장음표시 사용
81쪽
A non dicitur omne. Et se nec notor de medio potest vitia si circulus sit figura: statim phantasiam aduerteret ad de sc iuersaliter accipui iec medii im de minori potest distribui, scriptum circulum,& non deteri inaret: de quo circulo Per quae vult habere in scientiis semper medium esse una sermo est aut quot modis circulus dicitur,quoniam ex deno χχιν de determinatum licet bis allumptum, ut subie ium: dc scriptione patet eius determinatio.Propterea inquit. Haec
praedicatum Vnum tamen scini cr. In dialeticis verono stra semper unu& idem est.verbi gratia. Sapientes discut: μὴ B Qui dis tant non sciunt.Sapientes initur non sciunt. Di--ς - citi aequivocum escide in ipse intelligere:& in ipis doceri dictum Latet autem deceptio propter orati luocationem.Et rursus Homo aia imal ranimal trisyllabu .homo
trisyllaba igitur. Dupliciter enim homo dc in substantia:
Sin nomine.Etenim de res dicitur homo, sc nomen cria.
Et iterum. era excediit terram. Quod excedit eo quod exceditur: maius est Olera igitur terra maiora sunt. Ex - dere. i.aut secudum magnitudine excedere dicitur,aut supra superficiem esse. Quia igitur non circa determinatos, multas dein tionis causas habent. In scientiis vero no ira, determina .n.sunt res: quae secundia Vnaquanq: scientia ,&nuJob aequi uocationem error in ipsis accidit. Quo stivi paralogismi in scient is non accidant, sicut in diale cticis nam ne i accidere possunt propter a quivocatione medii:ne. p propter illius multiplicitatem.In diale licis autem possunt accidere paralogismi in dietione: in Visum E. misio. r Qinvruiu luniores. Vinim pro dicatum sit sorma subiecti:Et licet haec quaestio sit obiter quaesita.Tamen argu
mentantur non,quoniam nec geniis nec disserentia esto forma speciei: in sint illius partes praeterea in hac propositione homo est homo: homo non est Muna sui. TNeo usi μ' strici asserunt praedicatum esse semper subiecti formam:
praeter*in propositione:in qua idem praedicatur de seipso. Sed contra. cim in hac propositione album est lignum potius subiectum in sorma praedicati Φ contra, ut BOe
eius dicit. Propterea dicendum. ιν in pra dicatione natiira
'Isemper praedicatum est forma siubiecti .aut inlis rens: qus in est aut declarans, quae dicitur de alio. In ea autem enunuatione:in qua idem de se enuntiatur:nihil praedicatur cunon sit propositio in alibi diximus Sed enuntiatio:quae ex nomine constat,& verbo. THaec autem luet quasi cernere mentis perceptione in dissere di uero acultatis disceptationibus latent. Est ne omnis circuitu
Ura si designauerit pitet sed quidnaan ultra. camina ne sunt
circulus,contismo patet non esse.
T Haec autem sunt, ut est uidere intellectu. In orationibus diuem, latent. Utrum omius circulus=gura sit si autem scribatur, ni festum est. Quia autem int ne carmina circulus. Manilesium, Poniam non sunt. CSii . TCum dixissem. in mathemati cis scientiis non accidant paralogismi inductione.sed in dialecticis methodis: nunc Per exempla haec ostendit & inquit. r Haec autem simi: terminos dicit. Vt est videre intellectu, videlicet in mathematibus: nam de his est sermo.q.d. In mathematibus au tem non est sise paralogismus propter duplicitatem termim:in dialecticis. Vnusquisis enim terminus eorum,qui in mari ematibus sun eo quod determinatus sita ut ostesio est. Et simul cum auditur circulus aut tale quia: statim
Ens videt quod dustum est in seipso depictum , & non frietur in aliud quoddam significatum, in hoc solum, cuius & definitionem intra se continet. Ergo quasi dicat.
Haec aut .stermini&terminorii lanificata sunt eo modo: Vt est videre intellectu:in ipsis mathematibus. Nam ut Philoponus exponio, Si quis interrogaret geometra,
autem scilicet teranini & terminoriam significata in mathematibus sunt eo modo, ut est videre intcllectu a sensibus atq phantasia terminorum significato accipiente vel intellectu in quo sunt depictae finirae & circuli, in sunt in abaco: virecte Philoponus exponit. In orationibus aula hoc est in dialecticis conuentibus:latent nomina, ropte rea cy non sint determinata. V trum omnia circulus sit figura,Nam in voce cimitus est multiplex, quoniam dicitur de figura:& dicitur de carminibus. Si autem scribar: scilicet aut in pliantasia:aut in abaco: manifestum est: de psic tollitur aequivocatio.R ursus autem squis te interrogaret quid sint hoc est utrum sint ne carmina circulus. Iterumanifestum est: quoniam non sunt circulus ex descriptione enim in abaco:aut in phantasia:patet Q carmina non sint circulus. Ex his sequitur: . cum determinata sint, qus subiecta sunt geometriae de nulla aequi uocatio est in s Eris:minus ac raro est paralogizari in ipsis determinata.ri.
est ut Philoponus inquit . Uniuscuius in termini significatio. Vt puta quid est circillus de quid linea:& quid a qui
pedum:& quid concidere, de unumquodi caeterorum eodem modo & sunt quasi constitutae. dispostscpin anima figurae: Vnde simul est eum audire circillum:& circulum:qui in anima est figuratus:ac dispositus est in ligore:Sic autem non est in dialecticis, non enim determinata csunt qliae sunt subicista dialecticae. rQuo vero ad verba attineriatiimaduerte Ut Philoponus perpulchre exponit Ium,.q, Aristotcles vocat carmina circulum hoc est epigrammata eo modo consecta non Ut dictionem finalem pri- , mi versus consequatur principium secundi .Et finalem dictionem secundi consequanir principium rerin & sic de inceps ordinate. Sed ut possit idem versus, de priricipia& finis fieri.Huius res affert exemplum est epigrammam,quod Homeriis ut Herodotiis inquit in vita Homori confecit in Midam Regem Phrygum. Exponit & PhiIoponus haec alio modo sed non curo , quoniam meminplorum non veritas sed manifestatio requiritur.
