쪽
aliena non erant spolia illa, postquam Deus supremus rerum omnIum Do minus jusserat accipi a filiis Israel, et fieri sua.
Ita etiam cum voluit Deus, ut Oseas ad fornicariam mulierem necederet, non concessit ei, ut fornicaretur: sed ut acciperet in uxorem mulierem illam, et sic ad eam, ut poto suam accedens, tornicationem non committeret.
Praeterea si in polygamia dispensavit, nihil obstat; quia cum polygamia non repugnet absoluto fini primario Conjugii, qui est prolis susceptio , et
educatio, sed tantum adversetur recto familiae regimini; huic ineommodo potuit Deus providere per auxilium gratiae suae. Insuper cum polygamia inaequalitatem juris,ac domi uti inserat quoad conjugum eorpora, quia uxores inlae si urit viei, cum vir non totus fiat singularium uxorum; hanc inaequalitatis injuriam potuit Deus, uti supremus omnium Dominus impedire, jubendo, ut corporis viri domίnium in plures uxores tribueretur. Demum, si permisit Judaeis, ut per libellum repudii matrimonia disses vorent , etiam in directa fuit hae e dispensalio. Deus enim, ut Naturae Auctor , et supremus omnium creaturarum, earumque jurium Dominus, potuit concedere, ut matrimonium per hujusmodi libellum dissolveretur , et o dissoluto, aliud matrimonium contraheretur: Ius enim naturale prohibet secundum matrimonium , quando primum iu sua validi late perseverat. Legatur D. Thomas loc. cit., Aulo ine.
Ex dictis inseras, quod potestas humana mullo minus potest dispensaratu lege naturali, quia homo subditus est huic Legi, Et proinde inferior. In serim: autem dispensaro non potest in lege Superioris. D. Thomas loe . cit. Num delue ignorantia invincibilis juris naturae , di se uisum est in Traelatu do actibus humanis. Q. aias naturale estne idem, ae Ius gentiumrss. Minime , qui a Jus naturale per sct necessarium est, ut homo ad ultimum snem suum dirigatur, at non ita Jus gentium. Jus naturato omnibus hominibus ima a tum est, Jus vero gentium, usu, et consuetudine populorum constitutum: Jus naturale habet pro objecto actiones, quae intrinsecam hahent honestatem vel turpitudinem: at Jus gentium respicit actiones, quae valde ad humanam Societatem utiles videntur et accomodatae. Denique Jus
naturale speetat homines singulos seorsim consideratos: Jus autem geutium, spectat homines, prout in universali Societate conveniunt. Fatendum vero est quod Jus gentin m summam eu in dura naturae affinitatem habet, nam tam congruum est, ut videatur, Jure naturae impellento,suisse constitutum.Concina.
Q. Quid est Ius gentium , et quotu Iezr
B. Jus gentium est illud, quod exigonio usu, et humanis necessitatibus, gentes humanae sibi constituerunt. Insiit. Civit. lib. I. iit. 2. g. a. i). 1) Homines ab aequali latis, libertatisquo statu ad illum inaequalitatis,-Socie
lalem scilicet impulsos fuisse, ut so Invicem tuorontur exploratissima res est. II iussquamvis Crotius , Pussendorsus , Ι obbssius , Leibnii ius, aliique inter so d; litigent,ox Suo is tamen Litteris satis liquet Deus homines in simplices societates conjui xisse, ut se invicem iuvarent, tu composilas vero ipsos coaluisse ut so invicem defenderent, Deo tamen Au toro, ratione duco, necessitato suadente. Cum enim vidi S-Εet Deus non esse bonum hominem osse solum , secit Evam adiutorium illi simile. iddoque filiorum, qui ex ea conjunctione nascebantur cuiu parentibus societatem lacus
ipso instituit, ut inde alimenta, et educationem ipsi redi peredi, undo vita in habui ,
83쪽
8sMultiplex est, nam vel est primarium, et est illud, quod convenit eum Juia re naturali, quod Justinianus lib. 1. til. 2. Insiit. definit, esse Ius, quoae naturalis ratio inter Omnes hominea confluuiar Vel est secundarium, et est illud, quod superius definitum est, et de quo hie loquimur. Item vel est assirmativum, et est illud, quod plura praecipit, uti acceptationem legat
rum, eorumque securitatem, foedera pacis, et induciarum, jus sepulturae; honorum partitionem etc. Vel est negativum , et est illud , quod pleraquct prohibet, uti ne arma, vel sontes veneno inficiantur, ne hostes per Sicarios dolo, vel proditiono oecidantur etc., Couein. ibid. Vinnius InStil. lib. I. t. a.
