장음표시 사용
61쪽
tuunt Omnes Oives tui, domum meam relinquendam putarem: tu tibi urbem non arbitraris 3 et, si me meis civibus iniuria suspectum tam graviter atque offensum viderem, Carere me adspectu civium, quam infestis oculis omnium conspici mallem: tu, Cum consCientia scelerum tuorum agnoscas Odium
omnium justum et jam tibi diu debitum, dubitas, quorum
mentes sensusque Vulneras, eorum adspectum praesentiamque vitare Θ Si to parentes timerent atque odissent tui, neque eos ulla ratione placare posses; ut opinor, ab eorum oculis aliquo concedores: nunc te Patria, quae communis est omnium
nostrum parens, odit ac metuit, et iam diu te nihil iudicat, nisi de parricidio suo, cogitare. Hujus tu noque auctoritatem verebere, nequo judicium sequere, nequo vim portimesces Τ18 uae tecum, Catilina, sic agit, et quodammodo tacita loquitur: ANullum aliquot jam annis facinus exstitit, nisi per te; nullum flagitium sine te; tibi uni multorum civium neces, tibi vexatio direptioque sociorum impunita fuit ac libera; tu
non solum ad negligendas leges et quaestiones, Vorum etiam ad evertendas Ρerfringendas quo valuisti. Superiora illa, quamquam ferenda non fuerunt, tamen, ut Potui, tuli: nunc vero me totam esse in metu Propter te unum: quidquid increpuerit, Catilinam timeri; nullum videri contra me consilium iniri posse, quod a tuo scelere abhorreat; non est serendum. uamobrem discede, atque hunc mihi timorem oripe: si est Verus, ne opprimar; sin salsus, ut tandem aliquando timere
19 Cap. VIII. Haec si tecum, ut dixi, patria loquatur, nonne impetrare debeat, etiamsi vim adhibere non possit
MEuchelmordes. - leges . . . Per
frigendas. Warum2 So pro Mil. ν.
62쪽
Quid' quod tu te ipso in custodiam dedisti quid' quod vi
tandae suspicionis causa apud M' Lepidum te habitaro vello dixisti Τ a quo non receptus etiam ad mB Venire ausus es, atque, ut domi meae to aSServarem, rogasti. Cuin a me quoquo id responsum tulisses, me nullo modo posse iisdem Parietibus tuto esse tecum, qui magno in Periculo essem, quod iisdem moenibus contineremur; ad Q. Metellum praetorem Venisti; a quo repudiatus ad sodalem tuum, virum optimum, M. Marcellum demigrasti: quom tu videlicet et ad custodiendum to diligentissimum, et ad suspicandum sagacissimum, et
ad vindicandum sortissimum fore putasti. Sed quam longe
iam dignum custodia judicaverit 3 Quae cum ita sint, Catilina, 20δubitas, si emori') aequo. animo non potes, abire in aliquas terras, et Vitam istam, multis suppliciis justis debitisque ereptam, fugae solitudinique mandaro , Reser, inquis, ad senatum : id enim PostuIas, et, si hic ordo placere sibi decreverit, te ire in exsilium, obtem-Ρeraturum te ) esse dicis. Non reseram, id quod abhorret a meis moribu,: et tamen faciam, ut intelligas, quid hi de te sentiant. Egredere ex ucte, Catilina: libera rem publicam metur in exsilium si hanc vocem exspectas, proficiscere. Quidost, Catilina 8 ccquid attendis, ecquid animadvertis horum silentium 8 Patiuntur, tacent. Quid exspectas auctoritatem IO-
35. - in custodiam. Ange elaene
sul. - Μ. Marcellus War, so Wiu
s in Uater, C. Marce Ius, ein Au-hanger des Catilina. Wie si ad da-hee dio Worte virum Dytimum Ruvorstellen 2 Von diesen ist dor M. Marcellus κα unierseboiden, sur
63쪽
II quentIum, quorum Voluntatem tacitorum perspicis' At si hoc idem huic adolescenti optimo, P. Sextio, si sortissimo Viro, M. Marcello dixissem: jam mihi consuli, hoc ipso in templo,