TA non emnet locutionem ad ipsum Herreis si propositio
insutius. Ut enim nes propositio est ea, quae non ad plura sese
extentit. Non enim erit horambiss. Universalibus autem exatruitur ratiocinatio. sic pitet nec eum insistiti eri se,c tuniuersalis non est. Etenita eaedem sunt sitiones, insciatione
suae. Nam liam afert quispiam insciationem, ea uel disserendi uel demonstrandi propoli toferimis. TNon oportet autem instantiam in imm ferre , si si propositio
inductiva.sicut enim nes propo tio est quc non est in pluriesis. Non enim erit in omnibus. Ex uniuersilibus autem hilogismus,
manifestum est,s nes; instantia est. Esdem enim Iunt propos. tiones, cx itfantiae. Q uam enim fert instantiam. Haec ut isset apotio demonstratius aut dialectica.r id velit iacere hic Aristo. Philoponus dubitat, nec
bene ipse exponit.Q iidam vero quorum expositionem
narrat Philoponus) dixerunt . cum Arist. Declarasset differentiam inter paralogi sinoaedialecticos, Sc doctrinales: hic vesit declarare qualis sit instantia, quae fit in paralogismis:qui filii in mathematissim Dato . aliquis pamimissilua in illis fiat vestiti esset iste.Circulus omnis inuis
82쪽
i m. carmen circulus,igitur carmen figura, dico datori in mathematicis fieret: quia reuera nullus fit paralogismus in dic tione ut in dialecticis. Sic igitur vult declarare qualis instantia fiat in paralogismos mathematicos si aliquis in mathematicis paralogismus fieret. Et vult w instantia
contra paralogismos mathematicos non sit perinductionem hoc modo inducendo contra minorem:& his: de illa carmina non sunt circulus. Sed oportet uniuersaliter instare, ut puta ci, nullum carmen sit circulus. Nam sicut propositio non eii dem5strativa:quae non eli usis:qua ex
usibus est syllogismus ita nec instantia est scientifica quae non est Vlls.Causa aute, qua instantia iit aliquando syllogismi pars: Vipi ita si aliquis instaret ad propositione di
K cente carmina circulus,& diceret nullii carmen est circulus. Instantia nunc fieret syllogismi conclusio dicentibus nobis hoc modo: Nullii carmen est figura. Omnis aut circulus figura est. Nullii igitur carmen circidus est. Si vero ad concibiad fertur instantia dicente, i, carmina circulus dicet hoc modo. Nullis carmen circulus est, circulus aut Efigura est. Nullum igitur carmen figura est. TH sc est expositio: quam Philoponiis narrat:& no approbat. Primo,qm semper insitantia est syllogismi coclusio. Hanc.n. oportet demonstrare:vi oppostu ipsi demonstrabimus non recte es te. Amplius:haec expositio non cosonat verbis Aristotelis: Ut dicit.Tamen ipse exquisitam huius to ci expositione transfert ad lepus, donec perquirat alios misit, evosi Ores. ζSed si liceat ponere os in calum:diceremm Aristoteles hie venit ponere differentiam inter instania riam dialecticam Sc doc irinalem:siue scientificam. Nam postquam posuit differentiam unam inter parato sinos, dialec ticos Sc mathematicos hic obiter interponit diffe- iso. dentiam inter instantiam dialecticam: & scientilicam. Et A vult q, dialeelica instantia si particularis: vel inductiva:. hoc est singularis. Scientifica vero sit uniuersalis: quoniac Ma,positio de omni tu per se. Vnde inquit. ζ Non Opor
et autem instantiam serre in ipsum quod volumus de struere in mathematicis.Si illa instantia sit propositio in Hra duc itua, hoc e singularis. Sic enim instamus in dialecticis. Affert c. ausam cur non sc instamus in mathematicis: &inquit. Sicut enim iieci: propositio est in mathematicis: qnon est in pluribus: hoc est uniuersalis contra quam instamus ita nec instantia est quae non est uniuersialis. Nampi ut inquit si propositio non sit in pluribus S uniuersia , Iis: non erit in Qmnibus. Sed vi inquit . Syllogismus ex uniuersalibus est.Et ita nec propositio potest esse nisi uniuersalis:quare dc instantia uniuersidis est. Per his autem verba vult innuere consequentis destructionem ,hoc pa- fio.Si propositio non sit viri; propo non erit in omni
bus. Et h propositio non fit in omnibus:syllogismus noerit ex usibus.Destruit tunc Ultimii cosequens dices . Sed
ex vitalis est sylls.Et sic vult habere si, propo sit usu irect instantia.Et hoc inserti& inquit. Manifesta est in riel instantia est uniuersalis subaudi si prop5 non sit vis. Cuius causam assere:& inquit. Esdem. n. si int Opositiones:&instantiae. ius cam affert dicta.Quae enim scit instantia:
haec iniet fiet spo demostrativa in scientiis aut dialecti, ca in pblemati bus. Recte ergo dicta estici, institia in scien Ver xi siit uniuersalis. rQuo vero ad verba attinet. Qui P dani de recte dixerun i, instantia, quando fit ad propositionem: ut si fieret ad propositione ne dicete carmina cirsutus,diceremus.Nulla carmen fibra est.Omnia aute circulus figura. Nullii igitur carmen circulus est. Sinaut E fis . Nret ad c sonem instantia fiet propositio, is ad illa com
clusione carmina circulus dicemus hoc pacto. Nulla carmen circulus G.Circulus aut figura est,ntillii igitur carnis figura est.Et ita quouis ino semper instantia est uniue salis. At in dialectici: pol esse inductiva hoc est singularis. TSed circa hanc nostra exponem: sunt dubones:& prima Dubs ea
quide: quia instare est osticiti opponentis. Sed in mathe Tmaticis non licet opponere & pondere,no.n .in illis di sputationes fiunt.Igitur sitiat instantia'. Secundo,quia a, et a positiones demonstrationis sunt verae: Instantiae aut e false. Igitur instantiae non sunt sp5nes per se.Tertio: instatia esse pol ad uniuersale propositionE.Sed instare ad uniuersalem non fit nisi P contradictione,& omnis corradis Octio est inter uniuersildis particulare. igitur omnis instatia est propo particularis. r Pro solutione animaduerte P Mi is in mathematicis bifaria fieri potest: Aut tentatiue, qualis id prima:
a P prore fit erga disti pulu.Et haec semper est viis,&vera:eo quia imperitus discipulus semper prosere falsam &impollibit proponE. Aut litigiose, & haec fit ab imperito at Q coli ae assecto:Vt de Bryssione seriur.Et quado i fit ex parte imperiti, pol esse impossibilis.Aristotcles t
quinir de instantia tentativa quae sita praeceptore erga
discipulit.Et per hoc patet iliatio ad duas prunas dispua
rationes. TAd terti1 dico Q in his quae sunt per se: idem Murii est uniuerialis de particularis secundum rem.Et ita in domonstrativis insiantia particularis secundum rem est viri uersalius ecus eisin dialecticis. T Fit autem ut quaim uuisse crecludantpropterea quod eos medios sumunt, qui terminos utros': sequuntur. gale quidem se cit Cr coratus, ignem signi multi uata ratione concludens hoc pacto. ignis ut dicit celerrime gignitur.Q uia mitiplicati gignitur ratione,ii celirrvne gignitur. Hoc autem modo costare ratiocitutio nequit. Stacti merrinum generationem multiplicata sequatur ratio, Cr ignem ceserrima generatio. interdum igitur
feri nequit,ut ex his que fumuntur ratiocinatio construatur,viterdum uero feri petetisd non ceriti turir contingit autem quosdam non ollogistice dicere, propter id quod accipiunt ad utroque consequentia. Ut cr c entus facit signis in multiplicata analogia'. Etenim ignis cistogeneraturdi. cui dicit. Et haec est Dialogia.Su autem non est fγlloglymus . Stasi uel fimam analogia sequitur multiplicata. Et ignem ueloci finis in mutatione analogia. Aliquandoquidem enim non contina
iussio sietare ex accitis. Aliquati uero contingit.sed no uides. In multiplicata
rCum dixisset mob medium terminum aequivocum est cari entem: sepenumero in dispurationibus fiunt multi paratogismi:quod quidem in taenins non accipit nunc vult demonstrare ut initIomnus inqui;)Paralogismos qui ob figuram fiunt in disputaticinibus: ut est dat in scam hos disserunt
