장음표시 사용
221쪽
non agnoscit, pietatem col e nequit. Puode erat secundam
Enimvero quamvis quis norit, dari Deum & providentiam divinam, & quaenam sint ipsius attributa, nondum tamen novit, quibusnam attributis divinis in hoc vel .' isto actionum genere uti deheat, multo minus adsuetus est iisdem uti, sed habitus utendi multo demum exercitio acquirendus β. 3 o. Oct. empir. . Pietatem igitur nomdum colit, qui Deum agnoscit, propterea quod eundem,gnoscit. Quod erat tertium.
Agnitio Dei medium est eolendi pietatem, quatenus Pie talem nemo colere potest, qui eundem non agnoscir. Exem-Plo sunt Sinenses, qui etsi virtutis fuerint studiosissimi de Pietate tamen colenda non cogitarunt. Sola tamen agni- tio Dei non sussiciens medium est, ut pietatem colas, quem - admodum fieri potest ac debet. Hinc etiam videas, noni omnes, qui Deum agnoscunt, in omnibus suis actionibus.' , Deum colere, Fc plerosque nonnisi in eo pietatem eonia eo Te arbitrari, ut actiones nostras ad voluntatem Dei referamus, ideo eas patrantes, quia novimus, Deum velle, ut ' Patremur. Quemadmodum vero ad virtutis cujuslibet eae. - ruram non sussicit, ut ejus notitiam habeamus; ita quoque Pietas non acquiritur, s saltem noverimus, quaenam sint .. attributa divina, per quae tanquam per motiva actionesi . nostrae determinandae: immo ne quidem lassicit notitia, quae nam attributa divina in quodlibet actionum genus per mo. dum motivotum influere possint. Ρatet ratio ex iis, quae in altera parte Philosophiae practicae universalis de generali actionum humanarum directione & modo consequendi sumini mum bonum & felicitatem terestrem demonstrata sunt. Generalia enim ista principia ad quamlibet virtutem, & ad pietatem quoque omnium virtutum sociam applicanda. - - I. IOq. Diuiligod by Ie
222쪽
Pilio Dei ad pietatem requi a viva esse debet. Qui enim pius qualis cο- esse vult, actiones legi natum conformare debet per motivum-Dei ab attributis divinis S providentia divina desumtum a 39. . pietatem
para. r. Phil. prast. Miv.2. Enimvero si ea, quae cognost, reqsistatur. mus, motivum voluntatis vel noluntatis fieri debent, cognitio viva sit necesse est g. a 44. pari. a. Phil. prast. xvii
Quamobrem etiam Dei cognitio, quae ad pietatem requia ritur, viva esse debet.
Neque alia ratio est, eis ipsa lege naturali obligemur cognitionem Dei vivam acquirere 3. II 39. Part. r. Jur. nat.). Deus enim agnoscendus non curiositatis gratia, ita ut in sola speculatione acquiescamus g. 34. pari. l. Eth. εsed ut eum in omnibus actionibus nostris colamus f. II a 4. Fart. l. DF. nat. et id quod sacere nequit, nisi qui pius ess f. 1127. para. l. Furi nat. . Ac ideo ex ipsa naturali ob ligatione ad pietatem colenaam deduximus obligationem ad agnitionem Dei g. IIa 9. Parr. l. Dr. nat. . Neque enim Dei interest, ut ab homine agnoscatur; sed maxime interest hominis, ut Deum agnoscat , quemadmodum ex iis omnibus. quae de praxi ossiciorum erga Deum demon. Rrantur, luculentissime apparet. g. I Os.
