장음표시 사용
151쪽
reperitur mentio prandij facta. Nostraro tempestate qui sobrie & parcὸ vivunt, illistitem bis,& serὸ ad saturitate comedu pueri saltem quater,adolescentes multi ter nonnulli etiam saepius: quamobrem colligatur cruditates in huiusmodi corporibus necesse est, quas praese ferunt inflatio praecordiorum, oris ventriculi vastior moles. quam pro naturae modo : adhqc & color ad albidiorem, aquosioremque mutatus. Quod si quis fortasse diceret, inuenire nonnullos etiam temperatos, proinde nut' iam his instare remediorum necessitatem, sciant velim,neque hos subterfugere remedia possemam quan uis habita temperatiae ipsorum ratione,praui humores non con pesti sint in eorum corporibus, tamen ex 1anguinis menstrui mali nitate, ex quo eribryo in utero matris nutritur per umbilicuhumores seminariu corruptionis retinentiauietis . hinc illae variolae,hine morbilli illi post ora
perati dicuntur minus, dum natura laborat,excitantur plerunque febres,& deliria. quae remedia medicinalia postulant,modo plura, modo pauciora, modo maiora, modo minora. His ita se habentibus, quis non
152쪽
videt ostensam iam esse medicinalium remediorum necessitatem Corpore nanq; humano imbecillo,& prauis humoribus Mante ortum &post ortum imbuto existente,materiae effervescunt multae,quae prout diuersas corporis partes obsidet, diuersos etiam morbos gignunt qui,dum adest occasio,oppugnandi sunt, maximὸ vero ubi pars aliqua nobilis & officiosa vexatur: atque hoc quidem usoue adeo,ut potius Hippocratem omnino sequamur, lotium & venarum pulsationem animaduertenda praecipientem, quam Ptolemaeum astra,& eorum configurationem inspicienda iubentem. Oppugnatio vero per euacuationein instituenda. Quoniam quaecunque aegritudines a repletione fiunt,euacuatione, Ut inquit Hippocri sanantur. Euacuatio demuipsa,vel per diaetam,vel per pharmacu, vel per phlebotomiam fit. Adiuuant autem necessitatis ostensionem allata de aegritudine,vel suffocatione aliquorum ob hum sapienitudinem exempla, aut de estractioneVa ruin vinaciorum ob vini recentis ebullitionem,uiolentamque extensionem.Nec
intempestiuum fuerit illud quod de fluminum excrescentia asterre potuimus, quod videamus ob aquae exuberantiam, disru-
ptis utrinque riparum aggeribus hac atq; illac perfluere,atque effundi. Hic haρenus
153쪽
de necessitate remediorum. nemo enim est
qui non his aut similibus ita acquiescat, ut libenter medici voluntati sese subhciat. c APUT IMI. DDe Vtilitate remediorum medicinalium. NAtur in primis ita comparatum est, ut animalia quaeque sibi quantu seri potest, semper consulant, tum salutem suam tuendo, tum etiam mortem pem
nitiemque deuitando. Accedit quoque naturali huic desiderio etiam cognitio, quae caeteris aut mantibus aut negata est, aut obscurius tradita, homini vero uni exactius concessa: Qua duce fit, ut non solum is naturale desideriuin sequatur, sed etiam qua- ob rem ita agere debeat, cognoscat. Uuplex nanque causa est,quq hominem ad sui conseruationem impellit altera vitae est amor,altera dignitatis subiecti sui custodia. Vitae quidem amor, quod longὰ melius est
esse, quam non esse. Custodia vero conseruandae subiecti sui dignitatis, quod non 'lum caeteris animatibus homo praestat, sed . - 1 st &diuina parte praeditum est, ut nos a prinH ' cipio libri primi meminimus. Custodia in-ee 8eip. o super conseruandae subiecti dignitatis est
corr. t- ss propter illam partem, quam cum D ijs communem habet. Vitae vero amor propter illam,qua cum eo bruta communicant. q
154쪽
quia suapte natura corruptibilis est,eauere quin in aegritudines incidat, nequit, quae sunt ausiis humoribus corporis,& mutato proprio ipsoru temperam ero , eX quo fit, Ut tantu absit, ut homo interim queat, ea ad quae natus est exercere vitet munera, uti potius ad interitum tendat, nisi medicae artis praesidio restituatur humorum, si fieri potest ,temperata entum, aut superfluitates putridae Se copiosae evacuentur. Quam obis rem cotingit ut homo ipse in miserabilemvirae conditionem detrudatur. Dum enim in lecto iacet corpore aegritudine consecto alioru imperio, a quibus regitur, subiectus.
