장음표시 사용
181쪽
. Daturne easua, in pus potesι confestarius rite absolvere com
R. Maxime in articulo, vel proximo perieulo moriis, quando non adest alius consessarius, vel Sacerdos, qui possit illius eonsessionem audire, eum- quo absolvere: vel si adest alius Consessarius, vel Sacerdos, cui possit con-1ileri moribundus , nisi eonfiteatur cum Consessario eomplice , gravem infamiam subit, vel subit ipsemet consessarius complex , aut grave seanda.
tum , quod nullo modo vitari possit, subori iur. Sic ex citata Bulla, Meramentum Poenitentiae. Ei ex alia Bulla AFoslolici muneris, ejusdem Ponti seis Banedieii XI v. Q. Quid si eum adaiι alius Sacerdos, vel confessarius, quocum valeaι γoenitens conisteri, Confessarius tamen cometiae declinare nolit, dum osse ι, infamiam , vel acandalum, et proinde ae ingerit ad absolvendum 'II. In hoc casu Consessarius complex incurrit in poenas, jam recensitas, quia deest vera necessitas, eum infamiam, Scandalum vitare poterat, recedendo, vel alia ratione. verum absolutio moribundi declaratur valida, norius salus aeterna periclitetur. Patet ex ei lata Bulla APostolici muneris.
O. Potestne Confessaritia absolvere complicem vi Iubilaei, vel Bulla S. Crucimae R. Minime , et expresse patet ex verbis et talae Bullae Benodieii XIV. . Potestne Confessarius absolvere cO Iieem, quocum turpiter me-cavia, quo tempore Confessarius non eraι Sacerdos, vel Clerietis R. Minime , quia semper verisicatur absolutio complicis , in re turpi , quam absolutionem prohibent, et irritam declarant supra laudatae Consit
Q. Quid si eo leae fueris rite confessus turpitudinem suam alio Confessario, eι sua de ea riis absolutus, sed nunc denuo confletur eam cum confessaaeis eo lice
R. Eo quia peccatum illud lurpe alias ritu absolutum fuit, nune suae consessionis materia voluntaria est, ae proinds potest poenitens rite denuo arusolvi; nam Bulla prohibet complicis absolutionem pro illa vice, qua poe-
calum turpe est materia EOD sessionis necessaria , non Butem voIuntaria.
. Confessaritia, si eatra casus denuntiationis turpiter asu cum pomnuente quocumque modo, e. s. loquendo , deo3culando, tan&endo ele. incurrime in aliquam Foe m R. tDe Juro communi in nullam poenam ineidit. Standum est ergo Iurimunicipali Dioecesum. Enimvero in hae Dioecesi Neapolitana hujusmodi Consessarius incurrit in casum reservatum Archiepiscopo absque censura i . Al ad incurrendum illum , requiritur, ut sollicitans ad turpia, vel turpiter agens sit Consessarius, vel Parochus. ei ut lurpiter tractet cum persona si-
182쪽
I 8 ibi frequenter eonsessa. uuao autem dic3 ivr sibi frequeuter eousessa , urbi irio Consessarii prudentis remittendum est.
De ps alia mers inrernis . Quodnam pseeatum dieitur mera internum rv. illud, quod sine ulla actione, vel signo externo. ged sol O terno voluntatis affectu committitur.
