장음표시 사용
281쪽
m p . .. 0934 Adg. probationem respond. maxime in aequivoco laborare s supponit enim , quod
etiam supponit motum argumentum operatio. nem esse accidens de praedicamento actionis,
quae se habet ut causalitas causae, & medium inter causem ,&effectum, quod sive talis actio sit quid absolutum, ut tenent Thomistae, sive quid respectivum, ut Scotistae affirmant) maxime dubium estis & nos cum Scoto loquendo de causalitate caulae diximus, nihil mediare inter causam de effectum in facto esse, nisi ipse estectus
in fieri, qui non constituit aliquod determinatum praedicamentum, sed pertinet ad praedicamentum terna in i et quod , si bene observetur, ad solutionem etiam totius argumenti deservit inam quando producitur substantia, jam non aspecificatur substacitia ab accidenti , cum tunc actio, seu operatio, quae est ipse essectus in fie-xi , non fit accidens sed substantia . Sed hoc
omisso, etiam supporiit s operationem esse te minum potentiae prQductivae, cum tamen non
terminum, sed medium ad terminum sit. Unde, omissis aliis solutionibus, potest responderi ad arsumentum pro nunc distinguendo majorem squod specificatur ab alio c extrinsece tanquam a medio ad terminum ordinato, respicit illud, ut finem sintellige, non sui esse , sed suae potentiae operativae nego ; quod specifieatur ab alio, tanquam a termino, respieit illud, ut ἀnem c modo dicto eoncedo i & concessa minori , nego consequentiam . Terminus enim
operationis substantialis est substantia producta, in qua ultimo sistit productiva potentia, di se habet ut finis illius, quod nullum est ineo,
Arg. 6. Aecidentalia se solis destruunt is mam sabstantialem: ergo, & illam produeunt. Patet consequentia ; quia forma substantialis destruitur ad proauctionem alterius: ergo fi a
cidentia se solis non plodsicunt inmam lata
282쪽
18o Lib. 2. P sie. stantialem, neque destruere formam substantialem possunt. Respond. neg. antec. Rccidentia enim sol a dispositive destruunt formam substantialem, sicut solum dispositive formam substantialem producunt; ab accidentibus enim disponitur subjectum , ut agens substantiale sua immediata actione in illo formam substanti
lem producat: & cum generatio unius sit corruptio alterius, accidentia ,.quae disponunt subjectum in ordine ad gene ationem unius, dis p nunt etiam in ordine ad corruptionem alterius . Vbi adverte, quod, cum in viventibus cin Scotistarum sententia, qui , praeter animam, formam substantialem corporeitatis.admittunt, ut dicetur in libris degeneratione a detur co ruptio unius sine generatione alterius, non est dicendum , talem corruptionem essective ab accidentibus provenire s sed tantum dispositive quatenus per prodactionem aliorum accidentium destruunt dispositionem necessariam ad conservationem Viventis , & tunc naturaliter actio conservativa viventis , & sic vivens corrumpitur. 36 Adverte etiam , nullum esse inconveniens concedere, accidentia est ecti ve modo, quo potest dici, aliquid effective corrumpi corrumpere formam substantialem, seu corrumpere vivens ; nam ex hoc nullatenus sequitur, accidentia posse substantiam producere ; quia ad aliquid corrumpendum sufficit, posse producere aliquid incompossibile cum illo; licet sit illo imperfectius; at vero ad aliquid producendum , requi-xitur , quod producens illud in sua virtute conistineat , & imperisistius nequit in sua virtute perfectius continere; hoc modo ignis, licet it impexsectior homine, potest i lium corrumpere, eo quod formam ignis incon possibilem cum serma hominia, producere potest ; licet hominem producere non possit, eo quod illum in sua virtute
283쪽
Resolvitur quastio de productione a
3 Icimus i. substantia est immediate pro . O ductiva aliquorum accidentium in se ipsa, illorum scilieet, quae ipsi substantiae con-
naturalia sunt. Conclusio stat pro secunda sententia, & probatur primor quia praedicta accidentia sunt quid realiter de novo existens: ergo debet assignari causa illorum productiva : haec nequit esse , nisi substantia in qua recipiunto: ergo ab illa producuntur. Μinor probatur impugnando responsionem contrariorum : dicunt enim, praedicta accidentia produci ab agente per ipsam actionem, qua producit substantiam, in