quae cupit abnegari sibi videt: qu fugiti Mabhorret,exhiberi certati m. non alimento-m amans est, non colloquiorum, nonnaetitiae, non amicorum. Omnia contemptum,
omnia odium pariunt. Absente enim sani tate, succurrunt solatia praeterita,urbana Scrustica, quae tormenti loco sunt omnia.Vbi vero medicae artis praesidio ac remedijs ae-sritudo expellitur. tunc neminem cui sub sciatur in vitae actione habet. tenet quae cupit, alimenta quae ante spernebat, amat amicorum colloquia quae paulo an id audire non poterat, desiderat,iaetatur,nihil contemptui, nihil odio haber,in foro est, rustucatur, pro Republica laborat, pro amicis.
pro familia. Haec ergo utilitas est, vita in
155쪽
& vitae commoda medicinalium remediois rum quae si his explicabitur,qui ea respuut haud difficile hercle manus dabunt,posthabitaque,si qua iam accidit,animi perturbatione, sese ad remediorumvliam accingent.
, c APUT V. A maiori sumptum quo quis moueri sset accusium remediorum medicinalium.
M 's' m vim h bet,& habere debet
a maiori quoque sumptum argumentum, ad persuadendos hum nos animos,ut remedia medicinalia,quando res postulat, amplectantur. Quoa qui dem triplicitet usurpamus. Primo mociosi ostenderimus maximam de caeteris rebus, quae in bonis nostris collocantur,nobis e Lia curam: dehinc turpe esse,si non de nobis soliciti magis simus, quam de illis. Altero modo,si caetera omnia, quarum de consem uatione laboremus, vilissima esse ratione ad humani corporis dignitatem habita:erago plus diligentiae adhibendum in conse uatione rei preciosae, qutun vilis. Tertio, si docuerimus bruta animalia, cum opus sit, remedia petere tum praeseruantia, tum cu rantia, quanuis solo naturali instinctu regatur ergo multo magis hoc ab homine, qui intellectu fruatur,agendum. osten
156쪽
ostendendu porro est in primis id,quod
pertinet ad nostram de caeteris rebus cura,
nobis ferὸ neglectis hoc pacto. Vbi nano
enumerauerimus ea quae reducuntur ad aedificia, apros, seruos, greges, ve sti menta, nummos postea ex ordine declarabimus curam, quam de istis habemus. Sed videamus,quaeso,in aedificijs primum, quae inco, limus, quae, quot, & quanta agamus, Ut ea vel ornemus,vel mutemus, Vel augeamus, vel conseruemus, vel resarciamus. Quis eis . nim nescit quotidie vocari domoru architectos,& artifices, qui si parietes vesti edos hoc vel illo pacto monent, statim,veluti imperij loco ea verba fuerint, ornamenta V nam urta trabes auratae,ut sint,suadςnt,r , pente id fit. si lares & fores & fenestras marinoreas decere aiunt, primo quoque tempore id instituitur . si parietem obliquum, crassiusculum, tenuiusculum non satis,aut nimis altum dicunt,nulla interiacet in mutatione mora. si angustum locum ampliari debere,vicino statim numeratur pecunia, empta iam contiguae illius domus parte. qua nostrae coniungere ardemus. Si offenci parte aliqua a pluuijs,ventis, te,nec tutam a furibus, nec liberam ab inspectione vicinorum,confestim calx, lateres, asseres, ferrei vectes aptantur. Si ruinam minari, af
firmenr,huc vel illud latus,dicto citius sub
157쪽
chro aliquo sustinemus loca illa, vel deie-
parte affecta nouam in duci mus. Sed ne his diutius immorer,illud tantum addam, quod pauimenta, gradus, tecta anguli,sul uere, aranearum teli culis obtecta, caeterisque sordibus, singulis diebus diligentissi-
in E verruntur, mundanturque latrinae' lo- tio & stercore replet ,exacte deterguntur.