83쪽
distatu scienti ea disputati vitibus dialec uene quatenus in diale is disputationibus paralogismi fiunt ob figura, in scieretri aute non fiunt.Non fiunt auia in stimim, qin syllogismi scientiam senem hix,qude per se:& conuertibi hi sunt . At syllogismi in diale icis non exeontiertibili Ossent.Hic igitur Hait: Q in dialecticis obfigura parato tismi fiant: Propurca si, idsi medium ad duo extrema soquaturi hoc est eo Q capiant in secimes figura duas assii niatiuas. rant. Q, R Lu sequatur ad duo: & ea inter ses uantur: hoc aute non est: nisi illa conuertibilia fuerint. Na & ad homine: Θe ad lapide silva se inire non tamen inera ad alterii sequitumhoc est lapis ad hominξ aut ho' ad lapide.Non.n .sunt conuertibilia. Sicut faciebat sophista. Osneus.Syllogizabat .n. l, ignis in multiplicara analogia fichocmo. ignis v locissi eri : quae in multiplicata analogia fiunt: citissime fiunt. Igniis igitur in multiplicata analogia fit. Circa quae Aristotcles inquit Interdum in talibus sana fieri ratione: hoc est syllogismsi. Vt puta: ii positiones couertuntur. Disputat laic Philop.cii Alexa.dix u de multiplicata analogia quid sit.' Ad quod Alex.respodet: in Aristo .per multiplicata analogia intelligit ppor
ro sit per particulaa:non se facile est inuenire. Vnde diacit. TContingit autE quosda non syllogistice dicere. Si baudi in dialecticis. a pter id quod accipitit ad utra cosequentia.ut in secuta figura ex duabus affirmatiuis . Indialecticis enim .ppterea q, a positiones non conuerim, tur cotingit syllogizari ex duabus assumatiuis. Et ponit eptu,& inquit. VtCsneus sophista facit: Syllogizas Q in multiplicata analogia fit hoc pacto. Ignis cito genseratur,haec est minor. Haec est stabaudi multiplicata analo gia: haec est maior,ut sit sylliis hoc pacto. uod in multiplicata proportione generaturi celeriter fici Ignis Meriter Grufi LEigo ignis in multiplicata proportione gerieratur. Tunc exponit qualis hic syllsi fit:& dicit Sic aute non in syllogismus qui est in seclida figura ex duabus affirmati uis.Sed subaudi erit sylsi: si V locissima. generatione. quitur multiplicata analogia. Hoc est: si maior conuertatur iis c pacto: quod ceseriter fit in multiplicata proportione generat. Et i γε subaudi sequatur analogia in v locis. sima mutatione: ita ut minor se, tu ignis vclociter fit. Nattac sequitiir m ignis in multiplicata analogia generetur. ζQuo vero ad verba attinet Per igne esse in v locissimari i-. tionem qualis est Moria ad triar d ducentorii ad treccia. mutatione intelligitur igne esse in ocissima generati Ad Lu r Cotraque asserit:eu non habere muli 1 in mathemati ne.Addit alit Ais .cam differentiae,& inquit. Aliqua
s 5 i I tu peritiam.Qm ignorabat sportionem duoru ad tria HV i &-ud tricenta esse multiplia est reuera si sun particularis.Non.n.tria adsunt duo multiplicii, nec treceta ad duceta. Non .ri. maior numerus Glinet minore his aut teri aut sipius: sed semes in aliqua esus particula.Eiro corii proportio no est multiplex. Proportio.n. multiplicans siue multiplex est:quando in numeris maior his:aut xer,aut tapius praecise contines murorem: V Nuta ,in duplis duo ad quantoc 3 quatuoriad odio:aut in triplis. i. ad. y.6c. . ad. ir.&alijs eodemodo . Superparticillaris vero est quando maior numerus habri totu minorem,&particulam aliquam Quis ipsius: t quarta : aut quinta, aut drincipite. Utputa: numeri ternarii ad binariti sipermiricularis est proportio. Habet.n. totu ipsum & Gai disi:quocirca oortio haec Haemiolia vocata est propter dimidiu, latine a Boetio dicitur sexquialtera . Proportio
vero quatuor ad. 3.Epitrita.habet.n.totum δc tertia inis: I5 Boetius ea vocat sexquitertia: .hoe est semescotinem:
G tertia. Numeri ergo ab Alexandro assumpti ad demosrationξ:Vt puta,duo & tria dc duata de trecenta non sunt in rone multiplicata:sed insuper particulari, hoc est in Pemiolio.In ubus auehio non fit sicut in multiplicatis ves imiltiplicibus. TPropter lisc Philoponiis cis Proculo exponit per multiplicatos numeros eoru:quorii adinui
ct est proportio multiplex: H. a. a. q.5 . s. s. 32.6.4.13s
a 6 6 .de ordine d inceps. Possibile n.est in infinitu progredi nec solii in duplis hoc acciditised in triplis,& quadruplis de resiquis omnibus. In super particularis ver', quos Alex.supposuit: nullo modo sic UHociter proportione
uenire ad aliquem alium eorum: qui post ipsum eandem rationem habere quo ver modo sit inuenire plures sunparii lares proportione; deinceps. Methodo opus est arithmetica:quam Nicomachus h introdiictione assigna Derat.Sic igitur Aristo. per generari in multiplictaa ana, logia:intelligit generari in proportione multiplici: Vt quado genitum est multiplex ad id ex quo generatur. Qin ociter est inuenire hanc Eportione. Proportione v
quide n.noli contingit syllogizare ex acceptis. Aliqu1do aut e contingit: sed non videtur.Diximus ci, duas affli mativas in secunda figura possibile est introducere ad syllogistica figura: quando termini sinat couertibiles, ut posse
conuerti maior, treduomcis ipsam ad primam figura: quando vero non conuertini r non reducitur.Et additi
sed n5videreir.quia licet si in qilibustana talibus conclude e cdclusionem propter propositiones: sicut diximus: in conuertibilibus viales couersione maioris,no tame videtur necessarium: propter insyllogizabilitat E complica tionis propositonii. Non .n .complicatio cause est: sed eoia, termini conuertuririar ut possit & recte complicari.Erigo addit:sed non videtur: quia licet contingat syllogiza ri: no tamen Videtur,quia n5 apparet necesseriti nisi facta conuersione. r Sed dices:mc omnis syllogismus insecti, da,& tertia figura erit paralogismus qua nullus apparet necessariua: nisi facta conuersione. 7 Dicendum Q in alijs solatia.
figuris seruaris qualitate dc quantitate syllogismi no sunt paralogismi: cim semper postunt reduci in prima figurii. At sylliis ex duabus affirmativis in secinita figura: est paeralogi sinus:qm non semper potest reduci sed solum:cum termini conuertuntur.Propterea addit, Aliquando enim non contingit syllogizari ex acceptis: Aliquando vero contingit: sed non videtur. At syllogismi seciuidae, deterilae seruatis qualitate, de quantitate semper possunt reduci:& hac ratione non sunt paralogisini. Patet ergo min dialecticis paralogi sint contingunt propter figura:quo niam non fiunt syllogismi ex conuertibilissim. In docti,nis autem tales syllogisini non accidunt quoniam propostici es sunt semper ister se, de conuertit, iles, dc uas Per
essetis biere comessio nas necessarioli retiri enim.a .uersi,
quia cum sit, haec sua quae quidim ess sciri liui .b. Ex his s
ttar ilhid egi ostensam conuertuntur cutem ea magis in ira enlatuissunt quia nullum accidens sid definitiones acci uti
84쪽
i r si aut mi et impo ibile ex falsis ureum demonstrare, facila
uti se set resoluere. conuertuntisr enim ex nece, sitate. Sietium A, em, ς autem cum sit. ea utis sunt, quae noui φωntini sunt. M, B, Ex his igittar demonstrabo, quoniam istud. , conuertoritur autem magis,que sunt in matheniat cis, quoniam nullion reuspiciunt acci :ns. Et in his disserunt ab his, quaesunt in dialo. pii sed defuitiones. . iso r Hic ut Plinoponus aut intrat iterum Aristote. assignataliam differentiam inter demonstrati uos syllogismos Idialecticos: de facilior fit resblutio in demonstrationibus Q in dialecticis. Vocant aute geometrae resolutione: inuentione propositionum:per quas conclusa sit Vera