38 Contra quam responsionem sic Dotest a gui: sicut implicat, quod ea, quae sunt idem realiter, diversis realiter actionibus producantur , ita implicat, quod ea, quae realiter sunt distincta , producantur eadem realiter actione. sed praedicta accidentia realiter distinguuntur a substantia, in qua recipiuntur : ergo nequeunt produci ab agente eadem actione, qua substantia producitur. Confirmatur: quia ex responsione sequeretur, nullatenus poste substantiam produci, adhuc supernaturaliter,sine accidenti ἀbus supradictis, quod nemo est, qui eoncedat rergo non est admittenda talis responsio. Sequela patet; quia actio ita connectitur cum termino, ut nullatenus possit esse sine illo: ergo si actio productiva substantiae est etiam productiva praedictorum accidentium , nullatenus poterit esse substantia producta,quin elim sint producta praedicta accidentia. 39 Sed respondent,ialam stctionem duplicem habere terminum , di primarium , scilicet sub
284쪽
18s Lib. 2. Nοῖς. substantiam, & secundarium, scilicet accidentia i unde negant sequelam impugnationis, ecdistinguunt antecedens probationis ι quia, inquiunt, licet actio ita necessario connectatur cum termino primario, ut nullatenus possi t e Lse sine illo, non tamen ita connectitur cum ter mino secundario, sed tantum secundum natu
Ialem exigentiam: quapropter beah potest supernaturaliter subitantia produci, quin praedicta accidentia producantur . Sed contra est rquia, si posita actione productiva substantiae. potest a Deo impediri positio praedictorum a cidentium: ergo ideo exit, quia datur aliqua
actio, etsi naturaliter connexa eum actione
productiva subitantiae, ab illa tamen reali texdistincta, cujus terminus immediatus per se, et primarius sint accidentia, per cujus actio nis negationem concursus, possit Deus impedire accidentium productionem: haec actio nequitesse nisi fluxus, seu emanatio accidentium a substantia, in qua reeipiuntur: ergo ab ipsa substantia in seipia producuntur supradicta ac
eidentia. o beeundo probatur eonclusio experientia:
Patet enim, aquam calidam reduci ad pristinam di naturalem frigiditatem: sed nulla datur causa immediate productiva talis frigiditatis, nisi
ipsa substantia aquae , in qua recipitur: ergo substantia est immediate productiva accidentis. Minor probatur impugnando varios modos dicendis nam causa illius frigiditatis nequit esse agens, quod aquam produxit , quia tale agens potest pro tunc non esse sufficienter applicatum, imo potest non existere. Neque est Deus, ni supplens desectum causae secundae; quia non est xem xrendum ad eau iam primam, nisi defi. eiente secunda, quae in praesenti non defieit, eum detur ipsa aqua sussiciens ad productionem frigiditatis. Neque est gradus praeexistens sti-
siditatis. quia qualitas nequit seipsam inten-
285쪽
dere. Neque est aer circumstans ; quia non est tam frigidus, quam aqua, & sie nullatenus potest tam iniensam frigiditatem , quam habet aqua producere. Neque demum est aliqua qualitas occulta in ipsa aqua existens s & quia non est unde inseratur, talem qualitatem adessetas snon enim colligitur ex productione frigiditatis
quia hoc esset petitio principit: & quia posset inquiri, a quo PraediMa qualitas producatur rSi ab alia qualitate; idem posset inquiti de illa alia, & sic in infinitum, quod absurdum est. Si substantia aquae, jam accidens immediath proinducitur a substantia;& cur non idem poterit dici de frigiditate, cum praedicta qualitas sit accio dens , sicut frigiditas ληι Arguunt contrar actus & potentia debent proportionari: sed substantia, & aeeidens non proportionantur: ergo substantia nequit pxoduiscere accidens. Argumentum potest retorqueri in adversirios s nam si, ut ipsi dicunt, aecidens produeit substantiam, quomodo actus di potentia proportionanturi Deinde accidens, ut actus, recipitur in substantia, ut potentias quomodo ergol proportionantur ὶ Resp. tamen ad argu. mentum distinguendo mai. acius & potentia de. hent proportionari in entitate, nego ; in ratio. ne cauis, & effectus, concedo . Similiter di
sing. min. substantia, di accidens non proportionantur in entitate, concedos in ratione uisse , &effectus, nego s ad hoc enim solum reqα-xitur,quod causa virtualiter contineat estectum & substantia continet virtualiter accidens, unde neg. conseq.' 42 Argumentum positum numer. 72. potest etiam contra hanc conelusionem adduci, sed
potest responderi ad illud, ex dictis num.3ι&34. Deinde potest dici, substantiam creatam o dinari tanquam ad finem qui ad suas persectiones accidentales; eo quod persectio accidenta.
