장음표시 사용
301쪽
neat suspensa, sed a Deo aeterini nata s tamen manet indifferens indifferent liberiat tu ita et possit elicere,vvel non elicere actum, eo quod divina determinatio non tollit indisserentiam judicii intellectus creati, sed potius relinquit iudicium indifferens in regulando. xx Sed contra est quia indisserentia libertatis necessario requirit indifferentiam suspensionis: ergo ablata indisterentia suspensionis, au- setiue indisterentia libertatis. Prob.anlec. quia indifferentia libertatis dicit contingentiam , se . non necessitatem actus: sed contingentia I 5e non necessitas actus , dicit indifferentiam sus. pensionis; ergo indisserentia liberiatis necessario dicit indisserentiam suspensionis. Prob.min. quia determinatio opposita indistexetitiae sus.
pensionis dicit necessitatem, & non contingenistiam actus ; ut ex se patet: ergo contingentia, non necessiim actus, dicit indisserentiam suspensionis: &consequenter, si praevius conia
cursus opponitur indifferentiae suspensionis , . etiam opponitur indisterentiae liberiatis. Aliis terminis solent contraria respondere, scilicet, necessitate antecadenti, o consequentis potenti anteeedenti , m conseq'enti; si multatapotentia, . potentia simultatis, qui coincidunt cum te
minis in sensu τomposito , oe in sensu .ivi a squapropter eodem modo impugnantur. Aliae rationes ad probandum nostram conclusionem adducuntur in Theologia , tam in materia de auxiliis, quam in materia de peccatis. 3 Arguunt s. Causa secunda, ut operetur,
debet ab aliquo determinari: sed a se ipsa d
terminari nequit r.ergo determinatur a concu
su praevio Dei. Mai. paleis nam causa secunda est indisterens ad plures operationes specie di- sinctas, si sit causa Iibera, ut voluntas ad amorem, & odium s vel ad operationes numero distinctas , si sit causa naturalis, ut ignis ad istam, vel aliam numero combustionem e ergo causa
302쪽
secunda, ut operetur, debet ab aliquo determinari. Minor probatur primo: quia a principio indifferenti , sormaliter ut tali, nequit oriri estectus , & actio determinata : sed causa secunda est indifferens ad hanc, vel aliam operationem: ergo nequit se ipsam determinare ad hanc operationem prae alia. Secundo, quia nihil potest ad actum determinari, nisi per aliquid,ratione cujus sit in actu, eo quod ninil agit secundum quod est in potentia , sed omne agens agit secundum quod est in in actur sed causa secunda non est in actu respectu suae operationis, Et detexminationis ad ipsam: ergo causa secunda nequit se ipsam determinare . Prob. min. quia causa secunda est in potentia, & indifferens ad suam operationem, &ut determinetur, vel non determinetur ad ipsam. ergo non est in acta in ordine ad operationem determi nationem
ad ipsam ; nihil enim xespectu ejusdem & secundum eamdem rationem potest esse in potentia ,ec in actus movens, & motum s indifferens, re
34 Hos argumentum plura aequivoca involvit, quapropter ad il lius solutionem , quae non parum ad totius quaestionis intelligentiam conducit, necessario debet examinari, quomodo
.ausae sint indisterentes, & quomodo determinentur λ Igitur indifferentia causae potest esse ad plures operationes specie distinctas, ut Sav. gr. est indifferens ad productionem hominis, Leonis , ignis, metallorum, &c. Intellectus
ad plures intellectiones specie distinctas &etiam voluntas ad Einorem , & odium, quae distinguuntur speciq ό lvel ad plures operati nes sol sim numero gistinctas , ut quaelibet ex praedictis causis ad plures effectus numero prindacendose vel ad actum, & suspensionem illius , quod solum invenitur in causa libera; in hoc enim distinguitur causa libera a naturali εquia libera, positis omnibus necesiario ad agen-
303쪽
m p. 4. Quast. s. 3o Idum requisitis, potest agere, vel non agere s at vero causa natuxalis, positis omnibus necessario requi litis ad agendum, non potest non agere sed necessario agit: Nuncis Loquendo de prima indifferentia , scilicet ad plures operationes specie distinctas , dicimus , causam determinari, vel ab alia con-
causa , vel a di spositionibus , vel ab obiecto;
Sos enim determinatur ad producendum hominem , per concResum alterius hominis , dc ad producendum Leonem , per concursum alterius Leonis. Videatur Scotus in t . dist.3- quaest. r. f. ad authoritatim, vers Vel aliter , litet. BB. Determinatur ad producenda metalla per tales