juro Optimo senatus Vim et manus intulisset. De te autem, Catilina, cum quiescunt, probant; Cum patiuntur, decernunt; Cum tacent, clamant. Neque hi solum, quorum tibi auctoritas est videlicet cara, vita vilissima: sed etiam illi equitos Romani, honestissimi atque optimi viri, colorique sortissimi cives, qui Circumstant Senatum, quorum tu et frequentiam Videre , et studia Perspicere, et Voces paullo ante exaudire potuisti. Quorum ego Vix abs te iamdiu manus ac tela contineo; eosdem facile adducam, ut te haec, quas jampridem vastare studes, relinquentem usque ad portas Prosequantur. 22 Cap. IX. quamquam quid loquor 8 te ut ulla res frangat' tu ut unquam te corrigas 3 tu ut ullam sugam meditero tu ut ullum oxsilium cogites 8 Utinam tibi istam montem dii immortales duinti tamesti Video, si mea voce perterritus ire in exsilium animum induxeris, quanta tempestas invidae nobis, si minus in praesens tempus, Tecenti memoria scelerum tuOTum, at in posteritatem impendeat. Sod est mihi tanti; dum-
So l. 17. aliquo. - abhorret a moia
mane. Ein ahniiches Oxymoron, Hio do Divinat: etiam si tacent, satis dicunt. - decernunt. S. Pro Mil. l. 14. - manus ac tela. Ci
24. - mentem dii immortales. Meli
64쪽
modo ista privata sit calamitas, et a rei publicae periculis sejungatur. Sed tu ut vitiis tuis commoveare, ut legum poenas Pertimescas, ut temporibus rei publicae concedas ), non est Postulandum: neque enim is es, Catilina, ut te aut pudor a turpitudine, aut metus a periculo, aut ratio a furore TeVocarit. Quam ob rem, ut saepe jam dixi, prosciscere: ac, si 25 mihi inimico, ni praedicas, tuo conssaro vis invidiam; recta pergo in exsilium: vix feram sermones hominum, si id seceris: vix molem istius invidiae, si in exsilium ieris jussu con-Sulis, sustinebo. Sin autem servire meae laudi et gloriae mavis, egredere Cum importuna scelevatorum manu; Conserte ad Mallium; concita perditos cives; secerne te a bonis; infer patriae bellum; exsulta impio latrocinio, ut a me non Ejectus ad alienos, sed invitatus ad tuos isse videaris. Quamquam quid ego te iuvitem, a quo jam sciam esse 24 Praemissos, qui tibi ad Forum Aurelium praestolaxentur armati Τ cui R) sciam pactam et constitutam esse cum Mallio diem Τ a quo etiam aquilam illam argenteam, quam tibi ac tuis omnibus perniciosam asse confido et funestam latreram, Cui domi tuae sacrarium scelerum tuorum Constitutum suit,aeiam esse praemissam 2 Tu ut illa diutius carere possis, quam
ebo Erlitarung ist vorgugiehen' concedas. Vgl. pro Mil. f. 2. Pro Ligar. 7. cessit auctoritati amplissimi viri vel potius paruit. - AusHelcho Worto hexiehen sieti turpiaturine, periculo, furore ' - reM carit. Warum das Pers t. 2 Ueber furor. S. II. f. I. f. 23. sermones hominium, ostim schlimmen Sinno gebrauchi. Verr. IV, 7. in sermonem hominum atque vituperationem venire. Att. II, 14. Vapulare sermonibus. P. FIace. 5. aliquid sermonis in sese aut invidiae. f. 24. Praemissos. Catilina hattoin dor Uersammtung hei Laeca veris sprochen, in der nachstsolgendenNachi, Henn Cicero ermordet seyn Hurdo, nachgusolgen. - Vum
Aurelium, eino Stadi un veit Bom, an dor via Aurelia; daher derName. Melirere Stadie halten den amen Forum, iste Forum Cornelium. - diem. Es ist der Zoilpunkt gemeint, an Melchem Catilina imLager des ΛΤ etellus eintressen solite. - aquilam. Sithorno Adtor Haron
65쪽
venerari, ad caedem proficiscons, solebas Τ a cuias altaribus saepe istam impiam dexteram ad necem civium transtulisti Τ25 Cap. X. Ibis tandem aliquando, quo te iam Pridem tua ista cupiditas effrenata ac furiosa rapiebat. Neque enim tibi haec res assert dolorem, sed quandam incredibilem VO- luptatem. Ad hanc te amentiam natura p perit, voluntas exercuit, fortuna servavit. Nunquam tu non modo otium, sed ne bellum quidem, nisi nefarium concupisti. Nactus ES EX Perditis, atque ab omni non modo fortuna, Verum etiam SP 26 derelictis, conflatam improborum manum. Hic tu qua laetitia perfruere 2 quibus gaudiis exsultabis' quanta in voluptate bacchabere, cum in tanto