장음표시 사용
61쪽
nosa sunt: vitandus itaque sol est in aestate. neque tamen sicuti plerique more puellarum faciunt, semper in Vmbra degendum, sed ita,ut neque nos nimis singulis diebus in sole torrefaciamus: scio enim hominem ad negocia natum non posse normae vili ad unguem deuinctum es e.
SECUNDO loco dicebamus de motu & quiete. Quies ipsa prosecto no est quetealore essiciat ed qui huic opponitur motus: motu nanque corpora calefiunt, &siccescunt,nam ex continua frictione partiu, quae mouentur semper calefactae proxima pars simul calescit, donec alteratione per continuum facta ad cor caloris communiis
catio pertingat, quod quidemubi calefactu redditum est nimis, & uniuersum calidum sit corpus,& per sudorem humores in spiritus resoluutur,interdum Uero adeo cor ob
ipsum incalescit motum, ut febris ex lassitudine contingat: debet itaque motus talis esse in omnibus,ut ne ad plus quam par est caliditatis,corpus perueniat,asioquin acrioribus,mordacioribusque repletur humoribus ob nimiam exercitationem, maximi vero hoc picrocotis,seu biliosis euenit, quibus praecipiendum est si cui unquam ut
ubi inanes sunt minimὸ vehementi motu idefatigentur,Hippocratici illius praecepti memores, ubi fames,laborandum non e
62쪽
imo tune etiam cum exerceri volunt,leue sbi ambulationes,licet satis multas, co-nire magis intelligant,id considerantes. exercitationes ideo nobis necessarias esse. ut superfluentem succum euacuent,eXcrementa concoquant,& expurgent, perspirationemque uniuersi corporis salubrem red a dant,quod satis commodὸ ipsis per leves illas ambulationes euenit. Sed neq; vigiliae parum accedunt irar et sanguis enim, ut testatur Galenus in expo-LiΞjgνς stione sea in Hippocratis Aphorismos, biliosior in lonsis vigilijs redditur: cauendu itaque est anuniis vigilijs, & somno eatenus indulgendum,quatenus' modum non excedat,per somnum nanque humectatur totum corpus,eiusq; beneficio sanguis benignior euadit.
QUARTO loco succedunt cons deranda, quaesumuntur per cibum & potum. Cibi sanὸ qui in bilem vertutu*calidi sunt ut etia capite primo libri huius summati ii, tradidimus , ut hoc loco copiosores esse
inus: calidi vero,vel dulces,vel acres,vel amari,vel salsi sunt: dulces existunt cuiusmodi mulsum.mel & saccharum, acreS Ut cae-Pae, porri,allia,forte acetum, raphanum, si militer aromata omnia, Ut cinnamomum, piper,Zingiber,atque alia huiusmodi ama-
ri, ut lupini, radix asphodeli, absynthij co
63쪽
iua, amysdalae amarae, salsi ut salitae pisciu,
aliorumque animalium carnes, item casei saliti, 3e multa alia quae sale nimium participant. Eadem autem ratio in potibus est.
ruae in cibis reperitur, sicuti enim qui calii sunt cibi bilescunt,ita & potus praecipuisqui dulciores sunt,sed potus iram gignunt
ex eo etiam quod nimium sanguinem producunt, ex cuius copia similiter iram fieri supra diximus, quod scilicet cerebrum. e iusq; membranas nimis tentat,licet suapte natura hilaritatem pariat. Nihil mirum it
que si 8e Plato in Timaeo, ubi de alimento seribit.&in secundo de Legibus, primum quidem iubet, ut pueri citra duodevigesimam annui vino prorsus abstineat, quod videlicet ignem super ignem in corpus animamque,antequam labores capessere inci Piant,inducere non conueniat,atque ita iuuenilis habitus in furorem propensi rationem habendam su adet,postea vero ad trigesimum usque annum vinum quidem modiocre concedit gustandum, sed ab ebrietate ac vinolentia abstinendu penitus moisnet. Ad quadraginta vero iam annos per ductos permittit in conuiuijs epulantes,
lios Deos & Bacchum praecipuὸ inuocare. vi seniorum sacris,lusibusq; intersit. Sed in Primis memoria tenendum est id, quod in
catremo de potionibaa sermone scriptum
64쪽
reliquit,ubi de Carthaginensibusloquitus Verumetiam potius inquit ille ) Cretensum,Lacedaemoniorumque usui Cartha ginensem lege anteposuerim, Ut nullus viis delicet in exercitu vinum gustet, sed toto illo tempore aquae potione utatur, & in ciuitate neque serui,neque principes eo anno,quo in imperio sunt,Vinum gustent. Iteraeque Rempublicam administrantes, neque iudices, dum suo funguntur munere,