. Ius gentium obligame in Conscientia pn. Maxime, quia vera Lex est bonum commune spectans. Bine huic imgi obnoxii sunt in Conscientia omnes , et potissimum Prinei pes , ceteriquct Communi latum supremi moderatores , quorum est populorum tranquillit tem , ac commodum procurare. Coneina ibidem .
De Lege Posuiua Divina . Vuid eri Leae positisa Divina, eι in quo disserι a Lege nasurali
R. Lex positiva Divina est illa , quae non ex intrinseca rei necessitate, sed ex libera Dei voluntate procedit. Disseri a naturali Lege, quia haee est immutabilis, positiva vero mutabilis. Naturalis necessario fuit tradenda homini, ut quamdam haberet bena
vivendi direelionem , et obediendo Legi, suum cognosceret Creatorem, ae Dominum. Positiva vero suit Deo arbitraria, eum potuisset homo per solam Legem naturalem bene vivere. Naturalis simul cum natura homini indita est. At lex positiva divina extrinsecus homini tradita suit, ut clarius cognoseat supremum Dei dominium, quippe qui non solum prohibere potest, quae ex si mala sunt, sed etiam ea, quae suae sanctissimae voluntati placet prohibere, ut eum prohibuit opera servilia dict Sabaihi. O. Ouot leae est Leae positiva divinar R. Duplex, Vetus nempe, seu Mosayea, et Nova, Seu Evangeliea. Petisma quae a Deo data fuit per Moysen. Secunda, quae data suit a Christo. o. Quas praecuta contanebantur in veteri lacte pst. Moralia, eoeremoni silia. et judietalia, juxta illud Deuther. 5. Loquar tibi mandata mea, et Geremonias, es judicia. Moralia erant praecepta D
soni. Compositam vero Civitalis S letalem Adae filii efformarunt Deo probanto Natura ducente, ratione dictante, demum necessitata rogenie, qua Cain primus civitatem instituisse videtur, qui ob patratum scelus Gen. IV. 17. profugus erat. Ex pluribus vero societatibus iam constitutis, tamquam ex moralibus personis, si vo individuis majores coaluisse constat, ideoque ex multis inter se consocialis familiis Pagi, ex pluribus Pagis Urbes , et ex Urbibus Respublicae , et Regna extiterunt. Qui, obrem societates omnes lum simplices, cum compositae Supremae legi parora debent, quae Ius Gentium audiit, ac proinde satis liquet ad ea omnia agenda obis
trictos esse socios, quibus positis, veluti mediis, sinis, quem vel Natura, vel sibi Societas rationa die tanta proposuit, obtiae lur, et ad ea omnia semilleuda, quae So. cietatis fies adversatur.
84쪽
calogi , quae praeeepta Iuris naturalis sunt, et ideo per Moysen tradita in Tabidis Testamenti, ut clarius hominum cordibus infigerentur , et homines excusationem in peccatis non haberent. D. Augustinus enarrat. in Psal. 57. Ambrosius ep. 7. ad Irenaeum. S. Thomas R. R. q . 99. art. 2. Coucina de Legibus. Coeremonialia erant praecepta , quae divinum cultum Speelabant, v. g. sacrificiorum ritus , El purgationum. Judicialia denique erant praecepta , quae ad Judaeorum societatem, et populum dirigendum lendebaut, et ideo Hebraeorum leges civiles, ct politicae nuncupatae.
