장음표시 사용
181쪽
sibile sit, ut materia, vel mundus materialis necessario exi. stat. Quodsi ergo quis de existentia Dei dubitat, aut eandem negat, quia nullam habet notionem productionis ex nihilo, is sumit in casu dubitationis, incertum esse, utrum id sit, nec ne, cujus nullam habet notionem, ita casu negationis , impossibile esse ut fit id, cujus notionem nullam habemus. Quodsi vero admittit, mundum esse a sic, tacite suppomi, non esse dubitandum de existentia ejus, cujus nullam notionem habemus, immo assirmat, id elIe, quod num possibile sit ostendi nequit. Patet itaque eadem dissicultate subsistente admitti aseitatem mundi, ob quam rejicitur creatio mundi ex nihilo, consequenter de existentia Dei vel dubitatur, vel negatur. Quod erat pri
Quando vero quis negat mundum ex nihilo a Deo produci potuisse, assirmare utique tenetur, eum necessario existere, consequenter rationem lassicientem existe itiae suae in essentia sua habere β. 3o9. Ortia. . Enimvero nec materia tanquam massa uniformis spectata rationem iussicientem in se continet o. , nec talem continem corpora , in quibus mundus compositus, nec ipse mundus. tanquam ens compositum, cujus essentia consistit ita modo, quo res finitae datae, non aIiae inter se connectur tur s9. sicuti omnium corporum in modo comis positionis I. I 4o. Oυμοι , immo in mundo non contrunetur ratio siuiniens actuaIitatis eorum, quae in ipso conis ringunt . so. μοι, Contra rationem igitur assirm tur, mundum esse a se, negatur productionem ex nihilo esse impossibilam. Quia erat securi α
182쪽
Ex adverso autem, qui negat, mundum esse ens ast, id ideo negat, quia in eo non continetur ratio suia ficiens existentiae suae & eorum quae in ipso contingunt, vi principii rationis sussicientis II. o. intol. , & vi ejus dem principii infert, cum existentiae suae rationem habere in alio, consequenter ab eo factum esse, & quidem ex nulla materia praeexistente β. go. sicque possibilitatem productionis ex nihilo a posteriori agnoscit β. IIo.
Ontes etsi a priori, cum notionem nullam ejus habeamus, demonstrare eandem nequeat. Qui ergo affirmat dari Deum, qui mundum ex nihilo produxit, negat hunc
esse cras a se . nihil assirmat, vel negat, quod iiii contra
rationem. Ouod erat tertiuin. Videmus itaque sibimetipsis eontradicere atheos. Ne gant existentiam Dei, ne quid admittere videantur tanquam verum, cujus nullam notionem habent unde eius possibilitas a priori patet: aflirmant mundum esse ena a se, quam. vis aseitatis mundi nullam habeant notionem, Per quam
pateat ejus possibilitas a priorι Quoniam itaque negantes
sumunt, non esse admittendum tanquam verum, O ius nuti
lam habemus notionem, unde ejus possibilitas a priori patet; stante ipsorum principio nec assirmare possunt. mundum esse ens a se. Assirmantes itaque sibi concedere volunt, quod ipsi falsum pronuntiant, dum existentiam Dei impugnant. Ecce igitur tibi acumen, quo se ceteris praestare sibi videntur athei, ablepsiam aliis objicientes, qua ipsmet maxime laboranti Ecquis enim concipere potuerit tantam ablepsiam, nisi in homine, qui assectuum impetu praepeditam habet mentem, ut cernere non possit. quod alias videt, quando id contrariatur s ntentiae suae. Inprimis auorem probe considerandum est, q od in parte secunda & tertia propositionis praesentia demonstiatum est, atheos in aso
firmando & negando impingere in principium rationis, bc X a malin
183쪽
