장음표시 사용
81쪽
eolumn Herculis positae in littore Oceani oecidentalis , & columnae eiusdem posite in littore Oceani orientalis . Illae cnim hac tempestate per multa milliaria intra marc reperiuntur iuxta plagas occidentales I Hae vero contra per totidem milliaria extra mare in partibus Orientalibus conspiciuntur . Manifestium ergo signum est, terram paulatim ab oriente in occidentem ab anima illa mundi descrri . Quoniam vero praeter hunc motum diurnum, planctae moueri quoque videntur ab occidente in orientem, quod non semper sint in eadem distantia ad inuicem,neque sub eisdem semper existant stellis fixi , sed ab eis orientεvcrsus recedant,quod tamen ipsi negant; Ideo causam csse hanc asserunt, cur aliqui caesti ab occidente in 'orientem serri credantur, quamuis re ipsa ab oriente tantum in occidentem cicantur; Quia nimirum 'haerae inferiores, quo mastis a supremo caedo, Se ab anima illa mundi distant, eo minus, ut dictum est , efficaciter mouenturi, qua de causa tardius circunseruntur, Se pedetentim videntur retrocedere ab occidonte in oricntem. . Hinc quoque officitur, ut Luna, quia inter caelestes orbes maxime a supremo recedit, tardissime ab oriente in occidentem moueatur,& velocissime,nempe spacio uniux mensis,videatur integrum circuitum ab occidente in Orientem peratore: Reliquae vero sphaerae, quὁ supctiores, eo quoquc lentius appareant nobis uerri ab Uccasu in ortum. Que omnia unico hoc exemplo volunt nobis ob Ucillos proponere. Sint tres ordincs hominum
collaterales secundum lineas rectas dispositorum; Incipiantque ex eodem loco simul ab oricnte in occidon rem progredi,hac tamen lege,ut ij ; qui in primo o Adine reperiuntur,celerrimo gressu in dant, tardius autem ij, qui iii secundo ofdine,&lcntissime ij, qui in tertio ordine existunt. Qilod cum ita sit,perspicuuest, Primum ordi m reliquos diuos incitato illo cursu antecedere,magis tamen tertium ordinem, quam secundum. Quare si quis a longe dictos ordines intum. retur, iudicaret secundum ordinem,& tcrtium pedetentim retrocedero,& cita . tiori motu tertium, quam secundum; cum tamen re ipsa ab oriente versus occidentem, ceu primus ordo, duntaxat progrediantur. Eadem igitur prorsus de causa videntur, aiunt,nobis planetae ab oecidentem Orientem moueri. Hane porro sententiam eo libentius amplectuntur Alpetragius, At Achillinus cu alijs auctoribus,qubd nulla ratione imaginari queant, unum Sc idem corpus celeste duobus motibus ferri, nimirum ab oriente versus Occidentem, Se rursus ab oecidente orientem versus; Quoniam eum hi motus, ut aiunt, sint contrari j, necesse est alterum eorum esse violentum,quod fieri non potest; immo absurdum videtur concedere violentiam in corporibus caelestibus; tum quia nullum violentum est perpetuum ; Motus autem caeli perpetuus cst, ex Aristotelis senten tia; tum etiam, quia omne violentum continue magis ac magis debilitatum;Motus autem caeli temper cadem celeritate absque ulla desectione conficitur. Ae cedit cliam, aiunt,quod no est ponenda pluralitas motuum absque necessitate', Cum igitur nulla nos necessitas cogat, ut fateamur planetas ab occidente in orientem moueri; quandoquidem ob rationem iam dictam nobis ita moueri videntur, frustra & temere inducitur haee pluralitas motuum ab Astronomis. Verum haec sententia vcra csse nullo modo potest, cum non possit omnium , quae in motibus caelestibus apparent,reddere rationem . Nam si orbes inferiores no haberent pcculiares motus ab occidente in orientem , 'sed solum propter illam quas repedationem, seu retardationem 'movcri ab Oeeasu in ortum cxistimarentur, desectio illa inferiorum orbium per eandem lineam seret, de circa co&ε polos,puta per circulum qquinoctialem,& circa polos mundi, cum motus diur
82쪽
rru recta secundum aequinoctialem circulum, Se super mundi polas ab oriente in occidentem tendat. Ex quo essci debcrct, ut omnes stellae, de planetae motu. diurno eosdem semper circulos parallelos citra,& vltra Acquinoctialem continue describeret; Stellae autem,&planet sub Aequinoctiali existentes, nunquzab eo declinarent, sed perpetuo sub illo existerent; Et quae sunt citra , vel vi
tra Acquinoctialcm nunquam magis vel minus accederent, vel recederent ab ipso : Quare ne ut Sol,neque Luna, sicut nec ulla alia stella tam fixa,quam cr-ratica, propius ad nostri capitis verticem appropinquaret, vel magis ab co rece deret uno temporc, quam alio, uae omnia apertissime cum senius & experi cntia pugnant. Videmus enim solem ut interim alios plauetas , ac stellas Gentio inuoluain ipsi aequinoctiali circulo varios parallelos circulos describero, vein η. cap. cxplicabit auctor,& non semper canuem distantia ab aequinoctiali circulo obseruare, cum bis in anno sub ipso reperiatur,& modo ad austrum , modo ad septentrionem ab eodem deflectat: Vnde fit, ut in diuersis punctis Hori mntis per anni circulum oriri, & occidere conspiciatur . Hinc etiam cssicitur. ut in aestate existens in principio Cancri valde ad nostrum Zenith, seu punctii in verticale accedat; In hyeme vero positus in principio Capricorni ab eo de ma