o. uinam veteri Lege tenebantur R. Quoad praeeepta moralia lenebantur homines singuli; quia praecepta Iegis naturalis erant. Quoad alia praecepta Solum Judaeus populus; pro isto enim lata a Deo suerunt. . Leae vetusfuitne mutatarit. Quoad praeeepta moralia, mutata non fuit, quia erant praeeepla naturalia, et proinde immutabilia, et de his ait Christus, Matthaei 5. Non M. ni solvere legem , sed adi Iere. Quoad cetera praecepta aulem mutata suit, et abrogata per Christum, ut declaratum suit ab Apostolis in concilio
Hierosolrmitano contra Ebionem, et cerinthum. Illa enim praecepta coemamonialia adumbrabant Christum venturum , ut ex I. ad Corint. Io. Quara adveniente Christo luce vera, ut evanesceret umbra, seu lex vetus, necessa
fuit. Item praecepta judicialia data suerunt ad Reipublicae Judaeorum gubernationem; proinde ista penitus eversa, praecepta illa etiam periere. Hi ne Iex vetus quoad praecepta coeremonialia , et judicialia abrogata suit, et mortua in morte Christi, cum velum templi seissum est, ut latentur DD. Augustinus, Ambrosius, Thomas, aliique. . sitiis esι leae nona , alvs Evangeliea 'R. Lex nova sic dicta, vel quia renovat hominem per gratiam christi, vel quia est ultima Lex divinitus data. Dicta etiam Evangelica, quia cum Evangelium siguificet bonum nuncium, .haec lex bona maxima nuntiat hominibus , nempe remissionem peccatorum , gratiam Dei, aeternam beatitudinem etc. desiniri potest : Leae a Christo condiis, eι ab Adostolia promulgata, quae conjunctam albi satiam supereaturalem habet. Dicitur autem sibi conjunctam habere gratiam, quia ut ait Apostolus ad Rom. x . Lea ser sti virtus Dei est in 3alutem omni credenti, scilicet ut super haee verba seripsit D. Anselmus , virtua est, quia graιiam praestas Legislator Christus per cuius auailium valeamu sacere, quae praecepit. Collet loe . cit.
o. Leae Gangeliea Obligame omnes homines 'R. Maxime, quia vera Lex est, lata a Christo Domino omnium populorum legislatore in sonu in Christianas Religionis perpetuo duratura. Quare Christus , Matth. 28. ait: data eri mihi omnis potestas in coelo, et in terra:
Euntes ercto docete omnes sentes , docentes eoa servare omnia quaecum vve mandavi vobis. Et Trident. sem. 6. cau. I9. 2 o. RI. anathemiste per
cussit asserentes: Iectem Evavelisam nihil aliud praecipere, nisi Mem: Decalvum ad Christianos non pertiners , eι Grisitim esse Re de to rem, cui deo us Idere, non autem Lesialaforem, cui tenemur Obedire. Verum hic advertendum, quod uou omnia, quae in Evangelio couliuen
85쪽
4ur. rationem habent prasteopli; in eo enim eontinentur plἰam eonsilia, pro quibus dieitur Christus Isaiae 10. myni consilii Angelus. Quare jure ab Eeclesia proscriptus fuit error Melanchthonis, qui lib. de loc. comm . Theol. it. de discrim. praecep . vi consit. Hebat: quiniim singunt in Evangelio
Consilia ESSE . . . . Haec sunt plena errorum , et superstilionum : una est lex
Dei, quae nihil, nisi praeeopla continet. Vid. concin. prolegom. 2. Decalogi eap. I.
O. Quotvlieis generis sunt praece ta, quae in Lege Evangelica comtinentur ' .R. Triplicis, nam in ea continentur T. praecepta Fidei, uti praeceptum eredendi mystorium Trinitatis, incarnationis, Eucharistiae ele. et patet ox Matth. cap. 16. qui credideris, et tantietatus fueru, salvus erit, qui vero
non crediderit, condemnabitur. 2. Continentur praeeepla moralia, ea scilicet, quae continentur in Decalogo , quaeque Christus non de novo insti- uit, sed solum explieavit, et aue ori late sua divina confrmavit. Et patet ex Naith. cap. 5.6. et 7. ubi proponit Christus praecepta Decalogi, quae proprie ad mores pertinent. 3. Continentur praecepta eoeremoui alia, Seu sacramentalia , quae spectant usum Sacriscit si Sacramentorum, quaequo Christus de novo instituit, ut esssent loco veterum,quae fuerunt ab ipso abrogato; et pqlet ex pluribus novi foederis testimoniis, et praesertim ex Joann.
