장음표시 사용
161쪽
servationem, aut persectionem s . 4 a 4. pari. I. Theol. nat. ἔhomo Deum agnoscere debet sui iplicis causa, nimirum ut perfectione Dei summa est operum divinorum, quorum consderatione illam agnoscit, delectetur g. 33r. PDcb. empir.), consequenter cum sic voluptate vera I. si 4. PDA. empir. , constante
Ρatet itaque Deum fecisse hominem, ut si felix, & bonitatem
suam commovisse Deum ut felicitatem suam communicaturus
mundum persectionum suarum speculum, & in eo hominem ejus contemplatorem faceret. Felieitati Dei nihil deeedit, sue mundus existat, sive minus, cum ipsemet sit sbi susscientissimus β. 428. parta. Thooιnat. . Ast hominis interest ut existat mundusti ipse in mundo. Pauci sunt ,qui hoe considerant,etsi eos hue
ducat natura, quatenus appetitus naturaliter fertur in felieita tem 3. 324. Part. a. Phil. Pro I. univ. , quae naturalis ' ejus determinatio incitamento esse debebat ad Deum agnoscenodum. Qui Deum sibi imaginantur tanquam gloriae cupidum& hae eupiditate adductum fuisse arbitrantur, ut mundum de in eo homines faceret, in anthropomorphismum subtilemineidunt I. 6 8 o. Pan. r. ra L nat. & Deum sibi sub
imagine ambitiosi cujusdam Monarchae repraesentant, errore pietati valde adverso & vitii fomite. Hunc ut vitemus non solum perpendendum est , in quonam gloria Dei consistat 3c quomodo ab hominibus Promoveatur cf. 6I . para. l. TMOL nnt. , sed & ex iis, quae hic demonstrata 3c annotata sunt, perspicienda est ratio , cur Deus per creationem mundi gloriam suam manifestare eandemque ab hominibus promoveri voluerit. Atque hoc modo obtinebitur, ut east motivum agnitionis Dei. Erunt forsitan nonnulli, qui existimaturi sunt, lare perpaucos, quorum voluntas deter
minetur ad Deum agnoscendum hoc motivo: ast tenendum in Diuiligod by Corale
162쪽
in genere ςst , in philosophia morali inculcari motiva, qua.
lia esse debent, ut per ea determinetur voluntas hominis ratione utentis, non vero eorum, qui indomitis cupiditatibus aestuant 8c ea ignorant , aut saltem pro vero non habent, a quibus motiva petuntur. Unde ipsa motiva insinuant, . quaenam cognoscenda snt , ut sint essicacia, cum eorum emeaeia unice dependeat a viva cognitione g. a44. er seqq. Parι. a. praes. unis. . Emendanda ante voluntas est, quam quis motivorum emeaciam in se experiri possit I33. pari. a. Ethic. . Alia Vero sunt remedia, quibus utem .dum , si corruptioni medela conserenda ; alia motiva, per quae voluntas flectenda, quando homo facultatibus suis ut, tur, ut debet. Qualis si voluptas, quae percipitur ex agnitione Dei consideratione hujus universi acquisita, nemo no vit, nisi qui eandem expertus est. Eam ubi quis expertus fuerit, essicaciam quoque in movenda voluntate experietur.
q. 7s. Similiter quia homo non alio sine factus est, quam ut Agnitionem Deum consideratione mundi agnoscat g. 73. , hominem Dei hominem
quoque nihil magis decet, quam ut Deum agnoscere sudeat S at- maxime δε- tributis divinis , que agnovit, in determinationem actionum libe- certa rarum in entibus per modum motivoram gloriam Dei manifestet s. 919. pari. I. Theol. nat. . b
Bruta, cum destituantur ratione 3. 76α. M R. rar. nee voluntatem liberam habeant 3.763. Poeb. rat nononis per essentiam 3c naturam suam gloriam Dei manifestare possunt , quemadmodum creaturae ceterae omnes. Solus homo est, qui etiam per actionum liberarum determinati- . onem eandem manifestare valet. Atque in eo dissert a re aturis ceteris omnibus 8c in hac aptitudine manifestandi gloriam divinam perfectio ejus aecidentalis eonsistit I. 917. par . 3. TMol. nat. , cujus solus capax est in toto mundo,
163쪽
nitionem Dei esse is- gens bonum
eum creaturae omnes atque totus mundus nonnisi persectio.
