장음표시 사용
211쪽
An naturast principium activum, vel passi motus, O quietis. x DRo intelligentia quaestionis notandux est dupliciter polle compositum nrale habere motum, active scilicet, ut qua ignis producit calorem ; dc passive, ut qua ignis calorem recipit . Nunc inquirimus , artura , quae dicitur causa motus naturalis it turali composito, dicatur talis in ordine ad Ium active, vel passive . Ne autem in aequco procedamus, scire Oportet, triplicit ex motum dici naturalem scilicet , vel px Ouponitur supernaturali, Vel libero, vel violeut dictum est disputatione prooemiali quae 'num. g. 6c similiter opportet scire Arist. in senti accepisse motum naturalem , ut natu oppon itur, violento, quia egit de corpore nrali, ut mobili, non vero ut motivo, &insensu procedit difficultas, nisi forte fiat contio de nomine. 1 Triplex est sententia : I. asserit, natuelse principium motus activi, non vero Pa
ita ut si aliquid haberet principium intrinseunde moveretur passive, non tamen, unsacti Ve moveret, non conliaret natura. Σ.tentia tenet , naturam esse principium movet activi, vel passivi indifferenter, ita ut qllibet sufficiat ad rationem naturae, haec est cmunior sententia inter recentiores praeter Sstas .:Aliquos Authores nomi nati m prcsententiis citant Pontius disp. .physicae, qua. & Metin. 2. physic. disp. I. quaest 4. g. lque seritentia tenet , afi rationem naturae accidens se habere esse principium motus; vi , dc necessario requiri esse principium in Passivi . Sic communiter Scotistae cum S λ. dist, 2 qu aesti I o.F. responilio ad tamen ii
212쪽
et dist. 13. quaest unica contra primum, VercArguitur etiam ,subsiti. AE. di in A. dist. 43. q. 4.kintelligandum est a list. A. usaue ad lit. F. Cujus verb1 in praedictis locis , ita clara sunt pro conia clusione, ut a nulla Scotista possint legitime in alium sensum adduci. 4 Dicimus , textia sententia est vera. Probat. communiter conclusio r. ex Arist. pluribus in locis praecipue in hoc libro, text. i. & 73. ubi dicit; quod moventia mota sunt physicae considerationis i non autem moventia non mota;
quia non habent principium motus in se ipsis: sed moventia non mota habent in se principium motus activi: ergo juxta Arist. quae non habent in se principium motus passivi, licet habeam
principium motus passivi, ncin pertinent ad physicam considerationem s ac consequenter , natuxa non dicit ordinem ad motum activum, sed ad passivum.
Sed certe pxaedicta authoritas Arist. licet
ostendat, ad rationem naturae necessario requiti ordinem ad motum passivum, non tamen eonvincit , non requiri ordinem ad motum
activum i nam licet verum sit, quod princi pium motus activi tantum non sufficiat ad ratio, nem naturae, si tamen sit simul prisinsen' motus activi' in se ipso, ita ut illud cuili l cc stat natura seipsum moveat, exit suffici: s inrati
nem naturae, quod videtux intender&Αxist. nam dicit , moventia mota pertinere ad physicaui considerationem s illaenim vere dicuntur in ventia mota, quae se ipsa movent f in qua mo. tione includitur motus activus , & passivus. Quapropter . . s Probat. 2. conclusio ratione ; quia motus non dicitur naturalis , ut naturale opponitur violento ex eo quod procedat a principio intrinseco ipsi agenti, habenti naturalem inclinationem ad talem motum producendum , sed ex
eo quod motus recipiatur in subjssto habenis
213쪽
2. I O Lib. 2. Physici naturalem inclinationem ad illum tecipienduin : ergo ratio naturae consistit in xatione principii motus passivi, non vero activi. Prob. anteced. quia motus, quo aqua calefit ab igne dicitur violentus eo quod aqua. non, dicat nat ratem inclinationem ad recipiendum calorem 2 sed talis motus provenit ab igne habente natur tem inclinationem ad illud producendum .' e go motus non dicitur naturesis prout naturale opponitur violento , ex eo quod procedat a
principio intrinseco ipsi agenti habenti natur
tem inclinationem ad talem motum Producem d um. E contra vetis; si aqua frigefiat dicitur moetus naturalis, ut naturare opponitus violento. eo quod dicit naturalem inclinationem ad Di. gus recipiendum , a quocumque agente frigus producatur, si ve habente, sive non habente naturalem inclinationem ad frigus producendum :ergo ratio naturae desumitur a principio intrin. seco motus passi vi tantum. o Prob 3. quia si ad rationem naturae esset sufficiens prinεipium motus secandum natura, lem inclinationem activam, sequeretur, Omnes motus ; qui fiunt viribus naturae, esIe naturales, di nullum esse violentum, siquidem omnes Pt cedunt ab agente habente naturalem inclinatio.
nem ad illos producendos: sed hoc est falsum snam plures sunt motus violenti: ergo ratio naisturae non desumitur a principio intrinseco mo tus activi .