xime recedat. Et sane mirum est, si omncs caeli moueantur tantum ab oriente in occidentem; & inferiores,quia tardius mouentur, ropcdent quodammodo, seu retardcntur, ut ipsi autumandi,quod nulla proportio in hac retardatione cernatur: Octaua enim sphira absoluit, secundum Ptolcmaeum , suum circuitum spatio 36 o. annorum t Saturnus Io. annis : Iuppiter ii. Mars 2. Sol uno anno; Venus, ae Mercurius codem sere tempore ; Luna denique 27. dic bus, Et S. horis. Vbi manifeste vides, nullam certam proportionem inueniri. Non
ergo credibile ost, planitas carere proprijs motibus ab occidente in orientem, Be solum propter illam retardationsi videri nobis moueri ab occidente in Orientem. Quare ad primam rationem Alpetra gij,& Achillini respondendum est,illos motus non esse contrarios, ut infra manisc stabitur,& ob id neutrum esse violentum. A dde, non sequi, etiamsi concederemus, alterum illorum csse quodammodo violentum, illum non fore perpetuum, atque debilitari posse, cum causa
eius motiva sit perpetua , & infatigabilis : Illud enim violentum solum dicitur non posse esse perpetuum , quod causam satigabilem, & non perpetuam habet:
Hoc enim simpliciter,&per se violentum dicitur. Ad secundum vero dicenduest, pluralitatem motuum maxime esse necessariam ad reddendam causam omnium illarum apparentiarum, quas diximus , & multarum aliarum huiusmodi, quas ipsi minime tueri possunt. Ad illud denique, quod de motu terrae asserunt, respondemus,salsum csse, eam moueri; neque hac in parto credendum esse sabu- Iis de columnis Herculis: Quod si aliquando fuit terra, ubi nunc est mare,& cotra, illud nulla ratione prouenire ex motu terrae ab ortu in occasum , etiamsi moueretum. Cum enim terra,& aqua unum efficiant globum, ut postea ostendemus, quis non videt, eodem simul tempore terram , & aquam moueri,& rapia primo mobili' Qimia si dicant, Mare cum terra noniciscere unicum globum, sed aquam esse altiorem, ut multi opinati sunt; tunc potius sequi deberet, terram te ridere sub mare ex parte orientis, quia illam Operiret aqua cotinuo; eme stere vero e mari ex parte occidentis, quoniam illam aqua desercret; quandoquidem iuxta illos corpora superiora,& propinquiora animae mundi, velocius mo uentur ab ortu in occasum . Causam igitur huius rei cu Aristotele in i .Mcicor. hanc dicimus cile; quoniam videlicet ob aspectus superiorum corporum ma
83쪽
re consumit torum in quibusdam partibus, ob ercscetiam aquarum, idcirco via ante sint terra,ibi nunc est mare: Eodem modo,quia in alijs partibus decrescie
mare, ideo apparet nunc torra,vbi antea suit marc. Cuius rei indicium csse potest, quod ista permutatio maris cum terra, ct terrae cum mari,non solum rcpc
ritui facta tae ab oriente in occidcntem, quod tamen ex illorum sententia se- qucr tur, utrum etiam in septentrione , N austro , Se reliquis mundi partibus. 1 Terila sen- ALII, ut Augustinus Ricius, quem sequitur Orontius,& alir nonnulli, visti sui ,14 dentes hac ratione nullo modo poste apparentias, & εαι, ωι ινα defendi, vo
ium. Reun lentesque octonario Orbium numero cile contenti, dixerunt, totum aggre-dutos, qui gatum octo orbium habere unum communem motum ab Oriente in occi ac
. . ' in tem, ut motus nulli particulari orbi coueniat, tanquam uni,sed omnibus huni. simul sumptis: Sicut nec motus progressivus animalis conuenit huic vel illi membro particulari, sed toti animali. Atque hic motus Diurnus appellari s let. Praetcr hunc autem motum communem totius aggregati, unusquisque o bis, inquiunt, habct adhuc peculiarem , & proprium motum ab occidente in orientem,quem propria efficit intelligentri cuilibet orbi assistens. Neque hoe mirum vidcri debet, ut asserunt, cum etiam in animalibus videamus singula membra contrarium posse habere motsi motui progressimo totius animalis: Pota si namque fieri,ut totum animal progrediatur ab oriente occidentem v crius,& nihilominus manus,vel caput, vel aliud membrum interim moucatur simul eodem tempore in contrariam partem, puta ab occidente versus orientem. Quod si obi jcias diae ratione non posse assignari primum mobile , cum Octava quoque si aera ab occasu in ortum volvaturi, quod tamen tota philosophorum,& Astronomorum cohors unanimi consensu admittit. Respondet 'Augustinus
Ricius, Primum mobile posse duilici sensu intelligi; Vno modo, vi significet illud corpus, quod per se primo a motore primo vertitur; de hoc modo nulla sphaera caelestis particularis primum mobile dici potest , cum nulla per te prim