conclusio. Vt puta: si proponatur nobis aliqua conclusio vera,' laic triangulus sta quilateriis, per propositones inuenimus conclusionem:a quibusdam consessis: GK mentes initium:& definentes in id quod quaeritur:& hoc
tale vocatur compositio. Resolutio autem: viceversa se habet cum coinpositione.Capientes enim prius id:quod quaeritur Ut consessum. 'Muta v hic triangulus est su- laterus, quaerimus quamam tueriint propositiones , pcrquas id probatum fuit, ut resoluentes inueniamus ipsas quosci: veniamus ad aliqua conseil , & principia geomeccas. V nde Themistius hic dicit, i, resolutio sit retrocessiis a conclusone vera ad principia ex quibus deduct est. Vult igitur Q si ex veris Glis propositionibus verae
conclusiones concluderentur, facilis vlup est et res blutio: α huius causa est,quonia propositiones conclusionis coctauae essent determinatae. inita vero ex salsis concluditur concluso vera: Se hae sunt quoda modo indetermi natae dii scilior ipsarum resolutio est. ζ mare hac ratio
oria stiti ne differunt demonstrativi syllogisni a dialemcis. Co cluditiar.n .syllogisino dialecti o Q homo si animes: de
M 1 ex eo P moueatur,& ex eo Q ambuletis ex eo si, disputet:& ex aliis infinitis. Amplius: syllogismo dialectico extasis concluditurVera conclusio , modo filia illa concedantur.Qitare in dialecticis siquis voluerit omnes propositiones conclusionis conclusium inuenire: non facile n1ci. scetur: propter ipsarum indefinitatem. At in scientiis non hoc modo,nec.n. ex salss propositionibus , net ex his, quae Per accris rebus insunt .sed ex his: quae primo & per
se concludunt identiales conclusiones. Haec autem dcte minata sunt. Facilior autem est resolutio ad determinata. ad indeterminata . Et ideo facilior in mentus resblutio ris, a in dialecticis. Tino vero ad verba attinen Aristo. Maiis. Vult hunc syllogismum: Q libus conuersio facilior is de M resolutio tacilior est mathematicis couersio facilior est Ergo de resblutio ucilior, De ratione ergo primo affert maiorem ca eius probatione de inquit. TSi autem est impossibile ex fusis verum demonstrare ita ut ex talis verisdem In irationes sint: Facile utis esset re luere conclusionem ad propositiones.AFert causam, P dicit. Coue euntur.n.ex necessitate a propositionibus ad conclusiones de viceversa a condulioneas propositiones.Citius rationem assignauimus ex his: que Philoponus inquit. Quo
in propositiones tales sunt determinate. Haec exponit per exemplum Ic inquit.Sit. i.ens hoc est conriuao existens Vera hoc autem. s. a.ciisse ea utiq; sunt . quae noui: uoniam sunt,utibaloe est propositioara, assumit.nti. Puabus propositionibus.Ex is in.tur demons babo, scilicet propositionibu :quae sunt. basem Instrabo, quoi uana
Quia latur.b.exi ue: mstate est a . exu tes Nruinis ex necessi inte est. b.ldeo facilis est propositionum in entio.Secus in dialecticis quoniam in illis. b. existente
sequitur.a. non tamen contra:quonia. a potest smium infinitis. Et per haec patet maior Se esus probatio.Tunc Magnat quasi minorem syllogi lini quem in textu intelligi et
cc inquit Conuertuntur autem magis:quae sunt in mathemati qu'niam syllogismi nullum recipitini accidens neotalsum:sed definitiones recipiunt, tunc quasi conclutionem interponit:& inquit. Et mathematicis syllogisini in his differunt ab his,quae sunt in dialogis.Quia igitur hirnathematicis sylIogismis conuertiantur magis i& conclu lsiones ad propositiones, & propositiones ad conclusio nes:ideo in illis facilis est re lutio. ia vero in dialectiacis non conuertuntur: ideo in eis dissicilis resolutio est.Est oigitur syllogismus textus hic:quibus conuerso facilior in S,i his resolutio est leuior. In mathematicis conuerso est facilior. ergo & resolutio De hoc syllogismo: ut dixi. imo Vult habere maiorem cum rius probatione secunda ibi: Couertiantur autem magis: Vult habere minorem etiam lcum sua probatione. Et interponit disserentiam syllogis morum dialecticorum a demonstrativis: vi syllogio lini conclusionem uiaec de textu. r Quo autem ad differen triam attinet:Animaduerte v propter tria resolutio in masei thematios facilis est. primo, quia semper vera conclusio I tita ex veris syllogizanar.secundo,quoniam ex per se: & socundi p ipsum:hoc est conuertibilibus . Tertiam cau- trem iam assignat Auer. quoniam conclusiones mathematice non syllogizannirnis ex proportionatis conclusioni.At
dialecticae conclusiones syllogizalituram salsis,& ex O Dbabilibus, quae possium esse infinita, de conclusoni im- proportionata. Qigare ad haec dissicilis est resolutio': ad
r Acerestu etiam ratio iratis non per media sed assumendo,na
c.ats LLe.concluditur.Sit enim. s. quidem numerus absolute.b. luerosv liciter in mis impar. Ei.c. destinitus numerus impar. a. igitur de.exoncludetur. Altera rursus in parte.d.quidemsit impar numerus simpliciter frum us .e. uero definitus numirus par
r augentur autem,nirn per inedia, set in assumendo, ut .a Iesb. e autem dea. Rursus hoc de A. π hoe in infinitum. Et in latus.
85쪽
r Hic item inter demonstrativos sylsos & dialecticos vemilop. inquio Alia affert differentia: ci, dies et sylli augennir per media. Mailiematici ac demonstrat mi in assum do:& in latus. TVbi animaduersione denu. Auctio nem syllogistic1 bifaria est. alteram quide per media. Altera vero in assiumendo. TEt per media: bis a aut per interpositione termini aut per extrinsecus acceptione: per in terpositione termini: ut si coclusio fit, homo sit animal nam haec syllogizetur P hoc. homo loquat: qm quod loquitur est animat: homo loquitur. Igitur liomo est ani
ctione in postasi Edo. Deinde de auctione ad latus: inat.Et in latus:vt. s numerus pdicatus,& de. sudio:&de. euubiecto,ut est numerus quatus: vel infinitus hoc est p indifferentia indeterminatus. Hoc alit sit: in quo est. Vipi ita numerus cois,c5iter pdicatus de. e.& de. c. At numerus impar quatus.s is omnibus imparibus sit:in quo in b.numerus impar. cnomine detriminatus: sit in quo EQVrputa tria vel quin ,Vel. '. ut id genus Est ergo, a, numerus cois de c,sidio numero trinario: Vipura P modis b qui tria sunt impar od impar numerus: tria innarnumerus. Et item sit par quatus numerus. ccois omitibus paribus: in quo d,Par numerus. nomine dcterminatus: sit in quo est e Est ergo,a, numerus de, . demiatus: Vi
TDifert autem scire csse ex propter quid est, primo quidem ine sem siliniuis sit laudissiciterinno quidem modosi ratio. cinatio non per ea quae vacuit mediosa non enim primas mistur causa , scientia autem eius prc er quid per primam'
causim. Alio uero modo si per ea quid quae vacant medio non mes:& n hoc q, homo mouetur a se quod.n mouetur a time νεr cum sed urnelius eorum quae conuertuntur scitar si est animes: ho mouetura homo igitur animal. Haec ergo auctio est per termini interposition&Per exi rinse o Nero acceptione:quando syllogizamus eande coctu
scili per diuersa extranea media,ut hanc:homo in ani 'nial:n media extranea:vt qili ho est lapis, & lapis est aniniat ergo hodanimal Ccq silio est lignit & lignu est animes:ergo ho est animal. Et se eode modo p alia multa: media extranea immo qii p infinita eade conclusio syllor Differt autem quia, ex prcpter quid scire. Primo quidim in ea TM.fridem scientia . Et in hac dupliciter . Vno quidem modo , 'non per immediata fiat hi lcgismus. Non enim accipi:ur prima causa. Q neutro ist scientia propter quii, per primam cui sim est. Alio duit m per immediata quidem, non autem per tali a se
per notius eorum, qui consertunt gr.
