장음표시 사용
441쪽
η o Lib. 3. PF e. Sed multitudo infinita, & illud, quod additur,
habent rationem partium; quod autem ex illix componitur habet rationem totius, ergo infinitum compositum ex i liis est majus illo infini to, quod habet rationem partis. Resp. ex MO- Iog. Physc. quaest. s. dupliciter aliquid dici to tum respectu alterius; vel quatenus continet illud, de aliquid plus; vel quia non tantum conia
tinet illud, & aliquid plus; sed etiam excedit illud in quantitate, & ad illud dicit proportionem majoris inaequalitatis. Nunc concedit Se tus in infinito posse reperiri rationem totius,&partis in primo sensus non autem in secundo talis enim sensus supponit in parte terminum
praefixum, qui possit transgredi, qualem non habet infinitum; bene tamen finitum . Unde di cendum est, illud axioma solum esse intelligen d una in quantitatibus,& aliis entitatibus finitis,
Nullatenus tamen in infinitis. 28 Argum. 2. communi Thomistarum argumento: repugnat multitudo non terminata per
aliquam ultimam unitatem s sed multitudo terminata per ultimam unitatem eit finita Cergo repugnat multitudo infinita. Major probatur: quia repugnat multitudo non contenta subali.
qua specie numeri: sed ultima unitas dat speciem numero: ergo repugnat multitudo non terminata pex ultimam uniIatem . Resp. neg.
maj.&ma, prob. Quantitas enim primo divi, .d itur in finitam, & in infinitam; & deinde fi-n ta in talem , vel talem numerum, seu in species numeri; unde quantitas infinita non con. linetur sub aliqua specie numeri: neque est inriconveniens , quoia ex hoc inserunt, sci licet. 'dari aliquam multitudinem, quam Deus numerare non posset; quia, eum in s nita multitudo non fit numerus, eo quod non habeat ultimam unitatem, nihil mirum , quod a Deo numerari non possit . Advertendum tamen est, quod infinita multitudo , licet non esset species nume
442쪽
m , elari tamen species quantitatis discretae snam quantitas discreta sub is comprehcndit ,
tanquam genus, tam numerum , quam multiamd i diem infin i tam , imo in sententra afferente numeros non distingui specie inter se, eo quod magis, & minus non variant speciem, multia ludo infinita non differt specie a numero ; sicuti linea infinita, si daretur, non differt specie alinea finita. Videantur quae diximus in Logica disputatione de quantitate, loquendo de nu
as 'einde, idem argumentum potest reto
'ueri in adversarios; nam aeque militat contra infinitam multitudinem cognitam a Deos in illa enim non cognoscit Deus ultimam unitatem , cu m talem unitatem non habeat , & tamen cognoscit Deus, esse in specie quantitatis dis-eretae. Quod quidem potest exemplificari inihomine, v. g. qui tam animal rationale est, proqui in mente divina, seu in statu possibi litatis, quam prout a parte rei existensε propositiones.
enim in primo, Fc secundo modo dicendi per se
dicuntur aeternae veritatis, eo quod ab actuali existentia, quae est quid contingens, ex sua I tionepraescindunt.
3Q Quia, quam pIures solent adduci impli-
eantlae contra conclusionem, quas omnes rete
are , quasi multitudinem sine termino esset in-t endere, sufficiant propositae; quia & ex illa , & ex sequenti advertentia, haud. difficile solvi possunt. Igitur advertendum est is quod in multitudine intinua includerentur in-, finiti binarii, denarii, centenarii , millena'. xii, &c. imo infinities infinitae multitudines, quarum nulla possiet a Deo destrui; quin aliae destruerentur, eo quod sunt se invicem communicantes s neque unum infinitum esset majus alteros neque plus spatii occuparet unumquam alterum , cum quodcumque infinitum spatium , quo majus spatium nequit esse, oc-
443쪽
paret s licet alias , illa ex quibus unum insi se constituit ut se ossim iumpta, plira spatii Cuparent, quam illa ex quibus aliud infinit constituitur, etiam seorsim sumpta, v.g si uninfinitum ex montibus constitueretur, & a. rum ex formicis , non plus spatii occupa ianum, quam alterum, licet quilibet monsor fim plus spatii occupet, quam quaelibet se
i Si haee bene observes, & quod omnia.
qaae contra conclusiones possunt obiici, eti: obiici possunt contra infinitum objecti vum, scognitum a Deo, parum dissicultatis in venies nostris conclusionibus tuendis, & in contra ι obiicibilibus consutandi. Solum autem videtiposse substineri repugnantia infiniti in actu, igando simul a Deo inficii tum cognosci, quforte difficulter negari potest. Tamen, quia
in initio quaestionis advextimus, non tam alxendo, quam proponendo, nostras conclusiot statu imus .