Q. Peccarum internum quorumisi modo commici μιοει rn. Triplici modo , nempe censensu , sive proposito, desiderio, et deIa-
nδenau, sive proWosito committitur, eum voluntaε absolute, et qua notum est ex se , efficaciter statuit exequi, vel assequi per media possibilia
aliquid illicitum sibi propositum, etiamsi postea illiud non eaequatur , vel
Desideris tommittitur, eum voluntas appetit exequi, vel assequi aliquod illicitum sibi propositum, sed in Teaciter; quia media non suppetunt: uum de non dicit absolute: Volo, statuo, aed vellem, aIaιuerem. uine fit, quod
Consensus, et desiderium idem sunt in ratione volitionis, si solum disiarunt in ratione modi, cum primum sit volitio essicax, secundum vero inessicax. Delectatιona denique morosa committitur peccatum internum, cum v luntas praescindit ab intontione , et desiderio exequendi, vel assequendi Bliquod illieitum, Et solum de eo sibi complaeel, et in ca complacentia Bd-verienter immoratur, undo morosa dicitur, ut ait I . Thomas 1. R. q. 74. nrt. 6. non a mora temporis, quo in deleelatione quis sistit, sed a mora rationis, quae libere tu tali deloe latione moratur. Anioiue, LBIinan, Concina t. 4. s. 323. Hinc consensus, et desiderium eirca illicita degniri potest: Actus,atquamstus voluntatis, quo ferιur in obseelum pravum , statuendo illud eaee-ytii, vel astequi, ει μοιest, vel Optando eaeeuιionem illius, uel assecutionem , si nou POιe3t. Delectatio autem morosa est deliberata complacentia de objecto pravo eo-gilato, Sine assecutionis, vel executionis intentione. Proinde consensus, et desiderium disserunt a doleo latione morosa, qui Consensus, et desiderium tendunt in objeelum pravum cogitatum pro eIecutione, vel assecutione, efficaciter, et respiciunt sui Deum. Delectatio a -l in morosa ab obiecti pravi executione, vel asseeutione praescindit, et do objucio pravo, ut praesente delectatur, ei ideo tempus praesens respicit Vida Atia eleliam, Siampo, aliosque. . Consensus, desideritim , eι delaemiis morosa circa res illiciων ,suntne peccatum R. Maxime peccatum sunt, nam exigil recla ratio, alquo Lex divina, ut nullo modo voluntas nostra Objectum malum naturae rationali disconveniens approbet, velit, vel in eo sibi complaceat, Sed respuat omnino, Riquis refugiat. Quare Apostolus ad Galatas 5. ail: Abstineamus a carnalibus δε- dide ιιῶ , guae militaui adtero ua Mimam , item Fervorsae coguviioneῶDiuili od by Coo l
183쪽
Femata lunt, ει a Deo separant: Proverb. I 5; et Sapient. I. Ergo eon sensus, desiderium, et delectatio morosa ei rea illieila, peceata sunt, utpote perversae eogitationes, quae per se recta a rationi adversae sunt, et prae cepto Decalogi Non conemisces, vetitas, ut catholiea ignet Ceelesia. Antoine, concina, Stampo, collet. t. r. f. I 84. O. Cujus metaei, et oujus graviistis peceata sunt eonsensus, δεδide rium , et delectatio morosa R. Sunt peeeata Husdem spaciei, et gravitatis, ae est objectum malum, cirea quod versantur : nam aetus interni malitiam , et gravitatem Sumunt ab objecto, si vo ne tu extorno suis circumstantiis vestito. D. Thomas quaest.
15. de verilat. art. 6. Hi ne si quis optavit oecidere inimicum cleri eum, Pedeavit graviter contra justitiam , et eontra Religionem , lieet postea nouoceiderit, quia occisio Clotiei est grave peccatum Justiliae, et Religioni
oppositum. Si quis delectationem morosam habet de copula cum uxore nite na habita , eonira castitatem , et contra justitiam peccat, quia adulterium est grave peccatum castitati, et justitiae oppositum. collet t. I. s. 539. Q. Teneturna statim post avsscientem advertentiam re rimere posit v. Pravos concupiscentiae morus , ac repellere pravas cogiωιiones Perme a decensis , vel ausea. ei negatius nos procedamus , non con3en tiendo, nee dissentiendo eis R. Tenemur Malim positivo obsistere eis per media eonvenientia , gra- iter alioqui, regulariter loquando, peccamus, quia, ut ait D. Augustinus Iib. I 2. de Trinit. cap. ra. Haec statim, ae attingunt animum revui δε- hem, nisi enim statim positive resistamus, signum es , quod animus eis Maeret, ac delaetationem de eis noluntarie oviaι. delectatio autem το-σuntaria. eι morosa peccatum est. Praeterea Ex Tridentino sess. 5. ean. 5. debemus sortiter ex Distina Gratia repugnare concupiscentia , ut haec no his non noceat: repugnantia autem positivam resistentiam designat, non negativam. Deniquo, si non positive resistamus statim, sed negative pro-Cedamus, in repellendis pravis concupiscentiaE motibus, ae iniquis cogita tionibus , exponimur periculo proximo lahendi in positivum , ae sormala desiderium, vel delectation m morosam objecti pravi, sed periculum pro 'Timum peccati fugiendum est; tenemur itaque statim obsistere, et quidem Positive, concupiseentiao motibus, pravisque cogitationibus. Dixi, regulariser loquendo : quia potest quia aliquando ex rationabili eaussa negativo g habera in pravis motibus, et cogitationibus, et non pec eat: et primo si hi molus , cogitationesquo pravae diuturnae sint, et quis Bd resistendum eis positivo, debeat desistere ab honesto suo munere; V. g. consessarii, Medici, et e., s. Si prudens limeat, quod ex positiva et formali resistentia, motus. ae pravae eogitationes magis augeantur. 