r Propositi Arist. ut Philop. inat est ostendoe,in quo differat win: liii probat ipsum sa: his: qui .pbant ii m
A Ois in metari p5t.Haec de syllogistica auctione P media. T lia as Opter quid. Et dicit primo ci, uno mo differant: Q syllasylsufit mediii ad syllogizadu sbiectu secuds fit mediu at syllogizandu teitia;& illa deinceps. Et hoc mo fit in geometra: qm primu Tlaxorema demonstrat P axiomao.Secundu vero:per primu dc tertiur, Graecunda C. Dordine deinceps aligumetatio frnu puraeJio termino suctoslib.Sed i pad prusim Qt fit nato. Huius rei cam affert Philop. in ex hia: quae n se & priliisu demiones sutin& no cotingit Ir Medi ra .ppo Dio si demostrare aliud.Autat.ex axiomatibus demostranti oremata in sciet iis aut ex his u demostrata sinat ex axio Hatibus. In latus aut audito fit:quoties ida i dicatu de plu ribus lateralibus sibi restis p media lateraliter interposita
in eade scietitia: qm in eade scirtia est inuenire & syllimurbat ipsi in ua de syllin: qui probat ipsum .pptor quid Verii differunt hi: tui in eade scientia sunt: secundu duos modos. cundu unum quide: im qui Obat ipsumε pro quid 'st propositiones immediatas concluditur. Causia. debet per se inessie:de a1xime. Qui vero .pbat ipsum sa: i perri ostiones mediatas syllogizat. Ille: dicit s*lis pr*bas ipsium Mpter quid: qisi non ra'tu dicit essς: sed ,- quid res est. Alius aut dicitur ipsum quia .pbatis: qua nocur est:dicit.Sed smpliciter esse. Probatai. solii Q his exi H l stentibus:illud in:nsi tamen in hoc sit huius causa. Securis' , , syllogizas ut si sit praedi tu numerus. Na nummus Pot dum alterii vero. qm qui probat ipsum quia,ex causa o demolitarisie,c.trinario P ,b, impariS: de,e,quaternario ad cam procedit. Qui vero ipsum propter quid: ex cau-iper,s,par. His ergo modis mathematicae demiones au- qa ad catu Vninat. TDifferi aut ' uadc a pier ad scirς, caest i gent. r Per ' patec:q, si libAgeometri esseisi si M'a' hoc est sylla: a bat ii in ua de sylli, u probat ipni ru mi ti.in demiones crescere Dianiaciles essent cognitu S ua quid dia erui Primo quide in eadem scientia:& csidix libri Eualidisno hoc pacto fuerisit ordinati: ideo no fue- Primo in eade scientia Innuit etia Q differant in alia at p
thematica scripsit ors facile esse possciat summi mathematici. Ibi.n.demtones ordinauit aut in post assumendo:aut in latus inat ergo. TAugenr aut.s demiones no per in dia.Vt dialectici sylsi qui augetur n media: aut interponetermini. Aut extrinsecus accq tione. Sed augentur in assimendo:&haec duplkaut in post assumedo: v a.de. baiscaut.sb.de.c.Rursus hoc. scde.d. Et hoc in infinita. squoad nos ut Philop.exponio. Qin no ita compr hedimus stiet ias: n5 possit diem quodda inueniri theorema: sed ibi a post in per membriataraltera in mire. Haec deau
alia.Et ri terracii dixerit quo pacto difl erat in cadesciatia:dicet post multa: quo pacto differat secundu alia attalia. De primo inquit. Et in liac disserui dupliciter. uno quide modo: si no per immediata fiat sylli. Hoc est: sino immediate fiat a positiones.Ipsius.m quia tunc erit ργlsi. Non.n.accipitur prima causa quae Vel o est scientia pro pter quid:per prima causiam est. Syli ai. qui probat propter quid:causam prima vult habere in medio termino. Hie est primus modus deinde assignat secundu modsi Scinquit. Alio MLcmodo: syllogizat ipsum qi iust in me lata quies,no aut per cam.Sed Per notius eoru quae
86쪽
ittitiinnir simula. m. n. Hemodi mrpostionibus imme Prope est. Non scintillant Planetae Naeatis exilientibus coum tibiis aut cauta decauato: qn A B C : notitis sit caiisatum in musa. Propterea addit, sed per no inscu*thaseorii: quae conuer nichoc est sed pernotiorem eortina effectuu:q ii cu ca conuertuntiar ut si Cinis in ignis est: Hoc.n. immediata est: qm nullo alio medio termino
indigemus ad ME.Sic igitur sylli: probates quia Hilo mi probantes a prer quid est disserunt in diuersis &in eade silentia. In diuersis quidE: qm syllogismi .ppter quid est probantes in subest ate 5 sylli quia est syllo- TCu diris differemias syllogismorum: hic eoru quae C iis gizantes in subalternata habentur.In eade vero duplr,au dixit,ς epi si Π& prius secundi modi eoru: qui in ea te qua 'ates quia est:procediit per propones mediatas. dem stimxiri, ipsiui quia:& ipsius propter quid sγllogis
'muta percam remota aut per propones immediatas, morti m pio seric& inquit. TVici, prope sint planel me est per essectu eorsi: quaecu ca conuertuntur,notio- rx:propter illud ' non scintillant. In quibus tetigit conie:&i mediatu .Eth. ve est expo Philop.r Alii vero vo clusion ,Vidulicri Planetae prope int.Et mediu atm p oldi A rist.hic aiserre differemia inter scientias. iptita in position Videlicet planetae non tantillant.Deinde dispoter scire sae& stire propter quid: verti qua no scimus nisi ' nix syllogisma in Propositionibus de terminis ex duabus per syllbs.ideo no possumus hie differentia inter taEtias, affirmativis in Poma fi ra hoc mota: planetaeno sciri quin habeamus differentia inter syllas scientiΙ generates. tillant. Quo cunQ non scintillat:prope sunt:planetae uir Nec possiimus habere differentia inter syllogii mos: ari die sunt Vnde inax, Sit in quo ,e,planeis:ita ut minor phabeamus differentia inter scientias. Quare expositiones Post io sit,b,ς, hoc in Planetae non scintillant.in quo b, hae parsi differunt. Vt iu aut syllἰ sacientes scire quia sint si non scintillare hoc est non micare,vel non vibrare: d demonstrationes: syllogi simi demonstrativi ves diale hoc:Vt medius x minus:&Meetiis eius: quod est spe es elici:superius est disputatum.& Philoponi hic eos vult se. In quo,a,sit ProPeesse.V utamus u& maiorino ,
r At pn prohibet q: eorum que de sese mutuo priaitantur, notius intersum it id quod non esi ααμ.r prolabet enim nail aeque praedicantium notius aliquando esse
'non causim. A re per huic erit demonstratio.
mitas, ita ut maior .Ppositio si a ,b hoc est: quae et opstintillatiprope sunt.Tune colligit syllogishau. &inquit lvem igitur est,h,de e dicere:planctae.n non scintillant: haec fuit minor.Sed&,a,de,b, etia veru est:non scintillas n .ppe est. Et sic habetur maior . Et quia haec maior esset
sorte dubii:qtias affert ObationE,& inquit. Hoc aut.s Pr Sed contra praedictabitaria obiici pol.Primo qui con noscintillans sit prope accipis permductione:aut persenuertibilia non vi altero alterii notius esse posse .ppto eo sim: verbii illud aut no disuctius: sed copulatuue in Phiuertibilitate nil aequalitate.Secudo quia no vider: Ua- loponus inquit . Accipit pro & na argentu prope post Retiis at non ca esle possit notior G. Ad haec ergo re- tu non scintillat,scul vero: scintillat:simili mo lucernaria spodet,& inquit. 'Prohibet.n.nihil aeque praedicantiit at lumen:procul scintillat: Ppe vero existens non scintillat: que conuertibiliu notius ali qii eme non cam ipsa ea. Et sie & sic de singuli rgo no scintillas prope est ' ste maior no est absurdu altem conuertibiliti altero eme notius: de perspicua est Sc ex sensit, ita manifesta muturcam nPei , in se soluit prima obiectio. Amplius nihil Ohibet noeam, vinai psilop.qui in longiis tracti inretitus:debiliores effici iiDis 'lae hoc est effectu esse notiorEcauscu&scdesetur secuta obic tur.Et iccirco magis patietes a lumine habet scintillatioi; ceta ictio. Et ideo concludit.Quare per hac. sn5 causam: quia phantasia.Propinquioribus vero existentibus lucidis coi am WEcst conuertibilis,& notior ipsa causaeerit deni stratio. poribus validiores sese illis adijcieres aspectus. Minus alii ipsis patiuntur.Et hanc ob cim: qui debiliores intuitus har gare demonstratio per idipsum escietur veluti uetustestis' bent: eti 1 propinquo lucida corpora scintillare putantiluesse prope,quia non micant.Vage stetis M. e.n3 inuare,b nos cernaria lumen:aut aliquid tale.Si vero cν plurinisi debipe esse collocetur in ,vere litarib reetur de,e uite nas leti testat intuitus: ne prespicere lucernariu lumen possunt: a se ron musit. At uere etiam. i o dicetur, b, Ud enimnu multa interueniente scintillatione:quare quae prope si inc cat, id φ propinquum. Hoc autem per inductionem uel sensum non scintillant.Excipiunt aut E in his mi 3'mercurium.
