장음표시 사용
111쪽
XI. hane proscripsit propositioncm : oui non Potesι reeitars matutinum eum laudibus , Potest autem recisara reliquas L ras , ad nihil tenetur , quia mojor Pars trahis ad ae minorem. item qui rations infirmitatis dio jo-junii vosei debet carnibus, debet observaro nihilominus abstinentiam, et unieam sacoro comestionem. Concina, Cuniliati, Anio ino.Q. Quomodo se gerere debel ille, cui duo diversa praecePIa eodem tem Fore assi lenda occurrunt, et simul adimpleri non possunt R. Tenctur regulariter loquendo adimplero praestantius praeceptum ;quin majus debet pracferre in inori;et praeceptum minus ex rationabili menio Logislatoris in tali casu praesumitur non obligare. Hi ne in concursu praeceptum naturale praeponderat praecepto positivo divino ; praecopium divinum positivum praesertur praecepto humano; praeceptum Superioris Praecepto inferioris, praeceptum praestantioris virlatis praecepto virtutis interioris, et doniquo praeceptum negativum praecepto affirmativo. Dixi regulariter loquendo , quia si maloria praecepti majoris , vel pra stantioris sit Iovis, materia nutem praecepti inferioris sit gravis, tunc prae- Eeplum in serius pracponderat; unde praesoreudum est praecepto Superiori, si vo praestantiori. Cuniliati, Anioine, Coneina.
De cavasis, quibus desinit obligatio Legis Q. quibus de eaussis Leae desinit obligare
n. Pluribus, scilicet motu gravi, ot ignorantia. do quibus in Traelatu donetibus humanis et item cossatione logis , Abrogatione , Consuetudinu , Interprolatione, Epichria, Dispensatione, et Privilegio, do quibus hie. g. I. De cessaιione Legis Q. Quomodo potest cessare Leae
R. Tribus modis a. Si lapsum sit tempus , vel negotium completum , pro quo Lex lata est a. Si materia , vel circumstantiao Legis redditae sint injustae, nocivae etc., undo Lex saeta osi injusta, bono communi nociva , aut saltem inutilis. 3. Si res poeiu lolius Communitalis cesset tota, et adaequata Legis ratio, seu caussa finalis, propter quam Lox lata est. Nam Lextuno obligat, eum Legislator vult, ut Lex sua vigeat: at in his casibus non praesumitur , quod volit Legislator Legem suam urgere. Ergo in his eas i-hus Lex cessat obligare, et amplius non urget. Anioine. Ex his haeo nola x. Si causa finalis Legis compacta sit ex pluribus caussis , et ex illis, una , aut altera cessat, at non omnes, tune Lex non desinit obligare, quia propter eoloras eausas, quae remanent, subsistit Volun tas Legislatoris obligandi Subditos, eum Lex sua ex reliquis caussis adhuc hono communi utilis est.2. Si caussa finalis cessol solum respectu aliquarum porsonarum, et non omnium Subditorum, Lex non cessat, sed sempor obligat, etiam illaS personas, respectu quarum caussa finalis cessavit; meus enim Legislatoris est, ui Lex sua omnes liget semper, ae utilis est hono communi, et facile adim, Diuili od by Coo l
112쪽
pleri potest, et privatae personas consormandau sunt Communi tali. etsi pro ipsis cesset caussa finalis Legis: quia turpis est omnis pars sua universo uoucongruens ex Divo Augustino. 3. Conses. Cap. 8. 3. An cessaverit nec ne caussa finalis, et adaoquata Logis . non debet j dicari a persona particulari , ut cosset Legis obligatio , sed debet cessatio ista judicari ab universa Communitale, vel saltem a saniora parte ejus, quia si esset penes privatam personam judicium de cessat in no hujusmodi caussae, daretur periculum hullucinationis, Et sic plures Logos violarentur iu- debile . concion, Anioine.
g. II. De Lectis abrogatione, et Consuetudineo. Quid esι Mrvatio Legis pil. Εsi Logis Oxistentis abolitio secundum omnos suas partes. uuad , si sini quoad aliquam Logis partem, derogatio dicitur, non abrogatio. L. 2Ο.1s. do verb. significatione, conciva.