Quoniam cognitio Dei ad pietatem requisita viva quanam reesse debet io 4. , certitudo autem cognitionem vivam fert d
essicit . a 46. pari. a. Phil. prost. vlliv. ; Qui pietatem cole-berat. re vult, omnem operam dare debet, ut cognitio, quam de Deo acquistini, in certa si, consequenter ut agnoscat, vera esse ea. qae de Deo cognovit g. 364. LV. , neque de veritate eorum dubitet j. si I. pari. a. neol. nat. Ce a Frest
223쪽
Historica Dei eognitio ad pietatem minime suscit. Ea instructua de Deo quidem disserere potest; non vero eadem movetur voluntas ad Deum colendum. Inde est, quod multi recte ae pulchre de Deo disserere didicerint, a pietate tamen procul absint , Deum ore confitentes, factis autem
Puomodo Quoniam qui pietatem colere vult, operam dare de- agnitis Dei bet, ut cognitio Dei, quae acciuiritur, ipsi certa sit g. sciatuir ros. , certitudo autem haec aliter obtineri nequit, nisi certa. convictione cf. 98a. LM. , sive a posteriori vi experientiae M. 98 sseqq. Log. , sive a priori vi demonstrationis suo. LV. , in iis autem, qui convictionis incapaces sunt, convictionis vicem subit persuasio ad veritatem, quemadmodum indies experimur ; Qui pietatem colere vult, vel a posteriori,
vel a priori conviscendus veritatis eorum , quae de Deo eoPucit,ves si convictionis non fuerit capax, ad veritatem persuadendas,
eumque sensus certitudinis societur memoriae veritatis, si Πgumenta, quibus convincimur, probe aς saepius ponder mus, sine hoc sensu autem cognitio viva esse nequit, ut in
voluntatem vel noluntatem influat, quando ejusdem meminimus j. a 46. pari. 2. Phil. praff. univ. ; Qui pietatem colere vult, argumenta, quibus convincitur veritatis eorum, quae de Deo e Moscit, aut saltem ad veritatem persuadetur, iterato ponderare tenetur, donee sensum artitudinis in se experiatum , quando eorum
Sensus iste renitudinis eonsstit in eonfusa pereeptione, vi cujus meminimus, argumentis assensum nostrum fuisse extortum , ut nihil prorsus dubii nobis remanserit, quo minus eundem propostioni probatae praeberemus.Pertinet is ad recessus in Diuitiaco by Corale
224쪽
in animis hominum, quia toti dependent ab in uxu actuum praeteritorum animae in actum praesentem , in quo recessus iste consistit g. 7 a. para. r. Bh. . Sensum hunc certitudinis Deillime in se experiri possunt, qui vi demonstrationis prinpositionum Geometriae convicti sunt, modo lassicientem asserant attentionem, inprimis si simul distinctam notionem Reeessivae generationis assensus habuerint I. 99a. Log. , &acumen ad observationes psychologicas requisitum sibi com- Paraverint. Apparet hinc necessitas systematis Theologias
naturalis . nostro praesertim tempore, quo non modo athei magno fastu elati certitudinem agntionis Dei labefactare conantur, verum etiam alii libertate sentiendi in lieentiam versa absurdis opinionibus certam eorum, quae Deo conveniunt , cognitionem in dubitationem adducere allaborant
f. Ioa. . Apparet quoque necessitas systematis respectu eorum, qui supra vulgus sapiunt, & quibus persuaso esse
nequit Ioeo convictionis. Nec minus hine apparet necessi. tas studii in pervolvendo systemate collocandi, & quantum fallantur , qui sibi persuadent ad hauriendam scientiam ex. systemate sussicere . ut perfunctoriam saltem operam eidem perlegendo impendant, nullo facto discrimine inter systema & librum vulgari methodo consciiptum. Nobis curaecordique est, ut pietatem pro virili promoveamus , propa gemus & eonservemus t media igitur exposituri veritatem profiteri tenemur. Quodsi quis iis uti voluerit, quemadmodum a nobis urgentur, veritatem a nobis dictorum in seipso experietur.
