장음표시 사용
51쪽
dicit cir mani semim si ex talibus quibusdam fieri demonstrati utim syllogi sinum.Et quia quis possct dicere non ista ea: quae per se sunt, esse necessaria qui multa accidentia per se sunt ostenditim sola quae per se sunt necessaria sint, ct dicit: in omne praedicatum aut ficis per se inestinui se cunda accidens inest. Accntia alit subaudi nulla necessario
insuntini si se dii quid rone subiecti:quod alicui eorti necessario subiicitur.Quo ad syllogismi formam: Pliiloponus dicit Q in tali hypothetico Syllogi silao duo qusdaantecedentia assumpsit Arisquom alterum in q, demo stratio fit ex necessariis. Alterum vero ιν ita ea qus per se sunt: necessaria sint:ex quibus simul copulatis,conclusio ea sequitur,quae est,ci, ex his quae per se sunt,sint domonstrationes. Nec alienum est in Philoponus inquit . In aliquibus syllogismis duo assiimere antecedentia copulata & hoc quando ex uno solo conclusio non sufficienter sequitur. Fit aut e syllogi sinus ex duplici antecedente potis limum quando est hypotheticus ut alicii dictum est. Et in Philoponus inquit Aris.probauit Viruno antecedens. Primum quidem Φ ex necessariis demonstratio sit. Et hoc statim positum probat:.Linquit quod.n.scitur:impossibile est aliter se habere. Nam ut Philoponus inquit
scimus non solum conclusiones sed etiam 4 pones: per quas conclusione cognoscimus.Si.n.non hes eremus scietiam propositionii:ne conclusionis scientia habere poterimus. Dare si conclusio est necessareta: ppones sulit necessulae aliter necesimetum ex non necest imis demonstra retur.Sectandum Vero antecedens erat, quae vero per se insunt necessimo insunt rebus,& iterum hoc fiatii. pos-
tum probatitu inquit. Haec.n.in ip quid est insiliat.Sci licet in praedicata primi modi: quibusdam haec insunt in eo quod quid est praedicantibus: ut i dicata se di modi, modo ita est,quod tam pdicata primi modi, cp praedicata secundi modi necessirio insinat rebus quarum cini praedicata, Quod quidem praedioeta primi modi necessario insiit rebus:patetiquonia ta definitio Q desinitionis pars
necessario inestres,cuius est. Quod vero prwdicata secundi modi necessuio insint rebus:probat ex eo:quonia vel ipsa:vel eorum opposita necessario insunt: vel in Philo potius inquit prosat hoc modo omne.ri. inquit aut ita inest. per se secundu priores modos per se:aut P accides, quod aute non P accides inest ex necessitate inest: quod vero n se inest non per accidens inest. Igitur quae ex necessitate insint:pse insunt. Et dicit Philoponus cpsyllogi semus pol fieri Caletoricus hoc modo.Omnis demonstratio ex neces f:necesscula sinat per se. Igitur omnis demostratio est ex his: quae sitiat per se.Vem Arist. Categori cum non secietqm sile esset ex duabus affirmativis in sciscunda figura:& sic faceret figurii insyllogizabile.Et pro pterea Philoponus voluit Q syllogismus si hypoteticus ex duobus antecedrubus,&vno consequente. Et schoe pacto coponetur.Si demonstrativa scientia est ex neces.sariis principiis: necessaria vero sola quae per se rebus in sint.Demonstratio ergo ex lus:quae fiant per se . Modo syllogisinus h ypodaeticus potest esse neces M,& in nulla figura: ut opinatur Philoponus. Sunt.ri. multae conse quentiae necessariae ex uno: de pluribus antecedentibus: quae no int in aliqua syllogistica figura. Vnde vis totius
yllogismi haec est. Si datu sit ' ex necessariis principiis in demonstratio,de datu si cli sola ea quae simit se, sint necesaria: datu erit Gnoest ones esse ex his,qua sunt
per se. Nam ita erit dicere demostracones esse ex necessa Nr is,& ex his quae per se.Siquide sola nec statast se simu& quae per se sunt necessana sunt. Haec Philop. 'Per qus patri dici inter exponem.Themi.& sua. Na Themistius velle videt syllogismii posse esse Categoria: sed eo mo
do,Vt dixitiex maiore exclusua Plissoponus vero ut mihi videtur melius a fit syllogismum esse hypoteticu de non ad Categoricum reducibile qm est consequetia necessaria ex duplici antecedere.Et tu notii de mente Philoponi non omnem hypotheticum syllogismii esse reducibile istis Iad aliquam ritum figurarum: licet cuias dixerit totu oppositum de quo in libro priorum. M .r Aut igitur ita dicatur, aut hocprincipium supportatur dem
strationem nec serti esse. Etsi dem iratumst quidpiam ieri non posse,utidulsese habeat secus. Ex necessari serva constare
demonstrat tuam ratiocinationem oportet. Or Aut igitur c dicendum est aut principium ponentibus f demo Temi pratis necessaria st, . se demonstretur non aliterse haberepaut β.ex neccssari r igitur eportet esse Hllogismum. r Vider quibusd1 i, Aristo.velit Obare fecit damne: P com.on
demonstratio costet ex his:quae P sesunn rQus exponeque verbis coxaenitetne m coobni qua insem quae estin, de steti tari mosiratio sit ex necessariis. 'Melius ergo cii Philopono odicamus cir cli sthasset demonstratione esse ex his, a sunt per nue a bat demiationEessem necessariis.Et tunc lora verba sic. r Aut uir sic dicendii est indesicci ci, demio necessaria sit nulla rone assignata sed ibi si sa ita ab omnibus concedas. Aut sic dicendii est Q videlicet demostratio sit ex necessariis:nobis principiti ponetibus:qu principiti est,hoc videlicet qud iuuio potaliter se hic Hoc on. principio nobis posito:sequit q, denaro si ex necessa riis principiis.Non.n.pGt necessuiu Oblema: ves necessaria cocib ex n5 necesses ijs demiari. Qel Auer. ἴbar D il- Auin lud Axioma pn qu unuquodcvtale.& illud magis, irecti concio necessaria sit .ppter a pones propones sunt magis necessariae. 'Praeterea demionE constare ex FPonse tibus necessariis dupli obari pol aut definitione ipsius sci mo i reraut necessitate cocibilis: i demonstras. Et inracl: Obaatio est a fine.Est.n. finis duplex intrinsecus euenies:& erit insecusaccedens: siam scire quidem demonstrationis fi Finis d.-nis est extrinsecus accedes: cocto vero intrinsecus euenies. Et ideo Arist. probauit prius demonstratione esse ex ne cessariis fine eo,quod est ipsum re nunc autem probauit a fine: tui est conclusio. rQuod aut dem6stratiost ex int Pi necessariis Iriailoponus exponit, ex differetia, quae est inter syllogismum & demonstrationem. Nam ex veris u-dE: de non necessariis spositioniblis syllogismum verit fieri coungit Demostrativum vero impossibile est.VNu ota Socrates ambulat.quod ambulat n crura mouetur. So crates igitur per crura mouetur. Hic syllogismus est , &quid ex veris:non tamen demonstratio est quoniam coclusio neci: necessaria est: neque ex necessariis .ppositioni h .Praeterea etiam si necessaria sit c5clusio, & propositiones non necessariae:demonstratio est.Vrpura Socrates per crura mouetur. quod per crura mouetur animal est. Socrates igitur animal est. Non. n.hoc pacto est scire: sed opinari ex contingentibus propositionibus nccae uiam aliquam conclusionem concludere. Insuper neque ex ac
cidentibus inseparabilibus: quae non uni: & soli contingunt demonstrativus syllogismum fit. Vt puta Cygnus
candidus quod candida est,Visus est di regatiuii: Cy
52쪽
A ni usui turrisiis est disgr tiuus.quoniam licet propositiones:& conclusio sint necessariae: non tamen accidentia uni&soli copetuntarQuo vero ad Verba attinet. Arist.