malle opinari quae sunt contra Tationem , quam ut quicquam admittere videri malint, quod rationem ipsorum transcendit, etsi talia innumera indies admittant δc admittere debeant, cum exigitus si eorum numerus, quae a pri- oti a se agnosci gloriari possunt: ex adverso in resutanda aseitate mundi R demonstranda ejus productione ex nihilo, seu ex nulla materia praeexistente, ab ente, .quod a munis do&rebus in eodem existentibus, prorsus diversum est, facta nihil asseritur, nihil negatur, nisi quod assirmari . vel negari jubet principium rationis lassicientis. Judicent enim ipsimet athei, num acutior dicendus fit, qui omnem ratiisonis usum ejurare tenetur, ut ea, quae assirmat, vel negat, assirmare, vel negare possit, an vero is, qui nihil assiimat, nihil negat, nisi quod rationi convenit. vel repugnat. Athei omnino se irrationales probant, dum rarione supra ceteros omnes eminere volunt. Quod dubitantem attinet, is non perinde ac atheus sibimetipsi adversatur . eum de aseitate
mundi non minus dubitet, quam de ejus productione ex nihilo. Quamobrem quae de absurditate athei dicta sunt, ad eum applicanda non sunt. Eximenda ei sunt saltem dubia nullitatem eorum ostendendo: id quod haud dissi eultet fieri potest, s necessitas admittendi creationem ex nihilo per ea, quae de existentia Dei a posteriori probanda dicta
sunt, evincatur, atque ad animum eidem revocetu . quod indies in dubium non revocare ausi, quod quaedam sint, etiamsi a priori non intelligat, quomodo essepossint. g. η6. Absurditas pothesis atheorum, quod rudis N indigesta atomorum mo-hvotheseos lis motu fortuito in hanc formam digesta fuerit, quam mundus albeorum de habet, nititur principiis precariis contra rationem singitvr, n ortu mundi. que emendatur, s atomi dive is qualitatibus praedite vel antur Diattractice, qua 1imiles se mutuo attrahunt, di ilis se muttio repellant. Diuili do by Corale
184쪽
strari potist fg. 3 o. pari. I. Theol. nat); mundum esse enSa se precario surrunt s. 489. pari. a. Theol. nat.), nec inde atomorum existcntiam necessariam inferre possunt, sed precario sumunt 6oo. N. , & repugnante principio rationis sussicientis, ideoque contra rationem statuitur, atomos hasce esse entia a se I. s3. para. i. Theoc nati . Quoni am motus, quo atomi rudem di indigestam molem constituentes in ordinem digestae finguntur, tribuendus casui puro l. 94. sinol.), casus autem purus impossibilis est l. 93. Ofinol.), precario quoque ipse sumitur & tanquam
principio rationis sufficientis adversus contra rationem s*.cit. . Si vero vel maxime ponantur atomi materiales diversiarum qualitatum & supponatur eas vi intrinseca moveri, ne unico tamen exemplo rei cujusdam in nuando obvio doceri potest, multo rninus autem ex iis, quae sumuntur, demonstrari, quomodo corpora ram totalia, quam
partialia hanc sormam, quam nunc habent, induere & in hunc ordinem, qui conspicitur, redigi potuerint. Nulla igitur consequentia ex iis, quae sumuntur, infertur, quod mundus hic adspectabilis motu fortuito atomorum in hasce formas & hunc ordinem redactarum ortus fuerit. Quod
Quodsi atomi induantur vi attractrice, cujus Ope a tomi similes se mutuo attrahunt, dissimiles se mutuo repellunt, cum nulla detur ratio, cur istiusmodi vis atomis inesse debeat, perinde ac figura atomorum materialium β. iso. sinol), qualitas occulta est o. I 89. O μοι.) &cum sumatur tanquam entitas a materia diversa eidemque superaddita, aliis nimirum particulis se mutuo attrahenti-
185쪽
bus & attractione mutua ad unionem tendentibus, aliisse mutuo repellentibus & ab unione abhorrentibus, ter minus inanis est j. ig. LV. Immo fingi nequit ulla lex attractionis, qua atomi sese mutuo attrahentes ita uniri possint, ut structura vel unius saltem organi in corpore animali prodeat, quascunque tandem figuras atomis triabueris. In emendatione igitur hypothescos atheorum de ortu mundi ex fortuito concursu atomorum nihil stimitur,
quod non sit precarium, & per quod intelligibili modo
quidpiam eorum explicatur, quod explicandum. Quamobrem si vel maxime atomi diversis qualitatibus praeditaee, vi attractrice vestiantur, qua similes is mutuo attrahunt, dissimiles se mutuo repellunt, hypothesis tamen atheorum
de ortu mundi minime emendatur. Ouod erat alterum. Moderni athei, qui nomen suum publiee profitemur.