tum est uagas esse propnquas. Hee igitur ratiocillatis non est ip)hrant:& lianc obcam Mercurius a veteribus: in Simpliasius propter quid est. Non in a non micant, uigantes 'elia eius dixit. i. de coelo.Stilbon dictus est: hoe est scintillans. ibo sunt prope, sed visuntprope . ideo non aut . Sed quae stellae Vibret quae aut ἰ&cur ira. .lib.decce lo perquirenda est. His sic dispositis, de in figura ordina -- ro quod propesset planeteoerillia, s non scintillesit. sit in iis colligiti. qualisna syllogi sinus sici ed inquit. Hic illius 'Po,s 'ut in Po, non scintillare. In quo , prope esse.ve syllogismus non est eiu quod est propter quid: hoc estrum igitur est 1,de,e didere. Planetae enim non Irintillant. sed demonstratio cuius media siremta propter quam ciuiu mese ν, Non scintillans erumprope est. Hoc autem cuipitur so est. Sed est syllogismus ipsius quia est hoc est cuius inereri adullionem,aut persensum. Necesse istar est,a, si, in s. dium est effectum, per quem causam esse abiblute syllc ρ. elemon'ratum est. φptineta pro situ. Hic igiturolis gizatur. Et affert musam, inquit. Non .n.ex eo v nor,
D simu non est eius Tuod in propere quis sed i ius quia scintillant stellae. Prope sunt. Sed propter illud. prope illus spretesint, sui non scintillant: in declaratum est perindustione e D H. sensibus deductu haec de exemplo. 'Fieri
87쪽
fyliri erumpotest,ut per alterum alterum ostendatur, is turic lis suscipit incrementi,stis' in,c,livia rotundum accredrit irius propter deliratiocinatio. Nam stellia uagantes qui scere potiatur in L. deras M. Prope em esse in,b, τ non micarem oceuir in, a, Tlteram sic lanam demonstrant, pionum rotunda est, per accre Et his r competis ira,c, nam uagaeses fleta sunt prope. Et A menta.Si enim quod se augetur, rinandum jit. Augetur autem cor lut ipsi competere,' Ea naris non micant, quae prope sunt, fac luna. Manisqium, quoniam rotunda est. 4 aequidem igitur PQuibus sit ut, a,lios competat igi, C, At sh est ratiocinatio suspita hilogismus Iactus est. contra autem posito medio, ipsius Mius propter quid e .Nam sun a hi ipsa causa prima. propter quid Ihilogismus fit. N On enim propter accrementa igi r Potest autem σ per alterum alterum demonstrari, ererit' rotunda s.sed suis rotunda est,accipit accrementa huiusmodι. sis propter quid Omonstratio.vt t. clune . in quo, b prope es Dinast in quo, c, rotundum in quo,h, Asiumentum in quo, .se,a,non scintillare, Est igitur π b,in,c, Cr,a,is,b,qiuria est nascintitare.Qπare σὲ in, c, Et erit ius propter quid seretis .suinitur enim Πιnia causa. r Cum demonstiasset stestas prope esse: medio terminoeκistente non scintillare aiore autem:prope esse. Nunc ponit exemplum demonstrationis propter quid: iu conuertit ordinem terminoriim qui fuerunt in priore demostratione & ponit maiorem terminum .sprope esse iterminum medium vero scilicet non scintillare. Maiorem:de sic syllogisinus erit propter quid. Nam causa in medio collocatur hoc pacto, planetae prope sunt, quod prope est, non scintillat. Planetae igitur non scintillant. Hic igit tu est syllogi simus propter quid:ex muta enim causam demo straturiquoniam ex eo q, prope sint,demonstratur planetas non scinti illare. Vnde inquit. T Potest autem, de per alterum:alteriam demonstrareta est viceversia maiore interminis conuersa:quae licet sit uniuersalis affirmativa potest tamen conuerti in Ierminis: quoniam cst de omni: per
se,& secundum quod ipsum.& sic coniteria maiore. hi it ipsius propter quid demonstratio.Deinde disponit termi
nos in intelligariir maiorem interminis esse conuerten
dam:& inquit.Vt sic c planetae.In quo,b, P Pe esse,a. st non scintillare.Tunc liis eligit syllogismum : &in quit Est lotur &,h in , Ota:ve minor fit,b,c hoc est planetae prope sunt.Et,a ,in ,h, ita ut Ninior fit .a.b. hoc est: quod prope est:non scintillat.Quare &.a. in.c.id est qua re ex his sequitur Φ.c.sit.a .hoc est si, planetae non scintillant.Et hoc pacto terminis dispositis . Erit ipsius propter quid syllogismus.Sumitur.n. in medio illius Prima causa. Ergo syllogismus talis erit propter quid. TRursus fit ut luna per accretiones demonstretur esse rotunda,lumadmodum quidam demonstrant,etim se rotundum est id om. ne quod fc accrescit. Dina autem sic accrescit, perspicuum est Iunam essὶ retundam. At s De quidem modo ea acta est ratiocinatio qua ipsum esse ostenditur. At si medium contra potiatur, catruetur ipsus propter quid est ratiocinatio non enim ob excreationes talesarotunda s luna.Sed quia ψfaura rotundae: ideo titr Hic ponit secundum exemplum&demonstrationaea de demonstrationis propter quid.Quoniam primo syllogizat causam per effectum. Secundo causam pcr est γ suam:conuertendo maiorem in terminis: & sic utrius
syllogismi exempla simul assignan& inquit. ζ Iterum sic
Lunam demonstrare:quoniam rotunda est: per accremera qui sitiat per comicillationem:& exteras figuras, quae inaugumento itinae obseriiantur. Tunc ponit syllogis- Hinum: de inquit.Si enim quod sic augetur scilicet per corniculationem:& caeteras lunae variationes:quae in aca mento fiunt. Romiadum sit augetur autem sic I una scorniculatione& nliis variationibus: Manifestum: quoniam rotunda est.Tunc recolligit vim exempli: & docet sacere exemplum demonstrationis propter quid: & inquit. Sin quidem uitiir ipsus quia syllogismus factus ei cori Ira autem posito medio:ipsius propter quid syllogismus
fit.Et assignat causam:&inquit.Non enim propter accrementa ipsius: Luna rotunda est. Sed quia rotunda Est accipit accrementa huiusmodi.sper corniculationem: sc hu iusmodi caeteras variationes. Tunc disponit terminos in
figura syllogismi propter quid: & inquit. Luna sic fit in
quo.c.ROtimaum in quo B, Augumentum in quo. a. Et sic syllogismus erit:luna est rotunda: Rotundum sic augetur.Luna igitur sic augeriar. r In quibus autem ipsa media non conuertuntur,ere' id notius
pod non est cause ostentitur quidem esse. Ipsium autem propter
quid est non demon'ratur. r in quibus autem media non conuertuntur, Cr est notius,quod non est ca ιμ, ipsi m quidem quia demi ratur, non autem ipssum propter qxid. r Hic textus non est clarus: propterea ab expositoribus
non uno modo exponitur: nec nos eum Vna ratione intelleximus. TPrima ergo ratione exponitur udi medium t. e
non conuertibile, fariam fiuves quia est maiore minus: de minore maius vi in hoc exemplo. Progrediens habet i manimam sen tiuam. Equus progreditur. Equus igitur habet animam sensi tuam. ubi patet terminum progrediri esse minus: st maior, videlicet fit habens animam sensivum.Et maius minor,videlicet u equus . Aut est cit
88쪽
i maiore conuutibile,& maius minore: in in hoc syllogismo.Non scintillans prope est. Venus non scintillat. VOHiis anima stativa .rgredita equus
nus igitur prope est. Vbi patet medium esse cum malare conuertibile,& in plus Q minor. Aut medium est minore minus. Sc sic,non est demonstratio, quoniam non potest esse conclusio uniuersuis. Vt in hoc syllogismo: non tillans prope est.Stella non scintillat. Stella igitiir prope est.Vbi patet medium esse in minus Q minor. Aristo.