Q. Quinam potesι abrosare Legem pR. ipse Legislator: quia Lex sua, a libera sua voluntalo depondet. Item Pius Succussor; nam parem potestatem sortitus est. Deniquo rius Superior quia voluntas Superioris voluntali inferioris pra valet.
. Potestne isse Lectistitor abrogare , vel derogare Lectem Suam , Si Myerior illam eon'manu 'R. Si confirmatio Legis lacia fuit in favorem boni publiei,vel lertiae per
Sonae , non potest; quia Superior Legem eonsrmando , illam sceit suam , et propriam. Si aute in Lox confirmata fuit in favorem Legislatoris; ut illa haberet majorem auctoritatem, vel splendorum, potest illam abrogore, Vel derogaro , nisi Superior in eonfirmando Logem , expressu id prohibuerit. Cap. Per illorum , de Praeb. I ny man, Concina. V Ad Legis abrogationem repιirimrne caussa R. Ad validi talem non requiritur: quia Legis subsistentia libera , et voluntaria est Legislatori. Ut autem licita sit abrogatio Legis, requiritur eaus
Sa justa, et gravis, seu maxima, Et avidens utilitas, vel necessitas. D. Tho- nas I. R. q. 97 .art. R. in C. aliter Legislator ex genero suo graviter pee eat; nam abrogatio sine justa caussa lacla bono eommuni nocet,et contem
pium Legislationis indueit. Anioine.
Η. Triplici modo: T. Por simplicem revocationem ex Cap. I. de Consili. in VI. M. Por Consuetudinem Legi contrariam , a Suporiore expresse , Vel tacite approbatam , et legitime praescriptam. 3. Per Legem posteriorem , quse priorem Legem revocat, vel aliquid Legi eontrarium statuit. Cii. cap. x. da Constitui. An inino. . Quaenam non abrogantur per Lectem posteriorem contrariam Τn. Plura : sit primo Decreta Conei lii generalis , nisi elausula derogato ria e 1 presso adjiciatur, ut colligitur ex Cap. Eae parte ult. do Cappel. MinnBclior. s. Aliqua rationabilis Consuetudo logi limo praescripta , ct vigens in aliquo Regno, Provincia, Dioecesi olc., nisi in generali Logo adnexa sue rit clausula talis eonsuetudinis derogatoria. Cn p. t. do Constitiation. in VI. Coneina. 3. Lex specialis, quae uec etiam obrogatur per Lego in p0Sleri.'
113쪽
rem generalem Contrariam , nisi habeatur Expressa mensio derogationis rei t. Cap. I. de Constitui. in VI., Anioine, Laman. . Quid est Consuetudo. n. Consuetudo vel lacti est, vel Juris; prima est repetitio, seu frequentia nctuum, vel omissionum, qua Et naturalis dieitur, atque causa eonsumtudinis auris ; secunda , qua Consuetudo sormalis dicitur , Et de qua aermo est, definitur: Ius quoddam moribus institutum , quod pro Lem δυ- scipitur, eum desciι Leae. D. Isidorus lib. 6. Elymol. cap. 3. , relatus in eap. 5. distinet. . Quomyleae est Consuetudo R. Multiplex. Alia est Consuetudo praeter Legem , et est illa , quae n vum jus introducit praecipiendo illud, quod antea non erat prohibitum. Alia contra Legem , et est illa, quae Legem praeexistentem abrogat, Vel derogat, atque licitum reddit, quod antea erat illieitum, sed obligationem agendi contra Legem non imponit. Alia juxta Legem, et est illa, quae Legem existentem observandam inducit, vel obscuram interpretatur. Collet,
Item alia est Canonica , alia civilis. Prima est, qua versalue ei rea res spirituales, et Ecclesiasti eas, el ad honum Leelesiae . et Animarum perti net , et Jus canonicum non scriptum , seu consuetudinarium nuncupatur. Secunda est illa , quae respicit res politicas , et civiles , et ad Populorum regimen , et tranquillitatem speetantes , et Jus ei vita Consuetudinarium ,
sive non seriptum, Vocatur. Antoine.
Denique consuetudo vel est universalis, vel partieularis. Prima Est illa, quae ubique terrarum viget. Secunda, quae et Muniet palis dicitur est illa, quae in aliquo Regno, Provincia , Dioecesi, Urbs , Oppido locum habet.