Neque valet si dicantinon quodcumque principium motus activi sufficere ad rationem naturae sed tantum plincipium motus activi illius rei, in qua recipitur iplamotus. 3 id est
principium actionis immanentis , cujus terminus recipitur in ipso agente sufficit ad rationem
naturae, non vero principium actionis transeuntis , cujus terminus recipitur in externo subjecto. Hoc non valet; quia contra est, in tantum
Principium activum, juxta responsionem Coru
214쪽
1fitilat naturam in quantum est n:otus rei in qua recipitur ipse mia. ira pium activum non const,tuit naturam t hce sed per hoc, quod
s in qua est quod causat motum active talis motus recipiatur in
principium. Nunc sie : sed adhue motuq causatus in re a principio intrinsem activo poteth non esse naturalis ἱ ut patet in motu, quo hoamo se ipsum sursum movet, qui non est natu talis, sed violentus, eo quod homo non dicit naturalem inclinationem ad illum recipiemdum, licet illam habeat ad producendum, imo dicit naturalem inclinationem ad oppositum , scilicet motum deorsum recipiendum ἱ quapropter praedictus motus sursum; est homini violentus: ergo naturalitas motus nullatenus desumitur a principio activo, sed a principio passivo;
ac per consequens, M. 8 Plura solent obiici contra nostram conclusionem s praecipua proponemus, ex quorum s
Iutione, quid ad alia respondendum sit facile deduci potest. Arg. igitur i. secundum Aristot: sexma est magis natura quam materia: sed forma
tantum est principium activum motus: ergo principium activum motus constituit naturam. Resp. neg.min. quia sorma etiam est principium passivum motus naturalis , imo magis quam . materia, &hoc inte it Arist. Erma enim est principalior ratio, compositum naturale magis in unas, quam in alias qualitates inclinautur g nam si quaeratur, cur ignis dicit naturalem
inclinatianem ad calo em , & non ad frigus Ultimate, &ptinci pal iis respondetur per ser-nsam, & non per materiam, nisi minus princiis paliteria' Arg. r. ex ipso Arist. in hoc libro , texti a attificialia distinguuntur a naturalibus in eo quod naturalia habent in se principium motus 3 non vero artificialia; sed hoe intelligitux de Principio activo s quia artificialia non habent in
215쪽
in se principium activum : ergo ratio naturaesumitur a principio activo motus . Respondet. negat. min. quia, ut ad praesens attinet , Arist. loquitur de principio passivo motus , distinguuntur enim naturalia ab artificialibus in eo quod naturalia habent principium passivum motus, seu naturalem inclinationem , tam admotum , quam ad terminum illius recipiendum; quod principium passivum, seu naturalem inclinationem non habent artificialia ; nam ii. gnum V. gr. non habet naturalem inclinationem ad aliquam formam artificialem , sed tantum quandam indifferentiam , seu naturalita
io Argument.' ex eodem Aristol. 3. Ethie. Violentum est cuius principium est eXtra, non con
ferente vim passo; idest : positive resistenta passo:
quod debet intelligi, non concurrente passo per aliquam actionem : ergo naturale , quod oppinnitur violento , est, cujus principium est intra conferente vim passio , seu aliquid agente, Vel operante; clim oppositorum eadem sit ratio per oppositum: ergo ratio naturae desumitura principio activo. Respond. ex Scoto in .distin.
29. quaest. unica, g. adg sionem, liti. B. negat.