moueatur a primo motore,ied veluti pars ad motum totius : Alio inodo primum mobile sumi potest pro eo corpore,quod inter caetera mobilia nobilitare,& ordine primum dicitur; & in hoe sensu octaua sphaera , etiamsi ab occasu in ortum circumducatur, primum mobile potest appellari, eo quod intelligenti Ρ, seu substantijs a corpore liberis sit propinquior , ct vicinior. V A M V I S vero haee sententia videatur primo aspectu ingeniosa satis μ' ac probabilis, nihilominus, si rem diligentius considerare velimus, ὀ cprehcnde
mus, eam veram esse non posse. Primo, quoniam impossibila est, totum aggregatu ab una intelligentia moucri posse ab Ortu in occasum,& singulos rursus caelos, nullo exeepto i proprijs intelligentijs in contrariam partem dcferri. Hoc enim pacto totum aggrcgatu & ab ortu in occasum,&ab occasu in Ortum eodem tempore moueretur,quod nullo modo fieri potest, ut in exemplo ab auctoribus huius opinionis adducto peripi u esse potest.Nam licet,s animal ab ortu in occasum proprio motu progressivo tendat, manus, vel aliquod aliud membrue contrario ab occasu in ortum possit moucri, tamE tu repugnare videtur, vi omnes simul partes animalis, nulla dempta, hoc motu contrario cieri possint; Sie enim totum animal ad partes contrarias, Se Oppositas codem tempore per oret , quod fieri nequaquam potest , sed neque cogitatione apprchendi. ecundo, Si totum aggrcgatum caelorum ob oriente in occidentem , deinde singuli orbes peculiaribus motibus ab occidente in orientε scrrentur, ita ut nullius.orbis alterum suo motu trahat ob hanc enim causam praecipuam nolui ad
84쪽
mutere supra Firmamentum aliud caelum, quod tanquam primu mobile suo motu inferiores orbes ab ortu in occasum secum rapiat non potat unus idemque orbis plures motus habere quI duos; Vnum videlicet, quatenus est pars totius aggregati,alterum vero sibi proprium,& peculiare: Hoc autem salsum est. Nam in caelestibus corporibus plures motus deprchendutur.Caelu nim Lunae totale relictis orbibus partialibus mouetur ab ortu in occasum, S ab occasum ortu, ut experientia docet,& ipsi fatentur quoque . Rursus preter duos istos motus mouetur alio diuerso motu ab oriente in occidente super polos Zodiaei, ut ex Theorica Lunae constat;quem quidem motum nulla ratione tueri possunt, nisii
concedant motum raptus,ut mox declarabitur; Hoc enim modo mouebitur cetitum Lunae ab oriente in occidentem motu diurno ad motum primi mobilis: Ab occidente vero in orientem ad motu nonae sphaerae; Ab oriente denique in oecidente super polos Zodiaci proprio motu . Tertio, Si propterea totum aggregatum ab ortu in occasum mouetur,& non singuli caeli,quiae nimirum videmus motum istum comunem esse omnibus caelis,non video, cur non etiam cadem ratione agorant, omnes octo caelos,tanquam unum totum, ab una intclligentia ab oecasu in ortum eircumduci, quandoquidem omnes octo caeli eodem tem pore, eademque velocitate ab occidente in orientem scrunturi, immo ulto maiori uniformitate,& aequalitate,quam ab ortu iii occasum, quod tamen admittere nulla ratione volunt. Rclinquenda est ergo S hqc lcntentia tanquam imposisibilis,& quae non omnia phaenomena tuerr possita
QS A P R O P.TER aliter eum Astronomis doctioribus de motibus eae s nititi ..lorum dicendum erit, Dicimus igitur, duos praecipuos motus in genere, eosquc riot de monotissimos, in caelis obseruari, unum videlicet ab oriente in occidentem, alte- tibus extorum voro ab occidente in orientem ; De motu enim illo accestus &, recesus, qui obseruatus suit in octaua sphaera quoniam dii ii cuc , & vix a peritiis imis de
prelienditur,nunc nihil dicimus, sed cum paulo post exponemus, cum pCriodos omnium motuum assignabimus Quorum prior proprius est, ac peculiaris primo mobili, studecimae sphaerae: Vnde & primus motus dici sol ci. Mouetur enim decima sphaera, seu primum mobilc simplicissimo tantum, ac regularissimo imotu ab oriente per meridiem in occidentem,& hinc rursus per mediam nocte in orientem: Qui quidem motus conficitur super polos mundi,& pcr circulum aequinoctialean in dic naturali, hoc est,spacto 2 . horarum, circa terram i me propter quam eausam motus diurnus vulgo appellari consumit. Hoc aute mo- fu primum mobile,stu decima sphaera omncs alias nouem inscrtore ς spheras s euin rapit ab oriente in occidentem sine ulla resistentiae, singulis diebus circa terram sem inqui quidem motus dicitur hisce inferioribus: spnaeris convehite per accidenς,& non per se cum non sit ipsarum proprius,sed ab extrinseco ipsis adueniat: Mouentur enim raptu,stu motu primi mobilis; no secus,ac ii, qui in naui, aut curru sedentes ad motum nauis , seu currus rapiuntur, ac d cuchuntur.