3. Si eo devs-nit, ut ex omni obieeto sibi tales motus, ae cogitationes excitentur. Si in a. Timopere attendat ad aliquod onus honesium , et non resistit positive . ne distrahatur. Collet t. r. sol. 185., Cuniliali, Slampo, concina. sol. 324. Q. Tenemurne dimittere actiones eae quibus Arani coneViscentiae mo tuae , vel coquationes insurgunt, Iieet interne eis resistamus 3 R. Maxime, nisi justa caussa impediat. Deus enim jubet, et recta ratio dietat, non solum vitare peceatum . sed etiam omne id , ex quo Peeeatu
P Q ime oriri potest, juxta illud Mailh. 5. Si oeulus tuus reandalizaι ιες
184쪽
erue eum. Hi ue si motus eoncupiseentiae vehementes sunt, vel eogilationes Prd ae, ac mole lae actiones, quae eorum caussae sunt, etiam si sint leviter illicitae , uti sunt aspectus, eollocutio , lectio libri turpis ele stati in aeadvertuntur, sunt dimittendae, ei iam si positive molibus , cogitatiouibusque resistatur, aliter peccatum mortale committitur, quῖ asserunt proximum periculum pollutionis, vel delectationis morosae, vel ulterioris consensus. At si motus concupisceptiae, ne cogitationes pravae nou sunt ita vel ementet, et animum nonnisi leviter pungunt, qui eorum caussam non tollit, leviter peccat, dummodo illos motus, eogitationesque non intendat, nec probabile periculum eousentiendi adsil. Collet. s. i 85. , Aialoiue s. 4o3., Haberi ,
Dixi, nisi juam caussa impediat; quia si habetur justa caussa non resu-giendi hujusmodi actiones , uti accidit Consessario in audiendo eonsessio nes, vel studenti chirurgo, vel Medico in medela aliquarum corporis par-
tum etc. Et perieulum consensus non adest nam si adesset, omnino abstinendum esset non adest obligatio refugiendi; nam tune illae motiones interiores, cogitationes pravae, neque sunt voluntariae directas, neque iudirecta B. Collet t. I. s. I 85., e s. 4OR., et sol. 4. II. Anio lue t. a. s. 4O .
P. Desiderium pravum rei γrohibitae elieitum sub conditione, at res illa prohibita non esset, estne peccaminosum rSi conditio apposita auferat totam rei prohibitae malitiam, ut accidit in iis, quae dure positivo vetita sunt: unde mala sunt, quia prohibita, et in iis etiam, quas prohibita sunt Iure naturali, sed aliquando, sub alia circum-Blantia licent, et haec circumstantia pro conditione assumitur; lune hujus modi desiderium, per so loquendo , non est poecaminosum : nam voluntas fertur in objectum , si vo opus , quod nullam eontinet malitiam. Quare siquis optet manducare earnos die Veneris, si prohibitum Non esset, vel morti tradere iniquum si ea rium, si audex esspt. vel contrahere matrimonium, si volo castitatis non esset ligatus, non videtur peccare; quia conditio apposi ta omnem ab objecto malitiam removet.
Dixi, per se loquendo; nam huiusmodi desiderium ratione otiosi latis, et
levitatis, peceatum est, sed veniale: imo et potest esse mortale , si perieu lum proximum asserat desiderii absoluti de re graviter mala. Si vero conditio apposita totam objecti malitiam non auferat, ut aceidit in iis, quae aut ratione sui, aut ratione alicujus circumstantiae, sunt in trius ece mala , tune desiderium sub conditione positum peeeatum erit, juxta materiam , grave si materia erit gravis, lovo, si maloria erit Iovis: et ratio est, quia voluntas tendit in objectum pravum, ut est, in se; nam conditio Bpposita non removet ejus malitiam , cum impossibile sit , rem intrinseeo malam non osse prohibilam. Autoine l. 2. s. 36i., Slampo. Q. Peceatne peceato incestus, adulterii, vel sacrilegii, qui dum in eor de atio delectaιionem morosam vel desiderium tur e concepiι eirca ali quam mulierem .ibi consanctu ineam, vel uinoratam, vel monialem, meu re praescindit ab his eircumstantiis, eι intendit in mulierem, quia mulierem, Non qua consanguineam, uaereatam, vel monialem R. Maxime, quia ejusdem naturae, et conditionis est delectatio alicujus oper' lionis, ac ipsa mei operatio ; ut ait l . Thomas quaest. I 5. d B Verit. ari. 6.; quare sicuti ipso peceans carnali opers cum lati muliere , etiato Oste
185쪽
pra scindendo a circumstantiis supradictis, peccatum Commelleret in psius, adulterii, vel sacrilegii, ita et delectationem , vel desiderium assumens de eadem sub enunciata praecisiono. Λ nisi ne t. v. f. 368. in notis.