quod verba Aristot. intelligantur, ita ut violen rum resistat per aliquam actionem ii quia licet non intelligantur negative, sed positive, ita ut 1 ensus sit s Passo praebente inclinationem contra iamentalis inclinatio non est act va, neque passum agendo resistit; sed passua , id est
pissium dicat inclinationem ad recipiendum motum oppositum i quod patet in lapide, qui,etiamsi non haberet principium activum motus deorsum, sed solum passivum, non minus violenterm Veretur sursum, quam movetur ponendo in
illo tale principium activum s unde sper opposi-x ' naturale non dicitur ratione pri ncipii acti. vi,sed passivi, seu ratione naturalis inclinationis Passi vae ad recipiendum, tam motum , quam terr
216쪽
minum i ilius , ex quo patet faIsitas consequentiae. Ad alias authoritates Arist. saeith respondetur, quod loquitur de naturali, prout opponitur supernaturali, vel libero , non vero prout opponitur violento, in quo sensu sumitur naturale in praesenti. Ii Arg. q. Sicut est gravi naturale moveri deorsum, ita est igni naturale calefacere: ergora. tio naturae desumitur, tam a principio activo , quam a passivo motus. Resp. dist. anteced. Est enim verum sumpto naturali in diversa linea a salsum autem in eadem linea . Etenim igni est natura caleiscere, prout naturale opponitur supernaturali, & libero , gravi autem est naturale moveri deorsum prout naturale opponitur Violento , de quo loquimur in praesenti: primum potest desumi a principio activo secundum vero tantum a principio passivo. Unde nego con-s equentiam.
1 1 Replic. si ignis debith applicatus ad produώcendum calorem impediretur, esset in statu violento : ergo calefacere est igni naturale, ut naturale opponitur violento te ac per consequens, &c.
Resp.dist.antec.Si ignis debite applicatus ad producendum calorem impediretur , esset in statu violento proprie, & positive, nego , impropriε,
dc negative, concedo. Et distinguo conseq. calefacere est ieni naturale, ut naturale opponitur
Violento proprie, di positive, nego; improprie.
33 Pro cujus intelligentia observandum ess dupliciter posse aliquid violentari s scilicet posi- tive ,& proprie, quod contingit quando recipi aliquam sermam positivam oppositam sermae inquam naturaliter inclinatur s hoc modo vi lentatur aqua per receptionem caloris eo quod calor est Elma positiva opposita frigiditati . in quam aqua naturaliter inclinatur: & ne. gative, & improprie, quod contingit, quan
do sine introductione alicujus tarmae positiva
217쪽
34 . Lib. 2. Psse. impeditur id, in quo aliquid naturalitet incli.
natur.i hoc modo violentaretur ignis debite ap. lplicatus ad operandum, si impediret ar ab actio. ne: quia hoc fieret sine introductione alicujus formae positivae , & etiam contingeret . fi ab aqua auferretur frigiditas sine introductione ca. lotis, &in aliis similibus. Unde patet ad aris gumentum, nam violentum in primo sensu dicitur per ordinem ad principium passivum tam tum, &de naturali prout opponietur sic violemto procedit quaestio, licet violentum in secus. do sensu dicatur, tam inordine ad principium activum , quam passivum . observandum est etiam, quod omnis motus, Vel est naturalis prout naturale opponitur violento proprie sim-pto, vel violentus, vel neuter, sed hoc in ordine ad principium passivum , quod , vel dicit
naturalem inclinationem ad motum, & sic est motus naturalis ; vel dicit repugnantiam , &sic est motus violentus , vel indifferenter recpicit motum , & oppositum illius, & sic est
In quibus proprie reperiatur ratio n
tura ea o Raesentis quaest. attenta definitione natu. . v rae ab Arist. tradita, facilis est resolutio,& stipponitur tanquam Certum apud Omnes, privationem , & accidentia non includere rationeni naturae. Primum patet, & quia licet privatio sit principium motus, tanquam terminusa , non tamen est causa illius, quod . ut patet ex definitione, requiritur ad rationem naIurae; requia privatio non est principium intrinsecum, &essentiale e)us, in quo est motux. Quando autem Arist. appellat privationem na
tuῶ in , noa loquiigi de privatione proprie dia
218쪽
cta, sed de forma minus pectecta, quae respectu persectioris potest dici privatio, ut ben8 advertit Scotus quaest. S. super 2 phytic. Secundum etiam patet; dc quia ad rationem naturae requi-xitur, quod sit primum, &radicate principium motus, quod nullatenus accidentibus convenit; dc quia Arist. in hoc lib. text. q. expresse asserit rationem naturae, ut hic sumitur, solum suta stantia convenire. Difficultas ergo solum procedit de materia prima, forma substantiali ι de quidditate tOIius. 2 Dicimus r. materia prima proprie dicitur
natura . Conclusio est communis contra asse-xentes naturam constitui per rationem principii
