장음표시 사용
531쪽
Di p. uniea, aeuast. 2. s6r productiones qualitatis non supponeatis qualiritatem eontrariami in subj x, neci taliquem gradum ejusdem rationis cum quastate , quae producitur, sed tantum privationem, contrari tas sortim esset Sesumenda a terminis ad quos, non vero a terminis a quibus, cum isti sint ptim attones , quae proprie non contrariantur -i autem contrarietas non accipiatur proprie, di rigorose, sed pro quacumque opposi tione, seu diaiconvenientia , tune potest desumi, non solum a termi nis ad quos, & a quibus, sed etiam a quo. cumque illorum, a quibus diximus desumi sp cificationem motus in esse talis; & in hoc sensa non sollim motus ad qualitatem,sed quilibet alii motus, seu mutationes possunt dici habere conistrarietatem.
Is Sequitur etiam, quietes, ut docet Arix cap.6. hujus lib. si sumantur pro privatione m tus, contrariari eum mollias, non positive . sed privati vh, & inter se etiam contrariari.. Mincet non proprie, &rigorose, quia contrarietas proprie dicta solum inter terminos positivos in . venitur, saltim metaphorice, & in ordine admotus, quorum sunt pri vationes; eo modo, quo ipsi motus inter se contrariantur ; quod idem videtur dicendum de unitate, & distinetion qaietum inter se, quod ex ipsipterminis paleis quapropter in hoc non ampIius iminoramur. .
532쪽
PEx decem capita egit Aristot, in hoe libro
de motu, quoad suam integritatem, compositionem, divisionem, infinitatem, &alia valde ad motus cognitionem conducentino , de quibus omnibus Jam communiter per duas disputationes ab Auctoribus disceptatur, quarum est
o Uia motus est quoddam continuum, ideo
ad illius cognitionem de continuo in communi, necessario venit disputandum. Sit
. An continuum ex partibus indivisebilibus, Hidisimitibus in infinitum comis
ponatur Irin hane difficultatem , quae ut se- a re insuperabilis ab omnibus reputatur , fuit sententia antiquorum Philosophorum , praecipue Zenonis , affirmans, Continuum a principio ex indivisibilibus constitni, ita ut facta divisione continui per partes min xes, & minores, necessario deveniendum sit Rd aliquas partes omnino indivisibiles; unde praedicta sententia , Continuum non esie divisibile in infinitum, seu in semper divi- uritia. Pex oppositum tenet secunda sententia p
533쪽
tia, continuum ex partibus divisibilibus in inafinitum, seu in semper divisibilia constitui. Sic expresse Arist. hic, praecipuε cap. i.& 1.&aliis in locis , quem communiter sequuntur, tam Thom istae , quam Scotistae , tam Angelicum Praeceptorem , quam subtilem Magi strum citantes, & hunc si . Phys quaest. I.& in a. dist. 2.qu.s. g. ad secundam probationem, vers. Ad prebationem alterius, sub liti. M. Sed quia in hu3us communis sententiae intelligentia, &explicii tione aliqaae aequi vocationes intercedere selem, ideo Claritatis gratia, hanc quaestionem in tres sectiones dividemus, quarum sit. l
α o Raemittendum est r. continuum no A solum inveniri in quantitate , tam Pexmanenti , quam successiva , sed etiam in substantia materiali , quae ut dictum est in Lo. gica, habet partes independentera quantitate ἰα similiter propter eamdem rationem in qua litatibus materialibus : unde suidquid dicatur
de continuo , licet communiter de continuo quantitativo examinetur, de quolibet continuo venit intelligendum , quod quidem continuum est illud, cujus partes copulantur termino communi , ut etiam dictum est in Logica loquendo de quantitate continua. 3 Praemittendum est 1. quod lichi indivisibi te, juxta nominis etymologiam , dicat negationem divisibilitatis , tamen aliquam Veram, positivam ,& realem entitatem praesesert ; quod