32. Pro parte negativa potest videri praesΤhom istas, noster Mastrius , in Physica disp. per totam. Ubi etiam potest videri pro infinsecundum essenti am ,& secundum intensionea quibus abstinemus, quia communiter de ilagitur in Theologia. In terim,qui plura circa ifinitum desiderat, consultat Alexi ner. hic, NPlinsic. disp. c. q. s. di Pontium hic,& in Logdisp.s . q. 3.& in Metaph.disp.4. quaest.ult ima, quadam additiones sed certe scias, quod mquam illos, di plures alios consulueris, adhu ifficultatibus, di dubitationibus non liberal
444쪽
quam de extrinseca men sura corporis natuis ratis , seu mobilis, & de tempore, tanquam demensura motus, & de vacuo, quo opponitue loco, ut natura loci aptius cognosci possit s de quibus cum ipso per sequentes disputationes
PEt quinqge priora capita hujus libri egit
Arist. de pertinentibus ad locum, de quibus agimus in praeseciti disputatione.
3 Λ Risti hie eap. 4. text. I. locum his verbis A, definivit: EF terminus eantinentis. mobilisnimo, quae definitio ab omnibus Peripateticis admittituri licet pro majori claritate his vobis communiter tradaturitieus es uItima superficies corporis continentis immolitis primMvel, ut alii dicuntprinis, & sic communiter explica
h Dieitur: Uisim vescias, quod ponituuloco generis, convenit enim Iocus cum aliis utitimis superficiebus. Dicitur a Corporis contianentis , quod ponitur laeo differentiae, est enim lacus ultima superficies, idest, connexa corpo Ma continentis, non autem corporis contI nun-
445쪽
. 44 . . Lib. 4. P0'. ti. Dicitur: Immobilis , quod etiam ferentiae statuitur , per id enim differ
V .' , V. g. quod licet sit corpus contii quid, tamen ultima superficies illius nos mobilis , sed movetur simul cum conteicitur primo, per quod denotatur, immtem primo convenire loco modo infra ea clo Uel, ut alii dicunt, dicitur,tra ι debet intelligi, ita ut licet sit ultima surcorporis continenti S , tamen primo , mediate conIuncta cum corpore locato stloc disteri locus proprius cujuslibet locpotas a loco communi Advertendum iit , licet superficies continens ela , ct a corpore separaia , haberet ratioci, dicitur autem, quod est superfici Poris continentis : qui naturaliter supicontinens semper est superficies alicui poris . Constat ergo bonitas definitioni ma)ori tamen claritate , & naturae loniori intelligentia aliqua veniunt exan
3 an vere loeus sit superficies mentis. Circa quod non desuerunt aliquiites, locum non dicere ultimam superficiei Poris continentis , sed intervallum , setium , quod est anter latera continenti
Tum . Communiter tamen tenetur, locicere praedictam ultimam superficiem, nor praedictum intervallum . Quod sic commvprobatur i 9uia vel illud spatium, vel indium est quid positivum, ut aliqui dicunt suid negativum , seu privativum , quaamaginatur esse quid longum, latum, & prclum I cum In re tale non sit, ut tenent alii nullo modo ex praedictis locus dici t praedi Prima minoris probatur , Quia
446쪽
. . 2Mol. r. ' sionem quantitativam, scilicet longitudinem , latitudinem , & profunditatem , quae quidem dimensiones nequeuns naturaliter penetraxi eum aliis similibus, quas habet corptas locatum: sed corpus locatum occupat totum illud spa. tium, seu intervallum : ergo si tale spatium eiset quid positivum habens trinam praedictam dimensionem, naturaliter penetrarentur dimen