. Quid ei quis delectetur da objecto graviter malo, aut condi tona,
quae opus illud licittim redderet, si ver careιur v. 9. delectasur de emptim cum Demina aliena, at esset tior aua pH. Graviter peceat: quia appetitus sensitivus sertur in objectum, ut est in so , et omni conditione destitulum , quoniam Eequitur imaginationem , quae conditionem apponere non valet, nen praescindero malitiam vib o e. elo. Insuper quaevis .delectatio de objecto intrinseco malo perinde mala est sub quacumque conditione, ae si esset tali conditiona destituta , quia delociatio su complacentia de objeelo pravo uti praesenti. Unde si objectum in praesentiarum est malum, mala Eliam est delectatio de eodem. Antoine
ibid. 362. s. Cogitalio volantaria da re mala estne aliquando illieita
n. Maxime, quando Cogitatio isthaec necessaria est, vel utilis ad munus suum honestum exequendum, vel ad aliud honeste agendum, vel ad comparandam cognitionem sibi utilem, vel necessariam, modo absit omnis ab laetus ad rem illam illicitam, et omne periculum consentiendi, quia tune non cogitat de re lamquam illieita, sed do re sibi utili, vel necessaria. At si eogitatio ista inutilis sit, et Ox euriosi lato assumatur, peccatum est leve, vel gravo, prout erit objectum; quia voluntaria cogitatio de re mala, quae sino ulla necessitate, vel utilitate sit, procedit ex prava inclinatio no animi ad rem malam, et aliud non est, nisi delectatio morosa. Antoiue l. a. i. 371., Collet. I 84., D. Thom. I. s. q. 74. art. 8., Stampo. O. ine lieitum delaetari de cognitions,seu notitia habita de re mala B. Si delectatur quis de eognitione rei malae, quoniam cognitio ista est sibi necessaria, vel utilis, v. g. delectatur Consessarius de aecepta cognitiona rei obseoenae, quia ex tali cognitione advertit peccati malitiam , volgravitatem , et tunc licita est delectatio cognitionis, dummodo ab ipsa roabhorreat animus; quia siculi eoguitio sub tali respectu mala non est, ita et ejus deleelatio. Vel eognitio non est sibi utilis, nec necessaria, et tunc si proeedit delectatio ex affectu veniali curiositatis, peccatum leve est, si non consentiat in malum grave, neque periculum adsit consentiendi. At si procedit ex assectu graviter inordinato, vel eum periculo consensus vel ex sine graviter malo, tune peccatum grave est. Antoine ibid. s. 372., Concina t. 4. s. 323.
Q. Estne peeeatum delectari de modo patrandi malum, vel de aliqua
ejus circumstantia B. Si latis modus, vel circumflantia per so mala non sunt, sed delectationem excitant, quatenus mira, artificiosa, et insolita sunt, delectatio peeratum saltem grave non est, nam objeetum per se malum non est. Dixi, saltem mortale non esι; quia non excusatur a veniali ration otiosi talis, vel curiositatis. Imo non excusatur a moriali, si habeatur scandalum aliorum ex signo externo delectationis, vel periculum eonsentiondi in delectationem illius mali gravis. Quod si modus patrandi malum, vel circumstantia per se mala sunt, malum est etiam delectari de illis. Auloine l. a. s. 364.
