장음표시 사용
71쪽
ptimis disciplinis instituta, rectoque iudicio praedita,ad obiectas rerum tam bona. rum quam malarum species mouetur, huicque animosa vis imperanti obsequitur. ac tum motus placidi,& constantes nascuis tur,cuiusmodi sunt animi fiducia, sortitudo,& id senus alia.Contra,eadem ratioci natrix si infirma,aut rerum inexperta, aut Prauis moribus imbuta, & sne recto iudicio sit,sed cum opinione, assensioneq; imbecilla,ad ea quae bona videntur amplecte da,Se mala fugienda mouetur, impellente animosa facultate,quae aliquado ab iracundia,alijsque animi perturbationibus aritὸ Occupatu quam prouidere ratio possit ne occupetur. A motu leui, & cum ratione, ae luciicio huiusce animosae facultatis nascitur fiducia,ex qua promptitudo est ad labores bonarum rerum mendarum. A vehementi vero,& sine iudicio oritur in r/ιM id est,confidenti ex qua fit impigritas ad improbissimos quosque labores, & ρI HKid est, praeceps,acerba. vehemens que conciotatio,quam Galenus hoe Joco id est. furorem nominat,3calibi --,id est impeetum , a phrenitide eatenus disserentem, quod in ea febris adsit, furor vero citra his brem accidat. Sit aute huiusinodi affectus a mordacibus & calidis humoribus,qualis est maximE Baua bilis, vel a calidiori cere-e s
72쪽
bri intemperatur ut tradit Galenus.Ρuto autem calidiorem illam cerebri intemperaturam interdum a sanguine plurimo corrupto ad ipsum cerebrum ascendente, interis dum & temperato sed nimio, originem ducere,ita quod surorem & a bile,& a sanguine fieri statuimus. Facile vero est internoscere ex furiosorum moribus uter in illis fiuroris humor causa sit. Qui enim fit a sanguine furor, comitatur eum risus assiduus ridieulis quibusda visis ante oculos occursantibus. Vbi vero a bile flaua,superassata scilicet,&crasefacta, cerebrum ac membranas stimulante &diuellente, rarum instar Ap redduntur estrenes unde Hippocrates re-for. 13. Ete dixit,desipientias, quae cum risu fiunt, securiores: quae vero cum studio, peri culosores esse.
De praeseruatione et cura Araris.
SVpςxv ς neum sortasse cuipiam vide
retur nos separatim de suroris praeseruatione,& cura,caput erigere, cu in
gis &minus non varient ut inquit Aristoteles speciem:pateatque tam furore, seu impetum, quam iracundiam 3e iram ab imbecillitate ratiocinatricis facultatis,&ab animosae vehementia nasci. Hoc si quis . obbciat
73쪽
obheia praeterquam quod Galenum inuenio intractatu de locis astediis,& alibi diversa capita constituere de inuitis affectib. qui ab eadem minera, & ab eodem humore fiunt, aequὸ ac furor & ira. Dicam ob id etiam hoc a nobis factum esse, quoniam eae his,in quibus de ira dictum est, locis, non Petenda furoris remedia censeo. Vni enim quae competunt,non Sc alteri congruunt, itametsi quae ad praeseruationem iracundis dicta sunt,possint ad furoris etiam praeseruationem accommodari. Eo enim supposito,quod apud omnes costat, nempe quod furor praeceps sit vehemens,&acerba concitatio,in qua ferarum modo furiosi debac ichantur,nemo sani capitis persuadere sibi Potest,ri arbitror, praecepta curationi irae opportuna quicquam in furoris curatione Proficere, nam quo pacto, qui se quandam animi patiuntur,suique omnino sunt
immemores,te audierit praecepta ex morali philosophia depromentem rogantem vindictam ut differat exemplaque eorum, qui ita sese tessere afferent eccum iis sensus
omnes deprauati linir Id ergo in primis gendum, ut primo quoque tempore eX eo rum manibus subtrahamus, qui furoris c
usa fuerunt. Secundo loco nobis etiam a furiosorum praesentia abeundum, ne quid& nobis astricent mali.Postea,si opus ut L
74쪽