ne essentiali gaudeant, quae in aptitudine patefaciendi sumoream Dei persectionem consistit g. 673. pari. r. Theol. t. . Quodsi ergo homo perfectione ista accidentali destituatur, eum non disserat a brutis, hominis nomine vix dignus censetur: immo cum persectione essentiali, quam eam animantibus brutis ac rebus ceteris omnibus eommunem ha het . abutatur, si perfectionis accidentalis nullam rationem habet, non homo evadit, ens ipsis animantibus hrutis pein
jus gloriam quippe Dei, quam manifestare debebat, obscurans I. II 33. pari. t. Iur. nat. . Tum demum. homo revera hominem agit, si per motiva ab attributis divinis desumta actiones liberas deternesnat, utque hoc fieri possit, Deum aenoscit & perfectione ipsius summa delectatur, quae delectatio a cerra Numinis agnitione inseparabilis f. si x. si 3. Poch. e re. . Quamobrem non est, quod dubit mus, agnitionem Dei maxime decere hominem. Atque hoc fortissimum motivum est agnitionis Dei, modo satis intelligetur. Quibus tale non videtur, hi nondum intelli. eunt, quid si persectio mundi & rerum in eodem existenistium atque hominis praesertim perfectio accidentalis, ex systemate Theologiae naturalis cognoscenda. Multa hie diis ei poterant de iis, quae ad perfectionem homin s accidenis talem pertinent; sed ea patescent, quando de fingulis in specie agendi occasio sese osseret.
l. 76. Agnitio Dei ingens bonum est, quod homini obtingere potest. Etenim perfectio hominis consistit in aptitudine manife- . standi gloriam Dei I. 9IT. pari. i. Theol. nat. . Qua misobrem cum homo per determinationem actionum liberarum gloriam Dei aliter manifestare non possit, quam si attributa divina per modum motivorum in eadem influunt j. 919.
164쪽
- Mys . 919. pari. r. Theol. nat. , id quod fieri non posse, nisi attributa divina suerint cognita atque perspecta per stpatet, quicquid vero hominem perficit, seu persectionem eius promovet, bonum est I. ss4. PDch. empir. ; agnitio Dei ingens omnino bonum est, quod homini obtingere potest.
Cum appetitus hominis generaliter determinatus se ad bonum appetendum , ut quam primum aliquid nobis distincte repraesentemus tanquam bonum quoad nos, id velimus 3. 891. I'hesi empir. ', consderatio agnitionis De . quatenus Prom Vet persectionem nostram, motivum est, ut ipsum agnoscere studeamus. Pertinet agnitio Dei ad honum perfectivum , quod facit V persectionem aecidentalem naturae humanae , 6 I. pari. a. Eth. 8c determinati appetitus ad sui perfectionem tendit ad acquirendam Perofectionem accidentalem j. 34. pari. a. Hh. . Quodsi per pendamus ea, quae in Propostionis praesentis demonstratio. ne alibi demonstrata sumuntur, atque confideremus, quo modo assensus successive generetur cf. 993. σπα. g. 99 a. Log0 , facile intelligimus, non adeo facile esse, ut quantum honum si agnitio Dei, intime perspiciatur. Quamobrem nec est, quod miremur, si fuerint tam multi, qui agnit onem Dei in bonis non numeranti aestimant homines seposito rationis usu bonum exinde, quod voluptatem pariat 3. 4. parr. a. Eib. I cum vero ex hono voluptatem non percipiamus, nisi quando cognoscitur 3. 338. Pheb. empir. ', nec amplius latet ratio. eur agnitionem Dei in bonis non numerent. Ast quoniam fine agnitione Dei nullum osseium Deo debitum praestari potest 3. I. , ex subis sequentibus autem, quae de his demonstrabuntur. patebit, quantum ea huc faciant, ut animus voluptate perfundatur& a molestia liberetur, qua torqueri alias solet; quod agnitio Dei in bonis numeranda st , inde cognoscent, qui ca-