materialista sunt. notiones primas a sensu unice derivant. nec ultra eum progrediuntur in imaginariis acquie entes,& materiae vim attractricem tribuunt, qua similia uniuntur. dissimilia ab unione repelluntur. In notionibus primis sequuntur Loesium in Tentamine de Intellectu humano tanto quidem majore fiducia, quod videant Geometras in noti nibus istis imaginariis acquiescere posse. Materialismum in Anglia multo conatu . defendit Hobsosαι & plurimos r liquit sectatores, cui cum faveant principia Loe ii, qui quidem materialismum defendere ausus non suit, possibilem tam n statuit re scepticismum de animae immaterialitate intro. duxit; tanto xvidius eum amplectuntur athei, quod consentiat eum dogmatis Lucretis de natura rerum, quem magistrum venerantur. Notum est Gilbertum Anglum edidisse Philosophiam magneticam, in qua phaenomena naturae Pervim attracticem, qualem in magnete conspicimus, explicare aggressus cst: cujus hypotheta ad explicandas causas m
186쪽
tuum i coelestium transtulit Replertis in Epitome Astronomiae Copernicanae. Cum 2 aeus Neutonius in Principiis Philosophiae naturalis mathematicis Geometriam ad explicandam naturam transferret, exemplo inchimedis di inprimis Gallia & in natura Geometrice tractanda felices fecisset progressus, in explicando autem motu siderum nplerianas hypothesessumeret, ut ideo a m Mno philosophiae Neutonianae parens dictus fuerit Rubrus , ac leges quasdam attractionis generales dedisset; attractiones a Corasto de in Anglia a rube ro Bo is aliisque feliciter profiteatae quasi ab orco in Ρh, Iosophiam revocatae 3c sic tandem ex Gillerti attractionibus magneticis ' Loe ii notionibus imaginariis ex tabula rasa Aristotelis derivatis, cui Tentamen suum superstruxit, enata est Philosophia, quae dicitur, Neutoniana, cui cum quan
dam autoritatem conciliaverit nomen Mutoni, Geometrae summi, cujus eminentia in Mathesin merita nunquam satis praedicabuntur, eam suam faciunt Athei moderni, quod tanta autoritas faveat ipsorum fastui, quo semet tanquam ceteris omnibus acutiores supra Omnes extollunt. Neutono debetur mathematica naturae cognitio longe ultra terminos schim
dij dc Glitii promota, quam si Philosophiam Neutonianam cum Pembertono dc aliis dicere volueris, per me hoc Iicet, utut ego cognitionem mathematicam a philosophica distinguam I. i . Dibe praelim , ac ipse Neutonus in Princip. lib. I. scri pro p. 69. fateatur se quantitates dc proportiones
mathematicas saltem expendere, non vero causas 3c rationes physicas explicare velle, R in appendice ad Opticam quaest. i 8. ipse stabilire nitatur fluidum quoddam aethereum quod exhausto ope antliae ncamaticae aere in vacuo adishue supersit 3c spatia coelestia repleati Philosophiae autem istius, ad quam nonnulli nomen Mutoni perperam rahunt di quam modo dixi, Neutonus autor dici minime potest. Nullum igitur pondus accedit hypothes a theorum moderisuorum de ortu mundi, si vel maxime glarientur, se ex Philo.