lis substantiae est finis, qui intenditur in produ
286쪽
184 Lib. 2. P0sc.ctione praedictorum accidentium ; tamen omnes persectiones accidentales ordinantur ad substantiam tanquam ad finem cui, substantia enim est finis eui , & propter quem accide tales persectiones ab ipsa producuntur , non
equidem est impersectio , quod aliquid ad
aliud , tamquam ad finem qui, ordinetur , cum tamen ipse finis qui ultimate, tamquam ad finem cui ,&tropter quem ad illud ordinetur sunde nulla est imperfectio in substantia, quod ad suas persectiones accidentales, tamquam ad finem qui, ordinetur ; cum ipsae accidentales persectiones ad ipsam substantiam , tamquam ad finem cui , & propter quem ordinentur alti
n 43 Dicimus 2. Aliqua substantia potest immediate per suam substantialem virtutem producere accidens in alieno subjecto . Conclusio videtur clara i& patet exemplo Solis, qui producit calorem in alieno subjecto: sed non pex
alium calorem, cum non sit sermaliter, sed tantum virtualiter calidus ; neque potest assignari in Sole aliqua alia qualitas, quaedu ratio proinducendi calorem , ergo per suam virtutem substantialem immediate Sol est productivus caloris in alieno subjecto . Neque videtur aliquid posse obiici contra hanc conclusionem , praeter illum communem assensum Τhomistarum , scilicet , quod substantia nullatenus est immediate
operativa, quod quidem haud difficile solvitur ex di et is . Dicimus substantia affecta accidentubus operati vis non producit alia similia accidentia in alieno subjecto Conclusio communiter supponitur tamquam certa, quia praedicta accidentia operativa habent sussicientem virtutem ad similia accidentia producenda ,
ergo productio illorum non est, cur praedictis accidentibus denegetur. Quod potest confirmaτι , quia calor v. gr. exissens in aqua, di in
287쪽
ferro agnito, tam intense , imo aliquando intensius, pro cit calorem in alieno subjecto ;quam calor existens in igne , ergo jideo est , quia calor i mmediate producitur a calore, non vero a substantia. Patet consequentia; quia si substantia ignis supponitur, substantiam aquς,& serti nullatenus producere calorem, neque in se, neque in alieno 1 ubjecto ue cum non sit qualitas illi connaturalisa esset immediath producti va caloris in alieno subjecto, sicut in se ipsa, sorti hs, & intensius produceretur calor a substantia ignis, & calore in ipso existente, quam a calore existente in serro ignito, & aqua se
s Potest etiam confirmari ex superfluitate ;nam si substantia ignis v. gr. posIet sua immediata Virtute producere calorem in alieno subjecto, & consequenter resistere frigiditati in se producendae, non videtur calor ponendus in igne propter aliquam naturalem necessitatem simo superflue poneretur, clim nihil igni deserviret: sed non ponitur calor superflue in igne , ergo ditendum est, quod ponitur ad producendum calorem in alieno subjecto, & resistendum
tigiditati, quae ab agente extrins cuin igne inritenditur induci;& consequenter non estionenda in substantia ignis virtus immediate ploduinetiva caloris in alieno subjecto . Lath prosequitur circa hanc conclusionem Ponesus in Physica disp.9. quaest.g. sed quia non est res adeo magni momenti, & etiam oppositum est aeque probabile, quod tenet Masttius in Phys disp. .quaest.
6 art. 3. ncl.2.&quia brevitatis causa non licet in omnibus immorari , non amplius prosequimur , qui plus desiderat, consulat praecitatos
6 Dubitabis : An accidentia tonsim lux a substantia ρ Hoc dubium late contru, vertitur a Mastrio& Poncio eitatis, si autem bene percipiatur, videtur ad quaestionem de no-
288쪽
186 Lib. 2. Pusic. mine reduci , eo quod diversimode ab illis .
quid conservatio dicat, explicatur . Breviter Iamen respondetur, quod accidentia Connatu talia ; quae ab Apsa substantia immediate producuntur , etiam ab ipsa conservantur saccidentia vero, quae noni producuntur a substantia, non conservantur ab illa. Prima pars patet s quia , quod habet virtutem producendi, etiam habet virtutem conservandi , si sit Proportionatum ad conservandum , sicut fuit ad producendum s conservatio enim est continuata productio, sed substantia productiva accidentium, sicut fuit proportionata ad illa pro- ducenda , ita est proportionata ad IIa conservanda, nisi adsit aliquod contrarium impedimentum , ergo sicut substantia producit in se Melaentia sibi connaturalia, ita & in se illa conservat .i Secunda pars etiam patet : quia , quod non habet virtutem productivam alicujus, neque virtutem conservativam illius hab et ; cum conservatio sit continuata productior ergo accidentia, 'uae non producuntur a substantia , neque ab illa conservantur . Ubi advertendum est, hoc debere intelligi de conservatione in genere causae efficientis s quia in genere causae materialis, omnia accidentia, quae educuntur de
potentia subjecti, sive ab illo producantur, sive non, ab illo in conservari dependent.