p. 3. Nisi quis renatus fuerit eae aqua etc. Nisi manducaveritis carnem Filii hominis est. . Adestne aliquod discrimen inter praere is veteris, eι novae Legis'
B. Quoad substantiam nullum idatur esse discrimen , quia utriusque ederis praecepta habent eumdem Aue lorom, nempe Deum , eumdem finem nempe verum Dei cullum, cordis puritatem, et vilae ael rnse assecuistionem, et eadem praecepta primaria, se ilicet fidei, et caritalis. Quoad accidentalia vero disprimen adest, quia lex vetus erat imperseela; lex aulem nova persecta. Praecepta veteris legis eoeremonialia adumbrabant praece-pla novae legis; unde illa erant umbra, ista sunt corpus. Praecepta vel riglegis obligabant solos Judaeos; praecepta vero novae legis omnes populos.
Vido I aberi, Collet loe . citato. O. Praece ta nonae Leyia xunme dispenstabilia 'R. Si sermo sit de praeceptis illis , quae moralia sunt, nempe Decalogi praecepta, potest Deus improprie in aliquibus eorum dispensare, uti supe-ς ius die tum est. Si vpro loquatur de praeceptis positivis, potest Deus dire-elo dispensaro; quia sicut ipso hujusmodi praerepta libero tulit, si e et libero tollere potest per dispensationem. Homo vero dispensare non potest; quia eum huic Legi subditus sit hane facultatem nonIabet dispensandi in lege superioris. Neque dicas quod Sum ianis Pontifex per illa vecta Christi, Matth. cap. 16. Quaecumque solveris su er rerram, era soltitum es in Coelia, habuerit potestatem dispensandi in praeceptis divinis positivis nova Legis,quia illa verba non fiant reserenda nd iacultatem dispensandi in Lege Divina, nam aliter posset Pontifex in omnibus iuris divini positivi mandatis dispensare. et proinde posset Pontia sex ad libitum mutaro , vel tolloro sacrifieium a Christo institulum , materias, Et formas Sacramentorum etc., quod nemo dixerit.
. Ponti ae nonne de faeto divensat in votis; in residentia Episeo -
86쪽
Forum; in m nisterio consrmationis, eι in aliis, quae runt de aure divino 'B. Minimo dispensat Pontifex, set solum tamquam supremus Dei inter- Pres, et Custos Divini Do positi, ae supremus Magister, , et caput universae Eeclesiae Dei per facultatem a Christo, cuius Vicarius Est, acceptam, de-Cl Brat, ne interpretatur, volum, residentiam ole. ob expositam sibi causam non obligare. Item si Christus instituit Ministrum ordinarium confirmationis Episcopum, non prohibuit; quod summa urgento necessitate posset Pontifex deputare Sacerdotem simplieom tamquam Confirmationis extraordinarium Ministrum. collet Ioe. cit. Coneina dis dispensat. g. R. quae t. 1. . Leae Enavelim potest interpretari pn. Si sermo sit de interpretatione proprie dicia, quae ut ait D. Thomas. R. 2. q. I 22. ari. E. importui legis emendationem, lex Evangelica non admittit interpretationem, quia haec Lex casus non habet, qui corrigi, et emendari debeant. Si autem sermo sit de interpretalione impropria seu doeirinali , Lex Evangelica patitur interpretationem, et patet exemplo Sanctorum Patrum, qui verba, et sensum novae Lpgis explicant, exemplo item Sacrorum Doctorum, qui exponunt, ac docem, quo tempore et in quibus circum- Stantiis obligent quaedam praecepta novae Legis, v. g. quo tempore Sumen
da sit Eucharistia, quo tempora elisiendi si ut actus Fidei, Spei etc. Collat.