IOT. Qui pira esse vult , nosse debet, quanam altributa divina in Notitia in- quolibet affiοηum genere motivis inservire pet ni, O qaenam O suxor sitri cia erga Deum cum quolibet scio alio conjungenda, aut quomodo batorsim discium aliud quodcunque determinandum sit per illa. Etenim qui vinorum inpius est, actistes suas legi naturae conformat vi motivo- determinati- Cc 3 rumonem actio-
225쪽
num hama. rum ab attributis divinis de sumtorum β. 339 pari. r. nil. yr narum. vηiv. . Quoniam itaque hoc fieri nequit, nisi norit, quaenam attributa divina motiva praebeant in quolibet acti num humanarum genere, quod per se patet, qui pius esse vult, nosse debet, quaenam attributa divina in quolibet actionum genere motivis inservire possint. Quod erat unum. cum sine agnitione Dei nullum ossicium Deo debitum prassiari possit h. i. ; absque repraesentatione attributo
rum divinorum , in quibus continetur ratio ossiciorum Deo debitorum, quemadmodum ex demonstrationibus eo rundem cap. φ. paria r. Jur. nat. datis apparet, ossicia Deo debita non praestantur. Quamobrem si certa attributa dia vina per modum motivorum influant in praestationem cert rum ossiciorum aliorum, sive erga se, sive erga alios, ab iisdem quoque pendent certa ossicia erga Deum, atque con
junguntur cum ossiciis erga alios, si quis pius suerit 3. 33st
pari. I. Phil. parast. vntv. , immo ipsa haec ossicia, ouae pius Deo praestare paratus est, nos impellere possunt ad ossicia asa, quae per eadem attributa tanquam motiva determinantur, facienda, sicque evadunt motivum ossicia alia praestandi f. 887. PDcb. empst. . Quamobrem qui pius esse vult, no se quoque debet, quaenam ossicia erga Deum cum ossicio quolibet alio conjungenda, aut quomodo ossicium aliud quodcunque per illa determinandum sit. Quod ι rat alterum.
Quamvis in genere noris, singulas actiones, qualescumque tandem sint, determinandas esse per motiva ab attriis butis divinis desumta. nondum tamen constat, quaenam alae tributa hute , vel isti actionum generi convenientia motiva praebeant. Hanc igitur scientiam sbi comparare debet, qui pius esse vult. g. IO8.
226쪽
Quoniam qui pius esse vult, nosse debet, quaenam unde eorum .attributa divina in quolibet actionum humanarum genere si iis p motivis inservire possint, & quamam ossicia erga Deum tenda. cum quolibet alio conjungenda , aut quomodo hoc per . illa determinandum β. i or. 2; in Ethica demonstrandus est in .suxus agnitionis Dei in quodlibet allionum humanarum genus V UNciorum erga Deum in quamlibet virtutem influxus atque cum eadem conjunctio, consequenter qui pietatem colere vult scientiam horum 'ex Ethica petere debet. Cum praxis in Philosophia morali hactenus parum exculta fuerit, nec mirum videri potest , quod de influxu agniti onis Dei in quodlibet actionum humanarum genus di ossiciorum erga Deum in virtutes ceteras non cogitaverint Phi losophi. Quamobrem ne videamur ad Ethicam referre, quae ad eandem minime pertinent I Ostendendum erat, id in Ethiea doceri debere. Urget lex naturae, ut actiones nostras determinemus per motiva ab attributis divinis desumista asI .Pσι. a. Phil. pract. univ. , ut si quis actionem aliquam lege naturali praeceptam per ea non determinat peccet f. IIa 6. Parr. l. Iur. t. : urget eadem lex , ut Deum colamus in omnibus actionibus nostris g. III 4.Parta. Jum naι. .
Quomodo igitur hoc a nobis fieri possit, in Ethtea demonstrandum l. Io. pari. r. Eth. . Ut hoc ostenderemus, Praesentis temporis ratio inprimis postulat, quo pietatis noumen in contemtum sere abiit culpa Neo. Pharisaeorum Eccleis fiam perturbantium & doctrinam solidam evertere studentium. Velim igitur . ut de pietate non ex nomine parum
intellecto, sed ex distincta ejus, quam dedimus Ec demonstravimus, notione statuant. Ita enim intelligent, nihil a nobis diei, quod sit a ratione alienum, nee ad amussim cum lege naturae consentiat. Hominum vero male seriatorum judicia non moramur. I. Q 9.