186쪽
suiι aliquando sibi licitum, aut in posterum sibi licebis
R. Si opus est intrinsece malum, grave peccatum committit, quia dele- elatio morosa est asseclus complacentiae de objecto, uti praesonti. Objectum autem praesens hie, Et nune revera malum est, et a malitia actuali non su- paratur per reflexionem, quod fuit, vel erit licitum. Hi ne si viduus delectetur do actu conjugali exercito temporo matrimonii, aut Sponsa deleeletur eodem Belu tempore matri mouit exercendo, mortaliter peceat, quia oblectatur de actu illo uti praesenti, et proinde hinc, et nune graviter malo. Praeterquam quod cum hiatu modi delectatione conjungitur periculum proximum pollutionis, vel ulterioris consensus; unde mala est etiam ratione periculi. Si autem opus est malum. quia prohibitum, tune ejus delectatio pers
peccatum non est, quia objectum cum non git intrinsece malum, separatur
ab ejus malitia per reflexionem, quod sibi licuit aliquando, vel licebit. Sie non peccat quis, si delectetur de opere servili die festo ob necessitatom prae- stilo, quia non delectatur do ro intrinseco mala , Dixi per se, quia haec
delectatio, cum nou vacet aliqua animi inordinatione, nee etiam a peccato veniali vacat. Stampo t. I. s. I 47. Collet. t. I. s. I 86 si .
. Quid de Conjugs, qui voluntaria veneream delectationem stat gu- scitat eae aclibus conjugalibus habuia vel Libendis, eum altera Co ars est absens R. Graviter poceat, etiamsi id fiat sino periculo pollutionis, quia deleelatio venorea solum in usu matrimonii permissa est, et a peccato excusatur
ratione ordinis, quem habet delectatio ista ad copulam. Al extra matrimonii usum, intrinsece mala est, quia nonnisi ad mollitiem ordinatur. Collet. t. I. s. 434.
. Quid si quis delectetur de opere eae se mortaliter peccaminoso, quod commisit, sed sibi imputatum non his propter aliquam eacusantem
caunam, v. s. Unorantiam, Oblivionem, vim etc. rR. Iste peccat: quia delectatur de o eelo per se malo, et rectae rationi dissormi. Caussa namque, sitiae excusavit a culpa, et malitiam formalem oporis abstulit, non nbstulit item malitiam objectivam. Hinc rile damnata
Iuli propos. I 5. ab Innocontio XI.: Licitum estIlio gaudere de parrici-
1 Quaer. An Sponsus possit delectari do congressu cum sponsa sub conditione si esset sibi uxor, aut cogitando ad tempus, quo orit uxor Alii ahsolute admittunt. Alii nil mittunt, modo delectatio sit do solo appetitu rationabili, praeciso laericulo
oppetitus sonsitivi, nimirum sine spirituum commotione. Sed nos cum Sanch. Suar. Lum. Azor. Sam. Holaman. Itonooylia, Cror, etc. dicimus neutrum esse admittendum, quia doleo latio facti objectum sibi praesens, ot tum sit tunc praesens obiectum acoli ditione cohonestanto praecisum, lune objectum certe est malum, et quam vis consensus sit conditionatus orga objectum, est tamen absolutus erga delectati nom. Aliud est autem, ait Itoneaylia, si sponsus desiderat simpliciter copulam futuram cum sponsa, quando sibi orit uxor: quia tunc optet rem ad lempus, quo re
Vora illa sibi licita ori l. Sed hoc non obstante , ego subjungo quod per hujusmodi desideria, cum quis moratur in iis cogitationibus, inagnum subest periculum dolu- elationis pracsenlis, idcoque debot Consessarius Omnino prohibero ne sponsi in huiusmodi dosideriis morentur. S Lictrerius homo apost. Cap. 3 3 . de peccatis in pari. Dub. 1ν. g. Fr. Dissili do by COOQle
187쪽
dio parentis a se in ebrietate Fatrato proμter. ingentea Auitias inda ea
haereditate consecutast. Collet. l. i. s. I 86. Si ampo s. 248. Q. Licetne de Opera malo pastato delectari non rMione sui, sed ratione essectus boni inde seeuti R. Minime, nam sicut fieri non debet malum, licet inde eveniat bonum, ut ait Apostolus ita non licet delectari de opere ex se malo patrato It i hoe fuerit boni esseetus origo; ait enim D. Tho tuas in 3. dist. 3 r. qu. I. ari. 3. idem judicium est, secundum Philoaophum, de deleeIationa, et Uere. Patet etiam ex propositione proscripta superius allata. Collet. , Stampo. . Estne lieita deleetaιio de amelu bono secuto eae Uera malo R. Si delectatio conjunctam habet actualem displicentiam de opere malo commisso, delectatio de asseclu lietia est: quia objectum ejus, nempe essectus bonus, malum non est. Quare non peccat qui delectatur de quiete sua familias orla ex occisione inimici, vel de haereditate magna sibi parta ex
extinctione familiae alicujus. Stampo, collet. Q. Estne lieisum aliquando delaetari da morte vel alio malo Woaeimi, vel ista proaeimo optare pR. Si delectatio, aut desiderium est de morte spirituali vel malo spirituali Proximi, V. g. quod commiserit peccatum, quod impoenitens mortuus sit etc., numquam licita est hujusmodi delectatio, vel desiderium; qua ex caritalo lenemur bonum spirituale Proximo, ae aeternam salutem optare , et velle, si e ut et nobis. Si desiderium, et delectatio est de morte, vel malo temporali, sed procedit ex bono sine spirituali, v. g. quia per mortem, vel malum temporale alterius, ablata est occasio peccandi, seaudatum, discordia et c. desiderium , et delectatio culpa vacant; sunt enim de re bona , nempe de remotione occasionis scandali, di seordiae etc. et patet ex illo Joau. II. Lazarus mor-ιuus est, eι saudeo propter vos, credatis.