Urebo a cii dicit. Aut igitur sic dicendit:non accipit verbii uir illa PQu i Q Vestiti aduersat iuviri fit sensus. Sed aut sic dicendii Q demonstrario sit necessaria, nulla subal Hi ratione cogente. Aut sic dicendum nouo principio assi impio: Vide licet uacdclusio:quae demonstras necessaria sit:&cu diritim demonstratio necessaria sit, per demonstrationE esse necessariam intestigit eam esse ex necessariis propositionibus necessariam conclusionem demonstrantibus. rat enim tui er demonstrins ratiocinetur ex utris, at non fit. ut is nec syriis quisqua ni I demonstrans ratiochiationem consciat .id enim ipsum tam demor strationis proprium est. B r Nam in m est. π non dem libantem hauietare,
ex nec si ri r asit n. nin es f. sed aut demonstrantem.
sed ut Ria r Cii in coclusisset ex necessariis sit dem5stratio,& qui
Uiqua verti sunt necessaria ,ergo posset credere ex veris esse demonstrationcm. ζ Respondet lias concedens ' eκ veris si demonstratio non tamen ex Plis veris nisi sint necessaria de liuius tacite solutionis causem assignans : in quit. 'Nam ex veris quidem esti demonstrantem & nodemonstrantem syllogizare ex necessariis autem: non nis demonstrantem est syllogizare:ergo solutio est, concedendo Q ex veris sit demonstratio: iron tamen absili te: quoniam non ex veris contingentibus. Sed ex his veris: quae sunt necessaria. Tinio Vero ad verba attinet. Ani-
...c a maduerteir Arist.supponit tacitam quaestionem: ius est an ex solis veris fit demonstratio de .pponit tacitanis blutionem:vid licet ex veris fit demonstratio:non tamen absolut haec supponens assignat causam tacitae sblutio
C his:& inquit. ' Nam ex veris quidem est 5 non demonstrantem syllogizare,& ipple etiam demonstrante. Ex
necessariis autem:quae verassentinon est syllogizare: nisi demonstrantem ,haec est ratio tacitae linionis.
putet demonstrationem e nec I rils esse, tum
insciationes adiursus eos quidem irare putant negatione neuc sitatis inferre nos consuevimus,aut putantes omnimo seri possse quo res aliter sese habeat sit d. sipulationis causa contendetes. T signum autem s demo pratio exn cessiriis sit est quoniam et instantiasse ferimus ad cpirantes demonstrare , s non necesse
uus fit opinamur,ax ter cocoringere aliter, tarat lasermonis.' Secundum Philoponum hoc est tertium argumentum
L q, demonstratio si ex necessariis: quoniam siquis propo latim fuerit nobis v, haeci ves illa sit demonstrativa proposito: D redarguere ipsam putamus per hoc quia praedicatum noex necessitate subiecto inest. Et hoc inquit. y Signum au rem Φ demonstratio ex necessariis sit.est quoniam & instruitias sic serimus ad opinantes demonstrare serimus dico instantiam quia opinantur eam cp non necesse eticu fit. Aut omnino opinemur eam contingere aliter se habere,
quod idem est. dest. aut gratia sermonis & in Philo
Ponus exponio vult dicere Φ non solum qui ad Verita tem respiciunt: contradicunt propositionibus, in quibus non est ex necessitate inesse praedicatum subiecto. Verit etiam qui litigiosus contentionis gratia contradicunt.-pe enim Sc necessaria existente propositione impedimen rum praebere volent russerunt non ex necessitate inesse.
ta sic per sermonem contentionem intelligit: quasi dicat EU non solum gratia mentiae sic instamus: sed gratia se
T Ex quibus etiam patet stultos eos eJ profecto, principia bene sumere putaret si prcpostidprobes ilis state .ucra uti Iophistae, scire esse dicentes scientiam habere. Non. . deo prcpol iis principium est quia probabilis, aut nonprobabilis est. sed quia iis mum 6ὶ p .usgeneris, circa Ist demonstratio , Cr utrum non
TIIa is lum autem ex his est, cr quoniam stulti funi, pi opsenantur accipere bene principia si probabilis sit propositio π uera.ut sophistae.quoniam scire est ientiam habere, Non. n. quod probabile est aut non principium est. Sed primum in genere, circa quod demonstratur. Et verum non omneprcpri m ist. νr Ex dictis refellit errorem Protagore: qui putabat prina ripia esie demonstrativa: modo sint propontiones pro babiles Sc verae. Protagoras enim retalens mentiam.Syllogizando stipponit principitim demonstrativum esse, si sit propositio probasilis & Vcra. Et tunc probauit et geometra non stit hoc pacto xet Philoponus exponit . Scire est scientiam habere habere stientiam est stientiam no sce. atii vero noscit scientiam:nos it quid ipsa sit. Igitur qui scit noscit quid seit scientia. monactra non nostit quid sit scientia geometra igitur non scit. Hoc pacto refellit seletiarn Protagora. Hunc errorem ergo re sit Aristo.& inquit. TManifestum aurcin ex his est: & quoniam sitiitistitit: qui opinant tir accipere bene principia.Si principiit fit probabilis propositio de vera ut Sophisti autumat scilicet Protagoras qui de iit scientiam per hoc cr scire fit stientiam habere. r Et tu Animaduerte cr non totum G cauilluna expressit Sed quae de illo omisit:quasi manis star liquit rQsiod vero errauit probat,i inquit. Non enim quod probabile est, vel non est probabile principium est demonstrativum. Sed adhuc requiritur ir sit Veriim in genere eo scientiae cirea quod demonstratur. Modo non omne verum est proprium, & contramam ad illud gentis: in quo fit demonstratio. Aliquando enim ve. rum est extraneum:& pluribus sciet iis commune. r Et sic Em pro dupliciter errauit Protagoras.Primo quia principium debet esse necessarium,& non sufficit,ut siti robabile&vertim: quoniam probabile & verum potest esse consili gens.Secundo quia oportet este proprium ei scienti in
qua fit demonstratio,& non commune ves extraneum.
r Tunc ad rem veniens Philoponus dixit Q Prptagoras sic
in suo Cauillo accepit tres propositiones Veras. Erima est a. c. uiuo
Q geometra scit.Secitnda vero or qui sint: habet seientia:& haee utracp est vera, & necessaria . Tertia in m qui habet aliquid ut puta scientiam notat quod habet. Ethse H
non est necessaria: nec semper vera est tamen probabi lis. Amplius dato critae omnesesiciat verae , ct nccesesariae , de non sunt propriae generi geometriae. Et sic Ca-Dillus est etiam per extranea. Philoponus approbat hae Cauilli expositionem . Verum affert aliam , quae inise hi etiam non Placet.
TAt .s d monstraliuam ratiocinationem ex necessariis esse epistere, ex hisce patet. Nam sit non ' ille sciens, qui non habet eius ratiotiem propter quis est.cuius ist demonstratio at 3 fieri put ut
itae est demonstrarum non jὶ nec I rio , his plane qui
53쪽
I talim ratiocinationem extruit non scit prerer φ id est, quippe cum non sit illud ob ipsum milium. Nam ipsum quidemsteri potest ut non sit concisio autem est necessaris, T Tanod autem ex nec Drijs oporteat esse svlagismum.Nunge pum σει bis est. Stai. non hi habens ra: ionem ipsius propter
quid.existente demonstratione,non sit t. scit autem utis.ut.
ln.C.ex timefitate insit.8.sutem medium per quod demonstratu est,non ex necessitate,non sciet propter quid . non enim est hoc pmedium. Nam hoc quidem contingit non in se , concis io autem necessaria est. m. ερ. r Secundum Philoponu hoe est temu argumentu, i, de
. .: monstratio si ex necessariis. Et hoc sponit:& inquit. Quasit ex necesses is oporteat esse syllogismu . Manifestu ex his est:quae nuc siil,scribsitur, hoc est via&rone sumpta K ex parte necessitatis conclusionis. Probat aut de imone ad oppositu. Nam si coclusio quide necessaria est. propositiones vero contingentes,cotingZ; aute est quod pol noli esse. Patet igitur φ conclusione quide sciet ex necessita te esse:ratione vero esus: de eam non sciet.Siquide propositiones: per quas demonstrantur omnes: vel altera contingat non esse.Modo hoc est impossibile, qisi qui ignorat ratione non sciet. Non igitur contingit demonstrationE ex propostionibusc otingentibus esse, quare ex necessariis esse omnino necessias est.Vnde inquit. St. n.non est, stibaudi demonstratio est ex necessariis proponibus: hahens ratione ipsuς .ppter quid:existente demonstratione:
non sciensebaudi qae quide est impole. Addit aut extate demonstratione, quoni1 ut Philoponus inquit aliquo
rum sicientia esse potest non existente demonstratione: ut dignitatum:quarii scientia esse potest:non existente demou stratione.Sed Q demonstratio fit:& non sit scientia: hoc est absurdum. Deducit autem quod dixit:exemplo ,& ir e
quit.Sit autem Vtim vi.A.in.C.ex necessitate insita B. Ve
ro mediu ,per quod demonstratu est illud quod concluditur,& per quod propositiones generant:si no ex necessitate n5 sciet spter ud.Vt Veri,igratia, fias putaret homine ex necessitate esse apes pn hanc cam ua putat homi: nem ambulare:aut philosopharu& syllogizet hoc pacto: Alal Pnus Homo
homo Philosophar:qd Plinii uinimal est. Ho igitur animal. Qm media termina cotingente accipit,cotingla vero ,pol.& no inesse.Si igit hoc supponatur no inesse sciet quide m lio ex necessitate fit animis, rone in pn qua est animal. non sciet medio termino ablato, & sic illemet HEα scien&non sciet sciet quidem per suppositionem .nosura autem propteream conomia acceperit propos
nes:& hoc subscribit:& inquit.Non enim est hoc per me Ndium nam hoc quidem contingit non inesse. Est.n. cono ingens,quod potest non inesse.Concluso autem necessaria est. ' VndeThemistius. Siquis in homine propterea cotineri animal credat quia deambulatarem quidem necessariam cognoscet hoc est in homine contineri animal, sed rationem V animal in homine cotineatur, orat.' Sed dubitabis. Primo quia propositionibus pontis in figura, G o. i. necesse est aliud euenire n ea: quae posita sunt,primo Prioriim. Igitur positis. A. de.B.&. B.de.C. necesse est poni. A. de.C. Igitur quovis modo sit medium,s uata figura semper conclusio erit necessario sequens. Dici potest Q Solauri ex contingentibus concitisio aliqua necessista sequis qilano autem Opter quid necta tale simpliciter: V t dato in omne volans sit animes:&q, equus volet, sequitur necesse sario ex stippostione qui omnis equus est animal. Teneta pler quid quia siue media sit: siue non , semper omnis
equus est animal. r Secudo quaeriit Utrum aliquo pacto solutis cotingens esse possit canecessarii is quare non d pter ud. r Auer. solsinnuit asscrrs semper ipsum propter quiaee, quo posito ponitur id cuius est. Et l, non contingit aliter se habere.& qui illius est ea. Modo h sc contingenti res no competunt. Bene tamen contingens esse pol res necessaris causa per accidens, ut albii causa: qua homo risibilis est: valde per accidens. T Tertio dubitabis: nam vulnos est ca
mortis equi constat hanc esse re perpetua: cu equus perpe aliquoia. tuo remanebit mortitu3.ζQuida dixeriit vulnus ee cau
sam per accidens transmutationis, quae per se est causa npetuae mortis. ζ Sed lim solutio stare no pol, qtsi quaeri
tur de transmutatione ipsa qm uti transmutatio ipsa erit continges tu tune in prius: res continges ca erit rei necessariae.Sin aut est necessaria tunc vulnus res contingens ci P
erit transmutationis:quae est res necessaria: dc sic ide quod prius.' Propter liscalii fingunt. transmutatio sit cane cessaria licet si res continges Est. n. necessiviaca , quia ea posita ponitur mors. r Et nec istud videtur bene dictu: cosuia quoniam si ideo transmutatio dicitur necessaria ca hypothetice:quia ea posita:ponitur mori: eua vulnus dicetur causa necessaria hypot laetice quonia eo posito, ponetur de mora:quod ipsi negant.Praeterea nec ri transmutatio alia a morte. onia vel mors est ipsa priuatio:vel alius habitus. Si priuatio:nulla habet cam. Sinaiate habitus,tide nodisserta transimulatione. TDici potest uno modo Umorast priuatio:&sic non habre causam nisi per absen' Eeidii. .
