Initia Philosophiae Practicae Primae Acromatice

91쪽

Tior, unde cognosci possit, han data de-rerminatio omnino contigerit. Exsistemtia delicti cum signis suis est coRPUS DELICTI. et an data determinatio factum sit, a quale 4 quantum 6 cuius, o quantum ab eo, et quantum ab eius libertate dependeat 3 a quibus 9 quibus legibus subsumendum sit. Quamdiu i exsistentia facti, e g. corpus delicti, et aut persona eius auctor, aut 3 illius ab hoc dependentia omnino ignoratur, imputatio facti est impossibilis. q. 27.

Facta omnia humana gradu et quantitates admittunt, M. ., o, et cognitionem, non solum philosephicam per probationes, eas etiam, quae praesertim res tam stabi .liunt, per testes, sed etiam mathematicam, s. et ' nobilem matheseos intens rum Partem Hinc factum, siue meritum, siue demeritum sit, I. O6, iis, metiri M. f. 9I, Praesertim valorem meriti aestumare, M. f. 337. et demeriti gradum noXaera detrimenti, damni M. q. 336 qui quum tan- . rus sit, quantus sublati per noxium boni

Valor, nonnunquam etiam Valor noxae, detrimenti, damni dicitur, imputaturo factium semper bonum, β. 127. non raro ΠροCessarium est, quando scilicet gradus in facto momentum est, . a pro ratione te gi necessarium. i. e. ad determinationes

92쪽

C. II S. VII. IMPUTATI FACTI. ustibiecti vel praedicati pertinet, de quibus lex certo facto applicanda loquitur 9. 1as.

Facta humana omnia habent quidem albquam inter se similitudinem et conueniemtiam s. identitatem, Mes. 26s duo tamen quum faciunt idem, nunquam est totaliter idem, M. I. 269. nec factum unius unquam totaliter aequale facto alterius, M. . apa. Tantum ergo abest, ut peccata omnia sint .rotaliter aequalia, ut potius nec male, nec benefacta plurium ulla, nec eiusdem ulla Personae bene vel male facta nonnihil dissimilia aut heterogenea, M. f. 267 sint totaliter aequalia Quum tamen omnia gradu admittant, . 129 admittent quasdam horum inter se rationes, et rationum identitates . . 26s, seu proportiones, M. Ls a. sicut eorundem dis proportioneS, . . 373 ad quarum indaginem, . ia9 imputaturo non parum opus erit perspicaciae, M. 3.373, nec contemnendarum aliquando subtilitatum M. I. 336. .

Q iae non sunt liberae determinationes non sunt facta, M. f., o Ergo in iis nec imputatio facti, nec legis locum habet, nec in meritum, nec in demeritum, . 23. Absolute necessaria, coacta per violentiam externam simpliciter talem, coacta interne

et physice, sed simpliciter physice neces-

93쪽

s m. II S. VII. IMPUTATI FACTI.

saria et impossibilia, sed simpliciter imp

tentia mere naturalis, M. f. 469, actio UeSmere naturales M. I. O8. facta non sunt, hinc non imputantur, 3. O. RES PRORSUS

INEUiΤAsiLgs inuincibilesy sunt, quarum impedire exsistentiam vel absi lute impostibile, vel simpliciter supra auctoris alicuius potestatem positum est. Maeri momnino non sint, nec fuerint auctori illi liberae ratione exsequutionis, M. po8, nec ille has potuit appetere, vel auersari pro lubitu, M. I. ia, ergo nec libere, M. 19 Vnde hae res prorsus ineuitabiles iacta non sunt, nec imputabileS Res oriunge s. fortuita, qua taliam s. 93a Prosperitas, . . d7, miseria, . g. 788, infortunia M. 3. 9ia, quatenu non sunt facta subiecti, cui accidunt, non sunt eidem imputabilia, . 3I DELICTUM FORTU- NAE si dicarur malum morale S. PecCatum, in quod auctor sola fortuna mala coniectus fuerit, et MERITUM FORTUNAE si dica

tur bonum morale, ad quod praestandum aliquis sola bona fortuna peruenerit, im

plicent M. f. 788. 787.