Si delectatio, et desiderium hujusmodi procedit ex bono sine lemporali ,
qui respieit bonum lemporale commune, qualenus ex morio, vel malo ulterius lemporali, majus emolumentum Reipublicae accedit, delectatio, eldesiderium hujusmodi lieitum est; nam bonum commune praesertur cuicumque bono temporali privatae personae I . Denique si delectatio, vel desiderium hujusmodi procedit ex bono fino
a) Licet gaudere, et eupere damnum temporalo proximi ob bonum commune, nulinnocentis, aut proximi. Ita docent Toletur, Nav., Bonae. Salmant. Non talia eum S. Thoma sin 3. Sen. Dist. 3o. q. I . a. I. ad 4.), qui sic loquitur: poteδι aliquis aea charitale optare malum temporale alicui eι gaudere in quantum eat impedimen-rum malorum alterina, vel communitatis, uel Melesiae. Item scribit S. Gregorius: Euenire plerumque potest ut non amissa charitate, et inimiei nostri ruina lael - ι , et ruratio ejua gloria sine invidiae culpa contristeι, cum eι ruente eo, qu-
m bene eristi credimus, et proficiente illo plerosque injuste opprimi formidamua.
Mor. lib. sa. c. sa. Quare licet semper tamen servato ordine chari totis) optare, aut sibi complacero de infirmitate, aut morte impii ad exemplum aliorum, et ut cesset ille a praehendis standalis, aut ruinas esso alio modo animabus. Ita etia in gau
188쪽
temporali, qui respieit privatam personam , delectatio , el desiderium illicitum est, et peceaminosum; quia contra earitalis praec plum est, velle eonsulere nobis, vel aliis cum damno proximi. Hi ne recte damnatao suerunt ab
Innocentio XI. propositio 13. Si cum debita moderatione facias, ροωδι absque peccato mortali de vita alicuyu4 tristari, ei de illaus morte naturali qaudere, illam inesseaei assectu petere, et desiderare non gurdem eae displicentia personae , sed ob aliquod temporale emolumentum. Et propositio M. : Licitum est absoluto desiderio emere mortem Patris, non quidem, ut malum patris, sed ut bonum Uientιs, scilicet, quia obventura est ei pinguis haereditas. Concina Dissert. 5. de Carit. s. 348.
Q. Quid dieendum , si quis tristitiam conemiat de bono Osere pR. Sicut delectatio morosa de quolibet objecto malo est peccatum , et quidem ejusdem speciei, et gravitatis, ae est objectum, de quo procedit delectatio, etiamsi non habetur propositum, desiderium, aut periculum assecutionis, vel executionis; sic deliberata tristitia, displicentia do opero hono est peceatum oppositum illi virtuti, a quo procedit ho uum, et est grave, vel leve, juxta qualitatem boni , de quo tristatur. Rectae enim rationi, Be legi adversum est, odisse bonum et amare malum ei oppositum ; des etari de malo, et tristari de bono ejus opposito. Anio ine l. 367
De peccatis eviralibus Q. Quot sunt peceata capitalia, et quare sta voeantur ΤR. Sunt septem, nempe Superbia, Avaritia, Luxuria. Ira, Gula, Invidia
et Aeedia. Ex his duo sunt earnalia, quaelenus carnali delectatione perfici- Mutur. Celera spiritualia, quia spirituali delectatione committuntur. Dicuntur omnia capitalia, quia non solum sunt per so peccata; sed etiam Sunt a.dix, et caussa mullorum Bliorum peccatorum. Antoine, Concina.