187쪽
Philosophia Neutoniana hypothesin Geratu de ' concursu fortuito atomorum emendasse, si vel maxime quidam fuerint, qui autoritate, non ratione eam ponderant, nec emendatores isti parum felices iure sibi blandiuntur, quas acumen Neuroni, quod in Mathesi prodidit tot speeiminibus egregiis, participent. Defectus igitur acuminis. qui in ipsis notatur vi demonstrationis, i piis proprius est. Quod si
maiore acumine in discutiet dis principiis uterentur, non tam turpiter,errarent, nec sta viderentur, qui non sunt. Crepant praejudicia aliis a prima infantia ingenita , δέ eos subsannant, quod ista in aetate virili, immo senili nondum deposuerint,cum tamen ipsimet praejudicia μ ii autoritate ipsis ingenita quorum salsitas haud dissiculter agnoscitur,adeo tenaeiter menti infixa habeant, ut ab iis liberari nequeant, non attendentes monitum Cartein, semel in vita de omnibus esse dubitan.
dum. ut, quae tamquam vera ampleXi sumus, cum accura tae discussioni nondum pares essemus. accuratius examineis
mus , quando intellectu rectius uti didicimus. Quam turispiter in prima principia Peccent, qui Lumetu concursum fortuitum atomorum defendunt, vel eum ex pseudophil sophia Neutoniana emendare student. facili negotio deprehendet. qui tantummodo considerat, nihil esse sumendum, nisi quod lassicienter explicari, ut intelligatur, 3c sussicien. ter probari possit, ut certum agnoscatur, modo in Logica' diligenter versatus non ignoret, quid ad sufficientem explicationem dc probationem requiratur, multo clarius idem perspecturus si in Metaphyseis diligentiam suam desiderari passus minime fuerit. Nimis enim prolixum foret, s absurditatem hypotheseos de ortu mundi, quam in propositione praesenti breviter perstringimus, uberrime declarare vellemus, quamvis non inutilem operam sumeret, qui hane
188쪽
h. 87. Quoniam athei Deum mundi se rem agnoscere no- mrditas lunt, quia comprehendere nequeunt, quomodo is eun- ista alteriardem ex nihilo, . seu nulla materia praeexistente produxe- Uonditis. iit β. 8s.), i piorum autem hypothesis de ortu mundi non nisi abortus imaginationis est, rationi sanae adversus . 86.); dum
in aliis minus recte reprehendunt, scilicet quod tradant, que ab homine ob limitatum ejus intellectam comprehendi nequeunt, in se laudari volunt, quod tradunt, qua non ob naturam humanam incomprehen-1ibilia sant, sed que in se talia sunt, ut a nullo latesie a compre
Ortus mundi, quem fingunt athei, etiam emendatus, s superis placet, merum somnium est. non suave, quod ad delectandum saltem compositum, sed insulsum, quod pudeat Philosophum. ne dieam, Philosophiae tyronem. Gratis enim sumuntur omnia , per quae ortus mundi explicati deber, & quibus nulla respondet notio, cum creati innis mundi notionem equidem nos habere nequeamus, desio 'ciente exemplo in rerum natura . ejus tamen possibilitas demonstretur, quia Per Prineipia rationis non intelligitur modus alius, quo mundus ad existentiam perduci potuerit. quemadmodum apparet ex systemate nostro Theologiae naturalis.