activi. Prob. quia materia prima clim sit deessentia compositi substantialis , est causa partia Iis ,ixatione cujuDeonveniunt composito motus naturales, qui in ipso subjectantur; ergo conis venit illi ratio naturae . Deinde , materia est principium passivum intrinsecum motus , &quietis ejus, in quo est; est enim causa motus eductionis formae, & sub illa forma ianquam sub termino motus quiesciis & licet motus quo educitur forma, & ipsa forma quae est terminus m tus subjectentur in materia, & non in toto composito , non propter hoc dicendum est , mat xiam non esse principium motus ejus, in quo est . scilicet compositi; nam lichivetum sit quod respectu talis motus non dicatur materia principium motus ejus, inquo est, ita ut motus sub ecteturentitative in illo, in quo est materia . scilicet in composito a est tamen principium motus ejus, inquo est, ita ut totum composi tum denominetur per talem motum s nam ut seri commune proloquium: Muod movetur semper compositum est . totum ergo compositum diacitur productum per motum, seu actionem eduinctivam formaer ergo materia prima habet rati
3 Arg. r. Natura non est in potentia ad natu-
219쪽
minati compositi dicit naturaIem inclinati nem ad motus proprios illius compositi, ec non ad alios i imo ad motus oppositos dicit repugnantiam s unde naturalis inclinatio materiae cundum 1 e ad omnes motus non aufert, qubdaliqui motus sint violenti respectu totius componii. o Dicimus a. forma substantialis materialis habet rationem naturae . Conclusio est communis , quam simul cum praecedenti tenet Arist. in hoc tib text. io. & mei. cap. s. ubi dividit naturam in materiam, & formam a re Scotus in a.diat. I 8. quaestion. unic. responsio, vers. Ad illud liti C. Prob. quia quaelibet forma materialis est principium intrinsecum passivum
motus ejus, in quo est ue ratione enim formae convenit naturaliter igni recipere calorem ἡ & ratione animae VegetaII vae , & sensitivae conveniunt plantis, & brutis motus nutritionis, augmentationis, dc sensationis ue ergo cuilibet sormae materiali convenit ratio naturae . Propter eandem rationem conveniunt omnes , animam rationalem, ut Vegetativam, & sensitivam habere rationem naturae . Solum potest dubitari de anima rationali, ut rationalis est . Pro quar Dicimus 3. anima rationalis , etiam ut rationalis , habet rationem naturae . Conclusio est communis inter Scotistas. Prob. quia homo movetur natura I ter motibus intelleotionis, &volitionis, & habet naturalem inclinationem ad illos, qui saltim pro hoc statu a corpore deinpendent : sed anima ut rationalis est principium intxin secum, quo tales motus homini naturaliter conveniunt: ergo anima rationalis ut rationalis est natura. similiter anima ut rationalis est principium inirinsecum, quo aliquae operationes materiales, ut sunt risus, admiratio, dcc. Homini naturaliter conveniunt: ergo adhuc ut rationalis est dicenda natura . Ubi adverten-Cursus Phil. m. II. Κ dum
220쪽
xig/ Lib. 1. Phula. dum est , quod anima leparata secundum se
considerata non est dicenda naturas quia in tali statu operationes ejus sunt pure spicituales sconsiderata tamen cum aptitudine ad iri λx- mandum corpus, est dicenda naturas quia, ut sic apta est esse principium intrinsecum Pxaedictorum motuum in nomine , quod est sufficiens ad rationem naturae, eo quod verba indefinitione non dicunt actum , sed aptitudi
8 Arg r. natura debet esse principi uix passivum: sed anima rationalis non est principium
passivum, sed activum operationum: ergo anima rationalis non est natura. Confirm. qui ais natura est determinata ad unum: sed anima ra. tionalis, cum sit libera, non est determinata ad unum: ergo non est natura . Ad arg. resp. neg. min. est enim anima rationalis non sollim
principium activum operationum , sed etiam principium passivum, ratione cujus naturaliter inclinatur homo ad recipiendos praedictos motus; in hoc enim eadem est ratio de anima motionali, ac de aliis semis. Ad confirm. resp.
dist. major. natura est determinata ad unum , sumpta natura, ut naturale opponitur libem, concedo ; ut naturale opponitur violento, nego . Et concessa min. diu. conseq. anima rationalis non est natura, ut naturale opponilux lubero, concedo; ut naturale opponitur violento, nego. 9 Arg. 2. anima rationalis, ut rationalis non est principium motuum naturalium s ergo ut rationalis non est natura. Prob. an lec. Quia ut rationalis tantum est prinei pium intellecitonis, dc volitionis: sed hae non sunt operationes natur les, seu physic s alias Angelus haberet operationes naturales , seu physicas, quod est
falsum , Angelus enim nullatenus pertinet ad physicam considerationem : ergo anima ut rationalis non est principium motuum natura.