165쪽
pere nondum possunt, veram hominis persectionem tandem redire ad patefaciendam actionibus suis liberis perfectionem Dei summam , sine agnitione ejus non obtinendam. C ' terum quae in genere de motivis modo annotavimus me. f. 74d, eadem hic quoque & ubivis, ubi de motivis agi tur, tenenda sunt. Meminisse vero hic quoque debemus, quod paulo ante demonstratum est, hominem Deum agnoscere debere, ut si felix g. 74. . Ecquis enim ira dubium vocare ausit , medium felicitatis nostrae in bonis
g. 77. Deum esse Deus nobis exemplar est felicitatis vere , sapitalia ae bo-
exemplar nitatis S sanctitatis. Etenim Deus maxima voluptate peris homini imi- enniter fruitur, quia perpetuo sibi conscius est perfectitandam. onis suae & persectionis rerum, quae ab ipso fieri possunt . Io 34. pari. I. Theol. nat. . Quamobrem hinc discimus, si & nos voluptate vera frui velimus, consequenter felices esse I. 636. P ch. empir. ; nos omni animi contentione eo anniti debere, ut nos, quantum datur, perficiamus, sicque persectionis nostrae nobis simus conscii, &ut Deum consideratione hujus universi agnoscamus, sicque persectionis divinae & rerum creatarum tanquam Ope
rum ipsius nobis simus conscii, & hoc pacto participes quo dammodo fiamus ejus voluptatis, quo fruitur ipse Deus. Patet itaque Deum nobis esse exemplar felicitatis verae.
Est vero Deus etiam sapiens & sapientia ejus summa atque persectissima est 4. 64 o. pari. I. Theol. nat.1 est summe bonus, ita ut bonitatem majorem concipi repugnet I. 699. part.1. Theol nat.), est quoque sanctissunus, ita ut nec sanctitatem divina masorem concipere valeamus Duili od by Gorale
166쪽
mus β. Io6s. pari. r. neol. vat.). Quamobrem si cognoscamus, quomodo Deus sapientissime secerit hunc mundum & omnia, quae in eo sunt, & quomodo bona conis ferat in creaturas suas, praestrum hominem, quomodo denique sanctitatem suam in creatione, conservatione ac gubernatione mundi conspiciendam nobis det, quae singula prolixe admodum demonstrata sunt in systemate Theologiae naturalis cc. δ. s. N I. pari. r.); quomodo & nos sapienter omnia agere, quomodo nos bonos aliis praebere, quomodo sancti esse possimus, inde discimus, ut sapientiam, bonitatem & sanctitatem Numinis imitari valeamus, quantum usius facultatum nostrarum studio nostro perfectarum permittit. Denuo igitur patet Deum nobis esse exemplar sapientiae ac bonitatis & sanctitatis. Quuderat A erum. Nemo est, qui nesciat, quantam utilitatem habeant exema
platia, quae imitari valemu3. Nec qui Deum agnoscit, negare poterit, non dari persectius exemplar selicitatis verae. sapientiae ac bonitatis & sanctitatis, quod ad imitandum nobis proponere possumus, quam ipsummet Deum, cum nullibi notetur ullus defectus, quemadmodum eontingit, si homines imitandos nobis Proponimus, ita ut verendum nousit, ne in eligendo exemplari erremus, quemadmodum haud raro, immo frequentissime fieri solet, si homo hominem imitetur. Homines ad imitandum alios proani sunt, praesertim si ipsimet non satis statuere possint de eo, quod faciendum. Interest igitur, ut fibi proponant exemplar minime sallax, cui tuto fidere possunt. Imitatio igitur Dei sortissimum motivum est agnitionis ipsius.