227쪽
pietatem colere vult vi motivorum ab attributis divinis die providentia divina desumtorum actiones suas legi naturae conformare debet G. 339. pari. r. Phil. prast. univ.). N cesse igitur est, ut legem naturae cognitam atque perspectam habeat, consequenter ad culturam pietatis requiritu ut legis naturae scientia instructi sim Puod erat unum. Ponamus vero aliquem erroneas de lege naturae s vere opiniones. Cum lex naturae vel prohibitiva sit, veI
praeceptiva, vel permissiva s. 363. N seqq. pari. r. Phil. prast. Enis. ; aut Iege naturae praeceptum, vel permissum putabit,quod prohibitum est,aut prohibitum,quod praeceptum vel permissum, .6a4. LV.), sicque continget, ut agnitione Dei abutatur,dum actiones suas per motiva ab attributis divinis& providentia divina desumta Iesi naturae conformare studet, atque pietas coeca eum i educet ad legem naturae transgrediendum 3. 339. pari. r. Phil. prast. vni , quem ad servandum ducere debebat g. I 3ου. pari. r. Hii prassi univ. . Quoniam itaque pietatem culturus sibi ab hisce aberrationibus cavere debet; quin erroneas de lege naturae opiniones evitare debeat, dubitandum non est. Ouod
Non desunt, qui sibi persuadent, se bene ac recte a geore, modo pietatis impetu ad agendum abripiantur, aut a non agendo retrahantur. Atque hi sunt, qui voluntatem bonam sussieere arbitrantur ad bene&recte agendum, quae consistit in generali determinatione ad commistendas actiones,quas Deus Diuitigoo by Coosla
228쪽
Deus a nobis committi vult & ad abstinendum a contraruis . Ia I. Parr. a. Eth. , parum solliciti, num de eo, quod Deus a nobis fieri vult, recte sentiant. Oppido autem falluntur. Etenim cum Pietas saltem praebeat motiva ad actiones legi naturae conformandas V. 339. Puri. r. Psti. pract. univ. ; cognitionem legis naturae supponit. Ut vero certi simus, haec lege naturae praecipi, vel prohiberi, aut permitti, necesse est ut scientiam eius habeamus I. 39s. Ge. . Pietas suis numeris absoluta scientiam legis naturae requirit, si ita quod in hebetioribus toleranda st persuaso ad veritatem. quemadmodum in anterioribus de agniti ne Dei idem ostendimus f. 93. . Pietas non supplet defectum scientiae legis naturae, sed appetitum saltem fortius stimulat ad custodiam ejus I. 343 .part. t. Hui. pract. uniP. ,& virtutem, quae consistit in habitu actiones suas legi naturali conformiter dirigendi g. 3a I. para. r. Phit pract. univ. , ad sublimiorem gradum evehit, quemadmodum exsequentibus clarius elucescet. Quod vero erroneae opiniones, quas fovet pietati deditus in jure naturae, hane ipsam essetant seductricem, docent exempla piorum, qui de actionibus bonis, vel malis, aut licitis aliter senserunt, quam lex naturae definit. Poterat huc trahi exemplum Abrahami Gen. XVI. R Jacobi Gen. XXX. cum ancillis coitum celeis brantium prolis procreandae causa, quod putarent istius mois di coitum esse licitum, motivo, quemadmodum ex circum. stantiis colligitur, us promissione Dei de seminis sui multiplicatione. Sed nolo disertius docere, quomodo homo pius, si erroneas in jure naturae lavet opiniones, motivis ab attributis divinis & providentia divina desumtis atque ipsis ossiciis erga Deum male agendo abutatur, inprimis cum ex recto usu suo loco explicando facile pateat
abusus, cujus distincta explicatio in praesenti offendiculo esse poterat infirmioribus.