Quod ii a primo mobili non circumscrrentur, nullo pacto mouerentur ab oriente in oecidentem; quemadmodum nec illi, quian naui, siue curru sedent, si non
moueretur a auis, aut curru , dcucheretur,sed immobiles permaneret. Posterior
vero motus proprius est noue inserioribus sphairis,& nullo.modo de cunae sphaerae, siue primo mobili couenit. Primo enim illi motui videtur reluctari quodammodo omne ς inferiores sphere proprijs motibus ab occiddie in oriente; Ita ut, etia si ab ortu in occasum rapiatur, cotinue tamen ab occidente per meridiem in Oriente,& hinc rurius per mediam noctem id occidente delabatur quoque: Qui
85쪽
s1 COM M ENT IN I. C Ap. SPHAERAE
quidem motus fit super polos Zodiaci distantes a polis mundi iuxta retenti rum obseruationem 13. rad.& 3o. min.&pcr circulum Zodiacum. Hic autem motus per se conuenire dicitur inserioribus sphaeris,& non per accidens: Quemadmodum, si quis in aliqua naui delatus ab oriente in occidentem, ambularet proprio motu progessivo ab occidente in orientem, proculdubio is, licet miliato velociori motu a naui in occidente moueretur,quam motu proprio progres silio in orientem, diceretur tamen per accidens ad motum nauis tendere in o ei dentem, quia motu alieno sertur,per se vero in orientem , quia motu propi io incedit; quo etiam moueretur , quamuis nauis immota permaner t: Sic igitur iste motus etiam ab occidente in orientem insertorum sphaerarum dicitur illis conuenire per se,quia licet nullo pacto a primo mobili raperentur, adhuc tamemotu hoc tenderent in orientcm ab occidente. QV ONI ΑΜ vero impossibile videtur, unum & idem caelum posse uno, eodemque tempore moucri ab oriente in occidentem,& ab occidente in orientem, cum oriens,& occidens sint termini Oppositi,& contrarii; Respondent nonulli, hoc non esse incommodum, quia hi duo motus contrarij fiunt super diuctsos polos,& per lineas diuersas. Mouentur enim ab oriente in occidentem su per polos mundi, arcticum scilicet,&antainicum, & per circulum, quinoctialem : At vero ab occidente in orientem mouentur super alios polos, nimirum super polos Zodiaci, & per circulum Zodiacum. Verum haec responsio non placet,quoniam in ea conceditur unum, & idem mobile posse contrarijs. motibus serri per diuersas vias ; quod impossibile est omnino. Si enim mouetur quippia ab oriente in occidentem , fieri non potest, ut eodem temporc ab occidente in Orientem moueatur: Hac enim ratione acecdcret ad occidentem, & ab eodem recederet, quod nee per eandem lincam,iace per diuersas lineas fieri potest, cumo motus haec duo maxime inter se pugnent. Quamobrem dicendum est, nullo modo xlctum ab praedictos duos motus inter te esse contrarios. Omnes cnim caeli inscriores, qui' ' raptu primi mobilis mouentur, quamuis per accidens,&praetcr naturam sua aboetarum et D tu in occasum strantur,nempe motu alieno; per se vero ab occasu in ortum, tum, non puta proprio motu,& secundum propriam naturam tendant: simpliciter tamenis Rua ab oriente in oecidentem mouentur omnes,& nullum simpliciter ab occidente
'i' in orientem, sed secundum quid,quia nimirum ad signa Orientaba mouentur, ut mox declarabitur, uod ut intelligatur, duo sunt Zodiaci in corporibus caele- Muplex zo stibus potissimum concipiendi, Vnus quidem in primo mobili, seu decimo cae-- Io, qui solus est verus,ac proprius Zodiacus, quem Astronomi intclli unt,quando de Zodiaco absolute loquutur,constans duodecim partibus aequalibus, quae fgna caelestia vocantur, hoc ordino, Aries, d aurus, Gemini, Cancer,Leo, Viringo, Libra, Scorpius, Sagittarius, Capricornu , Aquarius, Pisces: quae lua cha, racte cibus ab Astronomia exprimi solent. Aries
Hi enim characteres significant eodem ordine praedicta et x. signa. Quare diligenter notandi erunt, memoriaeq; mandandi, quoniam frequentissimus co-ium vius existit apud Astronomos, saepissimeque in sequentibus adducentur o
86쪽