. Dissertne Consuetudo a desuetudine; eι a praeser*ιione 3 R. Maxime : et primo Consuetudo differt a desuetudine, quia prima oritur ex repetitione actuum ἔ secunda ex Dequenti omissione actuum, quando occasione concurr nto , aut necessitate , semper vel saepe Communitas
legi obedies non vult. Hi ne desuetudo nihil differt a consuetudine eontra Legem. u. Consuetudo differt e praescriptione,quia consuetudo parit Legem, seu jus generale , quod respicit Communi latem , nee bonam fidem exigit ἔPraeseriptio autem parii dominium, seu jus proprie talis, et respicit persona Sparticularps, ae bonam sdem requirit. Anio ine in notis quaest. 5. de Legib. Q. Quaenam dotes requiruntur ad Consuetudinem, υι vim Legis adqui rat, vel Legis obligationem desIruat
R. Plures, T. Ut sit honesta, reu rationabilis, non secus ae Lex. Est autem honesta, seu rationabilis, quando non est auri Divino,vel naturali contraria , quando peceandi licentiam , vel oecasionem non praebet; neque est expressa a Jure reprobata, aut in contemplum Legis introducta, aut bono communi perniciosa ἔ nam tune diceretur abusus', et corruptela. Bene dieius XIV. de Synod. lib. I S. cap. 5. n. 5.M. Ut consuetudo introducatur a Communitate perseela, vel a majore, et Saniore parte ejus, per aelus positi vos,liberos nolorios ae frequentes exerei los eum animo introducendi Consuetudinem: Hujusmodi sunt: Si illi,qui violant consuetudinem, puuiantur,vel saltem redarguantur,vel uti praevariealo Diuiti od by Cooste
114쪽
Ii 3 ros haheantur a eeleris, qui consuetudinem observant. R. Si materia conis stioindinis hono communi sit utilis. 3. Si uni sormiter consuetudo observa. tuo a Communi late, vel a majore ejus parte. L Si ita Viri prudentes, et doeti communiter sentiant. Auto ine. 3. Ut ad Consuetudinem concurrat tacitus Principis, sive Superioris con sensus. qui praesumitur, quando Princeps, vel Superior non contradicit, cum eontradicere possit, vel saltem coneurrat consensus juridicus, et legalis, qui nimirum verba sunt Benedicti XIV.) habetur per Leges, et Canones omnem consuetudinem Populi moribus inductam amrobantes, eique vim tribuentes abrosandi legem. Aniuine. 4. Ut Consuetudo sit praescripta, seu continuata sine interruptione per lampus legitimum, Superiore nou contradicente. Q. Quodnam te υε requiritur ad praescribendam consuetudis R. Si Consuetudo eontra Legem nondum receptam introducia sit per eou-niventiam Legisl Moris, hoc est sciente, et dissimulauio Legislatore, nullam delerminatum tempus necessarium est, ut ait Benedicius XIV. loe. cit. n. 5. , sed sussiciunt pauci actus a Superiore tolerati, ut praesumatur Legis.la lorom velle suam Legem revocare, et nolle obligare Communitalem, cuistia Lox displicet. Idemque dicas de Consuetudine eodem inodo iutroducta contra Legem iam receptam, vel consuetudine praeter Legem, ut ait P. Hennus Tract. de Legibus disp. 3. quaest. 17. art. 3. Si aut in Consuetudo introducta sit per praescriptionem, seu Legislatore consuetudinem ignorante, distinguendum est: si Consuetudo est praeter , vel eontra Legem ei vilem, sussicit decennium; nam hoc tempus vocatur Iongum in Iure civili, sussieiens ad praeseribendum: vel Consuetudo est praeter Legem Ecclesiasticam, sive canonicam, ut contra Legem Ecclesiasti eam nondum receptam, et etiam juxta communiorem sententiam, sussicit decennium. Denique si consuetudo est contra Legem Ecclesiasticam jam receptam, et obligantem, litigant DD. aliqui enim pulani requiri spatium quadraginta annorum, quia hoc tempus requiritur ad praescribendas res Ecclesio e . et proinde etiam ejus jura. At alii verisimiJius, quibus adhaerem videtur. Bened. XIV, putant susscere decennium, nam Jus canonicum ad declarandam Consuetudinem legitimo praeseriptam longum tempus exigit. At Jus civile, et Doetores gravissimi decennium tempus longum esse censeni: ergo dicendum, quod decenniam sussiciat. . Aulo ine, cuniliali.