tia: in dicitur primo physicorum: & hoc pacto Egidius
respondere videtur. TAut dici potest: in Averroes dixit: AMO. contingens esse causam res necta uis per accidens:non autem propter quid,& Per se inr praterea si iis nunc nisui .rationem habens, er saluus 6 resilua,nes oblitus his.ne, prius sciebat.
TAmplius si aliquis nescit, nunc habens rationem, saluus Ialua re, nec oblitus, neq; prius sciuit.corrumpatur autem ut i medium.si non sit neccharium,quare habebit quidem rationem, saluus salus re, nescit autem. Ergo nec prius scillit. r Secundum Plutoponum hoc est quartu argumentis. demto fit ex necessariis.Et Philop.magis adsensum uadverba, coponit ratione hoc mo,sidentro sit ex eotingetibus qui demio no potiar se lite cotinges vero pote e noesse:si supponamus quest continges,no esse,accidit prius sciente neq; coma prum,ne oblitu, neq: re ablata: non
esse scierueni:quod est ridiculum. Vnde dicit . TAm-
54쪽
plius si aliquid nes in nucis post Uncta est medii ablatiosequitur stibaudi ci, habens rationem hoc est conclusionε de salinis:salua M.f.conclusione: nec prius *media dele retur: scierit. Vis ergo ronis estui medio deleto: alias ne stit sequie,eo:& re talita:& no oblito nec prius seruita, M a dii ebat Prilis scire ergo id et dices sciens ι' nosciens. - o rQuo vero ad Verba attinet.Tria sunt Ut Philop. inui cognoscens: cognitio:& qaecognoscit. Modo cognitio deletur aut ipso cognos te deleto aut ipso cognito delem: terra absurda est rone atq cognitione dileri: nec cognosce te ipso:nee re cognita deleta: cauod vero id quod Arisintulit: sequatur:Philoponus ostedit exdplo, Vrpii ta.Siquis syllogizaret hoc modO,lio geometrietat:quod geometrizat animal est.ho iis animal est. Si ita syllogi raris putarer demonstratione hie: Q ho sit animal n hoe
mediu,quod est geometrizare: qQ geometrizare ex conti retentibus esse stipposivimus,contingens aut poti& non esse destruar geometrietare contingens.ri .est quo non existente necessario posito alitem: nullum sequinar impost, I p . a. bile.Si igitur geometrizare destruar accidet salua re, scililiomine ei se animal,& cognoscente, & non oblito ci, homo animal sit,non ulterius demonstrative scire Q ho. mo animal st.Propterea concludit . Comimpariir autemediii.Si secundum te non sit necessarium: quare habebit
quidE rationem lioe est conclusione Ulio stanimal. Saluus:re quam scit salua: nescit auterquoniam c1 dc media ablata est. Propterea sequis: cr nec prius sciuit . Haec ut mihi videtur est Philoponi expo. 'Fortasse tamen Arisrefellit vli1 incita solutione. Dicebat enim quida i, per media contingens conclusio necessi a sciri possit: in pergeometrizare: q, homo sit animal. Et ad rationE Arist.c prius attulit dicebant si, t i diu scimus. Q diu media illud fit postsi ineste. ii vero delereturi non scimus. Cotra ergo hanc tacit 1 solutione obi cit Aristoteles hoc modo Si nescimus ipse deleto: nee prius ipso sitante sciebamus. Vnde inquit.Siquis nunc habens iane:& ipso medio su: haudi deleto: nescieri sit Q saluus: saltia re: nec oblitus, mec prius hoc est antei mediivra desereriir,sciebat.Et hoc
particularius restimens inquit . Corrumpatur aute utici: medium si non si necessaritim.Si. n.est necessarium: cor rumpi non potest.Quare ha bit quidem natione.scon Ilusionem, caluus,saluare: nesciet aurein . Ergo nec prius
I sciuit. Haec est secunda expositio.Tu vero melius coiisde scibis. Nam Verba haec obscurissinia sinat. rQvixi si medium non est corrupti. . seri uero potest ut cororumpatur,id qud accidit erit post bile atque contingeris,sed ut
his put qui sic se balut feri minime potest.
Tsi uero non corruptum est,contingit autem corrumpi, quod decidit utique erit post bili, G coniugens . Sed est imposibiles lase habentem scire. r Hic secundit miloponii res illa tacita responsione ad
argumentii Oximis.dicere.n postre quis demonstiatione ex contingentibus esse. Stipponendo in saluari cottingens
ct no destitii modo nihil prohibet ex his: q sunt fieri demonstratione. Adhoeobulans dicit P si nune no dii destruas. Attii cotingit destrui eo Φ talis fit cotingentis nanira.Et ita si non nuc primo id acciderit absurdu:quodnde diximus: indesiuet MAE siduam & re siluata,& obli Dione no si uentiate no ulterius G sciente: ppen q, saluercotinoxattia pose est hoc accidere post haec& si suppo
namus nuc cotinos no destrui Si is destructo Gundiu
bat.Impose. n.e scire uasi nutari novi Otria compto dea litoq;:aut cognosccte aut eo qae cognostis: aut co gnitione. vii inat. TSi vero mediu 2 qaesciebamus cotinges extis no corruptu est coringit aut corrupi, ut est cotirinctis natura . Q d accidit uti Q fidelicet absurdii in dictis supponibus qae ude est scire ali ae mox irrismutari in noscire neq; corrupto cognoscete, em eo qu cognoscis.neque cognitione:erit pol e & coting&.Sed est impon sic se habente stire.Ergo est imponidn qd sciebamus esie cointingcs.T Animaduerte ' terminii media corrupi pol intelligi se indu formatiiuhoe est secunda significatione, T.' de s diraso Zis materia hoc est sediti signationsi foris potui inimale&materiale in Sorticolae dicur. Verbica demonis 'Aial deabulans homo
strer animal de hola P illii terminii mediii qJesideam
billan: dico ast ille terminus. B. s. delibillans corriti ir se cadia forma de materia: si penitus auferas de eius loco ponar ille terminus P s. Na terminus omo est corruptum
de quo ad materia ipsam hoc est terminii spm,S quo ad forma: hoe est significatione. Sin alit desinar ipsum deambulas quo ad pientanea sitatione:ita vi qae ponebar deambulare,no delibulet: tuc reminus erit destructus quoad forma:& no quo ad materia.Propterea Arissob cicisi vero no corrupis:sed cotingat corrupi ita:Vt desinat esse
quo ad psitanea signatione, absurdii q d accidit ex dictis
1 upponibus:erit pole dc cotinges.Mo lioc E impose qm Eimpote sic se hiite scire. TSed dubitatiqisi fieri pot: ut una coci , pluribus mediis demses : dc ita uno illorii penitus corrupto: pol sciri adhuc. rinidiusfiigies asserit demi nE patissima:de qualour Arit .sumere .p medio οῖ agna carsi. 'Cotra cuius sol ne Neoterici obiici sit ua in dr socii do huius:st viiii qu Φ genus cas seorsit in cotingit demiari de ude pnud: demio scum Them .estppud. Tino pterea fingiit tot dem titias stlas fieri: quot media ed pila& q, quoties mediu delatones scietia: i ex illo medio Omeigebat delereLT Ego vero dicere e bile posse demtari medio de si Ein spem euariato seruata tii unitate gnis:
no aut de me in genus euariato veluti uariarer dees p sentaneo ad ia in poteria: de colitari ad necessariti alit de necessario ad coringes de qua plura illa media otii sint eius
illis cocto demiari.inita vero mediu qd' erat de inesse variat gnea seipso G accipit de pos: io coctb illa eade i
deleto scum inesse no p de remanere. Tii vero si melius habes melius dicas.r Philos' vero breuibi salse .phat demione ee ex neces rip.Nasi scire solii mo E. qcire cognoscimus: Eccam ipsius:& q, no cotingat ali se hye.Caae vero cosbnis .mones si inciIinpose uic est ipsas alse se hie: aeriit impote est alli selire: necesse dita se hic: necessarias igitur oportet esse syllogismi propones. Verii haec proba tio non ad verba est,ut intuli genti patet.