siones illius, & corporis locati , quod est impossibile. In hoc sensu impugnat Arist hic c. q. praedictum modum dicendi. s Secunda pars minoris probatur : quia quod est quid negativum, seu privativum, est in re purum nihil, dc solum potest esse aliquid imaginatum, seu fictum: sed locus est quia ve-Tum , dc Ieale a parte rei existens: ergo nequia dicere supradictum spatium , seu intervallum negativam . Recta ergo a quod locus dicat ultimam superficiem corpori& continentis . , 6 Alii dicunt , locum non dicere ultimam
superficiem , sed ubi, seu praesentiam realem , quae est terminis pex se motus localis , 'dcin trinseee inhaeret in re, quae localiter movetur, quod ubi in illorum sentetia consistit in aliqum modo absoluto s in nostra vero, & Scoti sententia consistit in respectu extrinsecus adveniente , ut diximus in Logica loquendo de sex ultimis Praedicamentis . Communiter tamen impugnatur hic modus dicendi ; quia locus diei uxid , in quo aliquid est i sed corpus locatum non est in tibi , seu praesentia , imo ubs, seia praesentia est in colpore locato , elim sit accladens illius: ergo. Deinde r ubi, seu maesentia est sorma , seu ratio formalis, quia eorpus est
praesens loco a ergo non est locus . Denique locus , ut omnes communiter tenent, non est
aliquid locati, non solist quia a locato distinguitur, sed etiam, ut tenet Arist. hic C. q. text. r . quia est omnino extra illud: sed ubi, seu pre
sentia localis, licet sit distincta a corpore t
447쪽
eato , tamen cum in ipso intrinsece in non est omnino extra illud: ergo ubi, sentia localis non dicit rationem loci: rgo, quod sola ultima superficies corporinentis habeat rationem loci. Sed ut argumentis in oppositum occuiat, advertendum est cum Scoto quaest ilibetica, quod in loco haec tria considelici licet, ultima superficies corporis cotis, ratio continentiae, & ratio immobicum hoc tamen ordine , quod ratio cotiae est quod per se, di pro formali signicus , ultimam autem su perficiem dicit. gnificat pro materiali, & de connotato, . bullas vero tantum est propria, &initipa Ilio loci ; sicuti hoc concretum album te significat pro formali albedinem, &t materi 2liter, & de connotato subjectande tenendum eit, quod licet locus pro m i iit species quantitatis, sci licet superfici formali autem est relatio continentiae, cuti nct ad pridicamentum ubi, non passivuactivumia Similiter tenendum est tuuisi
perficies positum in definitione loci non is A 'μ' se is sed subjectum connota: hoc conereto & ut sic poni in desne, sicut in hac definitione albi: EM cors visus poni tur corpus. utem locus pro sermali dicoclictam relationem, .non vero ultimam fi
cere pro sermali, eui tamquam propria tmnvenlt immobilitas, haec solum convirutioni continentiae, non vero ultim;e sumet cor tis continentis, .ut infra dicetu
448쪽
Dio. r. aeuae8. v. 40tionibus in re sto , quia hoc solum effluata in dum loquendi, ut irater in definitione albi pifitanum. . Neque similiter obstat, quod pto.