sunt autem quaelibet duo, superiun videlicet, Se insertus, ζn ca is per diametrum opposita, quod citiam notandum in Nam non raro fiet nicutio si cnorum politorum. A lter vero Zodiacus concipiendus est in nona sphaera priori Zodiaco directe suppositus cum eisdem duodecim signis. Primus ille Zodiacus dicitur ab Astronomis immobilis & fixus,non quod non inoireatur ad motii in sim orbis, in quo est, sed quod eius signa eodem scinper modo sh habeat ad Aequi-l noctialem,& Coturos primi mobilis, ita vis per principi 1 in V, si in Aequi-- noctiali circulo, simili torque principium Q ; ubi nimirum Coluriis aequi nc hiorum Aequinoctiale inlcri cat: Rurius principium P, reperiatur semper in C Iuro solstitiorum,smiliterque principium D; Idemque de reliquis signis,& pun is priniarii illius Zodiaci proportione quadam diecndum erit. secundus au tem Zodiacus dicitur mobilis,& non fixut, non ea solum ratione, quod ad motum sua Orbis, in quo est,moueatur; hoc e enim eommune etiam est primo illico co,qui tamen immobilis appellatur: sed quod eius sina non semper codemoda sese habeant ad Aequinoctialem, di Coturos primi mobilis. Non enim principium v, & Δ,huius Zodiaci semper reperiuntur in aequinoctiali circulo, siue Colino aequinoctiorum primi mobilis, neque principia , ic in Coturo solstitio ruin. Mouetur namque posterior hic Zodiacus sub illo priori piulatim ou, F, - '
mi mobilis,immediate post hoc ingrederetur sub signum 'd', primi mobilisi; S: Glut ab pos quam praecile, ac adaequale fuerit sub signo'statim ingrederetur sub s- insu in ot-gnum V ita deinceps subiret pedetentimalia, ae alia siena , quael postorius
oriuntur, donec iterum directe signo V, primi mobilis supponcretur . Caeretumri ac natione Zodiacus noni. caeli simpliciter mouetur ad motum primi mobili e lati oriente in occidentem, uia nullum datur temporis instans post aliud in duo non magis ab oriente recedat,& ad oecidentem accedat, ut inani seste dc henditur in qua iis stellai: Non autem simpliciter ab occidonte in orientἔ.quoniam nunquam magii ab occidente recedit, aut ad oriontem accedit, sed pollux contrarium apparet. Dicitur tamen secundum quid moueri quodammodo ab occidente in orientem, quoniam etiamsi occidente nunquam deserit Sc brienti appropinquet,a edit tamen ad signa Oriens lia, ut dic fiam cst. Iam quoque o prorsus dicendum est do alijs sphaeris,ut de caelo octavo,& orbibliI sestem pla' innetarum. amuis cnim eqntinuo trahantur a priuio mobili ab oricii te in ocei - dentem; sciistin nihilominus sub Zodiaco primi mobiliae mouentiri here ido si is rina orientalia, seu quae postsrius octinitum Mela uti vetia strassi elimSol subiit totu signum c, ptam mobilat, incipit mox elem sub signum Smecede
re, α ita deinceps, donee ite in subeat signum l I .H O C IG I TVR. pacto verum est, Cassos omnes simpliciter moueri ab C li ins oriente in occiduntem qua a nullum datur instans tmporis , in quo quodlibet intra mo-
accedat ad Occident Pin: & rursus omnos orbes infra primum mobile uiuiseri'ib η' undani quid; id est, ad signa' lentalia kNotitii item' eisum sta
occide tuean orientern secundunt quid; id est, ad signa fleti talia kN oti alitem essum .s otii licite heu nullum detur instans, ire octo idente Orion Sin versii H - uum quid
cedant,sed tantum iub alijssimis orientalibustreperis Q ut mihise ' & instrumentis percipimus. Vt alitem simpliciter aliquid hxlino Ioin in ut G sid 'daeatur moueri, incccilecst,ut illum relinquat,&ad alium Me alli Cum igitui GD 3 nunquam
87쪽
n unquam videamus Solem,uci alias stellas, e cidentem dcforc re, & ad orientem acccdcre, non potcrimus dicere , cados simpliciter ab Occidcnte in orientem moueri, sed tantum locundum quid, nori pe ad sena orientalia, ut iam cx- pq suimus. Simpliciter autem moueri dicuntur ab oriente in occidcntem, quoniam nullum datur instans acmporis , in quo non ma is rc dant ab oricnte , ct occaecma appropinquent, ympicr motum illum lapidissimum primi mobilis, a quo rapiuntur. Quod si a primo mobili non raperentur, tunc simpliciter ab occidznte in Orioni in mouercntur, quia nullum darctur infans, in quo non magis ab occidonte discoderunt, & ad orientem accederent. Item, si propriis motibus vclocius mouercpturis occidente in orientcm, quam ad motum primi mobilis ab oriente in occidcnte in ,simpliciter quoque scrrcntur ab occi acnte in orientum, & secundum quid ab Oriente in occidontem , Ob rationem iam dictam,quia nimirum hac ratione semper magis, magisque ab occidente romo
Dei cntur, S ad orientem ac cccirent,non autem e contrario.