Tcsi litur coci is necessuria di nihil prohibet inritu necessaria
55쪽
iisti nec si ijs etiam conclatitur. Et per itide atquelit ut uerum concludatur ex sagis. At cum medium est cessarium conclusito quoque necessaria est quem modum cr ex ueris infertur seria per concla io uera. T cum igitur conclusio φι idem ex est.nihil prohibes medium non est necessarium per quoil denis trita.Elim. ne sumum er ex non nec fariis Ivllogizare, sicut Cr uerum ex non veris.cum autem medium ex necesit se est, cr conclusio est ex nece state. cui ex ueris uerum ex necessitate est semper. r Cum ostendisses nihil posse demonstrari nis ex necessariis nunc vult ostendere ci, non ita fit asserendum de syllogismo:nam potest ex non necessariis necessarium syllogizari: ex neces lanis autem non contingens: sed non nisi necessarium syllogizari potest. Ostendit autem haec de syllogismo quoniam quis pollet credere ut Philopo. in. quit Aristotelem superstite ostendist . quae dixit je ipsa demonstratione Non.n.nllaui dubiumvideri potest si coclusio demonstrationis sit necessaria ,quin propositiones
quaelianc coircludiant necessariae sint. Iccirco vult nunc Ostendere ci, non superflue illa explanata sunt. Nam Qdemonstrativa conclusio necessaria si omnibus patet, Φvero necessaria non nis ex necessariis demonstretur non sacile patet. Possibile enim est ex non necessariis necessarium concludere:& quia ita est de syllogismo ideo posset credi si, de demonstratione ita sit, hac de causa declarat de syllo sino non esse ita sicut de demonstratione & asse
signat duas conclusiones quarum primam ponii dicens. r Cum igitur conclusio ex necessitate est. nillil prohibet medium non esse necessarium per quod demonstratae,& accepit verbum demonstrata pro verbo syllogicata. Quod patet per hec quae si ibscribit.Est. n. nece starium &ex non necessariis syllogizare: Sicut & verum ex no veris est syllogizare ecce quo demonstrare: pro syllogizare accepit: Harer est prima conclusio. Qiiod aute ita sit: Plisio Porius etiam exemplo ostendit, nam si hodie pluuia est: pluuia existente.Cosum mouenir, hodie igitur cosummouet sic sillogizando,concluditur necessaria coclusio: non tame eX nccestams Oponibus. P etia ex non veris: verit concludatur patet hoc exEplo,ua sequitur. HO la pis.lapis sum:ho igitur substantia. Haec de prima c5cluissione.Deinde ponit secunda & inquit. Cum aure mediuex nechinitate est ita ut a postiones sint necessariae:& c clusio est ex necessitate: quod probat argumento accepto ab ipso vero:& inat:sicut veru ex veris ex necessitate Esemper.Qirare sicut ex veris non nisi veru: itu ex necessariis: non nis necessariit. ζ Ex his Philoponus insertim qnveru ex non veris & necessariu ex non nece s concluditur:non a plerippone nutura conclusione concludias isso imus, sed si ter tale extremorii inter se habitudinem. Non. n.quia niic pluit: clum mouetur.Nec quia homo est lapis est substantia:sed haec accidunt a pur figura. At ubi Opones necessariae sunt coclusio erit necessaria dc ppter Ppones: & Opter figura . Si.n. homo ex necessitate animal est & animal ex necessitate substantiar necesse Osecto est de homine substantia esse. Hinc sicut ex necessa riis non nisi necessariu sequatur. & a ter figuram:& a ter OI nes necessestu sequitur. Inseri s do q, eo tinges cociario mo se habet cit necessario. Na .pponibus coringentibus evntibus: pdt coctis continges:& non co tingta scurat .pponibus extitibus necessariis:cocib solii ne
ne syllὶ sequit momias cones, necessaria sit. Est .n. sylisolo:in qua ubuida postis, alterum quid a positis neces
sario accidit:& sic velle videtur si, omnis conclusio fit necessaria.Ex his vero.*iae hic dicit veste videtur m coci siones aliquae sint contingentes. ' Respodet Philoponus esse differentiam inter ex necessitate aliquid accidere: &codusione esse necellaria.Dicitur. n. esb necesscula quae secundii sui natura sema eode ino se habet. Conclusio vero necessario accidit: quo aliquo ves aliubiis siti postis ex necessitate sequitur.Et sic adserina dicendu omne cocliisione esse necessiria necessitate suppositionis,hoc estubusdam positis:non aute simpliciter: hoc in s undii sui natura. r Dubitant Iuniores quonia conclusio debet esse semper similis alicui propositionii: ut in prioribus: in do Vbi conclusio sit necessaria: & propositiones non ne cessariaemuni illarum erit similis. r Quidam dixerunt verbsi Philosophi versi esse in prima figura tantum:5c in illa solum quoad qualitatem:&qualitatem. TSed ambigua videtur haec Blutio.Nam quantitas semper sequitiis minorem extremitatem: qualitas vero maiorem. Praeterea
Aric& Averr.Hunnir illa primo priorum . In missione nec starii & inesse.Volentes q, ex maiore necessaria mi nore vero de inesse. Conclusio sit necessaria: quoniad bet alteri propositionum assimilari. Igitur est Vera in omnibus. ζ Quare dic dum regulam esse veram in Omnibus figuris,&in omnibus syllogismis: modo Syllogismi coclusio non necessario sequatur propter figuram tantum. Sed etiam propter propositiones. Sicili non est in propositio.Na ex non necessariis sequitur necessarium propter figuram tantum:& non propter spones:S ex falsis verum iterum necessario sequitur, non propter propositones sed propter figuram tantum, ideo codusio no debet esse finita alicui propositionum in talibus. TNam iam.a. ipsi. b. au.L i. c.necessario competat. Igitur era .necesses ipsi comp tire c. rsit eniima... b.ex necessitatem Me D. c.necessarium igitur Crin. s.c.inesse.
rCu accepisset sedam cocton : vid licet vex necessariis C. νυ no nisi necessaria.Syllogiza: nuc ea Obat n dicta de omni:cii .n.dici de omni sit quado nihil esit sumere sub subiecto, de quo no i dicetur Pdicatu , sequitur . si. A.de. B.
