장음표시 사용
61쪽
a i & in l. si ita quis I a s.f. Sela. D. de verbor. oblig. Ex quibus
locis apparet solitum sui in olim, ut in continenti post itipulationem sub ijceretur pactum conuentum, etiam defceno te, utque eo casu perinde ageretur ex stipulatione faenoris nomine; atque si foenus in stipulationem ipsam deductum fuisset,ae proinde aliam hae parte fuisse causam mutui. aliam stipulationis, aliam condictionis certi ex mutuo,quam diximus per pactum ad ij cies sormari nunquam posse. Aliam actionis ex stipulatione competentis, quam de Paulus. & Scaevola supra dictis Ioeis volunt informari per pactum in continenti adiectum, etiam foenerat ilium, ne dubitare possimus , quin eiusmodi pacta in sint, etiam x parte actoris, de ad agendum, ad ebque quod magis est, ad formadam actionem ipsam. ex stipulatione, siue sit -- dictio certi, eum tam in stipulationem, quam in pactum,
nihil nisi e ertum deductum est, ut in d l. lecta ; siue actio ex stipulatu, cum &in stipulationem,& in pactum nihil, nisi quid incertum collatum est,ut in d.3.Seia, ubi obligatio erat faciendi,& tradendi, atque ita incertae rei,d. l. ubi
autem 7 s. s. qui id quod, eod. ii tui. Quis enim locus elle eruaestioni d. g. Seia,utrum poli tempus pacto comprehenum possit offerri pecunia,& agi ex stipulatione ,si pactum non inesset ipso iure stipulationi ad agendum, & ad formandam ex stipulatu actionem
32 Idque nimirum est quos Paulus in d. l. lecta disputat
contra Ulpianum , quem perstringere plerisque creditus his vet bis i m ille putab.ιι. de alijs praecedentibus , quidam dicebat, eum Vlpianus negaret pactum, licet in continenti
adhibitum post stipulationem, in tale stipulationi, nee admitteret prodesse reo, nisi ad exceptionem, cuius loeuti nis non ille sensas est, quem putat Culaetus,ut h te pactuin sit stipulationi ex parte rei, sed is potius, ut no insit. Iam enim dixi cum pactum inel , sue contractui, siue actioni, nihil esse quod tractari possit de exceptione imo esse haec opposita, pactum ineta, & pactum prodesse ad exeeptionem , quod omnium apertissim E probat Papinianus noster iv l. Pina conuenta 72, D. M coulr.empl. bi ait pacta
62쪽
eonuenta de adminiculis contractus , quae postea, de exint ei uallo facta detrahunt emptioni , videri contractaeontineri, quod nihil aliud eit , ut docuimus , quam inesse contractiri. Quae vero adiiciunt, ea non ineste , sed
tantum iure exceptionis vires habere aduersario agente.
Ex quo apparet, quod in specie, l. lecta, Vlpianus putabat pactum in contiuenti post stipulationem adiectum ad e ceptionem tantum prodesse, non alio sensu ab eo dictum suis Ie , quam quod crederet pactum hoc stipulationi non inesse, ne quidem ex parte rei. 'In eoque bene sentis, quod Cuiae tum nostrum, si e pas-3 ῖsm loqui solitum reprehendis. Nec enim Iute Consultos sic unquam locutos legitimus, ut pactum ex parte vel rei, vel actoris contractui inesse dixerint. Et eum inesse nihil aliud sit, quam contractu contineri,ut Papinian.explicat, quid absurdius est, qpam dicere cotractu cotineri ex parte unius contrahentium, non etiam ex parte alterius Annon id esset, contractum ipsum claudicate, & ex uno tantum latere consistere a Quod sanὰ absurdissimum esset,extra casum leg.Iulianus rinquis pupillo, D. de actionibus empl. Vnde coniectura sumi non leuis potest, Vlpia. xv,cum dixit in 3.qirinimmo,pacta in continenti facta ineste bonae fidei iudieijs , non tantum illud sensisse , quod volumus, ut in sint actionibus quoque bonaefidei ad eas sormandas, non solii ipsis contractibus, in eoque eontractum bonae fidei, Se stricti iuris dissetentiam notasse, sed praeterea id ipsum insinuare voluisse, quod tu, mi Melchior,defendis, pacta huiusmodi,quae non tantu iudieijs bonaefidei
sed etiam contractibus insunt, attamen no magis cotractibus qua actionibus strictis inesse; ne quide stipulationibus Quod si ita est, habes quide a tuis patribus contra nos Vlpianu, sed cuius sententiam in Papiniani nostri auditorio explosam sui me testat ut Paulus ind. l.lecta. ijs verbis: Qua-uis diu sa sementia obtinuerit,ut intelligas debere te tandecu Vlpiano manus ἐate,& nobiseu admittere,pacta in cOtinenti facta, non minus stipulationi,eaeteri .sti icti iuris