vini quicquam assumant, neque quisquam de re aliqua insigni consilium initurus, neque interdiu quisquam omnino,nisi aut exercendi corporis,aut tollendi morbi causa,itern neque noctu quisquam seu vir, seu mulier quum filios genituri sunt. Ego vero non laudari legem hanc a Platone alia ratione censuerim,nisi quia existimet vinum
epotum animae tanquam tyrannum quendam imperare,nam si semel in corpus intra uerit gubernatorem impedit,quominus ut decet, nauis gubernacula dirigat, milites. ne in acie recte sapiant,conturbat, iudices in dicendo iure aberrare,& omnes principes vitiosὸ dominari, nihilque sani imperare cogit. Cum ergo ex calidorum ciborum, potuumq; Vsu maximum paretur irae fomentum,nemo sanae mentis est, qui non
his & cibis & potibus uti malit,quae animuὰ manibus tam Leuae bulluae eripit, praeci
65쪽
ὸ vero,ctim tot ciborum,pomumque gonera producta sint a natura nulla ex parto damnanda sed veluti in symmetria,omninque excessias mediocritate costituta, ut ad eam vivendi rationem, quae corporis & animi sanitati prosit mirificὸ sint accommo. data. Neque opus est, ut ego hic illa nunc persequar, satis enim fuerit, ut Galeni libros ubi unusquisque legat, quatuor in haesententiam conscriptos,tres quidem de alimentorum facultatibus, unum vero qui
illos sequitur, de cibis boni 3c mali succirquod qui fecerit, atque eamuiuendi norma quae illic traditur, si bi perscripserit in electione alimentorum,facilὸ praeseruari se a generatione illius humoris, qui omnium
ealidissimus&siccissimus in corpore nostro aliquando contrahitur,sentiet. Mensurae autem ratio ex viribus,& aetate sumitur,nec non Rex naturali temperatura, Se praeterea ex consuetudine,anni regione,atque alijs huiusmodi : alioquin & ex nimia
quantitate temperatorum ciborum in ventriculo ob imbecillitatem concoque di putrescente,bilis eadem fieret, quae a calidiori victu oriri solet. Caeterum quia dictu supra est capite primo huius libri, quod miram ex inedia ira sit, ideo si quis est quem ad iram cognoscas pronum, caue hominε inedia neces,quinimo alas liberalitesivit et a
66쪽
tis tamen ealidioribus: alimentu enim sat guinem reddit blandum, neque bilescere eum permittit, hilaremque facit homine. Leonis id exemplo declarari potest. Leonanque,cum sit inter omnia auimalia acerarimum,tame ubi fame exemptus est,&permultam vorationem repletus ad saturitate facilis,mitisq; maiorem in modum euadit,
festiuus, ludibundus, beneuolusque suis .se cum socijs & familiaribus, ut testatur Aria W-' ς p stot. in lib. de natura animalium, quae om- nia alimenti contingunt causa,ieiunis aute contingit oppositum, his enim sanguis bilescit ut testatur Alexader Aphrod. in Pro. NA blematibus suis,ubi ait,Cibo post ieiunius aingststo inuadere, & nulla alia causa m- 3 contingere,nisi quia materiae in ieiunio
aggregantur acriorei assumptis vero edu-lijs membra iam confirmata bilem versus cutem expellunt,itaque sit,ut rigor oriatur bilis enim membra remordet, excitatq; ad repellendum. Reliquum est ut de his quae excernutu retinenturque agamus. Sciendum itaque, quod ex eorum quae intra corpus sumuntur concoreonibus colligi in corpore evicrementa necesse eaec'lliguntur enim vetdam ex pruna concomone in ventriculo. ex secunda in iecore,venis &arte ijs, ex tertia tu singulo quoque membro. cuilibet intem
67쪽
rem harum partium natura parauit Instru- menta,aliqua purgantia & dissicernentia,siqua deducentia, aliqua colligentia, aliqua
demum excernentia, quae tamen non adeo
euidentia sunt sicut in prima concoctione. Fecit ergo intestina vetriculo, ut perea sexegereretur crassa. Iecori dedit lienem ad expurgandam bilem nigram, vesicam selleam ad expellendam flavam, singulis etia metribris statuit corporis meatus apertos, S molles, ut a collecto spiritu propelleretur singuloriam membrorum excrementum, talia modo si cohibeantur excrementa, patrescunt profecto,atque ex putredine non potest non & bilis collectio fieri, de consequenter ad iracundiam motus: facilὸ vero cohibentur,atque ae rὸ expelluntur, ubi in partem decubuere obstructionibus maxi-mὸ obnoxiam,qui quidem affectus in primis iecori ob eius tum structuram, tum Veia actionem solet esse molestus.Nam venesuae a Portis derivantur per uniuersam huius viseeris partem cauam dispertitae, tandem in illis quae in gibba fiant per quaedam