Q. Consuetudo praeter Legem habetne vim Lesa. ita i/ι Conscien
R. Maxime, semper ae suis sit praedita dotibus. Ita DD. eommuniter Qx communi Ecelesiae, et Sauctorum Patrum sententia ., et praesertim Au
gustini epist. 36. ibi: Mos Aopuli Dei, et instituta jua rum pro lega
stinι tenenda, eι picut praevarica ores legum divinarum , ita et contem torea consuetudinum coercenia sunt. Patet etiam ex u3I., et 33. da Lege. Idem dicendum da Consuetudine i hujusmodi voci adhuc legitimo tempore praescripta , si ei accedit Principis c vel Superioris consensus, etiamsi inellus. AuloinB. O. Consuesudo contra Legem eaeimune ab obligation. Legis ZR- consuetudo contra Legem naturalem, et divinam; quia consuetudo non est, sed abusus, et corruptela, ut ait Gregorius XL cap. ultimo de M. I. 8
115쪽
Consuetud. , non Eximit ab earum obligation , quia eas Rbrogare non potest. D. Thomas. I. v. q. 97. ari. 3. ad i. At consuetudo contra Legem
humanam, si suas habeat doles, sanct abrogat illam, et proinde ab ejus obligatione eximit. Patet ex juro Civili L. 32. D. de Legibus, et ex Jure canonico eap. ultimo de Consuetudino. Palet denique ex Vitione, quia semper ae habetur Consuetudo suis praedita dolibus, adest consensus saltem legalis Superioris volentis, Legem suam non amplius obligare. Antoine. Neque huic doctrinae obstant Textus cap. 3. de Consuetudine, ibi: Consuetudo, quae canonicis obvιαι instistitis, utillius debet esse momenti. E iCap. 8. do senioni. , et rct judieata ibi: Iieel tistis, vel Consuetudinis non minima sit auctoritas, numquam tamen veritati, aυι Lecti Praejudicat non obstant, inquam; nam hi textus vel alii, si qui sunt, intelligendi videntur de consuetudine, quae est contra rectam rationem, Sive Legem naturalem, vel divinam: vel de consuetudine, quae suas non habet doles. Q. Aecanine illi, qui Consuetudiue nondum legitime praescripta, a-ctunt eonisa Legem R. Maximo nam revera Legem obligantem violani. Excipe, si ila agant, quia viri docli, ae pictato praediti credunt, Legem esse inutilom, vel nimis onerosam, et dissicilem, et proinda non obligare. Vel quia statim post Legem editam, subditi cxceptionem rationabilem proposuerunt Legislatori , qui deinceps subditorum instantiis, cum posset, non satis eit, et ipsi proinde contra Legem agere eo perunt, et prosequuntur: nam his casibus praesumitur Legislator velle suam Legem revocare. Cuniliati. O. Quid si dubitetur, an Leae sit mr Consuetudinem contrariam ab insam R. Subditus adhuc lenetur Legem Observare, quia Lex est in possessione obligandi, donec non constet, eam fuisse abrogalam, praeterquam quod in dubiis tutior pars est eligenda. Auloine. .
P. Consuetudo rationabilis, eι lvitime praeseripla potestne abrogari
per Legem contrariam Posteriorem . . . l. x
R. Maxime, si justa de causa abrogetur ex cap. I. do Constit. in si .: et ratio est, quia si Superior, sive Legislator Legem priorem Lege posteriori Iotest abrogare a sortiori consuetudinem, eum non sil robore majori prae- ita consuetudo, quam Lex. Adverte tamen, quod pro abrogatione cous ue-tqdinis locorum specialium, vel personarum favorem spectantis, requiritur expressa monito in Lege posteriori derogante consuetudinem. Ex Cap. x. de Constitution. in V l. Anioine. Cuniliati.