contractibus inesse,quim iudicijs boarat fidei,&actionem,
63쪽
aut primaevam sormare, aut nouam pro dueere, secundum eas tamen distinctiones, quas attuli.& retenta semper dis- ferentia stipulationis a mutuo, Si alijs co tractibus strictis, quia ex pacto in continenti adiecto poli stipulationem liue certam, siue incertam, praescriptis verbra acto nunquacompetit, sed semper, aut condictio certi,ut in d. l. lecta, aut actio ex stipulatu .ut in d. .Seia iuncta l. si dominus s. D. de praescriptis vel b. dissimilitudinis autem ratio euidens Lia est,quam attuli in rationalibus, quod multo faci-
Iius sit, ut pactum in continenti adiect am stipulationi, iustuat in stipulationem.& actionem ex stipulatione competentem: quod pactum non in alio sere differat a stipula. tione quam animo stipulandi, aut paciscendi, l. iuris gen
31 Sed alia ratio eoniungenda est ex eo sumpta, quod eadem sit materia pact itum.& stipulationum omnium, cum de rebus omnibus quae in commereio sunt, possint fieri pacta, & stipulationes, pendeantque & hae, & illae ex negotio contracto, l. s. D. de verbor. oblig. itaque n6 quem ad modum dicimus. si donauerim tibi mille,aut mutua dederim, eo pacto in cotinenti adiecto,ut pro me Romam eas, pactum hoe esse extra causam donationis, vel mutui ; ita possis dicere, exim stipulatus sum a te mille eo pacto addit., ut pro me Romam eas, esse pactum hoc extra naturam. stipulationis, cum potuerit ea ipsa conuentio Pet inde in stipulationem, atque in pactum deduci. i as Neque tamen hoc a te sic accipi velim , quasi putem' huiusmodi pactum in cotinenti post stipulationem adhibitum nouam. secundam esse stipulationem, quod eout ingeretis noua fieret in tet togatio, ω noua responsio, sed quasi in eam ipsam stipulationem .. quae praecessit, deducta sint omnia quae pacto eontinentur. Proinde speciale est in pacto in continenti post stipulationem adiecto, non v insit contractui stipulationis, sed ut sol met actione M ipsam ex stipulatione, lim 'aliter, atq; alii ei quia stipulatio pro- priam
64쪽
priam naturam nullam habet, sed communem illam, quae est pactorum omnium , quod in caeteris Omaicius contra ctibus siue bonafidei sint, siue stracti iviis, diuertum est. Rausim quod diximus in pa tis in continenti a liectis , post coiit iactum stricti tutis , distinguenta esse pacta detrahentia ab adueientibus quod facilius sit, ut detrahentia in sint actioni sttactae,eamque sotment qalin adiicientia , non male confirmari potest ex eo quod Papinianus scribit in d. l. pacta conuenta, ubi licet loquatur de contiactu venditionis, qui bonae fidei elt, nou de contractu aliquo stricti tutis, de de pacto quod adiectuin sit pollea, dcxx interuallo,non quod in continenti.ostendit, tamen non obseu te facilius ea posse inesse, quae detrahunt, qua quae ad ij ciunt: scilieet si in continenti poli contractumst licti iuris adhibita proponantur. Nam ii postea, dc ex interuato , non magis pollunt in elle de trabentia, quam adiicientia . sed tam ex his quim ex illis aeque nasceturia exceptio ad actionem elidendam In eoque alia differentia est inter iudicia bonae fidei, 38 de stricta, quod iudici js bonae fidei pacta omnia detralun tia insunt formantque actionem, ii ue in continenti facta situ, siue ex interuallo circa adminicula contractus : ad ijse .cientia vero non aliterquam si in continenti: at iudiciis strictis insunt quidem detrahentia omnia , formantque actionem quant uirilibet strictam , sed ita si adhibita siue an continenti. Ex interuallo adhibita , neque forma ut actionem neque insunt contractat, ut uouam P Oducant, sed prosunt tantum ad exceptionem. Ad licentia ver' si in eo utinenti adhibita sint i insunt quidem , sed non sor mant praeterquam actionem ex stipulatione pariunt tamen actionem praescriptis verbis , ptaeterquam si sint addita stipulationi, quo casu pati uiat,ut diximus, vel condictionem certi, vel actionem ex stipulatu. Ex interuallo autem neque insunt, neque formant, aeque tamen pariundexceptionem.