229쪽
g. 3IO. Devolsinim cui pietatem colere vult, operam dare tenetur, ut voluntas
te bona S non modo bona sciatur , verum etiam perficiatur. Qui enim perfecta ad pietatem colere vult, is actiones suas legi naturae conso culturam pi- mare debet per motiva ab attributis divinis & providentia etatis requi- desumta g. 339. pari. 1. Phil. pracf. univ. . Enimvero legesta. naturali, ideoque & voluntate divina l. 276. parti 1. Phil. prast. univ. , obligamur actiones liberas determinare pera motiva ab attributis divinis desumta g. as r. pari. r. Phil. pria. Miv. . Quamobrein qui pietatem colere vult, ejus voluntas generaliter determinata esse debet, ad committendum actiones legi naturae convenientes & voluntati divinae conformes. Quoniam itaque voluntas bona essicitur, si generaliter determinetur ad committendum actiones logi naturae .convenientes & voluntati divinae consormes f. a a I. pari. 2. Eib.) ; qui pietatem colere vult, operam dare tenetur, ut voluntas essiciatur bona. Quod erat unam. Enimvero quia voluntas bona non lassicit,ut in casu qu libet dato actiones bonas edamus is r. part r. Eo.' , sed ut hoc fiat, voluntas persecta esse debet d. aT3. pari. r. Jarinat. , quae exactam requirit actionum bonarum & malarum scientiam β. I 33. pari. a. Eth. ; qui pietatem colere Vult, cum in omni casu dato actiones suas legi naturae confirmare
debeat actu per motiva ab attributis divinis desumta g.
399. pari. 3. Phil. prast. unis. , ideo quoque operam dare
tenetur, ut voluntas perficiatur. Pod erat alterum. In quonam opera ista consistat, quam dare tenemur, ut voluntas bona emeiatur & perficiatur, in parte semuda Ethleae abunde docuimus. Ast quia pauci disserentiam inter voluntatem bonam & persectam considerant, quemad-
230쪽
Pietate. IIImodum debebant; ideo longe plurimi sibi persuadent ad pietatem sussicere voluntatem bonam . ut ea ne*pe generaliter determinata sit ad non committendum actiones , nisi quas Deus a nobis committi vult. Atque inde est . ut etiam
superstitiosi sibi videantur esse pii, & opinione pieratis plurima committantur mala , immo & hypocritat sibimetipsis imponant, qui sibi videntur pii, cum non snt , voluntate hona, cujus sibi conscii sunt, occaecati. Pertinent huc inprimis illi, qui non agnoscunt intellectum ante perficiendum .esse, quam de perficienda voluntate cogitetur 3. I 3. pari. i. HAM Cum enim intellectum perficere negligant, praejudicia de actionum honitate & malitia veritati consentanea esse putant , quibus cum seducantur, voluntas hona pietatem in transversum agit, ut re ipsa magis noceat, quam prosit. Ex hactenus demonstratis intelligitur, quomodo vera pie.
tas , in qua nihil desderatur, Obtentu non adeo facilis si quemadmodum illis videtur, qui pietatis promotores praealtis videri volunt. Qui. ea Perspexit, quae de voluntate perficienda & emendanda in parte secunda Ethicae demonis stravimus, ei nihil obscuritatis supererit in hisce, quae du
cuntur , multo minus autem Virtutem aliquam, consequenter
nee pietatem spectabit tanquam habitum infusum, cujus acis quistio per usum facultatum nobis concessarum inexplicabilis. Equidem mihi non constat fuisse aliquos, qui expres.se statuerint, virtutem esse habitum insusum; quods tamen consideremus. quamnam plurimi de modo aequirendi virtutem notionem habeant, vix eos in hoc errore tacite in mentem ipsorum irrepente liberare poterimus.
Qui pius est, gloriam Dei promovet o contra. Qui enim in promo- pius est actiones suas legi naturae conformat vi motivo- tione glorierum ab attributis divinis & providentia divina desumto- divine senorum β. 339. para. r. Hic prati. Maiv., Enimvero homoptet 1.