Omne factum habet sua consectaria in indefinitum per omnes status mundi succedentes, . am. 489 vel bona, vel ma-JR, M. f. 79o. Haec quatenus se ad ea

94쪽

. per facti cbmmissionem actitanda, vel per rata omissionem impedienda libere detem

.amnare in potestate auctoris positum luit, sunt coΝsEcTARIA FACTI li res, M. I. 7i9, quae dicamuS MORALIA M. g. 7as Haec autem sola auctoribus facti imputabilia sunt g. i3ia M., b Ergo nec ulla, nec omnia

factorum consectari possunt illorum a choribus imputari, sed moralia. clam autem ad aliquid actuandum vel impediendum nos libere determinare non est in-Potestare nostra positum, nisi sit in potestate nostra positum i) illud praeuidere haliquo nostro nisi vel actuandum vel impediendum praesagire a intueri ut bonum malumve et haec quidem in saltim ex parte distincte M. q. 7ia, i9. Ergo OΠ- sectaria fallorum moralia non sunt, nisi quorum in potestate nostra posita sunt 1 praeuisio vi eorum ullis nostris viribusae uandorum vel impediendorum praesagium 3 intuitus, ut bonorum Vel malorum, eaque vi saltim ex parte distincta. Ergo factorum consectaria, Ixquae Praevidere simplicitur supra potestatem auctoris positum fuerat a quae forsan praeuidere poterat, sed simpliciter supra potestatem ipsius positum fuerat praesagire, an ullis suis viribus actuanda vel impedienda sint, 3 quorum forsan et praesagium eius . modi assequi poterat, sed nullum simplicia 4 tet

95쪽

tD C. II S. VII IMPUTATIO FACTI ter intuitum, ut bonorum, Vel malorum, quorum tandem et hic inruitus forsare ab auctore obtineri potest, sed haec qua tuo ornnino sine omni distininone, ita ut vel aliqualis eorum conceptio sit simpliciter supra potestatem eius posita, aues ori factorum , quorum haec sunt consectaria, imputari non possunt. f. 3I, Ias. g. 34 Auctori facti recte imputatur facti effe- Ebis . ias M. 94o hinc non immediatus solum et cuiuis patens, sed mediati eriam et cryptici, et omnes in omni intensionesumti s pleni M. g. 33o, neque tamen, nisi morales, hinc praeuidendi dictis modis f. i3 citium reliqui descendant quidem e

facto, sed non quatenus est determinatio libera, hinc et ab auctore, sed non quate nus est libere agens, M. I. 9 o. Iam autem pone determinationem aliquam A certae personae esse pro niinc et sic certo in si

tu physice secundum quid impossibilem et iupra potestatem ipsius positam pone porro hanc ipsam impotentiam physicam

secundum quid talem esse consectarium morale praegressi alicuius facti alterius , 3. 33, eX qua sequuturam omissionem determinationis A dicta persona praeuidere secundum I. 33, poterat. mi auctori facti B et impotentia ipsius naturalis secun- dum

96쪽

ctum quid talis, et inde sequens omissio determinationis A recte imputatur, I. 33. Pone rem extae personae pro nunc et sic certo in statu ineuitabilem A, ita, teius exsistentiam impedire secundum quid sit supra ipsius potestatem positum. Pone

tamen porro hanc impotentiam secundum quid naturalem esse consectarium morale praegressi alicuius facti alterius B, et ex ea sequuturam non impeditionem rei Atra

. videri ab auctore potuisse dictis modis .ns, auctori facti et ipsius impotentiara turalis, et inde sequens impeditio rei rede imputatur,s 334.

L 3 6' Ex eo, quod aliquis certa factorum sum' rum consectaria non praevidit secundum s. 33, et vere dicere potest non putaram, non sequitur, illa eidem non esse imputa

bilia, sufficit, si ea dicto 'do praeuidere

fuit in potestate ipsius positum. Immo pone certum facti alicuius consectarium Aita esse comparatum, ut illius requisita .r33 praeuisio pro nunc et sic in certo statu certi auctoris sit supra potestatem po- sita secundum quid. Pone tamen porro hanc impotentiam dictae praeuisionis secundum quid naturalem esse consectarium morale alterius facti praegressit, ex quo

debitis modis praeuidere auctor potuisset

97쪽

ses C. II S. VII. IMPUTATIO FACTI

seqhniturum, ut A sit improuisum . UriCipsa haec praeuisionis impotentia et Onsectarium famis propter ipsam improuisum auctori facti prioris B recte impuraritur,f. 33. 3. 37. Imputatio, sicut omne iudicium, hinet tam legis, quam facti, vel est vera, vel erronea I. as Sicut tamen non omnimvera, a potiori si denominetur exacta est: ita potest etiam erroneae multum inesseveri. Est vel methodica, vel tumultuaria, M. f. sis. Est ei obscurior, vel viuidior, vel distinEctior. Est vel precaria, . 88, Vel

TERSUASIO, et hae aut BONO SIGNIFICATU,

certi ludo sensitiva, aut MALO , opini pro certitudine habita, vel CONUICTIO certitudo intellectualis et rationalis, Vel accurate Probans, quantum eius pro substrata materia fieri potest ac debet, soLIDA, vel nec in tantum quidem accurate ProbanS, SUPERFIcARIA, Vel certa, Vel incerta, et haec

vel probabilis, vel dubia, vel improbabilis . 8, vel euidens vel ineuidens, M. g. 63i, vel iners et vana, Vel mouen et Pragmatica Quo Verior, quo exactior, quominus tumultuaria, quo clarior, quo di stinetior, quo certiori quo solidior, quo euidentior, quo ardentior, hoc melior est imputatio M. f. 669.