ditae hi, nauis a qua ab ori Dic in Occι sentem minima cum cclcritate; Nauclerus au-iui isto u i in cUdcm tempore gradu admodum tardo perambulet nauim a prora in pup- abolis in pim. Quo posito, nonne vidςs, Nauclerum simpliciter quidem moueri ab orien, is i ,-tς Π uintvissam quod motum nauis celerius multo, quam proprio motuis, o uti p)πςm imoueatur, & Ob id temper magis ab oricia te recedat,oe- in 'rium c id cnti vero appropinqueti Simul tamen secundum quid moueri ad Orientem, secundum id cst, ad partes Oriciatales nauis, non autem simpliciter i Nonne etiam vides, si K-. nauis immota consisteret puel crum simplicitur tunc moueri ab Occidcnte in .τ oriciat , cum semper magis ad orientem accederet, ct ab occiduae recederet lNonne depique id cin contio gere conspistis,si Nauclctus citatiori motu in rederc ,suam nauis Ita igitur intelligendum c st , cados inseriores moueri sub Zo- ldi coprimi mobilis ab occidente ιa orientem. Clarius autem fortasse ros perci pG urna i in mica, quae lento gradu contra motum velociis ianum alicuius rotae, i. quae aR Oriente in occidentcna m0ueatur, incedit. Idem intelligi potest in sphae trula aliqua vitrca luςento . Si enim inpicatur aqua limpida, quam versus ic sic agites, ut aqua Paulatim aduersus tς moueatur; Dcinde vitrea illa spherula in boppo rum part cclerrimc circumuoluati ir; MOxi conspicius aquam in vitro contςntam ad motum sphaerulae parit cr iu ucri, parit siue contra nitendo' ad-ia
o ea sum. s. rLuriuitu , dum dictos cassorum motus, Quoium mus cst ab orientCitio e- iab oc ,su cidontem, altor ab occidento in orientem, non c sie contrarios,cum non simpli- in orit ean citer ad icrminos contrarius, puta adiricntem,& ad occiderarem fiaEt, ut ex-
.- 44 fixum, ut vidui serti DP motu ad illud punctum accedatur, S alio ab eodem re-iet eon irria ces tur,quq in inci bio caelorum minime scri diximus. Dieuntur tamen isti ulla dicitur. dμ mosus ςOmmum loquendimodo contram re oppositi, ratione tremit in
pli. liquiqQ ςymiat, stos no mod super diuetios pol*s,vi diuersam viam pos dit a se moueri
88쪽
se moueri,ut re ipsa mouentur; Verum etiam eos potuisse super eosdem prorsiux C los sume polos,& per candom viam reuerti ab oecidente in orientem, perquam ab orien Ni 'in P te in occidentem voluuntur. Mittio experientia didicerunt Astronomi , unum& idem corpus caeleste inoueri ab oriente in occidentem , & super eosdςm po- eam in o 'los ab occidente in orient . Orbis enim sphaerae Lunaris deserens eaput, & xum, super caudam Draconis mouetur proprio motu praeter motum diurnum , qui fit su- 'μ' 'b 'per polos mundi ab oricntu in occidentem super polos Zodiaci, Sr super eos- ωrmn
dem polos virtute caeli bicrcurii ab oecidentc in orietem desertur, ut in Thoo- tue i &euericis planetarum declaratur . Causa tamcn, eur per aliam viam, vidclicet, hes ΠvΠς noci xculum Zodiacum,& non per candem, num per Aequinoctialem circul u ; '- - hoe cst, cur super alios. polos, nimirum Zodiaci,& non super eosdem, puta mundi polos, quod tamen optime fieri potuisset ab occident cin oriciatem, ad sensum iam expositum, inscriores sphaerae reuoluantur; cst sccundum philoimphos gubernatio mundi, ut videlicet per accessum Solis,planctarumque sub Zoaiaco ad B, orcam, seu scptentrionom,& ad Austrum,sive meridiem , diu cria contin- ant anni tempora ad vario rcium generationcs accommodata,vi inquit Ar stoteles 1. de Gener.& cornipi.