I. III. De Lesis interpretatione, eι Daba' V. uita est interpretatio Legis, et quom eae
Η. Interpretalla est verbi , vel gensus obseuri in Logo contenti Harior ex. positio : quae sit fial ab ipso mei Legislatore, vel ejus Superiore, aut Soecessore, vel eius Ministro, v. g. Judice, Commissario sic. dicitur Authen. ιiea interprotatio: si fiat a communi subditorum risu, dicitur interpretatio
Gaulis, de qua ha helue cap. 8. de Constitution: intima togum inle Presesι consueta . De atque si fiat ab hominibus doctis, prudentibus, et piis,
116쪽
dieitur interpretalio Meirinalia. Datne et alia interpretalio , quae fit pseaeqnitalem, et dicitur Di D. Anio in . . Otiae nam Leae ad uul inter relationem ΤΗ. Omnis Lex, tum naturalis, tum positiva. Quoad primam palol: Christus enim Matth. 5. Legem naturalem explicavit, Et Ecclesia ex potesta iasibi a Christo tradita, controversias circa sensum Logis naturalis ortas plμ- rvmque diremit, v. g. non licere pejerare ad vitandam mortem, non licere aliquom oecidero ad custodiendam famam, honor m etc. Quoad ineundamai iam palet; nam Ecclesia saepe sensus Christianae Legis obseuros deelaxavit, et Judicos Legos tum civiles, lum Canonicas obscuras, vol ambigvas
. Quam vim habeaι infer relatio Legia ΤR. Si authentica est, et debite promulgata, habet vim Legis, quia pro-eedit ab ea dom potestale legislativa vel directe, vel indireele. Hinc L. 9.
t seq. c. ds Legibus, et cap. inter alia. de seni. excomm . habetur, quod estis sis Legem authentice intermetari, cujus est Lectem condere. Idem die de interpretatione usuali, quia oritur ex Consuetudine, quae vim Legis habet. Si autem doetrinalis est, non habet vim Legis, sed ei adest major, vel minor probabilitas, prout major . vel minor erit qualitas, et numerus Doctorum interpretantium . Aut., LBIman. P. Ouaenam regulae sun ι Observandas in Legis inter relatione R. Plures, quarum prima est, ut interpretatione attendatae ad proprie-
latem, ot communem acceptionem verborum, quando verba sic accepta
nee sensum absurdum reddunt, nec Legem inutilem, vel injustam . Anioine, Loyina n. s. Si de monis Logislatoris constat, secundum eam Lex interpretanda ;si autom non constat, mens Legislatoris intelligenda ost ex antecedentibus, vel subsequentibus verbis, et maleria Legis ex sino, et circumstantiis ejus, ex risu ete. Quod si noe etiam ex his mens Legislatoris eomprehenditur ,
fiat interpretatio juxta Jus commune ex L. Praeceptum C. de appellation. . Anio ino, Lay man, Collel. 3. Si agatur do Lego poenali, in dubio stricle sanienda est in torpretatio, L. 42. si. de poenis, et ex Regul. duris 4m in V s. Ita etiam in Lege onero. sa , Et exorbilante, vel limitante. Si autem agatur do Lego favorabili, interpretatio lata, et benignior facienda est, ex Regul. I 6. Iuris in VI. : O. dia resisivi ei sonorea convenit ampliari. . Si Lex generaliter, et indefintio loquatur, goneraliter, ei indesinitoojus verba interpretanda sunt, praesertim in favorabilibus. Hinc ossa iam illud: Ubi leae non distinguiι, nec nos distinguere debemus, argΠm. L. 8. do
publieian. elo. 5. In Lege positixa non est iacienda extensio do easu ad castim in Lege non eomprehensum , licet concurrat eisdem , et forsan major ratio; quia si illum easum comprehendero voluisset Legislator, expressi set. Cap. v. do
translation Episeoporum. Unde in Jure aliud axioma : In Iure positivo non licet argumentari ea paritate rationis
Q. Duntur ne eas ua, in quibus in interpretanda Lega poti tua seri
potesι eaerensis de casu evre3so ad casum non e renum, concurrense tamen eadem ratione 3 .
117쪽
R. Maxime: et primus est, si agatur do e relativis, hine si in Iure aliquod dispositum est do emptore, potest extendi . etiam ad venditorem etE. 2. Est, si agatur de aequiparatis secundam Regnias Iaris: sie si alleui die jejunii concessum est edere ova, potest etiam edere laeticinia, nam hae in aure aequiparantur tum ovis 8. Si agator de eonnexis, seu inter se su hordinalis: si e cui testamentumiae ero licet, licet et laeere codicillum: sic cui factio testamenti prohibetur, prohibetur etiam factio eodieilli. 4. Si aliquod injustum, vel absurdum sequatur, nisi Lex extendatur ad alium easum non expressum. 5. Si in judieio agatur de casa in Jure non deeiso, tune enim Judieis prudentia exigit, ut ad illum definiendum petat argumentum a similibus deei- sis. L. xu. ss. do Legibus. Lar man, Anioine. Verum adverte, quod Lex poenalis juxta communem Doelorum sententiam, non extenditur ad casus in ea Lege non eomprehensos etiamsi eadem concurrat ratio; quia poenae sunt restringendae, non Bulem ampliandae, nii supra dietum est. Concina.