patet ex pluribus locis Arist. inquibus aliqua de indivisibilibus aifirmat , quae solum positivarentitati convenire possunt f sussiciat quod doces cap. de quant t. lcilicet, quoi indivisibilia sunt Z a ter-
534쪽
Diis I. communieantes. Dicuntur aliquata , quia si aliquoties repetantur exhauriunt totu a continuum. Dicuntur determinata, quia determinato mimero clauduntur. Dicuntur aquales νquia una non excedit aliam magnitudine. Diis cuntur non se communicantes . quia ua1 neque
secundum se totami aeque secundum aliquid sui includitur in altera . Hujusinodi partes sunt , quando in ulna v. g. assignamus duas medietates vel tres tertias, vel quatuor Marias,
γ Aliae dicuntur proportionales , inaffuries sindeterminatae, , se communicantes. Hum sin
di partes sunt, quando dividitatus continuum secundum aliquam proportionem, & servata
Praedict proportione, quamlibet illivsputem
an alias partes minores, di istas in alias minOxes usque ita infinitum syncategorematicς subdi vidimus ; ut si dividamus continuum P portione dupla, seu in duas medietates, & postea quamlibet ex illis in ali a duas, medietates, desie in infinitum. Ubi ad vetiendum est , illas duas medietates, in M' Niloquar a , & quamlibet partem illius, dividimus, posse. inter ses par o s & ut sic noa dioantur partes pro portiovales, indetermin ta, me. imo dicuntur aliquota , vitaminata, o inposse compMaἀi, vel ad illam partem cusas dicuntur medietates adc quae dicitur totum respectu iliarum x vel ad alias partes medias, in quas quaelibet ipsiarum .usq; in inscii tum dividi potest,& xespecta quλ-
tum dieitur totum , de in utroque sensu , seu respectu cujuslibet ex his duabus comparatio . nibus, partes raportionater , insistuntis, oec. P-pellantur.
a Prapartionales dicuntur , Vel quia , ut aliqui dicunt , dc patet in exemplo Polito, in qualibet subdivisione illarum eadem servatur proportio , quae servata est in prima divisione. .
vel melius: quia in di visione eontinui, quae si
535쪽
secundum praedictas partes, semper servatur proportio minoris', & minoris; quae poportio semper invenitur , licet prima proportio non inveniatur. Inaquales dicuntur; quia si com- Parentur ad partem,cui in ipsas dividitur , sunt minores illa; si autem ad partes , in quas quae-
Iibet ipsarum usque in infinitum dividi potest ,
gomparentur , sunt ma=ores illis. Indeter-- nata dicuntur; quia cum secundum illas si divisibile continuum in insinitum, nequeunt certo, & determinato numero comprehendi . Se communicantes dicuntur; quia sicut continuum
includit duas medietates, in quas dividitur, ita quaelibet ex his medietatibus etiam ineludit alias medietates, in quas etiam dividitur, Scsimiliter quaelibet istarum ,& aliarum utque in infinitum; His tamquam praeviis ad termino. xum intelligentiam, di ad auferendam aequiv cationem, sit
s ACTIO II. . In qua resolvitur quasio.
' Icimus: continuum non componitΗΙ
ex solis indivisibilibus, sed ex partiabus divisibilibus in semper divisibilia,praedictis
indivisibilibus inter se copulatis. Pluribus authoritatibus Arist. solet conclusio probari, quas brevitatis causa apud alios videndas relinquimus, & unica commun i, sed semper efficaci I tione conclusio probatur. Io Continuum quantitativum est extensum in ordine ad locum ita ut una pars illius sit extra aliam : sed si ex solis indivisibilibus co
Doneretur , non esset sic extensum : ergo .
Exodi min. quia indivisibile additum indivi.