Aera solvi gamentis eonstringendi sunt,quemadm*li Erato. Mum Geomedi Lacedaemoniorum Regi' ' eontigit,qui cum ad insaniam redactus,sceptrum unicuique obuio in faciem impingeret,ligneis soleis constrimas est a propinquis,& in carcerem coniectus.Fit aute hoeno solum ut ne aliis,sed ut nec sib8psis vim inferant,quam inferre alijs nequeut:perinde ac Cleomedes,qui arrepto custociis, de ergastularij gladio, ab ima corporis parte ad verticem 1e disiecuit. Quarto loco confugiendum est ad artem Medicam. Victu itaque instituto tenui,sorbill,liquidoque, vino praecipuὸ sublato. curatio a sanguinis missione,ubi copioso sanguine malu a cidit,inchoanda. Cubiti autem exterior vena incidenda vel media, si minus ea apparueritila mulieribus fiunt enim & ipsae fulriosae,vtAgaue,quae Pentheum filium Hrore correpta interfecit) malleoli vena secanda: ex hoc nanq; fit,ut menstrua quod mirificE in re hac prodest prouocentur.Verii quoniam nonnullis in prima quidem sanguinis detractione strenua adest inanitionis tolerantia, in sequentibus autem lipo- thymiam incurrunt,siue in animi desectu. ob id praestat in prima detractione quantuusus postulat,auferre. In effluxu vero sanguinis,assiduὸ pulsus tangendus est. Qui si conciderisistatim tunc est ab ulteriori ablationa
75쪽
tione cessandum, deque repetitione eogitandum, quae postridie reparatis iam viribus aggredienda. Euacuato sic uniuerso corpore,loci affecti habenda memoria. roris enim caput sedes est,itaque fouenda caput erit rosaceo, & aceto,aut mellinooleo,aut polygoni succo. deinde suceida lana oleo mauefacta syncipiti Uplicanda,as sidueque noua mutanda, vespere quoque somnus conciliandus: ablato enim languine,si vigiliae permanserint, aegri immaniores redduntur. Aluus praeterea cum idoneis alimentis,si clysteria renuant, mollienda est. Quibus actis,detrahendus est,si necesse fuerit, sanguis ex venis etiam 8 fronte
vel hirudines syncipiti admouedae. Quod
si a bile malum ortum ferit, curatio ex hie. ra picra,& alijs medicamentis bilem vac antibus.auspicanda. quae si delirantes refigiant,fallendi sunt cibis,bucellis, vel ficu-bus pinguibus, vel palmulis ea admiscendo, vel iero lactis. Vnicὸ autem prodest,doclinante morbo,balneum ex aqua dulci:eorianque humectatur totum corpus.& placidum ex bilioso evadit.
76쪽
tur,est retens opinio quod malum adst, o Chrysippus dixit. quain definitionem, si arctius cogere volumus, ita enunciare possiamus. Tristiti a est opinio reces mali priseirritis. Ubi loco generis posita est opinio, quia omnes perturbationes iudicio censentur fieri,& opinione. Additur ad hanc definitionem rectὸ, ut illa opinio praesentis mali
sit recens. hoc autem verbum sic interpretatur Zeno,ut non tantum illud recens ess
velit, quod paulo antὸ acciderit,sed quandiu in illo opinato malo vis quaedam insit.& vigeat,&habeat quandam viriditatem. tandiu appellatur recens. Vt Artemisia illa Mausoli Cariae regis uxor,qui nobile illud Halicarnas fecit sepulchrum; quandiu vixit, vixit in luctu, eodemque etiam consecta contabuit. huic enim erat illa opinio cotidie recens, quae tum denique non appellabatur recens, cum vetustate exaruit. Ici veia malum quod in huiusmodi definitione
cadit,trium generum est,prout 3e bonum, quod malo opponitur, rerum eXternarum seu fortunae unum est malum', qualia sunt: nauseagia, in quibus merces ditissimae obruantur alterum corporis, cuiusmodi aegritudo ipsius est corporis, quet cunque illa sit: tertium animi, cum videlicet homo se animi bonis carere videt,ut sunt virtutes intellectus tum speculatiui tum practici. Tristi
77쪽
a porro ipsa,quia animum solet vehementer summittere,& detinere depressum, ob sd definiens illam Epicurus, Imminutione e dixit,propter rem quae fugienda videtur. Imminutio enim elationi contraria est unde& voluptatem, quae tristitiae aduersa. tur,describentes, pronunciarunt esse illam elationem propter rem quae eligenda videtur. Signa eius sumuntur exanimi summis sone,ex palpebrarum siccitate,ex oculorueauitate,exmsito quodam vultus pallore,& decoloratione: item ex gracilitate corporis.nam in tristantibus gracilitas fit totius corporis,ac praecipuῆ oculorum. Cum enim in ipsis multus cotineatur spiritus,qui dudum ipsos in tumorem elevabat hic cua tristitiast absumptus, concidere ipsos facit: pallor vero & decoloratio contingit, quandoquidem secedit in profundum innata caliditas & quae sunt in superficie, res linquit. Cognoscitur vero & ex pulsu maximὸ haec animi submissio in tristitia:appa Graret nanque paruus,languidus,tardus & r, Grus, ut testatur Galenus.