g. I. De Superbia . Quid est Superbia p
n. Est appetitus inordinatus propriae excellentiae. D. Thorncts a. a. quest. 362. Dicitur ametitus, scilicet desiderium complacentia , inmor. Dicitur , inordinatus , hoc est contra rectum rationis ordinem , quatenus superbus refugit subjici, quibus debet, vel altiora se quaerit. Dicitur. prOPrrae eaeciaq&nιιae, idest persectionis propriae, quam superbus ante alios habet, vel ha-
hero praesumit. Collet. t. I. Slampo.
n. Duplex: per secla scilicet, et i spersecta. Prima ha helur, cum quis a semetipso bonum sive animi, sive corporis habere, vel possidere existimat, vel si credit a Deo obtinuisse, credit simul obtinuisse, ratione suorum me Tilorum. Item cum sinem ullimum suum in propria excellentia obtinenda , vel conservanda reponit, ita ut quidquid excellentiae appetat, non ad Dei gloriam, sed unice, et absolute propter suam appetat. Devique cum nouDiuili od by Coo l
189쪽
vult Dei praecopiis, vel suorum Superiorum justis ordinationibus submilli; quia subjectionem hujusmodi suae excellentiae indignam reputat. Secunda habetur, cum quis jaciat, se habere, quod non habet, vel cum despectis cetoris, singularis in aliquo videri cupit, vel cum ab aliis vult magni haberi, honorari, laudari , aliter dolet, vel irascitur, vel cum judieio proprio pertinaciter et injuste adhaeret. Collet. t. I. I. 2ο8. Anto ine l. v. s. 372. Q. Superbia quale peceatum est ΤR. Est ex genere suo peccatum moriale; quia adverso tur caritati Dei , Nam Superbus vel directe, vel indirecte sibi tribuit, quod Deo tribuendum est, juxta illud Psalm. II., Linguam nostram munificabimus, labia no-εtra a nobis sunt quis noster Dominus eas Adversatur etiam caritati Proximi, quia superbus ex ollendo se, intendit Proximi sui depressionem. Hic tamen nota, quod superbia persecta Semper est peceatum mortale, quia gra-Viter adversatur caritali Dei, ejusque honori set excellentiae. Superbia varo impersccta non semper est mortalis, sed solum quando conjungitur cum gravi Proximi detrimento, vel despectu. Collet. Ioc. cit. Congiua l. Io. l. 42Ο.
ss. Sunt tres, nempe Praesumptio, Ambitio, et Vanagloria. Praesumptio est appetitus in ordinatus aggrediendi aliquid quod vires proprias excedit; sic praesumptio est Sacerdotis, qui vult o hiro munus Consessarii abs tuosussicienti scientia , dolibusque Decessariis. Praesumptio peccatum mortale est, si gravem injuriam Deo , vel grave damnum sive ipsi praesumptuoso , Sive alteri inserat, vel inserre possit: item si usurpetur dignitas, vel polestiss, Vel ossicium, et eorum intuitu agal, v. g. quis sine pules late legitima iudicandi, judicaro praesumit. Collel loc. cit. Anio in t. v. s. 375. Ambitio est inordinatus appellius dominandi, vel extollendi se per digni-lntem, honorem, et potentiam super celeros, vel aequales. Haec peccatum ' Ve est ex genero suo: x. Si appetatur honor, et dignitas propter Se uui-ee, et non propter Dei gloriam, vel Proximi utilitatem: g. Si appetatur m diis gravitor illici lis , vel cum gravi detrimonio honoris Dei, vel utilitatis Proximi: 3. Si appotat ille, qui omni morito, litulo, vel aptitudine ad illum honorem, vel dignitatem, aut ossicium destitutus est: . Si ita appo. tal, vel eustodial dignitatem, honorem, polentiam, ut malit mortaliter peccaro, quam cis carere. Collel, Coneina t. I. s. 4 39. Vanagloria est appetitus inordinatus manifestandi propriam excellentiam
sive veram, sivo praesumptam ut ab aliis commendetur. D. Tlaomas 2. 2. quaeSt. I32. ari. I. Haee Ex oodem D. Thoma loe . cit. ari. 3. peccatu ui mortale est ex genero suo. Peccat proinde graviterquis I . Si in gloria, quam MPpetit, ultimum sinein reponat, ad gloriam captandam omnes actioncs Suas