bili, non facit majus, seu magis extensum rergo duo indivisibilia unita non constituerent m Iuti seu magis extensum, quam unicum tam tum
536쪽
trim cliviubale ; dc consequenter neque plura ,
aut infinita indi visibilia inter se unitas eadem enim est ratio de duobus, ac de pluribus. Prob. antec. quia indivisibile additum indivisibili , tangeret ipsum secundum se totum non enim posset illud tangere secundum partem, cumi
di visibile partes non habeat sed quando aliqua
se tangunt secundum se tota , non habent majo: rem extensionem , seu non occupant ma jus spatium simul, qaam quodlibet seorsim: ergo indivisibile additum indivisibili, non facit ma jus , seu magis extensiun in ordine ad locum Minor; praeterquam quod ex se videtur clara . sic exemplis ostenditur ρ si duo corpora se tantgant secundum se tota, ut contingeret, si pene
tvaxentur,non occuparent simul majus spatium,
quam quodlibet seorsim ..Similitet si duo indi,
visibilia penetrarentur, non magis se tangerent secundum se tota. , quam si ponerentur simul modo assignabili a contrariis ad constituendum continuum , &in tali casu non majus spatium Occuparent simul, quam quodlibet seorsim: er. go quomodocumque ponantur, cum se tangant secundum se tota, non habebunt majorem exa elisionem, seu non occupabunt majus spatium simul, quam seorsim; ac per consequenS, &C. 'ra Et potest confirmari; quia nequit dari ef semis sol malis, quin detur forma tamquam ea se talis estectus; ergo nequit dari extensio , quae non proveniat ab aliqua forma ue sed si conti nuum constitueretur ex selis.indivisibilibus ,
non daretur forma tribuens effectum extensionis; ergo continuum non esset extensum. Prob:
mi n. quia si daretur aliqua talis forma,vel e stent ipsa indi visibilia; Et haec non; quia quod est indivisibile, & in extensum, nequit extensum , & di visibi te ibima litet eostituere vel esset unio illotum. Et neque haec quia vel talis unio esset indivisibilis. Et sie idem dicendum voerit de il-
la, ac de ipsis indivisibilibus,vel esset divisibilis .
537쪽
Di p. I. Iaergo a serma sormaliter extensae sed extensio continui provenit 1 suis partibus: ergo tales partes debent esse formaliter entensae: sed indivisibilia , ut fatentur sic respondente , non sunt formaliter extensa : ergo nequit ex solis indivisibilibuscon stitui continuum formaliten extensum . Haec impugnatio fundatur in eo quod effectus cor malis, ut est extensio continui,
nequit provenire, nisi a forma formaliter talis quod autem aliquid sit tantum virtualiter tale, Bliam sicit, quod in genere causae essicientis possit aliquid causare, non veto in genere causefoxmalis quia cum causatio efficiens sit extrii seca , potest aliquod agens aliquid erficienter Producere, quin sit sermaliter tale, eo quod sit tale virtualiteri ut Sol, qui licet non sit form liter calidus, eo quod sit calidus virtualiter, potest calorem e Scienter producere : at Verocum causatio formalis sit intrinseca per communicationem ipsius causae ,, nequit aliquid seim liter cauari, ni stia forma servialiter tali, & cum Irtes continui, non in genere causae efficientis.
d in genere causae sormalis , & per sui comis
munjcalionem causent extensionem continui ,
necessario debent esse formaliter extensae non tantum virtualiter : cujusmodi non sunt
indivisibilia a quapropter nequit continuum eπsolis' i ndi visibilibus . constituit, sed ex partibus divisibilibus in infinitum . 34 Hac conclusione supposita, adhuc dubitatur , an praedictae paries sint inter se reali texdistinctaei Ad quod est communior responsio ,
partes, ex quibus componitur continuum , esse
Inter se realiter disti nctas eum hae tamen disi rentia, quod partes aliquotae distinguuntur distinctione reali actuali , quae simpliciter , de adaequa te est tali partes vero proportionales distinguuntur reali, & actualidi itinctione,que tantum serundum quid,& inadaequale est talis
538쪽
4o .. Lib. 6. P0 . , . disterentia patet ex explicatione praed i ista ru In
s Responsio, praeterquam quod est Aristori pluribus in locis a recentioribus cit. probatur Latione : quia quando unum potest realiter existere, quin aliud existat i juxta illud Arist. . Physic.cap. 3. Amplius si potest alierum sine altero esse , non erit idem ι & ctiam, quae realiter possunt separari, realiter distinguuntur: sed partes continui possunt separari s imo potest una existere realiter,quin alia exista is ut contingeret si Deus, vel aliquod agens naturale destrueret unam par
tem continui, V.g. ligni, altera remanente: ergo partes continui actu realiter distinguuntur.