65쪽
tractus mutui, nasci actionem incertam quae & dieitur incerti praescriptis vel bis. Hoc vero non e ii quod mireris,
nam praeter id, quod si verum amamus , non lam nascit ut
haee actio ex contractu ipso, quam ex pacto cottactui addito, ut loquitur d. l. frumenti, tanquam quod non possit nudi pacti iure censeti, cum contractu ipio contineatur, dict. l. pacta, & contineat a YNAΛΛ A rMA quod da propter adiunctam dationem , & traditionem rei in conti actum deductae, dict. l. si dominus 8. in fin. D. de praescrip t.
donat. Dico amplius,quod pauci obseruant,& mirabilius tamen videri debeat, etiam in iudici js bonae fidei, idem euenire, ut ex pacto in continenti addito. quavis formetur actio ipsa ex contractu,quae bonae fidei est,ut ad id quoque extendatur, quod pacto comprehensum fuit. o Nascatur tamen etiam propria , & separata actio praescripsit is yeibri, si ea malit actor experiri, qua actione bonaendet. Textus sunt in l. 2. C.de pactis inter empl.& vendit .l. si conuenit 6. D. de rescind. vendit. l. si vir uxori i a. D. de praescript. vel b. NemrE absurdum esset pctum in continenti appositum post venditionem deterioris in hoe esse conditionis, ne possit producere actionem praescriptis verbis, ob id solum quod adhibitum sit pactu post co-
tractum bonae fidei, cum ea res maiorem pacti potestatem nee te debeat,& soleat non minorem . sed tamen nil ne-eesse eit ad actionem hanc praescriptis verbis confugere, quae semper stricta est, nisi cum ex permutatione datur, f. actionum Inst.de action. cum alia competit actio bonae fidei, quae semper plenior est, sicuti solemus dicere frustra honoratiam actionem a Praecore postulare illum qui habeat ei uilem. l. i. D. de publi. in rem act. Qiod si pactum in eontinenti appositum , etiam illo casu quo in imat, ctionem bonae fidei, producit nihilominus actione piaeetiptis verbis. Quidni producet multo magis si adiectum
sit contractui mictoὶSi quidem eo casu actioni ex contra- Tanto
66쪽
Tanto enim facilius iure ei uili, aut praetorio indu- 4icatur actio aliqua, quato magis necessaria illa est, ne alio qui nulla sit ratio sui iuris persequendi, si actio defietat, cuius usum non alia necessitas induxit . quam ut haberet
quilibet ius persequendi in iudicio , id quod sibi deberetur l. nihil aliud F i. D.de oblig. & ach. l. a. f. Item Varus de aqua, &aquae plu. arcend. Nec contrarium est, quod uiobi j cis ex l. togasti ist. in sin. D. de praescrip. ver b. in cuius specie ait Vlpianus actionem praescriptis verbis competere : Nise merces intemetui quoa s Diteruenit, ex loeata esse actιοnem.Quae exceptio,inquis, salsa esset, si mercede quoque interueniente& ita competente actione ex locato, etiam praescriptis verbis ex pacto agendum esset. Non enim dicimus ex pacto in continenti adiecto in locatione agendum necessarid esse prae sexiptis verbis; sed dieimus agi tamen posse.Idq; melius & tutius esse, si dubitari possit an alia ex locato aut quaecunque bonae fidei lit,competat, i. ii gratuitam 17. in princi p.& d a. l.Titius 24.in sine eodem titulo, non esse melius, si certum sit competere actione aliquam bonaefidei, & hoc satis aperte innuit Vlpia n. in d. t rogasti in fin. cum ait melius esse in illa spe eiepraescriptis verbis agi. Nam cum ad ijcit exceptionem: Nisi me ces initruenerat, nam si interuenit, ex locata esse actionem, hoc ipsum fgnificat, eo casu quo ex locato actio est, possς quidem etiam adhuc praescriptis verbis agi,sed meislius elle , vi agatur ex locato , non esse melius, ut agatur stricta actione,quando alia plenior competit, quae sit bo- fidei. Quinquam responderi etiam potest,quod verius vide-ώ, tur & rectius, ex contractu bonae fidei posse nasci actione praescriptis verbis, non ex vi, & natura contractus, neque ut id praestetur, quod naturaliter in contractum venit, sed tune tantum cum contractui bonaesidet subiectum est pactum aliquod.& agitur ad pacti implementum, ut in d. l. a. C. de pactis inter empl. & vendit. d. l. si conuenit s. D. de rescin. vendit. dict. l. si vir. uxori I 2. D. de praescriptis