B. Est prudens, et benigna Legis interprolatio, qua casus aliquis parti- enlaris creditur ob aliquas ei reumstantias , ex eludi a Lege generaliter lata, et proinde Lex in eo ea su creditur non obligare. D. Τhomas I. R. q. 96. art.6.
vel ejus sensum non salis notum, Epihria vero mentem Legislatoris, interpretando, non suisse Legislatoris voluntatem comprehendero illam ea sum particularem ratione alicujus circumstantiae in sua Lege generali. Con
se. In quibus locum habere potest Diaba R. Iu illis Legibus, quae licet generiee reela, et justa constituant, in aliquo tamen casu particulari possent a reclitudine, et justitia descere. D. Thomas. a. 2. q. IMO. R. I. Crietanus ibid. Hinc eum Jus naturale striete sumplum conlineat, praerepta quaB Universatile e reeta sunt, et in nullo casu deficere possunt a recta ratione, uti sunt praecepta colendi Deum, non mentiendi, non adulterandi etc. non admit
Jus autem naturale permissivum , Et tale sumptum, cum eontineat prae-eepta , quae lieet universaliter recta sint, possunt tamen in aliquo partieu.lari casu a rectitudine defieere, admittit Epikriam. Sic etiam , quia Jus positivum obligat ad ea, quae pia thus recla sunt, Et utilia, seὸ in casu partientari noxia aliquando esso possunt, ideo in illo habet eliam locum Epi-kria. D. Τhom. E. R. quaest. et t. nrt. eit. : dixi, quia Ius Fositisum obi lat; quia si loquamur de Jure positivo ius mant , non admittitur in eo pikeja, nisi de voluntato Legislatoris clare constet. Jus enim positivum infirmans, seu irritans praeseribit formam substantialem actus, et proinde ista deficie ulct , actus subsistere non potest. Hinc per Epihriam non est dicendum validum matrimonium contractum sine praesentia Paroehi, vel testium; eo quia maxime argebat necessitas. Lar man de Logibus.
o. Ine licitus D ejae usus st. Maxime, quia Epikria ordinatur ad hoc, ut, posthabilis verbis Legis,
118쪽
IIIallendal Subditus ad mentem Legislatoris, et ad id, quod possit in ea su par. tieulari recta ratio, ei utilitas communis. Immo et aliquando usus Eptheia a necessarius est, inno scilicet, cum attendere ad verba legis idem est, atque voluntali Legislatoris adversari. D. I homas loc. cit. uti esset; si adimplendo legem juxta generalem sui positionem , justilia , vel bonum commune violetur, vel ossendatur alia gravior Lex, v. g. naturalis, vel divina. In his enim casibus praesumitur, quod Legislator nolit obligare. Larinan. O. Ovid, si dubitetur. an aliquis eastis a lege eaecludatur Τn. Tune loeum non habet Epivria, sed interpretratio, quas ad Legislal rem pertinet Exeap. 5 I. de sentent. ex comm . Quod si Legislatorem quis adire non potest pro inierpretalions, nee potest uii Epthda, sed Legem adimplere tenetur , cum tutiorem debeat eligere partem. D. Thomas loc. cit. , Lar man loe . cit.