Quid dicam de Agris Nonne illi aratro fiequeRter versantur, sement m plentur, muro, aut sepe aliquo obducuntur,fumine humemfur, ab auibus &caeteris animalibus brutis, furibusque defenduntur noxijs herbis radicibus, lapidi bus, vermibu, eXpurgantur Venio nunc gd seruos, quorum siquis vel ob .nimios perpes os labores, vel uliqua alia ex causa nequeat solitas obire functiones quam primum aliquo ex tribus medi inalibus remedio comittitur,vtpω-pere corrualescens-ad domini famulatum redeat.Idem sane in gregibus studiu in collocatur. Si eni in equuς ut in eo breuitatis causa seritionem eκerceamus) qui quia in-sgnis est,nobis charus est stat, Se fortὸ u grotet, medendis brutis peritos homines accersimus, donamus, equum ut curent: in qua curatione quicquid imperant, id omne exequimur: si vero famis sit. quoties de
rergitur a puluere,&alijs immundiciis De Vestimentis,nonne illud mirum est, ut Vel
158쪽
vel si minima labe affecta sint,emaeulari anxiὸ admodum omni remedio adhibito. ea procuremus nihilique amplius esse put mus, quanuis preciosissima sint, nisi labe,
quam imbiberint,sublata Patet vero 3e augendorum, tutandorumque nummorum anxietas incredibilis. augendi nanque cupiditas die noctuque nos in itinere detinet nee soles,nec imbres,nec loca inhospita Semaletuta vereri facit. Tutandi diligentia, vel intra parietes . vel defossie humi te
mus,vel arca ferrea condimus, mille claui .
bus illam obserantes,propὸ cubili collocates.neq; id satis est,nis semper domi simus
custodiae caua,noctuque interruptos habeamus somnos ob eorum imaginatione. De rubisine contrahenda nullum periculum,quod saepe perlustremus oculis, quo- pacto se intus habeant omnia. Omitto dig- tam factam saepenumero, dum occupamur in numerandis nummis clausi in thalamo. nihil aliud cogitantes. Haec sunt quae perintinent ad nostram de caeteris rebus curam. Succedit alterum de nobilitate hominis. deque rerum omnium aliarum vilitate.Nobilitas hominis quanta,& qualis sit,ia multoties dictum est. Rerum vero vilitas aliarum ostenditur. non solum ex earum natara, sed etiam ex fine. si naturam spectemus
ea prosecto de inanimata de non vivens est
159쪽
velut aedifici Magri, vestimeta, nummi, quae animatae & viventi naturae longὸ inferior. ut Aristoteles tradit: bruta verό, velut equiboues, bc huiusmodi alia quanuis animata sunt,tamen sensitiva, quam possidensianima maximo ab intellectiva, quae in homine est, superatur. at serui, quanuis animantes
sint & intellectiva anima pr diti, tamen ex fine, utpote quia diriguntur ad dominoruseruitia,Se famulatu viliores dominis sunt. Pariter quoque si finem considerauerimus quis nescit omnia ad hominis commoda, directa,& producta Nam domus & vestimenta ab imbre, grandine,glacie,niue, Ventis,stigore, te,& caeteris huiusmodi defendit iniurijs. Agri nummique,& quam plurima animalia alendo nostro corpori utilia sunt: equi, mulique a defatigationibus idipsum praeseruant,& oblectamento sunt. Serui quanuis non a Matura, a fortuna tamen aduersa dominorum famulatui destinati sint. Tertio loco quae bruta agat sui praeseruandi, curandique causa ostendemus. Canes nanque vomitu, qui euacuationis species est, emittunt quae ingesserint, ferre nequeuntes. Leo satur admodum, per triduum sine ullo Q bo, aut certὸ per biduum fert inediam. Mirabile est,&quod de mustella traditur: ea nanque, dum pugna cum vipera exercet,crebro visa est ad polemoniam
160쪽
Nam herbam gustandam,velut ad quoddaveneni alexipharmacum,confugere. Haec depraeseruatione. Dum vero aegrotant hu iusmodi animalia bruta suae curationi intεta maximὸ esse conspiciuntur. Quamobreleo aegrotus simiam venatur,qua deuorata conualescidaliquando etiam ex potu cantini sanguinis sanitate recuperat. Cerui demorsi vel a phalangio,vel a quovis generis
eiusdem,cancros edunt. Ciconiae, caeterae . . que aues, cum Vulnus per pugnam accepe
rint,cunilam herbam plagae apponunt. Capre quoq; in Creta vulnerati,pastu dicta mi sagittas venatorum excutiunt, Ut Dioscorides scriptu reliquit. Postremὀ his tribus hoc aut limili modo demonstratis, cura,inquam,quam in caeteris rebus adhibe mus,Vilitate earundem prae dignitate hominis,necnon & studio frutorum anim H lium in remediorum usu, turpe esse admodum dicemus,testabimur, exclamabimus. ut nos ipsos vel ob ignauiam, vel ob perti- aciam in re tanta negligamus,quanta sanitas est vel conseruanda si adest, vel restituada si amissa est. Ergo aedificia puluere, aranearum teliculis,lotio,stercoremundaburi . tur. Agri noxijs herbis,lapidibus, vermib. radicibus expurgabuntur. Equi sordibus quotidie,&alijs immundichs detergeturisoues,oues,& caetera talia curabuntur: πι