prietates loci, ut sunt continere loeatum, esse illi aequalem , dee. Dicantur de ultima superficie , hoc enim non denotat rationem formalem , sed materialem , quae tam a ratione formali loci. quam a qualib t illius affectione denominatur. Nee denique obstat, quodnon multipliciter I Cus, non. multiplicata ultima superficie, Iicet xelatio continentiae multiplicetur et quia a1 multiplicationem conereti accidentalis, ut est
Deus non lassicit , quod multiplicetur ratio Br. malis , ut est relatio continentiae sed etiam xequiritur, quod subjectum, ut est ultima Q. perficies multiplicetur , ut patet in homine plu-xes filios habente, qui non dicitur plures patres sex hoc quod vel riones paternitatis multipli. centur , quia non multiplicatur ipse homo, qui est subjectum rel*tionum. Nunc non erit dimiscite argumentis pro duplici modo dicendit o
Io Pro t. oio dicendi arguunt' docus debet esse aequalis locato: ultima superficies non est aqualis locato , bene tamen supradictum spatium, seu intervallum: ergo, mim Prob. qui superficies ultima non habet trinam dimensionem , bene tamen illud spatium; ergo non ultima superficies, bene tamen illud spatium est aequale locato , quod etiam trinam dimensi nem habet. Resp. disting. min.ultimLsuperfietes eontinentis non est inualis locato quoad dimen. siones, conoedo squoad continentram, nego, re nego conseq. Etenim, cum locus pro materiali
dicat se palliciem , de pro sermali continentiam sufficit, quod sit aequalis locato quoad continentiam, idest, quod illa stiperficies non plus contianeat , quam locatum a nox autem requirituu ualitas dimansionum,
449쪽
ma supelscies non est immobilis, cum moveatur ad motum corporis eontinentis; est: tamen immobile praedictum spatium, sta in tervallum : ergo illud , & non ultima supersi. cies habet rationem loci . Resp. loeum pro formali , non vero Uro materiali , ut in. fra dicetur , unde nihil eonvincit argutat ea
ix Arg. r. si ultima superficies esset locus, posset aliquid localiter moveri sine mutatione loci r hoc est impossibile I motus enim ordinatur , & tendit in acquisitionem novi loeia et-go , maj. prob.quia si aliquod corpus moveretur simul clini aere circumdante, illud eorpus sem-Per maneret contentum ab eadem superficie , et ergo si superficies continens esset locus, move αxetur aliquid sine mutatione locati . Resp.neg. maj. ad cujus probationem dicimus , quod in tali casu, i lia superficies, quae simul eum com Pore contento moveretur , hoc ipso , quot moveretur, jam non indueret rationem loci, sed rationem quasi vasis, di rationem loci in/dueret ultima superficies eorporis continentis utrumque, scilicet aerem, & corpus contentum , quae quidem superficies maneret immobilis , dum eorpus contentum eum aere continente moveretur . Quod deducitur ex Aristot. hic e .q. tex. I. & amplius patebit ex di
33 Pro aliis argumentis 2Iiqua debent obser-Vari. I. ouod quando Aristat. cap. . hujus lib. text. 48. dixit, esse proprium loel torpora B-Vere, re conservare , non intellexit locum , seu ultimam superficiem habere virtutem ad fovendum , & conservandum corpora s nam eum sit quantitas, nullam talem virtutem habere potests sed intellexit, quod medio loco
cor ra continentia per suas qualitates, & Vix. tute iuvent, & conseivant corpora locata. 2
ex doum in hoc lib. quaest. i. de quaest. 3. quQdut
450쪽
cem succedere , non necessario requiritux , quod superficies , qua corpus adVeniens conia tineiux , sit in re eadem numero cum supera ficie , qua corpus praeexistens continebatur; sed sufficit, quod sit eadem per aequivalentiam , quae consistit in hoc , quod superiacies continens corpus adveniens , fundet relationes , tam continentiae, quam distantiae ad corpora quiescentia, seu ad polos fixos. mundi , ejusdem rationis cum i Ilis relationibus , quas fundabat superficies continens corpus Proe- existens. 14 Pro secundo modo dicendi arguunt i lo,cus , est terminus acquisitus per localem motum , sed per motum localem acquiritur ubi, seu praesentia localis s ergo ubi, seu praesensilia loealis habet rationem loci . Resp. distinc. maj. locus est terminus extrinsecus aequintus per motum localem , concedo s terminus intrinsecus, nego. Disting. etiam Gn. ubi, seu praesentia localis est termium extrinsecus, nego; intxinsecus, concedo , & neg. conseq. Duplicem enim terminum acquirit corpus per m
tum localem, scilicet ubi passivum , seu prata
sentiam localem, & dicitur terminus intrins cus , quia intrinsece inhaeret corpori locato sdi ultimam superficiem corporiscontinentis dicentem relationem continentiar, seu ubi actuom, & dicitur terminus extrinsecus, quia intrinsece sollina est in corpore continentes in hoe secundo termino stat ratio loci, non autem in
Is. Secundo venit examinandum , quom do immobilitas i conveniat loco Pro resolutatione notandum est cum Scoto in a. distin. a.
uaest. 6. g. aή quasionem . duplicem immo. ilitatem posse in loco considerari s altera , opposita motui locali, & altera opposita motui coxIupti V. . quae. non Proprie,immobilitas