g. IV. De dispensatione Legia. . Ouid esι dis ensaιio Legis pn. Est exemptio ab obligatione Legis concessa alicui pro casu particulari, et ex certa caussae cognitione ab habente legitimam potestatem, salva remanente ejusdem Legis obligationes quoad totam communitalem. Dicitur, Memptio ab oblisatione Leyis. quia hic ost dispensationis eri- eius, ut dispensalu S non teneatur servare Legem, quamvis Lex invariata remaneat, celerosque obliget. Dicitur, concessa aiιctii, sive personae individuae, sive Collegio, communitati etc. quae in aure persona ficta censetur. Dieitur, Pro casu particulari, quia dispensatio non subtrahit dispensatum ab omni lege, sed a Lege particulari, et in casu particulari, sic dispensatus die jejunii a carnis comestione, non proinde dispensatus est ab unica comestione Dicitur, Eae certa caussae evnisione, quia Legis dispensatio non est eon. cedenda, nisi ex justa eaussa Superiori dispensandi perspecta: ex cap. Na-
Dieitur Ab hiaeme legitimam potestatem, quia dispensatio ost aelus jurisdictionis, quae nonnisi in legitima polestale reperitur, cum ejus sit legem dispensare, cujus est legem condere. Dicitur denique, Misa remanente etc., quia licet dispensatus eximatur ab obligatione Legis, reliqui tamen de Communitale obligationi legis obnoxii remanent. Antoine, Haberi. Bine dispensatio disseri ab absolutione censurarum, quia absolutio a censuris non tollit Legis vinculum, sicut dispensatio, sed solum lollii censurae ligamen. Disseri a licentia, quia Superior dans licentiam, non aufert Legis obligationem, uti aufert dispensando, sed solum dat facultatem agendi, tribuens conditionem, sub qua Lex per se non obligat; nam lex sertur sub im-hibila conditione, nisi Stiperior licentiam praebueriι aliser vendi. Dissertdenique a privilegio, quia privilegium non est semper contra jus, Sed plerumque praeter ius; dispensatio autem semper est contra jus. Insuper privilegium est permanens. Dispensalio vero non est permanens, sed pro aliqua circumstantia personae, loci, lemporis etc. Perdurans. LaFinan, Auloiue ,
119쪽
R. Multiplex: alia enim est totalis, et integra, et est illa, qua Legia obligatio tota relaxatur, ut dispensatio irregulari latis pro ordinibus, beneficiis, dignitatibus recipiendis, administrandis etc.; alia est particularis, qua scili-Cet relaxatur, obligationis pars, v. g. dispensatio irregularitatis ad solos ordines recipiendos etE. Alia item expressa est alia taeila. Prima esl, quae sit verbis expressis , quae dispensationem indicant. Secunda est illa, quae sit aliquo iacto, vel signo, ex quo mens Superioris apparet, quod hic, et nunc dispensarct velit, elequi valet dispensationi expressan . si superior ita se gerit in propria lege, et eum scientia ejus, quod agitur. Hinc si Pontifex scienter ordinet eum, quemacit esse irregularem, vel litteras dimissoriales tribuat ei ad ordines recipiendos: tacite cum eo dispensare videtur.
. Si fuerior videαι legem suam violari et tacet, cum faeile possuCOHIradicere, et atauere; videturne tacita divensare rR. Aliqui affirmant. Sed verisimilias videndum, quod non censeatur dispensare; quia ad dispensationem requiritur voluntas Superioris concessiva, non autem praesumptiva, vel permis Riva. Praeterea haec Superioris tolerantia est iudicium valde dubium de mente Superioris, quod velit dispensare ;eum possit absque animo dispensandi, tolerare violationem legis suae ex metu gravi, reverentiali, ex dρbili lato animi, ex connivEnita elo. Ad dispensa tionem vero non est salis judicium dubium, sed requiritur judicium tuora liter certum, quod Superior dispensaro velit. Concina, Collet. o. Potestne quis eaeimere ae ab oblissatione testis. eo quia certo credis, quod Superior ratam habeat hanc auam eaeemptisuem, vel certo concedat, si petatur divensa io
R. Minimo, nam exemptio ab obligations legis, ost quaedam legis vulnu- ratio, ut riunt DD., et proinde odiosa est, et restringenda. Praeterea voluntas sutura Superioris, qui croditur certo dispensaturus, sciendo dispensationis indigentiam, vel ratam habiturus legis violationem, cum sciet, uou PO lesi producere esseclum praesentem exemptionis ab obligatione legis; sicut et lex futura non potest inducere obligationam praesentem , et actu lum.
Lad in an , Concina , Collet. Q. μιurne in Lectislatore humano potestas dispensandi R. Maxime: palet et x. ad Corinthios cap. 9. dispensatio mihi credita
ast. Hinc pene innumera reperiuntur dispensationum exempla in Jure Ca- novico, in Cone illis, et praesertim in Tridentino Sess. 25. cap. 18. de rosorm. Vide D. Τhomam I. R. qud est. 97. Bri. 4.