D LC IM U M eaelum, quod & primum mobile nuncupatur, uniformi, re' p tiodi origularique motu, coque citatissimo, super mundi polos,& per circulum Acqui- nium m noctialom, ut dictum est, suam explet circuitioncm ab oriente in occid tem, tuum t horis 24. aequalibus, quae dicuntur horae Aequinoctiales ; hoc est, spatio unius R R 'diei naturalis; unde Se eius motus Diurnus cst appellatus. Huius autem motus impctu omnes inscrtorcs Orbes, mimo & tota sphaera ignis,ci magna pars aeris,& secundum quorundam sententiam bona pars Oceani ab ortu ad occasum rapiuntur. Ex quo fit, ut isto motu diurno Sol,& reliqua omnia astra, caelique puncta singula , duotidie parallelos circulos ad axcm mundi rcctos describant circa polos mundi, eo quid c ni maiores, quo magis ὶ polis reccdunt, minores ve o, Quo magis ad polos accidunt; Vnue Acquinoctialis circulux est omnium parallelorum maximus, quoniam describitur a puncto maxime remoto ab vir que polo, nempe per sd. gradus. Porro inseriores orbes omnes eadem prorsus, qua primum inobile, volo citate circunducor tur, nisi peculiaribus suis motibus aliquantulum retrocederent. Nullam enim resistentiam reperit primum mobile in caelis inscrioribus.
NAM NON V S orbis sub primo mobili spacto x . horarum hoc est,
unius dici naturalis, ab occasu in ortum progreditur, iuxta tabulas Alphosinas, quatuor particulis sexagenarijs cx ijs,quae ab Astronomis Tertia appellantur,& io. Quartis; ita ut singulis annis coiiciat.26. χcunda, 2 s. tertia,& so. quar ta; Ducentis vero annis i. grad. 28. min. '. sec. q7. r. & 4 . quar. Ex qu ossicitur, ut totum cursum per Zodiacum absoluat quasi in q9ocio. annorum spacio. Nam si praecise loqui velimus, in tanto annorum spatio Nonus orbis paulo plus conficit,secundum dictas tabulas, quam integrum circulum; conlicit enim grad. r6o. tertia ct quarta 3 i. Hoc aut e spa ciu,leu tempus η m. annorum appellari solet ἱ plerisque annus Platonicus. Hoc enim interuallo si hhu, dcra omnia ad eundem situm rcditura autumant ;Immo 'uidam volunt, tunc tome . 'omnia, quaecunque nunc in mundo sunt,eodem ordine esse reditura , quo nunc
89쪽
Quilibet orbis mouet suo motu infe iorem sibi conti suum. Motua tre
in murtalo sunt, eode ordine esse reditura, quo nunc cernuntur. scd gratis hoe auercre videntur. Cum enim secundum plerosque motus cassorum sint inter se in comensurabiles, fieri non potest, ut unquam omnia sdera cunde situm & ordinem, quem nunc habent, aut olim habuerunt, obtineant. Novit autem soriatiis Alphon sum Rege, ut assereret periodum huius motus compleri in spacio 49oco annorum, quoniam videbat suo tempore Acquinoctia,& Solstitia quotannis in
alcndario, rotrocedere per Min. Ic. scc. a. unius horae: Et in annis Azo. percios ferme et . Ita ut in dicto 1 acio annorum ης o. ad pristinam quasi sedem recant./t lcmaeus autom asseuerat, hunc motum perfici in r6 O. annorum circulo, ita ut Nonus orbi unum gradum percurrat in rco. annis. Albate nius vero vult,istum motum absolui sipacto 1376o. annorum,ita ut peragat unum era mnanχ6. annis. Qu/ vero de causa tam varie de periodo huius motus senserint Astrono mi, mox declarabitur: Nunc ratum sit & certum, Nonum orbem motu illo tardusino ab occidente in oricntcni trahere secum omnes 8. in serio ' -caelestus, nullo vero pacto lupremam sphaera in . Iuxta enim sentcntiam astronomorum, Quicunque orbis superior suo motu circumfert inscrtio renesipi concer tricum, non autem superiorem .
i q. b Di bis praeter duos istos motus praedictos sibi ab alienis oripus in rcssos, peculiarem adhue, & proprium motum habet, quem vocant motum accestus,& rcccstiis, seu motum trepidationis, ut supra diximus. Hic autem motus hi super principia V, & ES, nonae sphaerae tanquam polos. Principia enim',&-, octauae sphaerae circa initia V,& ES, nonae sphaerae describuni ci culos quosdam paruos, quorum semidiametri continent s. grad. Tantum enim
distat imita Y,S θ, octauae sphaerae a principijs V,S o,inonae sphaerae iuxta doctrinam δε lphon si Regis. Ex hoc ro motu principiorum V,& o, octauae sphaerae circa principia e,& ο, nonae sphaerae consequitur,nultu aliud punctum Oct ui eae li circulum persectum ab lucre,sed quodammodo titubare, hoc Pst, nunc
asccdcrς ad polum arcticum,& ab antarctico remoueri, une vero a polo arcti eo ait cedere,& ad an tartacum accedere. Periodus illius motus complectitur spactum 7 o. annorum, ita ut si dividantur circuli illi parui in 36 o. gr. in 1 o. ianis ferc unus gradus absoluatur. Hoc etiam motu orbes Omnium plancta tu, mouentur, cum sint cum octaua sphaera concentrici. sed vi vcrum sateamur, licet propter Phaenomcna, seu apparentias, quas paulo post adducemus, nec stario concedendus videatur huiusmodi motus in octaua sphaera, vcl aliquid sitnile, tamen valde incertum est, eum ita scri, ut Alphon sini docent. Multa enim absurda illum consequi videntur, ut alibi docebimus.s A TURNI globus praeter dictos tros motus , habet motum proprium, quem conscit ab occidente in orientem annis 3o. scrc. singulis namque diebus peragrat in Zodiaco minuta quasi 2. & tertia 3 s. IUPPITER suum circuitum inpici a r. sere annis. Quolibet enim die
petransit min. q. sec. 39. ter. 3 s.