yeibis Nihil autem tale est in specie, d. l.rogasti,3. I. ubi si
67쪽
i,merces interueniat, totaim ipsum negritui ex quo nasAt ut actio, locatio est, non pactum locationi adiectiun. Cae terum si loca uero tibi fundum & in continenti convenit inter nos, ut pro me Romam eas,dico posse me contra te, ut pactum impleas agere non tantum ex locato , sed etiapraescii piis vel bis , ut quod depactione ex vendito scri- ..ptum est in d i a C. de p iistis inter empta& vend. obtineat et Iam in actione ex locato , cum duo ni eontractus non tu lim bonae fidei , sed etiam ijsdem ii iris regulis conli stant i a. in piliaci p. l. item i pretio a o. f. vlt. D. locat.1 'Habes, mi Melchior , totam sane in eam de pactis in continenti adiectis sente aliam , fusius sane, ac melius ni fallor, quam in rationalibus explicatam : multa enim co-tinet, quae agnosco ingenue mihi ante hane diem incognita fu ille, & quae fortassis, nunquam cognoui illim , nisi Ωbtilillimae dubitationes tuae ingenium acuissent meum,& ad meliora indaganda viam aperitisse iit .Quod si erunt eiusmodi, ut probari tibi possint abiit enim ut te in berba mea iurare velim in tum vero magnum aliquit me assecutum putabo & dignum. quod in hanc pcstre inam Chi-liadis meae partem conseratur.
Disputatio contra Do illum in s. exercitatione
coxtenta probatur. 1 4 D illa quae subi j cis de filio familias, qui iussu patris
in pecuniam mutuam accepit, nihil est, quod possim L Laddere. Adeo dirigenter . & erudite omnia cumulasti, quae contra Donelli tententiam pro nostra emenda. tione tuenda adduci possunt. Nee sane dubito , quin Vlpiani locus ille in l. s. f. sed virum, D. de minor .valde sit corruptus, si quis alius in libris nostris, ut fusissi ine docui in lationalibus.1 r Sed iam prolixior sum, ut vides, quam epistolae modus patiatur. Adeo dissicile est, ut mihi tempetem, quin ea sua
68쪽
uuat e abutar, qtiam ex hac familiari tecu per litteras eo lalocutione percipio maximam. Ero post hac breuior, si perte licebit mihi omissis prae sationibus ad ea rescribere, de quibus iudicium mcu postulabis ; et ii facile mihi perluadeo. tanto iuc udiores cibi fore litteras meas, quandis prolixiores , ut lunt mihi tuae. Magnus sane ad suauissimam illam voluptatem , quam ex litteris tuis percipi, cumulus aecessit,ex iis quas a Clatissimo Viro patre tuo habui ele- g. ntissimas, & penε incredibilis erga me pro petionis, te-itificatione insignes,dignas omnino quibus non mea,quae nulla est, sed Ciceronis, aut Sallustii eloquentia pio mere sp nderet. Ego quod verbis facere non possum, praestabo libentissime , omni ossiciorum, & obsequiorum genere, si qua in re dabitur tellari posse,quantum me sentiam vobis debete. Itemque nobilissimo viro D. Bareto , cuius singulari beneficio tum allecutus,ut talium tantorumque virorum amicitia gloriari, dc dulcissimo illo littera- sum commercio frui possim. Bene vale, mi Melachior,& me ut facis ama. Ex vibdi amberi, ante Idus
69쪽
viro D. Antonio Fabro , Iurisprudentiae Principi, in summo Sabaudiat Senatu Primario Praesidi.