O. Quotvisae est potestas dimensandan. Duplex, ordinaria, et delegata. Prima est, illa, quas eompetit alieni
ratione sui muneris: et ex ordinaria potestate dispensat ipse Legislator, ejus Successor, et Legislatoris, vel Successoris Superior. Seeunda est illa, quaen licui compelit ex concessione habentis saeui talem ordinariam: quae duplex est a Jure, ut ab homine. Dicitur a jure, si Jus alicui talem lacnitalem delegat: quae si in perpetuum eoncedatur, et alieni dignitati, vel officio ad no-Σn sit, nequiparatur ordinariae potestali: ex Cap. Quoniam Abbas, de onscio delegali. Dicitur ab homine, si Superior dispensandi Iacultatem alicui
120쪽
amoιions IR. Vel est concessa per modum purae commissionis, vel mandati, in sa-vorem determinatae eausae, vel personae , et lune mortuo , aut δε moto deis legante , expirat facultas, si res integra est, scilicet caussa non adhuc in .eepta est: cap. Relatiam, de ossic. delegati, Et Cap. Sistit, do Praebendis
in V l. donee causa absoluta fuerit, et negotium expeditum. vel est concessa per modum gratiae in lavorem delegati, et absolute, et sine ulla determinatione temporis, vel personae, et tune non expirat, quia eum talis saeulias eo ucessa sit per modum gratiae , et beneficium sit, debet esse permanens
Cap. Si tibi absenti, do Praeb. in VI. LaIman.
bus ceteri Melesiarum Praelati R. Potest Summus Pontifex dispensare in omni Iure Ecclesiastieb inmuniversali, lum particulari, sive a sct condito sive a suis Praedeeessoribus: lem in decretis Conciliorum ad Fidem nou spe elantibus, et etiam in Constitutionibus Apostolicis sola apostoliea auctoritate latis, v. g. in constitutione de jejunio quadragesimali , in Constitutione do non ordinandis bigamis etc., quia plenitudinem habet Apostolicae dignitatis r undo Benedictus X lv. lib. 9. de Synod. eap 4. n. et sic. sit: Pontisseae habet au remam auctoritatem sibi a Christo Domino eo natam retiaeandi, eι immutandi, cum vus fueris, quam eumqtie Leyem Ecclesiasticam. Dixi, In Legibus Amstolieis sola potestate apostoliea latis;quia si sermo sit de Canonibus , quos a Christo auetore ac copios Apostoli promulgarunt, V. g. de parvulorum baptismale, de confirmandis baptizalis etc., vel de Constitutionibus quae etsi Canonicae sint, conlinest lamen praecepta Legis naturalis, vel divinae, Pontifex non potest in eis dispenSare, quia, eum Sit inferior, dispensare non potest in Lego Soperioris, scille et Dei, et Christi. Collet. Anioine. Ceteri Eeclesiarum Praelas, uti Patriarchae, Archiepiscopi, Episcopi ele possunt dispensare in Legibus a se talis, vel a suis Praedecessoribus, vel in SI nodis suis, et quidem independenter a capitulo, et Clero, quia sunt veri
Superiores, quibus siculi competit jus eondendi Loges, ita et jus in eis dispensandi. Concina, Aulo ine.
. uinam Possunt divensare in Legibus A Consilio Provinciali latis R. Ringuli Episeopi de Provincia pro suis subditis, et in propria Dioeeest, sicut et Arehiepiscopus pro, et in sua Dioecesi. Ita enim seri Cousuetudo, ei praesumitur, quod latis si I volonias ipsius conellii. Excipe, si aliqua Lex reservetur dispensanda ipsi concilio, quia tunc nec Episcopi, nec Arebi episcopus possunt in ea dispensare, sed solum vel ipsum Coucilium, vel Summus Pontifex. Anioine.
Q. Potestne Arehiepiseopvs dispensare in Lectibus Episeopi avi stiffraganei
st. Minime: nam Arehiepiscopus non est directris Episcopi Superior, ne- . que ejus dio osanornm,sed habet solum circa eos jurisdictionem quamdam, Eum actu visitat Dioceesivi suffraganeam, aut cum ad eum logitime appellatum fuerit. Aulo ine. Diuili od by c