M A R S absoluit tuum motum ab occasu in ortum annis sere 2. Percurrit enim in Zodiaco quouis die min. II. sec. 26. tori. 33. S O L conficit um iter ab occidente in oricntem diebus 36 s. horis s. minutis 49. sec. is. Quod spacium annus solaris appellari solet. Ex quo patet. Annum non praecise continere 363. dies,&horas 6. vi in Calendario Romano Iupponitur. Dcsunt enim minuta fore Ii. unius horae. Nam Sol sine ulis diebux
nucit man. 9. sec. 8' tert. 19. quar. 37. Qii 'd dictum esse intelligas secundum
90쪽
3um doctrinani Alphon sinorum. Ptolemaeus enim maiorem inuenit quantitatem anni,& Albategnius minorem: C opornicus aulcm annum iterum aequalem sere deprehendit, hac tempestate, anno Ptolemaico; Ita ut nunc receptum sit ab omnibus A stronomis, anni magnitudinem e sic inaequalem. Qua de re alio in loco uberius disputabitur. .
U E N V S totum suum circulum complet eodem quasi tempore cum Sole.
Progreditur namque quouis die min. 39. sec. 8. ter. I9.sere.
MERCVRIVS tantundem sere omni die conficit. Quamobrem to tum cursum absoluet quasi eodem tempore cum Venere. L V N A denique totum Zodiacum percurrit 17. diebus cum horis scro 8. Deinde vero quasi biduum consumit, ut assequatur Solem . Cum enim Sol interim in χ . diebus,& horis 8. percurrat sere i . gradus, quos sere Luna in biduo absoluit,nccesse est,ut ab una coniunctione Lunae cum sole intcrcipiantur dies I9. horae ih.serc. Tale autem spaciunt mensis Lunaris appellari consueuit. Vcrum haec omnia exactius, atque praecisius explicantur in Theoricis Pla
C AE T E R U M periodi motuum Planetarum intellisti debent non deor Penes quos bis, seu caelis totalibus, sed de propri)s orbibus planetas d orentibus, qui quidem sunt eccentrici in medio caelorum collocati. In his namque planetae infixi a b
deseruntur temporibus praedictis. Totales cnim cacti planctarum mouentur ab iuum Pla- occidente in orientem cadem prorsus tarditate, qua nonum caelum mouetur. ne Lum. Rursus mouentur motu trepidationis ad motum octauae sphaerae r Nullus tamen plancta inscrior mouetur aci motum proprium planetae superioris, eo quod non circa idem centrum proprijs lationibus feruntur; ut copiosius in theoricis Planetarum explicari solet. NON est quoque praetereundum, hos nouem orbes infra primum mobile eisdem temporibus omnino cursus suos osse absoluturos,quo nune absoluunt, de non citius, etiamsi primum mobile quiesceret, vel eos secum non raperet ab oriente in occidentem : Sicut patet in Nauclero, qui motu proprio mouetur contra motum nauis; vel etiam in formica, quae contra impctum rotae sertur:
Vcrum tamen est , eos tunc simpliciter ab occidente in orientem deserri, quia nullum tunc daretur instans post aliud, quo non magis ab occidente recederet,& ad orientem accederent; Quemadmodum Nauclerus ille, mancntc naui immobili, eodem tempore ad puppim perueniret,& simpliciter ad orientem , non autem solum ad partes nauis orientales,accederet.
O MODO D EP RE HENSUM SIT ORI NES
Os simpliciter ab ortu in occasum moueri.
EXPOSITIS tribus motibus caelorum in genere , quorum unum diximus esse ab ortu in occasum simpliciter, alterum ab occasu in ortum secundum quid ,id est, a signis occidentalibus ad signa orientalia, tertium deniqυe acccssus de recessus, quem motum trepidationis appellant; Declarandu iam est, quanam via & methodo tripliccm hunc motum in corporibus caelestibus deprehenderint Astronomi. Omnes igitur c los moueri ab oriente in occidentem, e pe Motus abrientia quotidiana didicerunt: Vid crunt namque Solem, Lunam , ac reliquas Wm in o stellas omnes, ex parte orientis paulatim ascendere,& cicuari supra HoriZOn tem, donec ad Meridianum peruenirent, atque hinc rursus declinare in Occi- hensu, sit