Da Lese positisa humana O. Ouomodo dornitur Leae humana pn. Est lex, quae immediale ab humano Legislatore condita est, Quaeri si Eondita est a suprhitio Legislatore, v g. Pontifice, Roge, Senatu ele. dicitur proprie lex. Si autem est condita a Legislatore inferiore, v. g. Episc. po, Universitate, Collegio, dici solet plerumque Statutu . o. Quotvleae est Leae humana pn. Multiplex, nam alia est Civilis, alia Ecclesiastica, seu Canonica. Prima est, quae a Potestate sape utari ad Reipublieae tranquillitatem, et ad commune Subditorum bonum condita est. Secunda est illa quao a Potestate Ee etesiasti ea lata est ad Aniciarum salutevi et Ecclesiae regimen, et disci seli-
. ' catholica Christi Ecclesia Pastores habet, praesertim Petri Successorem, quid vina auctoritate fidelibus praesunt, ideoquo proprio regitur imperio a Civili μ
sus dlsi inelo. Christus enim Apostolis, eorumque sueeessoribus potestatem dedit E- angelium in universum lor sum Orbem praodieandi, eosque, qui Fidem suscepturi essent, Baptismo lustrandi, addens: Mem ea eos aervare omnia, qtiaemimque man
am Noora. Mauh.u8. t 8.) Quamobrem Eeelesiae Antistites ut saerum, et inviolabitu. 'Po. um sibi iraditum sarium leolum qua eustodiant, Jura divino auctorita iem babent chrisci fidolos in uni luis Fidei eontinendi, et eonfirmandi. Ita Christia-ua docietas a Filio Dei in sillula , orthodoxas Fidsi doctrina, et ecclesiasti eis legi bus vegitur. V trumque vero Imperium regimino distinctum Deum habet Auetorem, . u.e felicitatem hominibus comparandam amiee eonspirat. Religio nempe eluela ui ali Polesiali praestanda iubai: haee vero Beligionis jura luetur.Quors ibDiuili od by COOste
87쪽
Utraque vel est scripta, quae scilicet seriplo lata est, vel non Seripla, quaestitieet moribus in roducta est, et dieitur Cousuetudo. g. Vel favorabilis est, quae nempe cedit in eommodum Universitatis, aut alterius particularis personae, uti est privilegium, vel est odiosa, quae nempe incommodum , vel gravamen affert, uti est lex poenalis, lex imponens tribulum, lex irritans, lex inhabilitans. 3. Vel est communis, seu quae verbis , et sensu universa Eomplectitur , et respectu universorum. Vel est particularis, vel municipalis . seu quae aliqua compleelitur, et respectu alicujus municipii, oppidi, vel Communitalis. 4. Vel est limitans, quae a sommuni jure aliquem casum excipit. Vel estoxorbitans, quae scilicei a communi lege aliquos excipit, dieiturque privilegium, et disseri a lego limitante, haec enim excipit casum, exorbilans autem excipit personam . Vel est correctoria , seu quae jus commune vel ex toto, vel ex parte corrigit.