q. 7 8. Qui virtutis amans est, agnitioni Dei omηem operm navare De agnitione tenetur. Qui enim Virtutis amans est, is neSligere non Dei ad st T a ' debet dium virtvis
167쪽
iis requi a. debet media, quibus virtus facilius acquiritur & conservatur, quod per se patet. Enimvero si pietas cum virtute conjungatur, haec & facilius acquiritur & conservatur l. 344. pan. 1. Phil. Raa. univ. . Quamobrem virtutis amans pietatem cum studio virtutis conjungere debet. Quoniam itaque pietas philosophica, de qua hic nobis sermo est, consistit in habitu actiones legi naturae consormandi vi motivorum ab attributis divinis & providentia divina desumtorum, quatenus lumine rationis innotescunt h. 339. pari. . nil pract.unm. , consequenter qui pietatem cum studio virtutis conjungere voluerit, agnoscere tenetur, existere Deum & haec esse ipsius attributa; qui virtutis amans est, agnitioni Dei omnem operam navare tenetur. Ostenditur idem etiam hoc modo. Qui virtutis amans est, negligere nihil eorum debet, quibus in studio & exercitio virtutis juvatur. Quamobrem cum constet, ad studium & exercitium virtutis plurimum conferre exemplar, quod nobis ad imitandum proponimus, Deus vero nobis exemplar est felicitatis verae, sine virtute non obtinendae, nec ab ea separabilis 3. 4oopi t. r. Phil. praP. iv. , idemque sapientiae, bonitatis& anctitatis q. 7 . per se autem pateat, quod Deum nobis exemplar in acti nibus nostris dirigendis proponere nequeamus, nisi eundem agnoscamus; qui virtutis amans est, agnitioni Dei
omnem operam navare tenetur. , Duae sunt rationes, quae impellere debent virtutis amantem ad agnitionem Dei , scilicet ut pietatem consequatur & ut Deum sibi exemplar proponere possit in actionibus suis de. terminandis. Quanta sit vis pietatis in audio virtutis , patet ex influxu in virtutes omnes, de quo disertius dicemus suo α
168쪽
lo eo. Quanta sit vis exemplorum in studio virtutis sive intellectualis sive moralis fuerit, indies experimur dc usum exemplorum in praxi morali dudum agnoverunt philosophi. Sinenses , quemadmodum ex libris classicis eorum a R. P. Messio editis apparet, Omne studium virtutis & omnem Rem p. recte administrandi prudentiam ad exempla reduxerunt.Quamobrem ci μDeius, cum in utroque genere proficere vellet, ab anno aetatis decimo quinto se totum lectioni Annalium tradidit. Cur vero tanta vis esse debeat exemplorum in hoc genere, ex iis intelligi potest, quae de usu eorundem tum in genere, tu .
in philosophia practica in specie demonstravimus β. 2 39.tas illpari. a. mil. 'act. univ. . Non autem datur exemplum praeliantius, quam ipsius Dei, etiam si eundem tibi repraesentes tanquam Monarcham, qui mundum universum gubernat , ubi de recte administranda Rep. cogitatio animum subit: quod demonstrare non est hujus loci. Neque est, quod verearis, cum Deus si spiritus sI. Ia 4. Part. r. Neoc nat. , homo
autem constot ex anima & corpore, ac non minus denturo cia erga corpus & statum externum , quatenus corpus relpicit, quam erga animam, β. I 69. Part. I. Dr. nat. ,
quae spiritus est s=.64 s. Poch. t. , Deum non posse esse Persectum exemplar omnis vit tutis, quod homo in omni actionum genere sibi proponat; a sapientia enim, bonitate 3c sanctitate Dei, modo haec attributa intime perspiciantur, omnia derivantur,quae in quolibet actionum genere Observanda, ut eas ad acti nes divinas, quales in creatione 3c providentia observantur. componas. Nemo non intelligit, fieri non posse, ut haec eundo per omne actionum humanarum genus hoc lo- eo ostendantur. Talia enim demonstrari nequeunt, nisi
tibi de virtutibus sngulis in specie ex instituto agitur. Qui
vero acutiores sunt, nec ignari eorum, quae in operibus
praecedentibus demonstravimus; facile perspicient a veritate minime abhorrere, quae hic dicuntur.