dispositiones in materia repertas ; similiter intellectus determinatur ad talem actum in specie per tale in specie objectum ; cum enim ab objecto , dc potentia pariatur notitia, hujus speci hca distinctio desumitur a distinctione specific is objecti. Circa determinationem ad actus voluntatis specie distinctos, scilicet amorem,& Odium, ex profesto agitur in libris de anima, pro nunc autem dicimus, & ibi late , Deo dante, die mus, quod voluntas determinatur ab objecto, juxta bonitatem , vel malitiam illius scirca quos inus dicitur voluntas libera quoad specificationem, seu libertatem contrarietatis s quia Iespicit actus contrarios , & specie distincios, modo ibi explicando. i 6 Loquendo de secunda indifferentia , sei- licet ad plures operationes solum numero distinctas, dicimus, causam determinari a Deo , sive sit causa naturalis, sive libera . De causa naturali potest probati ex eo, quod causa naturali S , Ver. gr. ignis, adhuc pontis omnibus requisitis ad agendum , licet sit determinata ad Producendum in specie, est indifferens ad hunc, vel illum effectum numcro producendum, sci licet hunc, vel illum numero ignem , ergo in
diget aliquo determinante ipsum ad hunc nu
304쪽
3ox Lib. 2. P0sse. mero ignem producendum: sed tale determinans nequit esse aliud praeter Deum: ergo. Minor probatur: quia tale determinans nequit esse subjectum , in quo agitur, nam, sicut est indiffcrens ignis ad hunc,vel illum ignem numero producendnm ; ita est indisserens subjectu in ad hanc, vel illam formam ignis recipiendam: neque potest esse locus, nec tempus, quia tam locus , quam tempus extrin sece respiciunt effectum ,&in eodem loco ,& tempore possunt produci plures effectus numero distincti ; & in di
verso loco, & tempore idem numero effectus rhaec tantum sunt capita, quae ab aliquibus assignantur ad talem determinationem: ergo nullum est determinans operationem, &eTectum quoad individuum , praeter Deum, ac pex Conin
1 De causis liberis potest probitat eodem
modo , eadem enim videtur eme ratio ς Ac deinde , quia experientia patet, nullam esse libertatem in voluntate ad hunc numero actum eliciendum , quam alium circa idem objectum; neque circa hoc aliqua datur in nobis consultatio, aut deliberatio, eo vel maxime, quia disse-rentiae individuales actu non cognoscuntur a nobis': ergo determinatio ad hune numero
actum , etiam in causis liberis , est tribuenda soli Deo.
I 8 Arg. I. contra hoc causa secunda attingit essectum , etiam quoad individuationem sua
propria actione i ergo talis actio est determinata ad hunc numero effectum; & consequenter non determinatur a Deo. Et potest confirmari ex Arist. 2.Physic. text.*8. assignante essectibus singularibus causas singulares . Deinde, quia si causa est indifferens ad plures etactus, etiam esset indifferens ad infinitos: hoc repugnat limitatae Virtuti causae secundae r ergo non est indimerens, sed determinata ad hunc numero estectum ἱ &consequenter non determinatur a Deo.
305쪽
rsi Potest responderi primo ad argumenis tum, concesso antecedenti, neg. conseq. quia, licet verum sit, quod causa per suam actionem attingat effectum etiam quoad individuat imnem, hoc non est, quia actio ex se sit detexmia nata ad hunc numero effectum , sed quia determinatur ex conjunctione cum concursu simulta neo causis primae , cui competit determinatio effectus , quoad individuum , ex sua enim voluntate producitur hoc individuum ,& non illud. Secundo potest responderi , &conformius nostris principiis, concedendo istum argumentum ἶ ex quo nihil sequitur contra nos s quia lichi quaelibet actio creaturae sit determinata ad talem numero essectum s tamen causa ficut est indifferensad talem, vel talem effectum producendam , ita est indisse. xes ad talem, vel tatem actionem , cIm actio, materialiter sumpta, in quo sensa sumit in praesenti, sit realiter idem effectus inferi; unisae dicimus, quod Deus determinat causam ad hunc numero effectuna, & ad hanc numero actio. nenas non tamen determinat, hane actionem hunc numero effectum prae alio attingere, cum
quaelibet actio ad suum estectum sit ex se dete
sophum non intendere, hanc numero eausura esse determinatam ad hunc numero effectum,
sed tantum, effectum, qui semper est quid sitia gulare, necessario provenire a causa singulaxi, eo quod singillaritas est conditio necessario x quinta ad causandum. Ad aliud dicimus , v xum esse, causam esse indifferentem ad infinitos effectus non collective, sed divisive , quod nullum est inconveniens,neque opponitur limitatae virtuti cauta secundae, non enim requiriturma jox virtus ad hunc , vel illum effectum producendum , quam ad aliquem determinatumhum de negantur minor, & consequentiae . .