numero tuorum neque audies virum bonum quemquam, neque videbis 8 Ad hujus vitae studium moditati illi sunt, qui seruntur, labores tui: iacere humi non modo ad obsidendum stuprum, Verum etiam ad facinus obeundum: vigilare non solum insidiantem somno maritorum, Verum etiam bonis occisorum ). Habes, ubi ostentes illam praeclaram tuam patientiam famis, frigoris, inopiae rerum omnium; qui-27 bus te brevi tempore consectum ess senties. Tantum profecitum, cum te a consulatu ropuli, ut Oxsul potius tentare, quam consul vexare rem publicam Posses, atquo ut id, i quod esset
f. 26. bacchabere. Von Busgetissener, Hilder Freudo, iste IU, C. 6. - Mirum bonum audies. Ivel-
lipp. XIII. e. 12. liomo diruptus dirutusque. de Nati aeor. I. e. 5. Disiti eo by Cooste
66쪽
a te scelerato susceptum, latrocinium potius, quam bellum
Cap. XI. Nunc, ut a me, Patres conscripti, quandam propo justam patriae querimoniam detester ac deprecer: percipite, quaeso, diligenter, quae dicam, et ea penitus animis vestris mentibusque mandate. Etenim, si mecum Patria, quae mihi vita mea multo ost carior, si cuncta Italia, si omnis respublica sic loquatur: -Μ. Tulli, quid agis Τ tune eum, quem esse hostem comperisti, quem ducem belli suturum Vides, quem Exspectari imperatorem in castris hostium sentis, auctorem sceleris, Principem coniurationis, evocatorem servorum et civium perditorum, exire Patieris, ut abs te non emissus ex urbe, sed immissus in urbem esse videatur Τ non hunc in vincula duci, non ad mortem TaPi, non summo supplicio mactari imperabis 2 quid 28 tandem impedit to' Mosne majorum 8 At persaepe etiam privati in hac re publica perniciosos cives morte multarunt. An Ieges, quae de civium Romanorum supplicio rogatae sunt ΤΛt nunquam in hac urbe ii, qui a re publica defecerunt, civium jura tenuerunt. An invidiam posteritatis times 3 praeclaram Vero populo Romano refers gratiam, qui te, hominem per te cognitum, nulla commendatione majorum, tam maturo ad summum
Cuius rei tantae tamque dimellis
facultatem consecutum esse me non profiteor; secutum esse Praeme sero. Vgl. unten 3. 27. emissus immissus. - latrocinium - bellum.
Ugl. Cat. II. l. I. Caes. b. Gall. VI. magis latrocinia, quam bella iaciebat. pro Rosc. Am. c. 22. constero huc te ea spe Venisse, quod Putares, hie latrocinium, non iudieium suturum. - querimoniam. Pro L. Man. 14. ad Eum Po e-jum i liberae querimonia esse di-Cuntur. ad Quint. D. III. 8. epistola plena stomachi et querelarum. Wio unierscheiden sich querimonia und querela. - M. Tulli, quid agis ' Eben so subri Plat. Crit. die Geseras redend eine εἶπε μιγι, ἁ
67쪽
imperium per omnes honorum gradus Extulit, si propter invidiam, aut alicuius periculi metum, salutem eivium tuorum 29 negligis. Sed, si quis est invidiae motus, num est vehemenitus severitatis ac sortitudinis invidia, quam inertiae ac nequitiae pertimescenda 8 An, cum bello vastabitur Italia, vexabuntur urbes, tecta ardebunt, tum te non existimas invidiae incendio conflagraturum 3 Cap. XII. His ego sanctissimis rei publicae Vocibus, et eorum hominum, qui idem sentiunt, mentibus Pauca TeSΡ-debo. Ego, si hoc optimum factum iudicarem, Patres conscripti, Catilinam morio multari; unius usuram horae gladiatori isti ad vivendum non dedissem. Etenim, si summi viri et clarissimi cives, Saturnini et Gracchorum et Flacci et superiorum
complurium sanguino non modo se non contaminavunt, sed etiam honestarunt: certe mihi' Verendum non erat, ne quid,
hoc parricida civium interfecto, invidiae mihi in Posteritatem redundaret. Quod si ea mihi maxime impenderet; tamen hoc animo semper fui, ut invidiam virtute partam gloriam, non 30 invidiam, putarem. quamquam nonnulli sunt in hoc ordine,
- mature, Wiu ROnst, suo anno.