169쪽
f. 79. Qui scientia amaas est, agnitioni Dei operam dare tenereri Etenim qui scientiae amans est, nosse cupit rationes eorum, quae in mundo esse ac fieri observat, quod nemine, ut puto, invito jam sumitur, cum natura nos veluti sua
sponte impellat ad quaerendum , cur quid sit aut factum
fuerit. Ast cum omnia in mundo, quae continuo fiunt, sint contingentia 3. 8 o. osmia ), quorum actus determinatur per alterum quoad actualitatem suam l. 89. Odμοι. quae tamen in hac strie rationem sussicientem actualitatis suae non habent, sed in ente alio extra seriem istam constituto 3. 9o. Oismol. , quod Deus est 6 I. pari. r. Theol. nat. ii qui Deum ignorat nullius rei existentiae rationem lassicientem dare potest, & nisi noverit, quale enssit Deus & quaenam sint ipsius attributa, nec dare poterit
rationem, cur talis sit rerum series in hoc universo: unde rationes multae particulares pendent. Patet itaque nos in multis coecutire debere, quae tamen scientiae cupidinosse mallemus, nisi Deum agnoscamus. Scientiae igitur amans agnitioni Dei operam dare tenetur. Qui sciendi cupiditate flagrat, ei non satissaeit historiea
rerum cognitio, ut norit, hoc esse, vel fieri; sed inhi,e quoque rationem , cur si, vel fieri possit, nec ratio proxi. ma satisfacit, sed scire quoque desderat rationes rationum, do. nee tandem nil amplius restet , de quo quaeri possit, euesit, hoe est . animus eius non exsatiatur, nisi ratione sussi. ente perspecta, quam ut assequatur ubi fieri non posse deis prehendit contristatur & impatiente quodam desiderio torisquetur. Equidem cum scientia delectet. Voluptas, quae ex ratione proxima perspecta percipitur, praedominari soleti ut molestia ista animi ex defectu cognitionis rationis sussietis entia
170쪽
entis orta non pereipiatur, ubi tamen animus ad hune ad. vertitur, impatientia non amplius latet. Quando vero muri. dum hune adspectabilem contemplamur & super iis, quae in eo observamus, reflectimus; multae nobis Osseruntur quae. stiones, ad quas respondere non possumus, cur hoc vel istud sit, nisi Deum agnoscamus, hoc est, non modo sciamus, quod existat, verum etiam quaenam sint ejus attributa . R distinctas perfectionum ipsius notiones habeamus. Pertinet hue quaestio de origine hominum & cujusvis generis animalium atque vegetabilium . de ipso ortu mundi, de existentia mali in hoc mundo, de ortu veritatis & essentiae rerum omnium, ut alia taceamus, quae magis abscondita sunt. Qui sustema nostrum Theologiae naturalis Tomo primo comprehensum & ea, quae in Tomo secundo tradi. dimus, attenta mente perlegerit; et haud obscurum erili quod non modo eorum, quorum jam meminimus, sed e iam aliorum ratio reddi nequeat, nisi Deum aEnoverimus. Intelliget quoque, in quam absurdas homines inciderint opiniones, & in quos errores pietati ae virtuti omni adisversos, quod Deum non agnoverint. Haec omnia qui conis siderat, non dubitabit sine agnitione Dei se in plurimis caecutire, quae scire poterat , si eum agnosceret. Erit it que hoc motivum agnitionis Dei. Huc etiam spectat, quae de systemate Philosophiae a priori ex ipsa natura Dei deis ducensi in parte altera Theologiae naturalis me monuisse memini.
. So. PEi Deum ignorant, nec ad modum, qao contingentia in De neglectahoe mundo ad astum perducuntur, animum advertunt, neque Ria- agnitioniscipium rationis suscientis peribellum habent I agnitionem Dei nepti- Dei ob igno-gunt. Cum ignorantia ut absentia notionis rei simpliciter raatiam Det apprehendendae inserviens sq. a I. pari. I. Phil. prast univ