ergo inquit. TIn quibus autem media non conueniintur cum minore termino. VNuta , quia est in plus, non autem in minus . Et est notius: quod non est causa: hoc est , & est essectus notior causa . Ipsum quidem quia demonstrarur : non autem potest conuerti ita. Vt ipsum propter quid demonstretur . Ergo vult dicere, in quando esse s non est clim minore conuertibilis, ct notior sita causa: per ipsum demonstratione quia de
monstratur causa contra vero: non potest. Haec expo- postea dicemus . f Aliter etiam cona
da sumimus exponere , Ac quidem de Alexandri intentio ne .m cum Aristo. ostendista quomodo per essectum conuertibilem fiat syllogi simus, de declarata illum fiori in prima figura : hic declarat quomodo per esse inctum non conuertibilem fiat syllogismus , & declarat primo hic fieri tales syllogismos in tertia figura: & non
posse conuerti ad demonstrationem propter quid: & di cit. ζ In quibus autem media non conuertuntur: dc essectus: qui non est causa est notior ipsa ipsam quidem quia demonstratur . scilicet in tertia fibra , non autem ipsiam propter quid: quoniam non potest conuerti. T. Philoponus autem exponit, v cum Aristo. dixisset de causis Sc causatis: quae conuertuntur: dicit de de his
etiam quae non conuertuntur . E Vult in quando non conuertatur mediuῖ terminus ad maiorem hoc est causa ad causatum . desuerit causatum notius ipsa causa:
hic erit syllogismus ipsius quia,non autem ipsius propter quid.Et perno causam: ustium intellust: in syllogisino qui dicit.Mulier peperit.quae plerit. Viro adlixat. --
eius enim est ipsam peperiae:adlaoc enim sinuitur adlinis Nse viro.Non tamen illud sequitur ad ipsum adlidesisteri. ro.Quare hic erit syllogismus ipsius quia: dc non propter quid quoniam ex causam, hoc est ex peperiste causam, hoc est viro adhaesisse conclusit, tan* omnino sequatur ad causatum causa quoniam si peperit, omnino etiam viis ro adhaesit. In his igitur quae ita se habent no est syllogis
mus propter quid:ω q, no sequatur ad causam effectus. r Sed quaeres cur alterius modi no meminit. V t puta:cati Dub. t. salo existente non omnino causa est. ζ Dicendum liuix se sociis modi Aristo.non meministe quoniam omne: quod fit ex causa fit.& se omnino necelle est,causato existente: de causura etiam esse. At causatum esse non potest quin causa sit. Hac ratione selum accepit m possibile est causa existente: non omnino este causatum: non tamen econtrario: ocausiato existente non esse causam. Secundo quaeres : cide causatum eorum stantiquae Lint ad aliquid:quo pacto oro dicimus ipse non conuerti: de contingere causa exi stente non est e causatum. r Responda Philopontis:w po sotaris. rentia causia.quae non actu, est potest ine non existente, causato non.n.ut causam dicimus incised ut rem.Vtputa: aedificator potest esse, domo non existenter quatenus habitum hinet talem Si tamen ut causa caperetur neces se est omnino de causatum esse haec.n.ine eorum e quae ad aliquid: dc ut est alterum. Si enim causa potentia est:de causarum potentia est. Et si causa actu est:de causatum omnino actu est. Unde dicit .r In quibus autem syllogismis, media non conuertuntur cum maiore extremo I hoc est causatum cum causa:& in talibus: id quod non est causes Hhoc est causatum:est notius sua causa.Ipsum quidem quia demonstititur per tales syllogismos, non autem conuerinsione demostrari potest .ipsi im propto quid. Haec in Philoponi expositio : quae milii placet. Nam parum dis
sena prima.r praeterea in his mediam emtra ponisur, etenim in his ipfas est ipsus cse. π non ipsius propter quid est demono pratio . Non enim dicit causam ipsam . vlluti propter quid purus non resipirat: quia non animi est . Nam si hoc non reis spirat di causa est , oportebiat animal respiratuli causam esse ceu sin ratio causa eslncn essendi, affirmatio causa et lese sendi . Vt si calidorum ac frigidorum intemperatio , fallitum Q. tent non habendi , causa est. eorundem temperatio , sani talem habendi, causa est. Pari quos modo si affirmatio es.sendi causa AE: ad haec autem haec hoc pacto Aot Uignata, non accommodantur id quia ita dictum , non enim animal omne resipirat. Ais ratiocinatio cui se talis in media sit se ra, a, namque sit animal, b, restirare, paries, c, igitur imsum, a , cuilibet quidem. b. competit, omne nao quod respirat animal est. Ni ili autem inest,c, mare nes, cri iam com petit,c, Paries igitur non respirat. TA ius in quibus mediam extra ponitur . Etenim in bis.
non propter quid . sed Uus quia demonstratio est . Non
enim dicitur causa . ut propter quid non resipirat paries . quis non est animal . si enim hoc non resipirandi causa es set, oporteret esse animal causam respirandi . ut si nega
tis causa s ipsius non esse . Afirmatio causa est ius es.se. Sicut si sine mensura esse calida . ex fretida causa ε'
non fanandi, σmensurata eam huiusmodi .coba erit sanan.
di . Similiter vicem, erct afrinatio, causa est ipsius esse, G
89쪽
rCum posuisset exempla aliorum modorum. Nunc pomtexEplum ut Philoponus autumat . Primi modi. Erat enim primus modus: psyllogismus ipsius:quia uno modo est: per causam remotam. Ergo huiusmodi exempluponere intendit. TQuo vero ad verba attinet. Alexander per medium extra poni intestigit secundam figuram. Mouetur,quia eXempla quae subscribit, sunt secundae figurae. Acciari P primo prioriim sic Athla.dicit de sinida figura. Γ Alixo autem exponit Alexander: de intelli git per medium extraponi medium esse longinquius a pruinia causaequas dicat: Φ in medio termino nec propria nec proxima sit causa sed medius sint propositiones. ratis enim erat primus differentiae modus ipsius:quia ad ipsum propter qui LSylsi nam ipsus lila: qui per remot Icam fit propositiones non immediatas ii insed media taxoc et sic Aricintelligat patet ex his, quae in exemplo dicit Et patet em ibi. Similes aute sint i es cause: hi et a secundia excessum dictae sunt . Vbi patet eu per medium extraponi intelligererin medio no esse causam proxima. Et licet exemptu quod ponit sit in secunda figura, tame
isno illud ponit: tan* non possit esse in ea sylli Pnquid:vt postea dicemus: Vnde inquit. r Amplius in quibus syllis media extra ponitur laqua ca remota:subaudi in his demostratio est ipsius quia no ipsius pn quid ,cam affert:& inquit. H.n.in his no Opter quid: sia ipsus sardemostiatio est.No. n.media dicitur causa propria atqr Pxima fixi remota.Ecce qsio eius:quod dixerat, assignauit causam per illud verbii. Affert exena:& inquit.Vt pro Pter quid no respirat paries respondeturiquia non est animal. Hic.n .sylli per cam remota fit:no alit per c proxima: cum eme fui comiciti bilem: Et m ita sic probat Arist. α inquit.Si.n.hocsnon esse animὼ.Non respirandi causa esset. oporteret esse animal causam respirandi. Vt fine-gatio ci est ipsius non esse.Affirmatio causa est ipsius eE.