omni ex necessitate praedicetur:& sterii. B.de.C. ex ne cessitate,necessarium erit&.A. ipsi. c. necessitate inesse. Q r Alii probarunt per illam dignitatem quando ad ante- Rita 1 cedens esse sequitur contatuens esse. idem consequens sequitur ad idem antecedens eadem conditione addita virique nec di nuntiente nec distrahen: e. V t si ad. A. B.Sem
Caucessario sequitur. A.C. Ipso necessario addito virilitaE sequetur. Haec de secunda conclusione. rverum fieri nequitiacion convictio no est necessaria medium necessarii subeat rationem.Insit enim.a .non nec prio ip i. e. Si Cittar.a. N.b.b.ipli.e.competere necessirio dixeris, eris ofecto isse .competere necessarip concedas oportet.At ini competare non eopuloseppombatar. - - . t
56쪽
C nabitur se scire syllogizatori ulla vel propter quid: non sciens reuera. Et dixit ne et Optere quid ne* quia: in Philoponus& Th illius adnotarunt et quia syllogismoru
olii ipsum quia syllogizant, alij ipsum propter quid. Et
eorum: qui ipsuin quia syllogizant, alij quidem stat me immediatis propositionibusxilii vero: ex mediatis. Simili ratione & eorum: qui ipsum propter quid syllogizahi, alii ex immediatis propositionibus: alii vero ex mediatiar sed eum non ex nice litare fit in clusis, s mJium necessa. probant.Exempla ponit Plailoponus.Nam hic syllogis ria is possibila est,sit enim. A.is.c.non ex necesitate inest ἡ. mu3 per mediata quia prohat, Luna umbram non iacit:
In.Baute. A. cr Hae in. c. ex necessitate T.A.ergo in.c.ex ite umbram non faciciis deficit. na igitur deficit. Hia veroe sitati erit. Sed non e ili sippo Litur. Per immediata:Luna exiliens inplenilunio Vmbram no m.σ4. r Cum demonstrasset Q si propositiones sint ne situ iae: facit. Vmbra non faciens in plenilunio deficit: Luna ui conclusio debeat esse necessauia: nunc quasi conuertit sese tur deficit.Sillogithius vero propter quid per mediata cimonem & demonstrat Usi conclusio n8 sitnecessaria, luna per diametriam est soli. Per diametrum vero existisne meyum necessarium esse Possit.&hoc proponit. dc deficit luna igitur deficit. Hi pii immediana.Lunan dia inquit. TSed cum noli eae necessitate si Gelusio nem me metrum soli existens stiperariira terra. Quod superatur adium necessavium esse possibile est. Non enim esse potest terra deficit luna igitur deficit. Dixit eigo nem propter contimens conclusio: sc propositiones necessariis hoc iterum probat per principium regulatiuum quod est dici
de omni & inquit.Sit. A. in.C. non ex nec sutate inesse, hoc est sit luee conclusio contingit M.C.esse. A. . B. tem infit. A.& haec scilicet.B.lterum in C. insit in neces state:ergo subaudi perdidi de omni in. C. erit ex necessi rate. A. si enim. A. necessario ipsi. B. inest is ipsum. B. ne
quid neq; quia: qui duplex sylis est: vipatet. Subscribit tertiam disiunctiva: S: intellige se, Aut si .ppostiones sint
contingentes de ipse syllogizator scierit esse cotingentes,nem opinabit eode ino nem fist,aridi sciet.Dico neq; scierit siue ii in quia scierit per media: siue ii mrpter ad syllogizet de per immediata. Et accepit ut milii vi sciuerit, pro syllogizauerit ut sit sensus: siue ipni ua sciuerit: hoc a m . cessuio ipsi.C.etiam. A.inerit necesibio ipsi. C.Est enim in syllogizauerit per media hoc est Opones mediatas sade omni dici quado nilis in siit, stibiecto sumere: de quo ue subaudi immediatas: sitie subaudi tyllogizauerit ipm non praedicetur praedicatu eadem conditione addita viri Ppter quid & per tinmediata. sue P mediata: utroq; moque nec diminuente: nec distrahente. Sed non esse neces Ia do: ne Q scit:nem opinatur se Ercide hoc Aa n contingorium. A.in.C. supponebatur. Ergo deductione ad oppo res spositiones s yllogizat,quas coringeres este nouit.Cositum patet non esic conclusionem non necessariam: & ciditat sit haec tertia disiunctiva cii prima . Na licet aliquo C propositiones necessarias. modo verbis diiserat in in substantia concidit O prima.r cum igitur id quia demonstrature quisipiam scit necessarium rVnde diuisio est: qui syllogizat necessariun .ppositio oporteat este,constat per medium quoque necesserium rumone nes continget tes:aut nouit Q, propositiones sint cotinge prationem eius illum habere oportere, uel nescit illud profecto. texisc sic net scirinet opinarur se scire. Aut non nouit aut propter quid est nec farto,aut esse, sed aut arbitrabiturse eas esse contingentes, sed putat esse necessarias:& sic non scire nesciens, si putauerit ut necesserium.id quod non est ne- scit,opinatur tamen se scire tiare de epilogo, & de disium cessarium, aut nec arbitrabitur equo discrimine sane fue peper Si uis additis,quae addita fiant ad uberiorem doctrinanum dis, sue propter quid est,ta per medijstac diasciuerit. non autem ad necessitatem. r Onia igitur si scit deitrative, Portet ix nece itate inesse, Π T Accidentium autem non per se eo modo quo diteminata suntiet, 1 σper medium necelsarium oportet Labere demonstratu' ea quaeper se competunt,no est demonstrat tua scientia. Non enim nem. Aut non sciet, is propter quid neq; quia tircesse si illud si ut rucessario conclusio demonstretur, Fit enim ut accidens moesse. sed ast epinabitur non sciens, si albumat, ut necessarium,no sum non insit, de tallinams accidente loquor. necesserium. Aut nis opinabor eodem modo, fue ipsum quia sci ζAmientium uero non per se quo motas ecterinisata sunt ea, u rit p media . fue ipsum prcpter quia, Cy mr immittat . quae sunt per se.non est scientia demonstrati M. Non enim ex near Hic ut Philoponus placet Aristo.epilogat:Sed in epi cessitate demonstrare cones ionem. Accidens enim contingit non logando addit quasdam dissimctiones non inutiles.Epilo esse. De tali enim dico accidente. gando autem inquit. Qi ioniam igitur si scit demonstra- r Cum declarasset Q demonstatio& necessariasti S: Extiue subaudi aliquam conclusionem Oportet ex necessita' necessarius .ppositionicius:& ex his: quae simi per se quo te inesse. Cpraedicatum ius in illius subiecto patet q) & P niam secundus modus eorum quae sunt per te in Philo medium necessamam: Sc propositiones neces Iarias OpOse potius inquit .Ad iiis parabilia accidetia reducebatur, tet habere demonstrationem .Qtionis'm Vt diximus nee quis ex hoc putaret uniuersialiter inseparabile accidens decessarium non demonstratur,nisi ex necessariis . Haec de monsirationem habere nunc determinat id ipm:& ostenepilogo postea subscribit am disiunctiva& dicit: Aut dit . non est simpliciter omnium accidentium insepara.
subaudi: a primositiones contingentes fuerint,& syllogizator stierit esse contingentes,non sciet. non sciet dico:neque propter quid net quia necesse sit illud esta ne sui di opinabitur se scire. Dcinde addit &alia disiunctiva:&inquit: Sed aut subaudi si asi Ut medium ut necessa-
bilium demonstratio licet semper subiecto uisit, sed illi quae per se subiectis insunt. 5 hoc proponii , ct inquit.
TAccidentium autem non per se quo modo determinata sent ea quae sunt per seu ioc est.accidentitura autem non Pse: quae contra distinguuntur accidet Bus per se dico quorium:quod reuera non est neces uitim, & proposi nes modo determinata sunt ea quae sinat per linqua pluribus
ut necessarias esse putiit quae reuera sunt coiingentes:opi modis st dictu taper se accipitur.Sedina posio loquor Suess.sua Poste. e
57쪽
de accidente.quod non est mr se: modo quo accipi nus ipsum per se Horii inin accidentiu non per se: tio est scietia demostrativa nec de his est demonstratio.Sed solii it lora quae subiectis insunt per se. Probat hoc:& inut. oenim e ex necessitate demostrare coclusione hoc est. Dico illorii non esse demonstratione:qih conclusio: quae ex ilis iis conficeretur:non esset necellariamec ex a positionibus necessar is demonstrabilis:& causam assignat:& dieit. Aecidens enim ex quo stibaudi concluso constaret.Confingit non esse in subiecto subaudi , cui inseparabiliter inest. Nam ut inquit de tali subiecto dico *iod est inseparabiliter subiecto existens:& contingit illi non inesse.Et ita coclusio quae ex illo costaret,nequam necessaria erit nec ex
necessariis demonstrabilis. r Sed dubitares, na si accidens huhismodi inseparabiliter stibiecto inest: sciun inest. Qcts p inest: non p5t non inesse: quod non pol non inest. necessivio inest. Qitare fi inseparabiliter inest:necessario inest.Et ita talis conclusio est si necessaria:erit demonstrabilis. ζ Philoponus dicit: cplicet haec accidentiare ab eorti sebiectis substantiis separari non possint: intentione ac intellectu separari post mi qm & coruus & sthiops pol M-hus intelligi: eorum substantia non laesa: sed permanente. Et hoc ideo quia no determinati: Se uni natuta inest.N1Mittiti. nigredo pol de comis:& equis idisserenter inesse. Et aliter respodet rissopo.&inquit.Et si aethiopi&coruo inseparabiliter nigredo infit:attamen aliis inesse de abes le nitatura apta est: dc qui horti natura cotin es est & no n se rebus existens demonstratio taliu non est:qmno est possibile demonstrare ex necessitate , &n sei dicatu accus inesse subiecto si ibstantiae. ' Vnde Thei A. innuit duplicia esse accidentia. Alia quide separabilia. Alia vero inseparahilia. Et inseparabiliu alia asserit sit biectis per se inesse q- quesecudu eoru natura subiectu determinatu sibi limitant:vt risibile hominem,& nihil aliud,&rudibile asinu:α nullii aliii. Alia aut P acclis: quae licet aliquibus infini inseparabisr,no in secundit ipsbrii accidetisi natura illis insunt: necoibus abus insiliatnecessario insunt. Sed potius scum natura eorG:ubus insunt: inesse neces io videtur.
T quam fortasse cil istum dubitabit citius nam gratia de his haec interrogare oportet,si non necelle est conclusionem esse. Nihil.n. refert si quispia quois interrogas,dicat deinde cochi on .r Et tamen ambiget ut is quis fortasse.curus causa haec oporteti uerrogare de his, Si non necesse eli conclusionem esse . Nihil enim diiseris quis interrogatus contingentia, pollea dicat conaclusionent.