g. 29. conflagraturium. In die-ser Bedeuiung: dem Hasse gangunterii egen, gebrauchi es Cic. os. ters. pro Μil. l. 75. in Verr. I. 15. Gravi diuturnaquo jam flagra
Tusc. I. 39. natura dedIt usuram vitae, tanquam pecuniae. - gladiatori. Die Gladiatoren bestandenin den seuheren Leiten aus Gesan genen und Sclaven, odor aus ver-urthoillen Verbrecherni DaherHird gladiator sehr onals Schimpnwori gur Begoichnung eines veria ebilichon Menschon gebrauehi. In der Haisergeit soch ten auch Dei-geborne Menschen aut dem Hamps-Ρlaige. - Parricida. pro Sulla c. 2. obstrictum patriae parricidio. Sall. Cat. 31. omnes hostem et
68쪽
qui aut ea, quae imminent, non videant, aut ea, quae Vi dent, dissimulent: qui spem Catilinae mollibus sententiis
aluerunt, Coniurationemque nascentem non erodendo eoYPO-boraverunt: quorum auctoritatem secuti multi, non solum im-
Probi, vorum etiam imperiti, si In hunc animadvortissem, crudeliter et regie iactum osse dicerent. Nunc intelligo, si iste, quo intendit, in Malliana castra pervenerit, neminem tam stultum lare, qui non videat, coniurationem esse factam; neminem tam improbum, qui non lateatur. Hoc autem uno intersecto, intelligo hanc rei publicae pestem paullisper reprimi, non in Iaerpetuum comprimi posse. Quod si se ejecerit, se- Cumque suos eduxerit, et eodem ceteros undique collectos Daufragos aggregaverit: exstinguetur atquo delebitur non modo haec tam adulta rei publicae pestis, verum etiam Stirps ac semen
Cap. XIII. Etenim iam diu, Patres conscripti, in his 3I
poriculis coniurationis Insidiisque vorsamur: sed, nescio quo Paeto, Omnium scelerum ac veteris furoris et audaciae maturitas in nostri consulatus tempus crupit. Quod si ex tanto latrocinio isto unus tolletur, videbimur fortasse ad breve quoddam tempus Cura ot metu esse Pelevati: periculum autem vesidebit, et erit inclusum penitus in venis atque in visceribus rei publicae. Ut saepe homines acgri morbo gravi, Cum aestu sobriquc jactantur, si aquam gelidam hiberint, primo relevari videntur; deinde multo gravius vellementiusque asstic tantur: sic hic morbus, qui est in re Publica, relevatus istius Poena,
olerandum, quam regium sit, quem Praeterit. Die Ausdeiiche rex, reg- mim, regnare, sur stinen Romer ge- Brauehi, waren aussersi verhaist.
Cat. IV. f. 12. Pro Mil. F. 43.
i Pullius. - latrocinio. ex tanto
numaro latronum. So Cic. do Off. II. II. is sibi ne in latrocinio quidem relinquit Ioeum. Sobauch co/μjuratio fur conjuratii Cat. IV. g. I 8. III. l. i5. Mas isi das fur e ne Figur 2 - Ut aame . . . Sic hic morbus. Uelche Figur ist dieses Diqitigod by Corale
69쪽
32 vehementius, vivis 3 reliquis, ingravoscet. Quare, Patres
conscripti, secedant improbi. accornant se a bonis, unum in
Ioeum congregentur, muro denique, id quod saepe jam dixi,
secernantur a nobis; desinant insidiari domi suae consuli, circumstaro tribunal praetori . urbani, Obsidere cum gladiis curiam, malleolos et saces ad inflammandam urbem comparare:
sit denique inscriptum in fronte uniuscujusque, quid de republica sontiati Polliceor hoc vobis, Patres conscripti, tantam in nobis consulibus sore diligentiam, tantam in vobis
auctoritatem, tantam in equitibus Bomanis virtutem, tantam in omnibus bonis consensionem, ut Catilinae prosectiono Omnia patefacta, illustrata, oppressa, Vindicata esso videatis.
33 Hisce ominibus, Catilina, cum summa rei publicae
salute et cum tua Peste ac pernicie, cumquo eorum exitio, qui se tecum omni scelere parricidioque junxerunt, proficiscere ad impium holium ac notarium. Tum tu, Iupiter, qui iisdem, quibus hacc urbs, auspiciis a Romulo os constitutus, quem Statotem hujus urbis atque imperii vero nominamus, hunc et hujus socios a tuis aris colorisque templis, a tectis urbis ac moenibus, a vita fortunisque civium omnium arcebis: et omnes inimicos bonorum, hostes patriae, latrones Italiae, scelerum laedore inter se ac nefaria societate conjunctos, aeternis suppliciis Vivos mortuosque mactabis.
70쪽
Catilina halto aut dio erste Rede Cicero's Εiniges mit derΜione der Boscheidenheli geantwortet: Sallust. c. 3I. Patres
conscriρti ne quid de se temere crederent: ea familia ortum, ita ab adolescentia in am instituisse, ut omnia bona in spe haberet: ne aestumarent, sibi patricio Bomini, cujus imius et majorum plurima beneficia in plebem Romanam essent, perdita re publica Opus rase, cum inm sero et M. Tullius, inquilinus clois urbis Romae . . .