etiam licitas , et virtuosas dirigendo, vel ita dispositus cst, ut ad gloriam , quδm optat, pervenire velit etiam po peccatum grave. 2. si gloriam qua r i eX rebus vel aelionibus graviter illi et iis. 3. Si gloriam quaerit ox iis . Iuno Dei sunt dona, ol proinde tota gloria Deo tribucnda, vitamen aliquam gloriβm cupii sibi tribui, tamquam etiam sibi dubitam. Concina, colici, An
Vonagloria suas etiam habet silias, quas se plena onum erat D. I b0mas, Diuili od by Coo l
190쪽
ei sunt Inobedientia, eum scilieet ex contemptu Legis, vol Superioris violatur praeceptum: et haec est peccatum grave, visi imperfectio ac lus excuset; nam eontemnitur tali modo Dei auctoritas, et majestas. Jactantia, cum scilicet quis propriam excellentiam vorbis praedicat sive veram, sive praesumptam, ad acquirendam apud auditores gloriam, cl laudem, vel cum gloriatur de poeealo. Haec morialis culpa est, si graviter derogat gloriae Dei quatenus sat cum gravi scandalo, broximi damno, contemptu, vel si sit jactantia de actione mortaliter mala, v. g. duello , coni
Hypocrisis, cum scilicet quis simulat virtutem,el sanctitalem, quam non habet, vel majorem ea. quam habet. Quae peccatum grave est. a. Si propter Eam sanctitas, E vera virtus spernetur. I. Si simulatur virtus, vel
sanelitas, ob finem graviter illicitum. 3. Si hrpocrita taliter animo ait asseelus, ut malit graviter Deum osseudere quam Excidero bono nomine, quod per salsam virtutem sibi comparavit. Quod si hypocrisis contomptum virtulis vel damnum grave Proximi, vel honoris Dei, vel stiem graviter illieitum
non contineat, peccatum veniale erit D. Thomas A. s. q. III. Rrt. 4
contentio, et habetur, si quis indebita verborum altercalione veritati op- .ponitur. Discordia , quae assinis est contentioni, et habetur cum quis ad. versatur voluntati alienae in bona, cui ex caritato tenetur consentire. Utra- quo culpa mortalis, vel venialis erit juxta materiae qualitatem. Hinc si veritas, vel voluntas aliena, cui injusto contradicitur sidem spectat, vol honos mores, vel bonum grave Proximi, vel ejus pacem; contentio, et diseo dia grave peccatum erit. Portinacia, cum nempo quis adhaeret propria B sententiae susqua in opor-let, atque in sua sententia obdurescit etiam post veritatem cognitam. Ila D. Thomas loc. cit. quaest. I 38. art. 2. IIaec grave peccatum est, quando quis, manifestata ei doctrina Fidei, vel morum, et quidem susscienter, adhuc eidem vult resistere, et in sua sententia permanere. Inventio novitatum, et habetur, cum quis vanao gloriae Studio, nova exeogitat. Haec inventio, vel inventionis usus culpa gravis, vel levis erit,
prout erit materia Quare si Fidei, bonis moribus, Ecclesiae institutis, vel pudicitiae adversatur, vel Oeeasionem peccati gravis aliis praebeat, aut gravo damnum Proximo inserat, vel inserendi periculum contineat, culpa gravis erit. Anioine, Collet, Concina t. I. s. ii O. et seq. . Quaenam sunt superbiae remedia r . n. Sunt plura. Inter cetera aulem sunt meditatio sedula quod, quisquo natus sit in peccato, et peccatis plenus, hine innumeris miseriis obnoxius , et omnibus indigens: quod brevis sit vita praesens, et post hanc quisque pulvis, et umbra, et sumus, quoad corpus, quoad Animam vero poenis aeternis addictus, si superbiam foveat, aeternis gaudiis, si colat humilitatem.
Item convel Salio cum humilibus, petilio humilitatis, ac ceterarum virtutum Deo tacta: relatio omnium suarum actionum eidem, a quo bona euneta pro
rodunt, et humilibus dat praemia: meditatio humilitatis Christi, B. Virgitiis, ac Sanctorum etc. collet, Auluino, cuniliali.