306쪽
M Arg. Si Deus determinaret causam liberam ad producendum hunc numero effectum Prae alio, laederetur ejus libertas s hoc non est dicendum , ergo . Probat. sequela , quia causa libera non solum est libera ad ponendum , di non ponendum actum, sed etiam ad ponendum hunc s vel alium actum , ergo sicut laederetur libertas, si determinaretur ad ponendum actumsita laederetur, si determinaretur ad ponenuum hunc numero actum prae alio. Respon. neg. seq.di antecedens prob. Voluntas enim , licet dic tui libera ad ponendum, vel non ponendum actum, non tamen dicitur libera ad ponendum hunc numero actum, Vel alium, unde licet d terminatio adponendum actum laederet libemtatem s non tamen determinatio ad ponendum hunc numero actum prae alio ο quia cum hac determinatione adhuc remanet voluntas libera
ad ponendum, vel non ponendum actum, quod dupliciter potest explicxxi: vel ita ut Deus d
terminet non eoncurrere cum voluntate , nisi
ad hunc numero actum ; ex quo solum sequitur, quod si voluntas operetur, non producat, nisi hunc numero actum determinatum a Deo, non tamen sequitur, quod voluntas necessario operetur , potest enim , adhuc supposita pra, dicta determinatione Dei , operati , Vel non operari, in quo tota libertas voluntatis consistit. Vel ita ut, voluntas libere sedeterminans
ad amandum v. gr. hunc numero amorem Pr ducat ex conjunctione cum concursu simult
neo Dei, qui pro sua voluntate ad hunc num m essectum ex omnibus , quos voluntas creata produeere potest , dc non ad alium concurrit.
En quomodo determinatio estectus quoad indi- iduum proveniens a Deo, nullatenus laedit lubertatem .
2 2 Loquendo de tertia indifferentia , scilicet ad actum, de suspensionem i litus, di cimus, mu
st ipsam deleaminare ad ponendum , Vel
307쪽
non ponendum actum . Hoc patetr quia causa libera in hoc potissimum dili inguitur a causa naturali, quod causa naturalis, positis omnibus tequ i sitis ad agendum, ita ad agendum est
determinata , ut nequeat non agere I causa vero libera, adhuc politis omnibus praexequisitis ad agendum, est in sua potestate agere, Vel non agere, sed si se ipsam non determinaret, sed ab alio determinaretur, non esset in sua potestate agere, vel non agere, sed in potestate illius, a quo determinaretur, ergo causa se ipsam determinat determinatione correspondente indifferentiae ad ponendum, vel non pone dum actum . Nunca 3 Respondetur ad argumentum positumnum. 13. disting. min. causa secunda nequit a se ipsa determinati determinatione correspondente indistexentiae ad pluxes operationes specie, vel numero distinctas, concedo s determiis natione correspondente indifferentiae ad ponendum , vel non ponendum actum , subdian inguos si sit causa naturalis, nego suppositum: talis enim causa non est indifferens adpon dum, vel non ponendum actum, sed ex se, Eh ex suis principiis est determinata, positis omnibus xequisitis, ad situm actum ponendum , quin possit illum non ponere; quapropter a nullo determinaturi solum enim , quod est i differens, determinari potest, si sit causa libera , nego min. Ad primam probationem minorixis dicimus, quod ma or maxime in aequivoco laborat, quapropter illam disting. a principio indifferenti, sormaliter ut tali, nequit oriri effectus , & actio determinata , ita ut ipsum principium determinet effectum, & actionem quoad speciem , Vel quoad individuum, concedo a ita ut principium indisserens ad op randum , & non operandum, ut est causa libera, nequeat se determinare ad operandum, nego; dc concessa minori ,&consequentia , dicimus, hoc
308쪽
νo6. Lib. 1. P0sic. nihil probare contra nos , quia minor, & e n- sequentia tantum loquuntur de indifferentia ad plures operationes specie, vel numero disti tactas & determinatione praedictae indifferentiae correspondente ; in quo sensa jam diximus, de. terminari caulam, vel ab alia concausa secun . da particulari, vel a dispositionibus materiae, vel ab objecto, vel a Deo, di hoc non pex aliquam physicam praemotionem antecedentem operationem, sed per suam voluntatem dece nentem concurrere cum causa secunda ad hunc numero estectum prae alio, suo simultaneo com cursu. . - 14 Ad secundam probationem minoris resis
pondetur c licet in aequivoco laboret , sicut praecedens probatio 3 quia potest jntelligi de
quacumque determinatione correspondente