oscula sensum effugientia committuntur. Vniuersum vero alimentum ex ventriculo
in huc unum locum,qui ob id ipsum quod nuper diximus portae appellatus est, refertur.quemadmodum enim in urbes nihil ni
s per portas invehi potest . ita nihil potest
68쪽
in iecur deseret,nisi prius in hune seratur Icicum,unde in totam iecoris partem cauam
subinde distribuitur inde vero P eos quos diximus,terminos in gibbum . quare nihil mirum postea est. si viscus hoc, & ob viarae angustiam ,& ob copiam transeuntis substantiae,assidui obstructionibus arripitur. qua excrescentes flauae bilis multitudine. Pariunt, quae invenis putrescens ardentes febres accendi t:sin autem in corporis habitum transfusa sit citra putredinem quidem Regius morbus,cum putredine vero Te
tiana febris oritur. Quod si in parte aliqua congesta sit, herpes:si bilis exquisitasit, e- risypelas. Vitandae igitur sunt obstructiones, quod consequemur,si intelligemus cibo nulla de causa alia nos indigere, nisi ut
Corpus nutriamus, nutriri vero corpus si bene concoctus fuerit cibus, bene autem
concoqui cibum,si modicus st. Quod si noglecto recto regimine, obstructiones acciderint,occurrendum his est,priusquam nimis excrescant,putredinem gignant,& bilem,ex qua ὀc febres excitetur,administratis tum cibis,tum medicamentis attenuantibus, quia cum multae factae fuerint, non modo haec non sat erunt, verum &euacuatione opus erit, quae deinde quo loco faci-:enda sit,inembri fisura. & eiusdem situs indicabit. Vnde ab his permoti, si quid in ie-ςori
69쪽
coris cauo comprehensum si per intestina detranimus, si in tibbo, urinam cientibus euacuamus. Eodem etiam modo a membri figura,stuque docti ea qui in pulmone& pectore collecta euacuatione egent per tusses purgamus. ad nares autededucimus quae in cerebro. Non solunt autem cohibetur quae in iecore Sc venis, arterijsque fiui excrementa,sed etiam quae in alias corporis partes, ut diximus,obtruduntur, quemadmodum muliebribus menstruis accidit. quae in utero supprimuntur,unde fiunt aut inflammationes aut erysipelata,aut febres . ardetes, ut tradit Galenus. Contingunt e- ρς tiam corruptiones ad venenosam naturam cis noctis, declinantes,ut testatur Avicennalibro tercit. tio Canonis,ubi de matricis praefocatione loquitur. Occurrit etiam nonnunquam ut sublatis ad os mensibus, mulieres barbam producant,sicut olim mulieri cuidam contigit,cum viro absente,illo membro nimis feriaretur de qua Galenus in libris Epide. Tertis Epimiorum meminit. quae quidem omnia sym dem. soni. plomata caliditatem eximiam ex uteri e i. F. . crementorum putrefactione arguunt, Unde & bilis generationem, consequenter Uero A promptitudinem ad iram. Quid dic de obstructionib.quae fiunt in neritis propter quod Paralysis,Epilepsia,Apoplexia, spasmus,& multi alij nuiusmodi assectus
70쪽
generantur. sed hucusque satis didium poto de Praeseruatione ab ira, in duobus niscapitibus.Nunc modo opportunum est ut ad alios affectus,quibus hominis perturbatur animus, sermonem Uertamus.c APUT SEPTIMUM
Cordis facultas duelex est, altera vi
talis nuncupata,eo quia innatum ea lorem in quo vita eosistit,tuetur persistolen,atq: di attolen moderat. ipsum refrigerando. Per diastolen quide, id est per dilatationem spiritus attractione. Per sistolen verὀ,id est, per contractionem fuliginos halitus expulsione. Altera est, qua Graeci 'δῆ vocant,nos animosam,que in nobis gignit motus vel turbidiores, vel quietiores, Fri ratiocinatrix iacultas μογαμ μvocat Galenus obiectam comotionis speciem aestimauerit:facultas enim animosa sequitur impressas in mete rerum imagines. Porro ratioeinatrix primum expendit fugienda nest, an amplectenda specie&quae o-bi j eitur.Animosa postea eam vel fugit, vel amplectitur. Ratiocinatrix rursus quae bona videntur, amplectitur,& quae mal deuitat natura,seu pro sua naturali constitutione. Si enim valida est.ac proba,aut certῆ o