I. 88. si quis de existentia Dei dubitat, vel Dem existere negat quia De ineοmei tribuuntar attributa nobis prorsus lacomprehensibilia; is q adpreheWibiliis inem rerum in serie contingentium in se incomprehengibilia fim tale attrib ρit, etiamsi precario sumat universam corporum toralium compagem torum diu talem ab e terno suis, qualis nunc est. Negari non potest, ηοi um N eianos Deo tribuere attributa. quae non modo homini o dem opposta uribi ii Ethica Pars III. Y mni,
189쪽
ineo re- mni, sed omni enti intellectu finito praedito, qualecunque heobilitate tandem fingatur respectu intellectus humani, prorsus inflatus primi comprehensibilia sunt. Tribuimus enim Deo intellectum, mundi quo omnia possibilia tam absolute spectata, quam in certa systemata redacta . Is s. pari. r. Theol. nat. J, prorsus distincte, lut in ideis ipsius nihil consule percepti insit
pari. I. Theol. nat.) atque simul cognoscit g. i6o. pari. I. Throl. nati , & omnem rerum nexum tam quoad
spatium, quam quoad tempus penitus perspicit, ita ut in quolibet minimo quod est in universo , videat
totum universum g. 363. pari. r. Theol. nat.) & quo Omnia intuitive cognoscit . a I. pari. r. Theol. nat. ipns quoque veritates universales quascunque I. 36 a. pari. I. TheoL ηat. , .ac ideo ipsi omnia, quae in mundo eveniunt I. a 3 s. pari. r. Theol. nat. , ipsa etiam decreta libera animarum nostrarum ab aeterno prancibilia fuisse . a 33. pari. I. Theol. natJ, & quaecunque in mundo contingunt, recordabilia' esse . a 39. pari. r. Theol. nat. , ut scilicet nullius eorum, quae facta sunt, unquam oblivisci possit. Tribuimus Deo rationem, quo Omnem veritatum universalium nexum inis tuitive I. ara. pari. r. Ibeol. nat. J S simul cognoscit g. a 73. pari. I. Ibe0t. naid, non demum unum ex altero col. Iigens, quemadmodum nos facere tenemur a74. parti, r. neol. natJ, ita ut ratio ejus sit prorsus pura β. a 86. pari. I. Theoti nati), nec ideo quicquam in concatenatione veritatum admittatur, quod saltem confuse percipiatur c 49 s. . PDch. empiri). Tribuimus Deo voluntatem liberam 3. 3a I. S seqq. part. ι. Theol. natJ, qua hunc mundum ex ceteris ob majorem persectionem, quae ipsi inest, ele- Sit g. 3a 3. pari. I. Ibeοι natJ. Tribuimus Omnipotentiam1 Diuiligod by Go le
190쪽
tiam . qua ad actum perducere potest, ouiequid possibule f. 343. pari. r. Neoc nat. , quando id vult g. asa. pari. r. Theol. nat.), ita ut ipii lassiciat mia possibilitas intrinseca, nec quicquam praeterea praeexistere dc beat, quod in actualitatem ejus, quod producendum, sit nul influat g.
totus singulis ejus partibus, seu rebus quibuscunque singu-
Iis . Io 48. pari. r. Theol. nat. . praesens sit citra multiplicationem & diffusionem sui I. IO49. pari. I. Theoc nat. . Non commemoramus cetera, quae inde pendent. Haec
Dei notio. qualis concipienda, si ortum mundi a Deo repetere velimus, omnino talia continet, quae quomodo esse possint, comprehendere minime valemus, cum ab usu facultatum animae nostrae prorsus abhorreant, vi cujus i tellectus, voluntatis di potentiae, ac prmentiae quoque quandam ideam habemus. Enimvero qui ens istiusmodi, quale Deum concipere tenemur, non admittere vult, is mundi astitatem admittere tenetur. Qui vero statuit, mundum vi propria extitisse ab aterno, aut sumere tenetur. extitisse ab aeterno rudem quandam & indigestam mat riae molem, ex qua deinceps formata sunt corpora mundi tam totalia, quam partialia, & in eum ordinem, quem nunc habent, digesta, aut totam mundi compagem ab aeterno talem extitisse, qualis nunc est, & in corporibus totalibus tales partialium generationes & corruptiones contigisse, quales nunc contingunt. Quam incomprehensiis bilia fingantur de ortu mundi, sive ponatur materia exti tisse per modum massae uniformis indigestae, sive per modum congeriei atomorum materialium diversis qualitati