5. Deniquo vel est moralis, scilicet quae mores dirigit ad aliquid laetendum , vel omittendum , obligans in Conscientia , et nullam imponens po Nam . Vel est poenalis,seu qua poenam continet, et haec, si tantum ad poenam obligat, dicitur puro poenalis, si autem obliget tum in conscientia , tum ad poenam, dicitur mixte poenalis. Collet, aliique. . Quaenam sunt conditiones requisitae ad Gyem humanam Η. Sunt eaedem , quae relatao suerunt , eum de lege in genere agebamus, nempe, ut sit honesta, justa, perpetua, possibilis, utilis bono communi, loco ne tempori congrua, et promulgala. Cuniliati. o. Quinam sunt essectus lectis humanae pn. Duo, primus mi reddere subditos honos, ne virtuosos Cives, illos dirigendo ad praestandum, vel praeeavendum id, quod honum commune praestari , vel praecaveri exigit. D. Thomas I. R. q. 96. art. 2. Seeuudus en Delus est obligam subditos ad praestandum, vel praecavendum id, quod a Legislatore praescribitur. Concin. Diss. 5. de leg. en p. R. o. Daturne in hominibus potestas condendi lectes circa ea, quae Legis naturali, vel positiva divina dimogi a non sunt pR. Maxime, palet ex primo Regum cap. Io. Locutus est autem Samuel
ad populum Legem regni, ει seripsit in libro. Item Prover. cap. 8. Perquido palpi satis ineptiro Prolos lantes, qui systema collegiale, ex quo asserunt iura collegialia,et majestalica profluere, sibi eonfingunt. Enimvero collegium intra ce tos civitatis sines constitui potest, uti sanxere leges s L. I. in pr. D. de collegiis): at Catholica Ecclesia in universum orbem est dissusa II. collegium ut sit licitum, et in aliquo Regno admittatur, Principis venia accodat oportet L. 4. I. 1. cit. tit.): at Eeolosia fuit instituta, et confirmata ipsis invitis saeculi Principibus. III. Collegium dissolvi polost ob varias Reipublicae caussas L. 3. in pr. D. cit. loc. : id voro citra impiolatis notam do Christi Ecclesia no cogitari quidem potest. IV. collegium αRe Publica vim, et saIutam mutuatur suam: at Ecclesia inter Reipublicas turbas, et motus , insanient otiam in ipsam ollinicorum tyrannido eoustitit, somperquo im mota permanebit. V. Donique Collegium a Principe leges accipit: at Princeps fidelis ipso Ecclesiae legibus paroro dobet. Quaro Zimiores, licet o eo vinistico grege, domonstrat quam necessaria sit in Christi Ecclesia snaequalitas, et subordiniato , quae ruendi, et parendi partea disfribuis: parea enim, ait, et aequales ubi cupiunt erae omnes, quid erenit, nisi inordinata confusis omnis perrime disturbanis tu prae sal. ad Febroniam g. I. u. 19. P. I 85. i. I. .
88쪽
me Reges regnant et tegum conditores Data deeernunt. Ex epist. ad Rom.
Eap. 13. Omnis Anima potestatibus auFerioribus subiam ait, non enimaas soleatas nisi a Deo: et Lucae cap. Io. Qui vos audis, me audia, et ad Thessal. cap. 4. Scitis quae praecepta dederim vobis per Dominum Iesum. Praeterea quaevis Societas sive Civilis, sive Ecclesiastica per superiores dirigenda est, ei in ossicio continenda, aliter undique confusio, et perturbatio, juxta illud Proverb. II. Ubi non est Gubernator, corrueι populus. Haec autem. directio , et disciplina haberi non potest, nisi per superiorum Ieges. Item, si aliter res s haberet, non daretur in hominibus potestas Iegislativa , sed tantum facultas declarandi quid de jure naturali, vel divino ait iaciendum, vel omittendum', hoc autem salsum est. Collet, Stampo. Neque dieas , quod posset hominum societas Lege naturali, vel divina
dirigi, nam hoe minime verum ost semper; quia cum Lex naturalis, vel D, vina ad casus partieulares non deseendat, atque isti pro temporum , loco-Fum , ac personarum diversi tale quam plurimi sint, daretur locus errandi. Hinc ad evitandum errandi perieulum, aecedunt leges hurnctuae, quae sup- Plent. D. Thomas I. R. quaest. 9 I. Brt. 3, ei quaest. 95. vi t. R. nd 3. Bedisti lib. a. cap. 34. do Theol. Discipi. t. s.
O. uinam potesι ferre Leges civiles Ist. Suprema potestas , ut pole quae jus habet dirigendi civium actiones
ad eommuna bonum, Et tranquillitatem eorum. Baee Bulem suprema pol
alas, si reperiatur in uno, dieitur Monarchia. Si reperiatur penes plures, et quidem nobiles, V. g. Senatores, optimates ele. in communi regentes, dici. lur Aristocratis. Si reperiatur penes populum in communibus comitiis congregatum , dicitur Democratia. Si denique reperiatur penes majores natu simul cum plebe, dicitur Regimen mialum. D. Τhomas I. g. q. 95. art. 4. Hinc possunt ferre leges Civiles, Imperator, Rex, Senalus elo. quisque pro Regnis, et provinciis sibi subjeclis: nam isti supremam habent potestatem, et suorum subditorum supremi sunt moderatores. Item summus Pontifex potest condere leges Civiles pro dominiis suis temporalibus; nam in his supremam habet politicam potestatem, et supremus Prineeps dieitur. Extra suam ditionem hanc polesialem non habet, quia Ecclesiae Pastori praecisa sumpto non est collata a Christo regni temporalis moderatio. Collet, 1 t.