'Dictii est ex contingentibus non posse fieri demonstra
tionem:quia ex non necessariis non concluditur necessa
rium: Propterea quaerit: qua de causa de contingentibus interrogatio dialectica fit. Frustra enim videtur fieri: non enim interrogatio fieri videtur nisi ut ex illius altera par te praecon ita opponens syllogizet conclusione neces laria. At cum ex contin tibus coclusio necessaria non deducatur.Ergo inisticiae contingentibus interrogatio fieri videtur. Vnde dicit fLicet ex contingentibus non de
Nun I cosensiti dato: cocluso erit necessaria. Eigo frustra Ninterrogatio fit. ζ o vero ad verba attinet. Aniinad-Merte,Φ interrogatio dialectica: fit proprie de probabilibus. Probabile aut est aliqn necta uetu: aliqn coringo, ali quado versi aliqn salsum.Multa citim falsa veris:& mul ta contingetia necessi sobabiliora sunt:ut dicitur in topicis.Ideo interrugatio fieri pol & de cocingetibus: & de nec stariis:& de alijs,ino sint Obabilia.Propterea vis ro nis Aristotesis est ir si ex cotingentibus non concluditur
neces latia conclusio: sua de cotingetibus foedi interrogationes dialecticaer Philopontis vero aliter textu indu Erepocit dicit enim qili dixit acclitia non esse demonstratiotici nec is ex quibus: nec ut de quibus: cu accidetia contingetia sinuquaerit si non contingit accidentium demonstrationem fieri. Propterea quia ex his:quae aliter se habere possunt non ex necesssitate sequit coclusio. Cur producimus, Pp es ab accideribus 5 syllogizamus: de asterimus eae Ptesibus Oponibus necessiiuio coelusiones sequi, cii sit oste istum ex non necesi s non sequi necessariti. Et tue Philoponus interrogare pro producere intestexit. q. d. cum ex accidentibus: quae eade contingetibiis sunt non sequa itur necessaria conclusio Cur his.f. a postiones oportet interrogare:hoc est Oducere de his: hoc est ex his contin
getibus: H neces Iarias coclusiones inseramus. TMesius ara
rem expositii eiuri diximus.Na siibscribens inquit. Ni hil enim diiseri siquis cotingentia interrogatus: postea di
cat conclusionem: qis quavis parte consensu dato, nucinecessaria dabitur conclusio: ct hoc si ex non necetiar is nec invium non deducatur.Nam quiuis consensus continges est. Ecce quo mo D interrogare no paucere intelle lxicsed interrogare ut verbii iacet.Haec de borie. ζ At enim interrerare oportet non ut per interrigata necessirsu PQ icquamst quatur. sid quia dicere necesse est ei qui ita dicit, cruere dicere si competati uere.
rc portet autem interrogare.non ignecessarium si propter interrogata, Sed quod dicere necessirium it,illa dicemi. Cruere dicere i uere sunt quae insunt. r R iidet Arisad diibone de asterit interrogatione no fieri laustra in contingentibus .ppositionibus:qisi interroga /tio non fit:vrex consensu dato deducatur coclusio neces ιμι lsario necessitate cosequentis Sed necessitate sequentiae, iquae est necessitas ilipponis: Vnde inquit. TOportet aut Esiam in linterrogarrisin sponibus cotingetibus:&accipere riadEtis cosensum Non ut necessariu sit quod inferr ex cosensu dato 43pter interrogata hoc estivi coclusio nec stario is . . 'deducatur necessitate cosequξtis, quae est necessitas simpliciter.Sed interrogare oportet eo si, dicere hoc deducare necessariam sic: Illa interrogata dicenti hoc est illis interro. gaus concessis,dc vere dicere hoc est de vere deducere . Si vere sunt,qtiae insiliit:hoc est de vere deducere: Si vera sunt:quae concessitur.Sic igitur interrogatio non est 6υ-stra qm licet no fiat:Vt coclusio necessario sequatur necessitate simpliciter:qtiae est necessitas cosequentis, tacta propter propositionum necessitatem: fit tamen: Vt coclusio se monstretur conclusio necessaria. Ambiget in de mi us quatur neces iis necellitate consequentiae quae est neces
piam fortasse: cuius causa haec.ccotingetes pmpositiones oportet interrogare de hila: hoc est de conclusionibus ii cessariis Si non necesse est ex illis conclusionem esse. Frustra enim videtur interrogare: ius causiun est ignat,&inquit.Niliit enim differt si quis contingentia inter gatus,
Postea dicit conclusione,Ψn siue interroga siue i iusitas stippUnis.' Sed videtur in in demonstrativis fiant interrogationes:nam in in Electis dicimo disputatio qua druplex est doctrinalis quae demonstrativa est, Diale, imca:Tentativa:& Sophistica,Omnis autem disputario per
interrogationem perficitur.ergo in demonstrativis erant
interrogationes. ζDimiduli uerrogationem fieri aliquvdo ad
58쪽
A do:ad accipiendulia restio lentis colenti ini: Ali iii ad intel matheioticis sed oportet is demonstretur ex liis propoligenda tertii illos Vt ex illis Op5 intelligatur. Primo mo sitioitibus t thematicis filiae contracta sunt ad geometri Luci. do sit in Diale .cismo aut in demonstrativis:na Cpones cii genus. I ropterea dixit quae per se sunt esse necessa iademostrativae sitiat ut Themillius inquit Stiapte natura circa unumquodi genus,& quatenus tale cuius de qua
vers necessariae, ac per se cocelle. Sc lo ind fieri potin iis est Theorema quod ex illis demonstratur. onutibus ita demostrationii a pones sunt principia. Prin f Accidentia nanis: non sunt iit syria. Quare non fit ut necessicipia uero intelligur ex terminoru sic fieri pol rio sciatur concias o propter quid est. in ipsis interrogatio: in termines intelligantur quibus intel TAccidentia ei lim non necessaria sunt.Quare non necesse est coloris etiam principia intelliguntur. clusionem stire propter auid t. Tcum igitur ea quae perse insulit necessario circa unumqaods DConclusi i demonstratio sit ex his:quae sint per λδ conpetant genus, Cr ut tale est qaod . patet demonstrationes hoc quia ne staria ad genus c5tradia:&quae per se sunt:
ipsis scientiarum effectricis. de his esse s xperse sunt compei ut cade stant. At illic ide probat ex eo quod est oppositum
's' o ex talibus extrui avi constare. ad per statoc pacto ex acciatibus non est necessse scire pragoniam autem ex nec states ni cirra utramquodi genus. pter quid Ergo demonstratio non est ex accidentibus, cun quaecunque per se simi et quaten s unumq iaq;. Matus sium si igiturno fit ex his .quae per accidens: sunt ergo demio in de his. sunt p si sciatiscae demtones sunt. t ex talitas sunt. est ex his quae per se liant. Et tunc verbum enim potius raro. r Vider hoc in loco eade dicere PN3,qsupius dixit,nadi confrinatiuum est: ut legatur.n. 4 pra terea lioc modo. A, dit Φ non corrigat demonstratione ex .Ppsinibus cotine r Praeterea Accidetia no necessaria fiant. Na Ut Philopogetibus este:& utit eisdem ronibus. Cur vero hoc iaciat. nus insit quae P acciis insunt: tingi trit non inesse. Qiia-rGrossatesiacaemini 1s asserit hoc factu esse: ut ondat re vi inquit Non necesse est scire ex his conclusione pro primu medio.Mediu aut stremo secudum it in incsc. pter quid.Et ita ex his quae sitnt per accidenὀ:demonstra rQuae ca non vi bene assignata: Na apud Arisit. Pse 5 tio non constat. i, si ex his: quae per accidens sunt:demoniecunda qu ii in ide. Et sic nos orn id quod in P ic de' stratio non consitat constabit proscictio ex his,quae Per semostrari id quod est secunda quod ipsim nisi ide in tui sunt:quod est intentum.
.anis ipsius d ratione semeretur. Neoterici dcclarant GPe r Nessi seirpir noli autem si per se. 1.d ita esse declarat titione non esse inutile ex eo quia Primo Fbauit d mon hae ratiocinationum que pir 1igna consciuntur. id enim quod sistratione elle ex his:& de lus quae suus P se ex medio .qa per se,non per se pii Asiasciet, nes pro ex quid est. Scire a liest necessariu .Hic Obat ex medio quod est neces, ii ad propter quid fit,nihil aliud est qua per causaniscire. genus .pblematis cotractu.Et sc ide rhat cliuersis ronte sint non per se autem. Ut uiu perfgnahilo R. Ko. hus quareno incassa Erepetitio. D Sed licet declara r Dι, Hoc euimp r se si .non per se sciet. Nes prcpter qui . C inutile esse repetitione: non sufficieter repetitionis cam s Nam propter quid scire,est per causam; ire. Philotis. signant. ζ Philopontis aute no incassiam hoc repciere Ari r Ampliat quod dixit:Dixit enim ex his, q per accidens stonssignat:qm Arisvult hinc nos docere V oporteat de Gunos nihil posse scire: Ampliat ergo nunc hoci &H-mostrationis spones ex his Opriis sumere,qus scam Vnu quit. TNeci: s semper sint accidetia ipsa: no per se: aut quod genus sunt:circa qd est prohiema: S no demoe ex liis fieri potest demonstratio.Huius autem exemplum strare aliquod Geometricii Theorema re Arithmeticis ponit:& inquit Visiant per signa syllogismi: qui quide
Opsinibus, ecce cam repetitidis qua Philo nus Pulchre causas ex causatis syllogizant vlputa. Luna diuersino assignauit.Scam ergo Philopo. Arist.iterii declarat cy dee,illuminatur.Qsiod diuersimode illuminaturessis phaerimonstrationes sint ex his qxiae sunt P se Sc ex his usi ut eum. Luna igitur est sphaerica.Diuersimode illuminaries necessaria non simpliciter, sed ex his,quae fiant iaccessaria se sest: causa vero eius est sphaericum esse . Vult igitur irca Vnumquodi genus et quatenus genus illud tale Φ nec accidentia: quae semper instant subiectis: faciant perest & hoc inat. ζ i aut quaecun4n se sunt,ex ne se se scire.Cuius rationcm affert:& inquit. Hoc enim persestate sunt circa Unii quodet gemis: & qtenus UnuqdΦ.c est: inputa Luna est sphaerica no tamen qui hoc syllogi- genus tale est:& subaudi & qtiae nin necessaria sunt cir tat ex diuersis illuminationibus Lunae: per se sciet, Newcavntiquo et genus P se sunt: eade.n. sunt &qper se & spter quid quod idem est. Cuius camineri: iu diciti Nau necessaria ad genus cotracta.Ex his inseri qst intcdit,& propter quid scire: is per se scire:esi per causam scire,ut suin*.Mani sinu est: qui de his:qus stini P se: de talibus, perius dictum est. Modo diuersinode illuminari est ac so quae fuit in se scietificaedemtones fiant. Est ergo Enthy dens. ac Lunae sphaerice effectus.Vnde fit ut fit scire permema: a n se inco necessaria ad genus cotracta, eade accidens Vt superius dictum est.