98쪽

C. II S. QIL IMPUTATIO FACTI. i

g. 38. In imputatione iam quum una e pri imis quaestio facti sit, an datum factumor nnino contigerit, aut de eius exsistentia singulaxi g. 128, Iar erroneam imputationem cauturu 3. I37. caueat a ne interne

impossibilia cuiquam, tanquam facta im-Putet, M. I. 38 si vel maxime multitudo, dexteritas , sinceritasM testium videatur absolute incredibilibus eiusmodi rebus prinhabilitatem fidei conciliare, . ia9. a ne ea,

quae ab ipse interne impossibilia per praecipitantiam iudicantur, multo minus, quae sic certae personae physice impossibilia, saltim secundum quid supra potestatem ipsius posita putantur, quum reapse Orsan tantum difficilia sint, M. I. a , minime, quae eodem modo habentur pro moraliter datae personae impossibilibus,

ideo statim, tanquam non facta reiiciat, et inde ab ulteriori eorundem imputatio ne abstineat M. . 469, 7a4.. Imputationem erroneam cauturus, . 37

caueat 3 ne a quacunque possibilitate facti, etiam hypothetica, physica, Vel morali statim ad eius exsistentiam concludat, M. a3. Non omnia quomodocunque in potestate nostra posita suscipimus, nec omnia, quae licent, praesertim per aliquas tantum leges minime omnium ab inter

99쪽

' QII S. VII IMPUTATI FACTI. na possibilitate sufficienter deduci potest eam factam esse, M. ε 39, ne aliquorum momentorum in facto veritate cocinita iam integram suam imputationem veram putet, quum nihil minuterrare Possit in reliquis nondum examinatis quaestionibus facti essentialibus, β. 28. Felicius imputaturus praeter obseruata huiusque 338, 139. 3 ne imputationem legis et facti confundat, et a posteriori bene incipiet, quia alias saepe prior erit actus frustraneus, quando posterior posthinc tentata demum deficiat, β. 23,6)quurn obscuritas et confusio sit mater erroriS, in- tenebris et luce maligna Cautius procedat, bene distinguens, bene imputabis 8 viuiditatem et nitorem immo distinctionem ipsam, qua res, quae factum esse supponitur, vel pingitur, vel etiam uoluitur, ne cum conscientia claritate et luce veritatis ipsius confundat male persuasus, 9 ne ideo, quia dati facti impuratio complete et scientifice certa fieri nequit s. non est mathematice demonstrabilis, omnem

eius soliditatem negligat superficiarius

g. I4y. Obligandi obligamur intendere liberam determinationem . 3. M. 342, i. e, ad eam nobis constituendam pro fine ac tuandam.

100쪽

C. II S. VII. IMPUTATIO FACTI. 3 M.4. 34Io Ergo obligrius obligatur ad praestandum illius ad quod obligatur, omnimodam determinationem, M. f. I48. quan

tum haec ipsi physice et moraliter possibilis est, .lo. Ergo obligatus ad aliquid simul obligatus ad ea omnia ipsi physice et

moraliter possibilia, antecedentia, concomitantia, consequentia, sine quibus datum ossicium exsistere non potest . 83. Iam autem facta sine personae, quae ad ea obligatur, appetitione essicaci exsistere non pos- sunt, M. g. 73, nec vitae determinationes liberae M. f. 7α3. Ergo obligationes et leges omnes, obligantes ad aliquid personam, obligant eandem ad huius appetitionem efficacem Quumque obligatus ad libere actuandum aliquid obligetur ad tantam eius appetitionem, quantam ad eiusdem productionem requiri ipse iudicat obligatus, M. f. ι9, ia obligationes et leges poscunt appetitione eorum, ad quae committenda obliga sit, plenas, M. *: et obligantes ad volendum obligant ad de creta, Volitiones consequentes et propositum, M. q. 696. Ergo mera complaceΠ- tia, M. f. 6js merae appetitiones, immo volitiones, minus plenae, et antecedentes

tantum Velleitates illius, ad quod lex obligat, eidem non satisfaciunt, . et a M. 69s,