IMUL tibi, & de te ipso cogitandi,
de ad meas litteras respondendi otia fuisse , plurimi Illustrissime Domine, facio , maximasque tibi eo nomine gratias ago; debes tamen hoc amori meo , debes solicitudini: toto enim illo tempore , ex quo litterae tuo ad me iam peruenire potuisse videbantur, non leui cura oneratum, tristitiaque non medio etiaffectuin, earum me habuit intermissio. Non quod eam obliuioni, aut negligentiae imputarem, quas tuum gene rosissimum animum nunquam inuaserita confido ; sed quod timerem, ne vel meis ad te litteris non perlatis, Ingrati elimine reum iudieares; vel, quod magis abominabar, ne , non tam Occupationum male, quam valetudi
uis causa impeditas, a litterarum commercio cessasses.
70쪽
Sed litterae tuae ante Id. April. datae omni me liberarunt solicitudine, tuaeque valetudinis iucundissimo nuntio hilarem,& alacrem reddiderunt dignae equidem quae, si fieri pollet, etiam maioribus votis suissent expetitae. Quatis enim, Deus bone, refertae diuit ijs, quanta humanitate.&amore plenae. Nunquam tu in mora es, Illustrissime D mine, ted si fuisses, satis solutio haec usuris luisset obligationem, nam ut Pindarus Olym. Od. io. Sed tamen soluere potest usura
Celerem νιιuperationem hominum.
Pleniori enim stylo & benigniori manu me& docere,& ornare pergis , iami lariusque iam mecum veluti cum discipulo loqueri sutaque crede mihi, mi domine, nullum
unquam iucundius tempus transegi; accessit namque tua
rum litterarum lectioni doctissimi,& illustiissimi D. Anastasii Germonis praesentis communicatio, & alloquiu tuis
omne rebus insumptum. Nam dum desiderio meo humanissimus vit libent et satisfacit, totam istam familiam nobilissimam eruditissimam, vete denique Fabrianam perlustraui, vosque omnes praesentes intueri, & amplexari videbar, praeeipue tuum Philibertum Fabium, cuius assertio nes iuris in tanti iuuenis ad ira: rationem rapuissent, ni titulus ipse retineret. Antonii Filius de auditor. Quid enim Antonii Fabri auditori dissicile ὶ Quid filio non possibile Fortes creantur follibus, doctii aque vim primouet in si tam .Non ἡubito,sensere aduersatis quid mens rite, quid indolis nutrita patris sub penet talibus posset ire terga vel
manus dederunt victi .Fateor, mi Faber, invideo Philibet to tuo qui toto isto sonte limpidissimarum iuris aquarum Iuris prudentiam imbibit nullo errorum coeno turbatam nulla salsae opinionis mittura insectam. Parce, mi domine, si inaesti inabili tuo illo tempore abutor ς tibi enam lie edomissis praefationibus ad me scribere, mihi nee adror,nee affectio pe i mittunt. Haec enim retum, ut cum amico lO-quor,caetera ut magistro,magistruesque de amicum publico de priuato nomine oro, ut commani Europae utilitati, tuae docti inae fiumina emittas, profer rationalium secun-