omnino sunt,ergo demio est ex his: d de his ussin P se, r perse ergo tertio medium, G medio prii'io inesse cportet. de necessaria ad genus cotracta: ex bis dico: Vt ex CPonie,r per ipsismetiri porterer me tu tertio, er primu in dio inesse. lbus,& de latis vero ut de coctonibus.Siquis aut Vul potir Ex liis omnibus quae diasta sunt. concludi Aristoteles cpsylini sic coficere.Ex necessariis ad genus cdua is demo . oporicat medium tertio per se inesse: Sc primu etiam in V., i sirationes sunt:quae per se sunt: necessaria si nc ad genus dio.Si.n.primum tertio ex nec ilitate inest: inest aute per Diad.Scontracta. Ex his ergo: quae P se sunt, demonstraxiones medium:oportet igitur medium tertio quidem per se in sunt. ζ Qito vero ad verba attinet, Aristoteles ilic Perge est. primo vero subijci ut ita per ipsum ctiam primu denus non praedicamentarium genus intelligit. Sed genus monstretur per se inesse tertio. ' Quo vero ad Verba attiscientiae veluti maritem cum vel physicis, S non quide net: per primum extremitatem maiQrem, & Per tertium genus scientiae Blutae: sed ut tute ut puta mathematicii, minorem intelligit:& proprie in prima figura . Quia in qa est geometricii vel arithmeticii. Non enim conclusio aliis figuris: aut non sit demonstratio: aut non proptergeometrica satis est: ut cimonstretur ex .nosivonibus. quida eripiti vem: per se intelliga, ut fit sensus ex his, H
59쪽
dicta si innsequi primu inesse medio per se:& mediii per se tertio.Tu Vero no eodem ino per se must intelligas. in stii perius pulchre est dilucidam. TEx his quae dicta fuit pater primo u, nullii causatu facit scire cam P se. qm oe causam est accidξs suae causae nisi per id qu est accidens:nihil
ideira est.Dixit.n.Aristo.superius Q scire per accidens est
scire sophistico modo: asserens per se scire dc .Ppter quid scire ide esse. r Praeterea Scam The.dc Philoponii scire nse: de scire sprer quid . tu scire sinpliciter ide est. TAuere. iii asterit scire simpli este quoties ninedia scimus: qu est
nobis Sc nariirae notii ut in Mathematicis. Scire vero pnquid est scire percam,quae est nota natiam : nobis Vero
Dub3. intacta ex ei lectu qui per ipsam demonstratur. TSed qus aliquod accidens possit esse necelsariti. ' Themi- si ius&Philoponus superitis non semel dixerunt aliquod accidens poste esse de necessarisi: sempiternum: non tamEnmps neces artu aut simplse sempiterna Sed secundit udui candidit accidens esit necessariti ad hoc : vviata ad cygnii: titur.5 id genus. non aut simpliciter ad omnia. P aeterea. Albii ad niue est sempit umontanae ad omnia, Alii albo si parieti cotingens. 7 Sed tunc dubitant an oe accides .ppriu subiectit habeat e Hoc est utrum aliquod accides possit esse propi ni si ibiecto:& coe alteri subiecto. - ό T Receriores deo eridecreto aismiant omne accides esse propriss alicui. veluti albii, parieti quidem coe esti Dia- Phano aute terminato proprium est. Cui opinioni id cosonum esse videtur quod Aristo. in physicis asserit. i, omne per accidens ad per se reducatur.Praeterea.Omne acci
dens quod per se clim in subiecto habet: est illi proprium,
At nullii est accides , quin habeat propria causam in sin biecto. r Alii tenet oppositu:asserunt enim accidentia alia quoi mi. esse per se,quae propria esse affirmant. Alia per accidens: quae comunia,&quidE pluribus ronibus : Prima quide:
quonia contingens respectu unius no potest esse necessariti respectu alterius: in secudo physicae aus irationis:in Coin. s. quit Auer. r Seonda vero:quilioecoctio: semper ad alitiis accidentis corruptionem aliqua sit bstantia cor mperetur. Cuius contrarisi videtur asserere Aris .eo libello 1iatio. que de longitudine Ic bmittate vitae inscripsit. DPraei
rea.5 tertia Gneide probant. q, nullii oppositii desito opposito fidicabitur. Accides aut d per accidens est oppositu accidenti per se, igitur non pol respectu alicii ius esse . ., A. QIN IR deniqς ratione quonia omne accides p pria esse per se:omne per se est simpli, necessariu in Themistio placet Sc sic omne accides per accides esset simpliciter necestanti. Γ Animaduerte pro dilucidatione , mres de G sic combinanturina aliqua est res neces laria, L ea cotingens: Vt coelestis calor res quide necessaria est animalia aute de stirpisi:causa per accides. Aliqua est res necellaria: dc c1 necessaria in collestis densitudo res quidem necessaria est causa etia necessaria lucis. Aliqua est continges, S
cI contingens: Ut cursus qui res contingens est: canitatis causa contingens. Aliqua vero contingR,S ca neces saria: ut disteperantia humoru res quide cotinges est,mor tis vero causa necessaria. r Praeterea Animaduerte q, siu-hsecta aliquado apud Philosophos pro materia ,cui acci-dEs inhaeret.accipis. Et sie substatia accidentiu subiectum dicitur.Aliquado P causa εἰ hoc pacto pharasima Auer. , aib.de arumasithiectu intellectionis vocat: nam phan :.-ri.'tiam caestimellectionis. rTunc dicendii has opinione.
conciliando et si, non sit aliquod subsediti in rerii natura, Nun habeat spisu sum accipi edo subieeui Oca: quaesit
illius neces laria cli aliquo modictorii.Et sic fortasse primi intellexerat. At si subtemi intelligar p materia: cui accias ainheret.Sic no omne accides propriii iis biectu habet: in rationes concludunt.Et sic fortasse secudi intellexerui tu vero si melius habes melius dicas.
TNon litur crimis ut ex alio genere se qua in aliud retassens quicqua demonstret,ueliui conclusionem geometrica, arithmetica demons Natione. 'Non igitur eli ex alio genere transeuntem, monstrare, ut is T .a
r Iuniores asserat nuc Arist. veste demonstrare: q, demostratio non ex extran is sed ex propriis constet. Philoponus vero sic textii introducit: Q cu Arist. demostrasset 'mdemostiatio dc neces Iaria fit:& ex necessariis & q, sola i in i u per se sunt,ne laria sint risic corollari si cocludit. Eic rollariu secudii eii est hocim non contingit demostrati
nes,quae alteri cupia scidii conueniunt: conuenire in alia.
hoc est in exponit Uno possibile est demonstratione: idemonstrauimus geometricum aliquod theorema: ea linsa Arithmeticu demonstrare.Clarius autem corollarium
est ii quod non sit possibile ut coclusio sit unius gitis: de propositiones alterius: ut puta cocluso sit geometricar& propositiones. ex quibus demonstratio constanqus illam demonstrat: sint arithmeticae.Et hoc inquit. Non igitest ex alio genere transeuntem:demonstrare:wPuta gcoe vametricii.Theorema arithmetica a demonstratione. Vn- - Gazia
de vero corollarisi istud inferatur , Placet Themistio hoc inseratur ex proximo dicto hoc modo r si necesse est medium infimo:&primum medio per se inesse: Manistauest demonstrationes de genere vlio in aliud migrare aut conferri non posse. Verbi causa: ut geometricae proposD Ptiones arithmeticis conclusionibus congruant. ζPliilopo nus deducit SP ex eo in demonstratio sit necessaria ex neces Iariis 3 ex eo ci, sola ea quae per se sunt sint necessaria ad genus contracta. Ex his enim concludit non posse cdclusione es le in uno uenere:& ppositiones in alio. Rouo
vero ad Uerba attinet, , Verbum transeuntem in antiqviis
translationibus legitur descendentem: graece ramen Mea rananta legitur:hoc est transeuntem, Nam descendere esta superiore , quod Aristo.concedet:Ideo melius transeuntem legendum est. 'r Tria' sunt quae in demonstrationibus insunt. Viium id qd demore stratur inessῆ. Hoc autem est id alicui per se generι competit. Aliud dignitates dignitates autem ea fiunt, ex quibuslit dem5 pratio.Tertium estgenus ipsiuinsubiectum, ius afectus accidentias per se temonstratio patefacit. Qr Tria enim sunt in demst Dationibus Umim quisem, qusdemonstratur conclusio. Hoc autem est, quia in si Micui generi per
se.Vnum autem dignitates. Dinitates autenr sunt, ex quibas est demonstratio.Tertium autemgenas, subiectum, cuiuspalliones,
cr per se accidentis ostendit demonstratio. rCum dedisset corollarium: nunc vult illud altius ac fa- Com. ε .cilius desucidare, do ut hoc facimprius diuisione iacit in Philoponus inquit eorum. quae in demonstrationibus as sumuntumquam quidem diuisione ab initio secit eo teκ---.