An causa prima eoneumat eum secunda
T Uplex communiter assignatur sententia
circa praesentem dissicultatem . Pxima asserit , Deum non concurrere immedite eum
causis sec dis ad durum effectus producendo a
289쪽
1ca tantum mediate, quatenus dedit illis virtutem producti vam , quam &in ipsis conservat . Sic peculiariter Durandus in z. dist l. quaest. s.&dist.2 . quaest. I. contra quem unanimiter Philosophi , de Theologi tenent oppositam sententiam. Pro qua
dis concursu immediato ad illarum effectus producendos. Hanc conclusionem cum communi sententia. tenet Scotus pluribus in locis, praecipue in I. distinct. h. quaest. I. g. quantum ad primum, ver Ubi notandum, liti. 1. &distina. 8.ΤRMit.s. contra istam opinionem, per totum, Mist. h. per totam , dc alibi saepe . Et communiter probatur primo ex Sacra Scriptura: nam ΡL3 46. dicitur: Qui producit in montibus foenum ,
γ kerbam servaturi hominum. Et Joan. s. Pater meus usque modo operatur. Et Actor. I. In ipso vivimus, movemur, sumus . Et Iob. io. Manus sua fecerunt me et erm Deus immediate concurrit ad etactus causarum secunda
divina , cum sit infinitar virtutis , immediate continentur omnes effectu spossibiles: ergo nullus effectus potest poni in rerum natura, quin Deus per suam virtutem immediate concurrat ad producticinem illius. Confirmatur : quia Deus quemlibet effectum exeatum immediate conservat : ergo illum immediate producit . Consequentia patet: quia conservatio est continuata productio . Antecedens probatur s quia quilibet creatus effectus potest a Deo immediate iani hilari, quoad hoc enim nullatenus a Crearixura dependet ; ergo quemlibet effectum imme. diath conservat.
t sunt entia per participationem, ita sunt per p rticipationem agentia ; sed ex eo quod unt
i per particisationem i dependeat a Deo
290쪽
immediate in suo esse : ergo ex eo quod sint agentia per participationcm, dependent a Deo immediate in suo operari ' Confirmatur et quia ens per participationem, ut est omnis effectus creatus, dependet immediate ab ente per es.sentiam. Patet assumptum : quia ens per participationem debet perfecte subordinari enti peressentiam, & ab illo perfecte dependere : sed persecta subordinatio, & dependentia consistit in immediate subordinari, & dependere: ergo ens per participationem dependet immediate abente per essentiam . Prob. min. quia persectior dependentia, & subordinatio est immediata , quam mediatas tam ex parte Dei, a quo effectus dependet, qtram ex parte effectus, quia a Deo dependet ; N alias talis dependentia,& sub- ordinatio est possibilis , sed non salvatur persectx dependentia, δc subordinatio absque persectiori subordinatione, & dependentia: ergo perfecta subordinatio, Sc dependentia consistit in immediate subordinari, dependere, eo vel
maxime, sui a persectum in Deo est persectius modo possibili.s Probatur quarto ; quia potest Deus quo Dcumque effectus causarum secundarum, licet sint sussicienter applicatae ad causandum , impedire: sed hoc non posset facete Deus, nisi subtrahendo aliquem immediatum concursum/Ergo con currit immediate ad producendos tales effectus. Major est evidens ; nam ignis Babylonicus susE- cienterapplieatus tribus pueris, illos miraculo. Se non combussit.
6 Respondhnt aliqui negando min. quia, inquiunt , potest; Deus impedire quoslibet effectus Per hoc praecise , quod nolit illos producit, licet
effectus non dependeant a concursu ejus immediato. Sed contra φst: quia, vel illa nolitio Dei opponitur alicui volitioni positivae, qua nisi essectus impediret, vellet ipsos produci, vel non'Si primum , habemur intentum; nam illa Voli tio