16 Ex quo deducitur, quod etiam indivisibilia, quibus partes continui copulantur, & terminantur, Iealiter inter se, Sca partibus distingui. patet enim, quod in divisione continui eorrum pitur aliquod indivisibile, caeteris manentibus ;& similiter in continuatione duarum partium destruuntur duo indivisibilia continuativa ipsarum partium, ipsis partibus,3c aliis indivisibilibus non destructis ; quae & alia, quae hic solent adduci, evidenter ostendunt distinctionem realem indivisibilium, tam inter se, quam a parti
In respondetur ad argumenta . 7 DLura arg umenta contra nostram conclu-α fionem solent obiici a sectatoribus sententiae Zenonis, ex qu i bus praeci pua, di ex quo-xum solutione solutio aliorum facile deducitur,
Promnemus. Igitur 3 Argum. I. Numerus componitur tam-
ea Partibus integrantibus ex unitatibus
539쪽
Indi visibilibus in ratione numeri,liget numerus di visibilis sit: ergo similiter continuum, licessit divisibile, componitur ex indivisibilibus . Resp. neg.conseq. reparit. Ratio disparitatis est clara a quia numerus, seu quantitas discreta solum consistit in multitudine partium, ad quam multi indinem non conducit, quod partes sint extensae, seu divisibiles, vel non ,' at Vero continuum dicit extensionem conrinum partium in oxdine ad spatium loci quae extensio nequit
illi prouenite ab indivisibilibus, ut dictum est
in nostra ratione . t Argum. 1. Si continuum componeretur ex
partibu&divisibilibus in infinitum , cum illae partes sint realiter distin lanesient in continuo infinitae partes realiter distinctae: ergo daretur
in actu numerus infinitus, seu multitudo infiniata. Resp. disting. seq. antec. ellent in continuo infinitae partes continuae , dc se communicaniates, comedo ; infinitae partes discretae , divi-iae, & se non communicantes, nego , 6c neg. conseq. Numerus enim, seu multitudo infinita non constituitur ex partihust continuis , seu
non divisis, ied ex partibus divisis,&discretis, cum numerus, seu multitudo non sit quantitas continua, sed discreta solum enim sequi lux , quod daretur infinita multitudo in potentia fieu syncategorematic8,eb quod continuum Coninstat ex partibus in infinitum syncategorematice,
seu in potentiae divisibilibus, quod nullum est
2O Argum. contra: partes realiter distinctae sunt partes numero distinctae: sed quae numero distinguuntur, constituunt multitudinem, seu numerum: er o si in continuo sunt infinite partes, dabitur infinitum ita actu secundum multitudinem, seu numerum. Resp. I. uess maI- quia non est uni versaliter verum , Omnia, quae
realiter distinguunt ut , numero distingui avantitas enimue quodlibet aliud contin umb
540쪽
Disp. 3. Ru . 1. - erione aliarum, eo quod in illa ineludatur, Meum illa se communicet, . modo ibi eulicato , non sequeretur, eontinuum habere in linitam . extensionem, sed pol us sequeretur, omnes illas Paxtes tantum finitam extensionem habete,sicut continuum finitam extensionem habeis eo quod extentio illarum non est distincta ab extensione Continui, imo cum illa se communicat, seu est eadem a & similiter solum sequitur, quod ex tensio finita continui, v.gr. palmaris ut divisibilis.ici infinitum versus parvitatem, quod nub' latenus auget extensionem continuit eum e
go tantum infinitas partes proportionales , seu nivisibilitatem in infinitum in praedictaspartes; non vero infinitas partes aliquotas, seu divisibilitatem in infinitum in praedictas partes , ad struamus in continuo , Hallatenus sequitur , dati actualiter in illa infinitam extensi
23 Argum. 3, Si continuum non ex solis indivisibilibus , sed ex partibus divisibilibus
in infinitum componeretur , non posset Deus continuum ultimate Oividere: hoc non est diacendum . ergo . Major patet; quia si consta. xet continuum partibus semper divisibilibus . quacumque divisione ficta , adhuc partes r manerent divisibiles. Prob. min. quia qua titas potest augsti in infinitum , hcut continuum in infinitum potest dividi r sed potest
Deus potentiam quantitatis. ad infinitum Eugeri reducere ad actum ἐν ergo etiam Paterit reducere ad actum potentiam continui ad dividi in infinitum L alias esset frustranea talis potentia . Resp. concess. - . neg. min ridi paritatem,prob. Dispalitasatat indifferentia rerum permanentium , & suceessivarum spartes enim permanentium possunt esse simul fidi sic potentia ad illas , & si fit ad infinitas , potest simul reduci ad actum ab agente infinitae virtutis et at vero partes Xerum