a. de legib. . Quinam potest eondere leges Melesiasticas
R. Ille eui datum est a Christo pascero, regere, et gubernare Ecclesiam Dei; sive universalem, et lotam, uti datum est Summo Pontis ei, qui Divi Petri successor est, et Supremus Christi Viearius, totiusque Ecelesiae Primas ιὶ: sive quoad aliquam partem, v. g. Dioecesim, ut datum est Episcopo vel alteri Superiori Ecelesiasti eo jurisdictionem quasi Episcopalem habenti. Quare summus Pontifex ferre leges Eeelesiasticas potest pro lota, et Universali Ecclesia,Archiepiseopus, Episeopus, Patriarcha ele. pro sua Dioe- Sacrae Litterae aperto tostaniar Petri primatum a Christo eonstἰlulum fuisse
ad Ecclesiae unitalem , et utilitatem. ad luendam scilicet Fidei, at morum integri latem: hine non fuit personalis sed roalis, et perpetuus, ideoqua ex divina institu
tione lad Romanum Pontificem Petri Successorem transmissus.
His adde: christus Petrum elegit caput, et funda ineulum Ecclesiae. Ipsa autem
89쪽
eest, Abbates, et inscriores Praelati pro suo territorio, Coneilia generalia Pro toto orbe, Nationalia pro lota natione, Provincialia pro lota Provincia, Dio cosana pro tota Dioecesi. Hic nota x. quod Patriarchae, at Molropolitani non possunt ferre leges pro suis suffraganais, nisi ex consilio et voluntate Episcoporum sibi subj
Ctorum. Caus. 9. q. 3. c. 7. Decreti.
R. ordo religiosus potest serro Ioges, sed in Capitulo generali congre galus; non autem ejus Propositus, vel Minister generalis seorsim a Capitulo generali, nisi ex expressa Summi Pontis eis facultate. Similiter ordo religiosus sae minarum nec etiam in Capitulo conge galus ferre potest leges, quia sae minae incapaces sunt jurisdietionis Leelesiasti eao; solum potest serre aliquod statulum: quod vi voti obedientiae obliget. Antoiae. 3. Capitulum Ecclesias Cathedralis non potest serre leges pro Dioee sanis, Vivente Episcopo, quia pones Episeopum tota residet jurisdietio. λpiseopo mortuo potest serre aliquas leges pro hono Dioecesis regimine, admodum provisionis, quae leges valebunt, usque dum noti suerint ab Epia se Opo succetaore revocatae: quia mortuo Episcopo, Capitulum suecedit iujurisdictionem Episcopi. Cap. unla. de major. , et obedientiae in VI. 4. Declarationes, et decreta S. Congregalionis Cardinalium habent vim Iegis, dummodo suerunt a Summo Poniisieo approbatae, et de ejus mandalo promulgatae, in B Praeseelo ejusdem congregationis sigillo munitae, aliter non laabent vim legis, sed solum aliquam doeiriualem exhibent auctorii tem. Stampo. 5. Licet suprema civilis potestas leges Eeelesiasti eas ad Ecclesiae regiamen, et Animarum salutem spectantes directo, et per se condere nou Valeat, quia Christus Dominus potestatem hanc solum Ecclesiae Pastoribus Commi Sit, qui oves suas pascere, et regero deberent, attamen salendum est ex Concilio Trid. sess. 25. cap. uo. do Resormalione, quod Supremae Cibvili potestali commissa sit a Deo custodia, ei prolectio Sanctae Fidei, et e tholicas Leclesiae: undo suprema civilis potestas sacrarum factionum e flos est, et vindex; ideoque prost eustodia, et observantia earum leges eOndere possunt, et dehont, cum opus eri .