cuilibet indifferentiae loquendo de detexminatione correspondente inaifferentiae ad ponendum , vel non ponendum actum , neg. maj. Etenim, ut causa secunda se determinet adactum, nullatenus requiritur , quod sit in actu, sed suffieit, quod sit in potestate illius ponere, vel non ponere actum , & ratione talis potest iis se ipsam determinat ad ponendum actum , seu affoperandum s de tune dicitur se ipsam do. terminare per suammetoperationem, qui sipsa actualis determinatio sit aliquid ab operatione distinctum L. unde, quando dicitur, quod est indifferens, ut determinetur ad operandum, vel non operandum, idem est, ac dicere, quωd est indifferens ad operandum, vel non operandum, i lia autem proloquia inclusa in majori,
scilicet ; Nihil agit hcundum quod est in poten
eia et omne agens vir feeuniam quod est in actu, non debent intelligi, ita ut agens fit in actu ali-duomodo operationem, seu act ionem praece-ente, sed ita ut per ipsam operationem, seu actionem constituatur in actu. Ex quibus P ter ad totum argumentum , quia non est causa
309쪽
secunda secundum eamdem rationem in actu, di potentia, indifferens, & detexminata, est enim in potentia , & indifferens ante actualem operationem ἡ & est in actu, & determinal aias , dum actualiter operatur. Patet etiam, quomodo non sit necellarius concursus praevius Dei physice praedeterminans causam secundam ad
operandum .as Arguunt L contra praeeipuam conclusi nem ; si causa secunda non movetetur a Deo per concursum praevium ad suam operationem, non esset causa secundat hoc non est dicendum s ergo causa secunda movetur a Deo per concursum praevium ad suam operationem . Prob. ma j. quia si causa secunda sic non movexetur a Deo , ageret sine sub dinatione ad causam primam ι sed ad rationem causae sqcundae necessario requiritux subordinatio ad musam Primam , ergo si non moveretur a Deo praeoncursum praevium ad suam operationem a non esset causa secunda. Prob. ma, quia si non moveretur causa secunda per praevium concursum , ageret, ut non mota a causa prima, sed ut operetur cum subordinatione ad causam primam , necessarium est , ut operetur mota a causa prima, ergo si non moveretur per praevium concursum , non operaretur eum Iabordinatione ad causam primam. 26 Resp. neg. maj. dc maj. probationis, &etiam maIorem , quia ista probatur . Etenim verum est, causam secundam necessario oper
xi cum subordinatione ad causam primam , ad quod requiritur, quod operetur, ut mota a causa prima , sed hoc non debet intelligi , ita ut sicut instrumentum , quod causae principali subordinatur in sua operatione propriε movetur ab illa, ita moveatur causa secunda a causa prima ; sed ita ut causa secunda taliter in sua
operatione a causa prima dependeat. ut nulla
onus possit operari , quin simul cum illa causa
310쪽
o8 Lib. 2. P0 sic. ptima operetur, ad quod sufficit simultaneus
concursus Dei , & nullo modo requiritur praevius concursus causam secundam physice praedeterminans. Videatur Scotus in A. dist. I. quaest. I. g. ad argumenta , ver1. Ad ultimum, liti. R R. Ubi subtiliter denotat nostram responsionem adducens disserentiam inter causam instrumentalem in ordine ad causam principalem ex una parte , dc causam secundam in ordine ad caulain primam ex alia parte.
2 Replicant pro priori ad concursum simultaneum causa secunda dependet a Deo, sed pro illo priori non dependet per concursum simultaneum, qui adhuc non est s ergo non sufficit concursus simultaneus ad salvandam dependentiam causae secundae a prima. Prob. maI. quia pro priori ad concursum simultaneum , causa secunda determinatur ad operandum c concursus enim simultaneus simul elh cum actione creaturae ; dc consequenter supponit creaturam jam determinatam ad propriam operationem sed in tali determinatione creatura
dependet a Deo , siquidem talis determinatio est effectus Dei ; ergo pro priori ad concursum simultaneum causia secunda dependet a
18 Respondetur disting. maj. pro priori ad
concursum simultaneum causa secunda depen Adet a Deo , quoad suum esse, di quoad polle
operaxi, hoc est, quatenus habet a Deo, tam esse , quam virtutem operati vam , concedo squoad operari, nego. Et concessa minori, nemconseq. Ad probationem majoris c loquendo de
causa libera s nam causa naturalis , ex se, di ex suis principiis, positis omnibus requisitis, est determinata ad operandum pro priori ad operationem , di ut sic dicitur dependere a Deo, quatenus tribuit illi suum esse, & virtutem Opera di ad unum determinata, & concurrit adpositi τ*xequisitorum, non tam ea, quia Post tis