od ex lo pulctro a bat,& incriit.Sicut si fine men- sua esse calida dc Digida non Gadi,hoc est, i est essendi sanit.Et qm aliquis posset dicere. Vtru sill esset insiffirmationibus quas respodens inquit.Similiter aut:& fiat firmatio in est ipsius esse,& negatio vir stra ipsus non esse. r Sed dubitarei sit quispia qQ Arisdicit si esse animal e1 no respiradi essetaoportet animal cam esse respiradi. Vr.n.male uti couersione ad oppositi.Non. n. ex Opposito cedetis sequitur oppositi consequztis. ζRndet Philop. i, Arisno loquir in Opsine simpliciterised in causi & causato.Vnde Masus est. St. n.hoc.s. no esse animal. No respirandi ca effeta rima de covertibilis oportere esse animal cm respirandi qui inca couertibili est effecturs negatio si ci ipsus no esse. Affirmatio est ca ipsius e&Vt si incomensurini esse in humoribus sit ea non est bidi sanu comenstrat i esse erit cli essendi sann.Silr aute &de affirmationibus.in vii .n.quae cit effectu conuenit et si assi romatio ci est affirmationis,negatio erit ca negationis. Eringo Aris non loquitur in Opositione simplr: sed in ca de
causam. Propterea addit. In his aut sic demonstratis. Vt puta per rio esse animal non respirare: no contingit quod dictum estLm esse animal sit causa respirandi. Non enimor animal respirat: nec insccta , nec Pistas omnes re spirant. Sed proxima ca no respirassi est non habere pulmonem.Qm Omne habens pulmonsi respirat: & omne non habens pulmonem:no i irat.Et quia dedit inepta deca remota ex animali.Exponit nue in qua figura comade fieri pol hoc ex lii:& inutiSilli aut huius inae. remota est in media finita. t fit, A animal.In quo B sit re spiras. In quo C sit paries.Terminis siccostitutis patet in in omni, B,est A Omne.n.respirans est animal. In quo aut,C nullo est ipm,A Nullusai .Paries est animal. Quare nc P, B,in ,C, Vllo est, non igitur respirat paries . Est
lus paries ea animal. Omne respirans est animal. Nullus
quaeres. Vtra in secuta figura possit fieri demonstra io propter ad Arisposteamdehit in exEplo Anacharsis. r Tanne Philopontis res det hic: in secunda figura demro .ppter quid ee potest:& ponit ex lu: in hoeae sylib. in habitatione , quae est stib recta Sphera.Circu tus se dii que mouer Sol: aequale habet semicirculii supra retra: ei qui est sub te ra. At in abus in maior &minor dies, no est pars solaris circuli: quae stipra terra x ilis es , quae sub terra est. In habitatione igit u e stibrecta Sphera no in maior& minor die . Hic igi d sylli
PD ad: Pxima .ri .ca si in me cito termino. r Animaduer
te ut Philop.inuo i, syllaquo Arist. rbauit pariete non respirare: pol reduci ad prima figura couersis maiore &co ne in terminis.Qm si nullus paries est animat: nullii
90쪽
animal est paries &orrespitas in animal, ergo millia re spiras est paries: quare haccouersa nullari paries respirat. Quia vcro simplicius per secunda ligura illud concludebat pn hoc exempla secit in setaida ligura. r Sed ures currima in figura fieri possit sylis negat nis. oir ho posuit
exemplii in prima figura. 'Cam affert Philop.a quidem pulchra liis no pol in minori accipi mediii negaritie. Non.por assignari ea: quare maior no praedicet de minore nisi minor sit i cratia. Non. n. lio animal sit. Iccirco noest lapis sed in catilis oportet mediii terminum negari de minore:& cam fieri eius Oxima, & maiore negaria mi nori: sciit et inaffirinatiuissest sis.Iccirco maior de mino vi selicat in qui de medius terminiis 1 dicatur de minori: ita re in in 1 tuis oportet fieri fi liii de oportet medium terminii este vera cana eius m maior in minori no instr& negetur medius remiipua de minori S per mediii maior neget a natiori: qaiginti in talibus Vult medius te minus de minori negate. in pruna aure figura no continor minore sponem negativam est ciccirco non pote in
prima figura i yllira negat tu causae fieri .nisi ut diximus duabus Guersonibus tastis: dc negat has spositionis:&GEbrus: m aut E esse animal non sit cari, ho no fit lapis: Patet qiii de no animal exiis pol non esu lapis: in ligna. Quia vero in saetida figura minor esse pol negativa. ideo solii in illa talis causis syllogi sinus est. TTalis uero costi:miles sunt hibe qtisper exuerationem ei
n: ur. Hoc euum ist nudium id duere sud sopiratius 8 neris tot Ailathi Udis illud, in soriis modulatrices non fiunt, nam nes vires. In ealtim igitur scientia π in mediorurn
po itione hae sunt discunt aerari ocinarionis ipsius essem ipsius
pit ex quid est ratio irationem. TSimiles auum Iunitalcs causae bis quaesecundum exussum dicta sunt. Hic autem ιβ plurimum distans medium diceredicut est illud Anachar Uis,s instat his non sunt Tibicenes. Nes enim
uites. secundum igitur eandem scientiam, crsecundum mediorupositionem hae differentiae sunt ipsius quia ad eum, qui proprerqu id is sudorismus.
r Exponit illic quales causae sint illae: i sunt mediii extra positi Et una expo est, i, cax quae sunt mediii extrapositu sunt siles his q sunt secundia excessum:hoc e sunt causae multu disitates:& exponit ad per cas multu distates intelligit 3c inst. THoc aut est plurimii disitas mediii diceresa sxima ca. Hoc est mediii terminii no esse proximam causam: sed remotiore. dc ita verbii illud his: u secunduexcessunt dicta sunt: exponit pro eo quod est multii distantibiis de huius expositivii est id: quod insertur . Hoc aut est plurimii distans mediii dicere. Ca causa proxima. Ergo per causas:qinae sunt mediii extrapositu . intelligit cas remotas: de hoc declarat exEplo Anacharsidis Scy thae,cr probat apud Scythas non esse Tibicenes:quia nosunt vites. ζ Reprehendit auid Philoponus hanc expone qin si ita intelligeretui esset sensus-longinquae causs es sent similes longinquis causis. i Propterea exponit cum Themistio qui per ea q secunda excessiim di tur: intesti gito,quae ex si perabudantia sumpta sunt Susticit.ii. ad demonstradii ci, paries non respirecidicere in pulmonem non habeat. Illud vero: ppterea q, non sit animes:ad ex cessum,de ex superabundatia sumptii suit. Expones aut quid velit intelligere per verbii secisidii excessio subscribit. Hoc aut est: dicere plurimu distatis mediii,hoc est lω
nacha ius Scytha assignauit eius m no erit Tibicines hi
Scythis. Interrogatus. .an essent in S this Tibicines: indit nullo pacto, ini nel vites. Remora.n. Sc is eam assi gnavi Na proxima ca erat non inebriari huhis aute n5 esse Uites. Fert alit hoc in vetustissimis Annalibus Scyta rit: in Philop.inut. Vnde dicitii Similes alii sunt tales rausae.quae sunt mediu ex positit his,qus seesidii excessiim dicta sunt hoc est ex silper udantia sumpta Sc exponit hoc de inut. Hoc aute est dicere plurimii distas mediii. Sicut est illud Anacharsidis cm in Scythis no sinit Tibicines: ne et enim vites:de sic no Libicines.Tuc iloga de inut. Secundit uitiirean de scientia a secundu iraedioru pone,
hoc est in eadξ scientiaiae quanta ad ipssem medioru ponem. Hae sunt driae ipsius ua ad ea: u Pst quid est ijl0. Or Qtio vero ad rone Aliacharsidis attinet. Animaduerte Notadas Tibicines eos esse,qui oris insit ruinctis sibillat hi vero, et Aristo.inut. In ositio politicorii , pi mnimia anhelandi Tibi in necessitate: i ad sibilandii reurituri in pcόrdijs exiccantur: dc .ppterea humore indigent qui potu vim instaurariar in hac rone sibillator ebrii sunt. Argumentabatur ergo Anacharsiain Scythia no sunt vites: igitur non est ' init. In Scythia no est vitisi igitur nec ebrietas. In Scythia n5 est ebriet is igitur nosvnx si illatores:quare citin scythiano sint ii tesmec in scythia ei sit Tibicines sibillatores. Ecce qlio cliae tales sint similes his: quae ex superabithdatia sumi innir.' Sed dubitas: qm Videtur plures sint drix D . . ,
syllogismoru ua ad syllogismos ter quid in inde scioria Q duae,na disseriit etia per asti attula: dc negati uitirEt dicedit q, hae no sunt ditae necessaris.Sylsia . , ter ud potest esse Sc affirmatiuiis dρ negatiuiis: de syli, quia φina. Na qui in per effectu conuertibile est assumatiuus: qui aute percam remota: est negativus. r Scuo dubitatur, Lqm no a, dux tantii sint demronis species:*n Aueri sedit demostrationsi sinis fricuius mediu est nobis: & na tum notu. r Graeci vero ut Alexari. T hemistius:& Philo Gioe Aponus duplex esse tisid cistrationis genus alterii ipsius quia. Alterii ipsius opter quid.Nec ab rone se dicuti lini nomni demolliatione:aut mediu inca aut effectus,sca . lvel Mxima:vel remota. emota quide coiiuniit demostratione quia. Proxima vero, demonstratione: ter quid. ,
Si alit sit est emis:demostratio erinquiu dc sic nulla spes prauer has esse p5tis Fortasse Auer asterii tres cile spes p diuisionε dc subdiuisione. iii omnis denaro secunduge . sex nus duplex est aut ipsius qlii Maut ipsius opter quid. Et ipsus a pler quid dcinossi auo duplex est na cu in Omni medissi sit ca talis ca potest esse nobis nota atq: manifesta dupliciterives nota nobis per inuentione: quae fit nisin diu:qitiales sunt demonstrationes physice propter sciquae fiunt in seclido processit. Hae ii dicuntur demonstrationes purae propter quid: im mediu in ca quae sua naturano est nollas notior essici iuuia per inuentione:quae pie ficisciturab ipso. Aut pol este nobis nota est editi Q manifestior propter eius natura:&non per inuentione:Hii tin demdimetitionibus mathematicis. Non. n. in illis cax libueniuntur per effectus: nec in illis fit regressiis. litimosa, cta descinptione in abacouimul habetur est emis inuetio: dc inuentionis causa. Et tales denarones ab Auer. dicunt
denarones simpli . siue carae dc esse: qih n tales deuirantur effectus esse de vir quae cam ii intar Et sic posti migraeci cu C suis Auer.conciliari: quoniana O dicunt duas esse tisi dem, ς