in hujusmodi auelori lato perpetuo consistore non potuit, quia morte prohiberetur permanere, quam Redemptor ei praedixit. At Ecclesia ut poto indefectibilia usquo od consumationem saeculi erat duratura. Idcirco ne Melesiae semper viventi Carui, et fundamentum esset homo iam mortuus, oportuit designaro illum, qui Pet obeunti sufficero lur, seu quod perinde est, Petri Succossorem, ut Episcopi per unim orsum Orbem Ecclosiam regentes, capilo, Duce, Magistro gauderent. Ita unitas, qua ipsa maximo effulgel, servatur in unitate Capitis non solum invisibilis, nempoipsius Christi sed et is in visibilis, scilicet Romani Pontificis, qui est ejusdem Fecim sino Princeps, et in universum domi ut tuta gregem, tum honoris, lura adribdialisura.
90쪽
. Guaenam est materia Lectis humanae pn. Sunt hominis ossicia, sive actiones humanae, quae, prout bono cominmuni conserunt, possunt praecipi, vel si eidem nocent, possunt prohiberi. Siampo. Vorum adverto, quod hominis ossicia,quae Legi naturali, vel divinae po-hilivae adversantur, esse non possunt materia legis humanae: nam quidquid a Logibus divinis discordat, lex non est, sed legis abusus, et corruptio, Rit D. Thomas. I. R. q. 95. art. 2. et Legislator humanus Legislatori divino subcsso debat. Quinimo Legislator humanus condere legem uon potest, quae legi sui Superioris adversatur, quia Potestas inferioris Polesiali superioris non praevalet, sed SuhOrdinatur. Anioine. O. Potestne Legislator humanus prohibere omnia vitia esitietive 'R. Minime, nam hujusmodi lex non esSet. accoino data bono communi, cum ejus adimpletio toti communitati, vel majori saltem rius parti Esset dinficillima, seu moraliter impossibilis hominum pravitale. D. Thomas loc. eit. nrt. v. Potest autem divisim omnia vilia prohibere, eum bono communi viis
deatur expedire, quia hujusmodi Lex aliquod vilium prohibens saetiis o,
Q. Potestne Legislator humanus omnes actus virtutum.coueeti praecipere pR. Minime, nam huiusmodi lex etiam moraliter impossibilis esset observari ob humanam imbecillitatem. Imo nec divisim , regulariter loquendo , quia dantur aliqui a clus virtutum, qui sunt valde ardui quos non nisi, qui
heroiea virtute praediti sunt, valent observare; uti virginitas etc. Dixi, resulariter loquendo; nam si actus virtutis valde arduus expediat bono com-rnuui, ut praecipiatur, praecipi potest; quia bonum commune praevalet, et Subditus lati legi se accomodare debet. Item si aelus virtutis valde arduus adnectatur statui voluntarie suscipiendo; nam iunc Subditus eum voluntario Suscipiat illum statum, voluntarie so subjieit legibus illius; uti est Coelibatus in sacris ordinibus: Clausura perpetua pro Monialibus etc.
. Potestne Lectistator humanus praecipere, vel prohibere actus indifferentes'
R. Minime, semper at tuo nctus remaneat indisserens; nam materia legis debet esse honesta et justa. Dixi, si remaneat indisserens; quia si actus in-diisserens aeeipiat bonitalem; vel malitiam ex sine, vel circumstantiis, potest esse materia legis praecipioniis; vel prohibentis; potest enim homo communi prodesse, vel obesse. Coneina.
Q. Legislator humanus potestne praecisere, vel prohibere actus internos p . Nola I. quod actus internus potest esse materia legis dupliciter: directe scilicet, et iudirecte. Diretio cum praecipitur, vel prohibetur ratione sui, Et BbSque respeelu ad actum externum; uti aelus eari latis, odii Ele. Indi cle, eum actus internus praeeipitur, vel prohibetur ratio no actus externi, cui adnectitur tamquam conditio, aut forma, vel eaussa actionis externaa Disiligod by Corale