tu,qui est. Dupliciter autem necessarium est praecognoste inaeii ere.' verum Recentiores asserunt Aristo.facere hanc diuisionem quod tria sint indemonstrationibus conclusio
vidclicet dis tales,de subicctum. r aediuisio satis videtur
60쪽
detur verbis Aristo. sonare.NO m reuera cosonat.qin hoc Axioma quae eidξ sunt sulci:,se inter se sunt aequalia conclusio no est demdstrationis pars: sed aliud quidpia geometriae de arithmeticae coe est Exponit desnde m sit eueniens de neces tate. ζPropterea Themistius de Phisto- biecta & praedicata no possunt esse ead2,2 dicit. Quorii potius aliter diuisionem: quam Arist.premittit intelligit t. aut d genus. s. subiecta est alterii: hoc est, quam aut E scien Et asseriint tria esse quae in demonstrarionibus assii mun- tiam subiectu est diuersum: In his 'baudi non contingit
tiam subiecta est diuersumtur:& ea ex quibus demonstratur conclusio: quae graece eisde .ppositionibus minoribus in F uti ut Philoponus Axiomata dicuntur latine Dignitates. Et conclusionis sit exponit Sicut Arithmeticae:&geometris:quatenus arithhiemis terminus.&eiusdem quaesitus de subiecto praedi meticae numeri geometriae magnitudines subiecta sitiit: catus.Vnde Arist.inquit. Tria n.sunt, quae in demostra Et opter hac inquit disserentia subiectora no est arithmetionibus Assumunturi Vnu quide quae demonstraturico tica demostration accidentibus couenire:quae in magni clusio:hoc est praedicatus in conclusione terminus: quem tudinibus sunt.Nisi magnitudines numeri sint ut Pitha demonstratio aut in esse subiccto aut non in esse ostendit. gorici dixerut qa sessume. Cain assere Philoponus quo Exponit aut e cui hie praedicatus terminus infit, Sc dicit, ni1 diuersis existri ibus subiectis generibus nem pdicatum Hoc alit est: quod inest aliciti generi per se, idem hic prae accidens ide esi:non enim possibile est idem praedicatum FScatus terminus est qui inest alicui sui tecto alicuius con accidens de unoquo Q diuersorii generis vise de per sep- clusonis per se. Sumpsit.n.genus:.psittito coriusionis Vt dicari:vt prius dixit. Sed qisi inscientiis subaltemis hoc Philoponus exponit ut etia multis in locis dicere colite- fieri p5t ideo dicit: Hoc aute quo edtingat in quibus da, uit Aristo. Appellauit aut Philopontis textu illo Dupli- posterius dicetur. Qua in subalternis scientiis pol demonciter aut necessarium esti cognoscere) pdicatii coctonis: stratio altioris scienti. v conuenire accidentibus inferioris quaesiit:hic vero Arist. quae demonstrar, coctone voca- scientiae.Deinde xet sentit Philoponus)cam assignatrius, iiii.Drinde eκponit se ii dii & inquit. Vnu alit dignitates quod dixerat.Dixerat enim Φ non contingat eas: qus in hoc est fecitdii eoru: quae in demonstrationibus astumus, alia scientia assumptae sunt minores propositiones: In alia sunt dignitas,quas exponit:δ inquit.Dignitates aut sitiar: comi mire: nuc hoc coprobat ut Philoponus inutὶ & le,ppositi 1 nes:ex quibus est demostrario.Exponit vero de genda est aute aduersative:sed causalit oc pacto , nam renia.de inquit.Tertia aut genus subiectu hoc est subie, scientia arithmetica semper habet genus propriu:circa quctus in coclusione teraniniis.quod Pliuoponus textu quo demonstratio fit:& aliae scientiae similiter habet genus psupra:appellauit datu concelsum cuius ut inquit) pastio priu: circa quod versanriir oes demostratioties. Ergo Ones de per se atantiaostedit demo si ratio. dixit passiones. positiones minores non possinit esse cora viris et scientiis:& per se accidentia: ut alterii .ilterius sit expositivit . q. d. nsi illae subalternae inent. Abiunctis enim & penitus di- cuius passiones: hoc est per se accidentia ostendit demon- uersis nequa* communes este possunt,Et accepit semper GC stiatio. 'Sic igit vult tria est iu assumtitur in demos ratio pro uniuei aliter. Vniue saliter. n. in omni arithmetica denibus.plicatu & sui uim coctonis: dignitates, vel sub monstratione idem genui assumitur. TEX his ratio pol filii . . alijs verbis concessum,S quaestit:& principia quae in ip hoc pacto coponi.Subiecta & pdicata propria sunt. De si inuentione: Maiores .ppositiones sunt sub quibus mi- monti ratio constat ex subiecto Sc praedicato . Igit ire denores ex inuentione accipiunt tir . In ipsa vero doctrina inosi ratio est ex a prijs. PGp tii se dii ad ex cothus con vel disciplim, quae ab alio habetur: sunt prima principia: stare & sic pateticorollaria videlicet l, non cGtingat traquae possunt ei te cois pluribus sciitiis, de a pria viai de- sire de genere ingeniis. TAniinaduertendsi secudu Philomdstrationi:indicemus.Tacuit autem mediii ua pars est ponti: ci, diuersae scientiae genere: Ac omnino abiunctae: in Axiomatii.Medium enim multiplicatu propontiones ge sunt geometria de arithmetica uti possunt eisde a positionerat ex quibus demonstratio est. nibus.ismaioribus ut est illa quae eidem sunt aequalia mTFισι igituF potest ut ea qitidem in t eadem e quibus fit demo ter se sunt aequalia. Et de vero a positionibus minoribus pratio. At Parumgenus diuersum est.ut arithimice geom trie nequa 1.Cuius causa est , quoniam subiecta sunt diu a, que in hisce feri nequit ut ad ea que magnitudinibus accidum aco & accidentia praedicata diuersa. Et sic minores non poneommoletur arithmetica demonstratio iii ii sint ipsae migmtudines sunt esdem esse viris q:nisi scientiae subalterna essent, Vt V numeri.Hoc autem ut in quibusdamsuri potest Ilerius expli. posteriit; dicemus.Et tunc legedus est textus hoc modo. Obitur. Arithmetica uero demonstratio simper in se genus id ri r Ex quibus autem demonstratio sit .smaiores proposi-bet,circa quod ipsa uersatur ceteraeq; similiter. tiones contingit eadem esse .u communia diuersis generi r Ex quibus igitur monil ratio fit contingit eadem esse. Ora bus scientiae. Et licet maiores potiunt esse esdem: quoruo autem genus alterum eli,sicut arithmeticae cygeomet rix.non est tamen hoc est quarum tamen identiarum subiectum M arithmeticam demonstrationeni acclientibus conuenire, q- in nus est alterum: minores no possunt esse eaedem & commagnitudinibus sent. Nili Ognitudines numeri sint. Hoc autem munes, sicut dicemiis: nisi essent subalternae.quarii diuer so modo contingat in quibusdam. Posterius dicetur. Arithmeti- sarii scietiarii maiores esdξed piat,minores vero: minime. ca uero demo iratio se ver habet genus circa q-d demonstra r auare si transire migrare d beat demonstratio,aut idem statis', malle similiter. nussimpliciter,aut altilia ex parte, Gesse est esse. Cois.sr. rverba igitur ut Philoponus sentit Aduersatiue legen rcraire aut impliciter trecesse illide u esse gruas . aut aliquo dum est. hoc modo in vesit Arist. ponere differentia in- modo. yi debeat demo 'lea ita descendere. rer ea tria: quς in demostrationibus assumuntur quatenus TCu copleuit rone per qua corollarisi . auit:mmc oste Axiomata Gia esse possit int diuersis scientiis: subiectii dc diuqsio licet descendcrede genere in genus.de deducit qurdicavi non Sed cuilinetiae propria.Vnde inae. PSed lii dicit:ex dictis.Et propterea utinar verbo quare dc in
ex quibus demdstratio fit:cdtingit Oddese: hoc est. Axio quit. 'Quare sides t demonstratio descendere ita ut malaequs maiores propositiones sunt in syllogi sinis.N1 ine demonstrationibus in diuersis scient ijs utamur: no Suess.sua Postri e si