Hrysippus tristitiam appellata,
quasi A. p. id est solutionem totius
78쪽
hominis putauit.nihil enim est quod magis eum laedat enecetque. Quare affectus iste maximὸ propulsandus est . incipiamus itaque a praeseruatione. Tristitit sane causam malum esse ostendimus, triumque id generum esse: in bonis nempe fortuna cor Poris ac animi. Quapropter qui immune se reddere vult illius perturbationis seu tristitiae,quae ex amissione fortunarum contingere potest,tribus saltem praeceptis obse uatis,id consequi valet. Primum illud est.
ut sibijps proponat,& fingat se in tali statu
constitutum esse, tanquam omnia bona iagnoret quae sint,&nu quam ea possederit: nam qui hoc faciet, ex nullo malorum Senere tristitiam cocipiet. Alterum, ut discat liberalis esse,auaritiae inimicus, bonorum fortunae contemptor: tunc enim nihil dolebit nec si nauseagia sua audierit, nee si iumentorum interitus,nec si grandinis impetum i n agros,nec si domos combustas, dirutasve,nec si pecunias per furtum ablatas aut ab hoste raptas nouerit. Tertium. s lG
erit quae de compluribus philosophis trauntur,qui liberos se ab omnibus animi affectibus reddere enixissime studebant, nihil deterius rati esse homini :& sapienter id quidem, quam animi perturbationibus excruciari, bijciq;, unde vel sponte sortunae bona amplissima deserebat. Democritum
79쪽
Abderitam constat usque adeo opulentum fuisse,ut pater eius Xersis exercitui numerosissimo epulum hospitaliter dederit spretis tamen ipse paternis opibus, in varias orbis terrarum partes sese discendi causa contulit,tantumq; abest,ut audito aliquo for . tunae casu, aut mutatione doleret, uti potius in risum se verteret. Quis nescit quanto ludibrio fuerint fortunae bona apud Biantem quoque Prienensem Philosophum, unum ex septem Graeciae sapientibus f hie enim capta patria, fugam arripientibus omnibus,asportantibus singulis quae possidebant,preciosiora, cum interrogaretur, cur ex tot bonis suis solus ipse nihil colligeret, Omnia bona mea respondit mecum porto, de virtutibus intelligens in animo recoditis. Pariter& qui dolore carere exoptat, ubi corporis malis torqueretur, tribus ad
summum praeceptis indiget. quom id primum est,ut toleranda sibi aduersa fortiter omnino persuadeat, memor illorum Epicteti verborum Mχqν Δ απιυωd est, sustino&abstine quibus philosophorum uniuersa dogmata ad humanae vitae felicitate peratinentia dum complecteretur, qui S non videt primo ex his duobus verbis illum nos monuisse ut tolerantes euaderemus Sec dum vero, quod veluti famulatur ad primi acquisitionem,idestivi no assuescat is mal
80쪽
lis esse,sed laboribus corpus duret, ac se te reddat:nam tantu postea ex hoc emolumenti consequetur, ut & frigora, aestus.& dolores acerrimos,& inediam, se omnia 4 quq corporis excogitari possunt incommoda,fortissim Esustinere aptus sit futurus. Tertium in exemplis eorum consistit, qui dolori restitisse traduntur. Inter quos Ponsidonius Philosophus Apaminensis ex Sy- riacum aliquando arthritide,seu morbo ar . . ticulari infestaretur, constantissimὸ fertur dictitassὶ Nihil agis dolor,quauis sis molestus nunquam ego te confitebor malum esse Quid de Zenone Cittico dicam Noneis cibi etiam simplicis parcissimi, crudique
duntaxat patiens erat ita ut si quis constantiam alicuius mirificὸ commendare studeret Zenone illum continentiorem esse diceret. usum eum fuisse tenui admodum polio constat neq; tamen ipsam saeua hyems gelidusque imber aut torridus sol domuit neque vigiliae ullae. Qui tandem moestitiae minimh succumbere vult, si fortis animi bonis vel careat, vel priuetur,quid potest is aliud moneri rectius. quam ut intellectum exerceat perdiscendis scienti is.moralibusque virtutibus animum imbuat quis enim et aut hilarior
aut iucundior fuerit illis sibi coparatis bonis quae hilaritatem animorum.-iucunditatem