장음표시 사용
541쪽
successivarum non possunt esse simul , sed eD sentialiter exigunt esse una post aliam i & inpotentia ad illas nequit simul , sed successive ad actum reduci , ik si fuerit potentia ad infinitas partes , non poterit totaliter reduci ad actum , etiam ab agente instititae viriletis ; alias infinitum exhauriretur successi- dc per partes , quod naturae infiniti repu
Cum ergo partes quantitatis quoad augmentum respiciant quantitatem ut Permanentem : partes vero continui respiciant illud ut successive divisibile i hinc est , quod
potentia quantitatis adaugeri in infinitum potest a Deo ad actum reduci ς potentia' Veto continui ad dividi in infinitum non potest: simul a Deo reduci ad actum. Neque ex hoc sequitur , quod talis potentia sit frustranea inam cum solum sit potentia ad dividi succensivi in infinitum, non vero ad simul dividi , non seu stratur ex eo, quod simul non possit ad actum reduci, cum tamen possit successive in infinitum reduciod actum . Videatur Motus in x. distinet. v. quaestion. s. q. omimeendo igitur , vers. Ad primum dieitur , subliti. H. ubi dicit : Licet posbile sit , continuum posse dividi secundum omne signum, non
tamen ε possibile divisum esse; quia ista divisio est in potantia , oe in fieri , ct numquam ρ is esse tua in f oto osse. Qu9d ibi late prosequ i
rs Ex quo deducitur solutio ad aliquas replicas; de observando, quod in continuo post indivisibile terminativum , seu initiativum , Vel quodcumque aliud, quod assignφtur, non datur aliqua pars, seu aliquod indivisibile , quae Vel quod immediate sequatur ad illud indivisibile detorminatum, sed assignata- qualib*x Parte , vel quolibet indivisibili , post riuid indivisibile determinatum , est assigna-bi
542쪽
bilis alia, &alia pars immediatior, & aliud, Scaliud indivisibile immediatius usque in infinitum , eo quod quaelibet pars eontinui est divisibilis in semper divisibilia , & conitans infinitis partibus proportionalibus infinitis i divisibilibus copulatis . Et similiter obse vando, quod licet indivisibilia realiter distinguantur a partibus , nequit Deus destruere omnia indivisibilia non destructo continuo, & Omnibus partibus illius , eo quod praeductae partes, cum sint divisibiles ellentialiter , & ejusdem rationis cum continuo , essentialia lex dependent ab indivisibilibus, quibus inter se continuantur. Unde destructis omnibus in divisibilibus, nulla pars in esse talis remane
26 Argum. 4. Si continuum ex partibus divisibilibus in infinitum constitueretur, non essent plures partes in quantitate magna , acia quantitate p rva , V. g. in monte, quam
in parvo lapide r hoc est falsum , alias omnes quantitates essent aequales : ergo . Resp. concedendo seq. de partibus proportionalibus: nam quaelibet quantitas , uve magna , sive parva habet infinitas partes proportionales ,&unum infinitum non est majus alio sornu
liter , ut dictum est lib. loquendo de infinito. Negamus lamen minorem s quia ex hoc non sequeretur, omnes quantitates esse
aequales s nam aequalitas , & inaequalitas quantitatis non desumitur ex partibus proportionalibus , sed ex partibus aliquotis ά & cerutum est, quantitatem majorem habere plures partes aliquotas , quam quantitatem min rem, si praedictae paries aliquotae aequaliter designentur.
27 Arg. s. si continuum ex partibus divisibial thus in infinitum constitueretur , Plura inconvenientia sequerentur . Primum nui.
543쪽
cimus, quod licet in unica hora sint infinita instantia, non tamen actu signata, seu actu signabilia cum ordine prioris, dc posterioris successive, sed tantum, ita ut quolibet possit signa. xi seorsim . Unde , licet Deus in quolibet instanti, quod vellet signare i posset producere unum Angelum , dc in alio, quoa etiam vellet signare , posset alterum Angelum pro- dugere , tamen inter illa duo instantia signa. ta necassatio intercederent infinita instantia , , cum necessario intercederet mrs temporis ,
quae esset in infinitum divisibillis . Unde, licet posset Deus designare plura instantia in spatio unius horae , & in illis plures Angelos successive producere, non tamen posset infinita instantia assignate succe silve , dc sienec infinitos Angelos in unica hora laccessive producere . Per quod pallet ad 3. eoncedimus enim non posse Deum unum Angeisium create in initanti , & immediath in alio instanti alteium Angelum creare , cum non detur unum instans alteri immediatum .
sed inter instans , & instans semper mediet pars divisibilis in semper divisibilia , de conseqtienter semper medient infinita instam
go Argum. 6. si corpus persecth sphaericum suis per corpus persecte planum constitueretur , illud strium in puncto tangent: ergo si continue moveretur luper illud planum, semper illud tangeret in Pu. D , dc consequenter illud planum ex solis punctis , seu indivisibilibus est compositum . Respond. r. quod, li-c8t corpus sphaericum, dum est quiescen in plano , illud solum in puncto attingat, et in-Ιis contactus dicatur illi adaequatus s tamen dum motu continuo , dc successivo pro aliquo
spatio temporis decurrit aliquam longitudinem illius plani , tune non in iolo puncto , sed in tota illa longitudine tangsrei Planum ,
544쪽
8c talis contactus non ellet adaequatus, sed in adaequatus puncto corporis sphaerici , quo planum tangeret ; & similiter talis contactus non
esset permanens , sed successivus. Quod potest
exemplificari in aliis motibus ; nam quantitas digitalis, v. g. licet in quiete non tangat s pati una palmare, sed tantum digitale adaequat e stamen motu continuo , & successivo pro a liquo tempore tangit spatium palmare non permanenter,
adaequate, sed successive, & inadaequate. 33 Res p. a. quod corpus sphaericum , dum movetur super planum , non tangst illud nisi in
puncto, sed talis contactus non est continuus , sed discretus . Neque ex hoc insertur, talem motum non esse continuum ; quia spatium , per quod movetur corpus sphaer cum, non est
corpus planum praecise , quod in solis punctis tangit, sed etiam est aer circundans corpus sphae-xicum a parte superiori, & in seriori , quem compus sphaericum non in solis punctis, seὁ etiam i ta partibus tangit, unde sequitur, quod talis mo- tuus sit continuus , quippe per spatium continuum non sollim ex punctis, sed etiam ex partihus in infinitum divisibilibus constans. Quae libet solutio videtur sufficiens; licet in hac materitia numquam quiestat, sed semper in motu,
propter difficultatem illius, sit intellectus .
di qua examinantur aliqua dubia. a V. Ubitatur I. a uindivisibilia, tam con- tinui permanentis, quam successivi . sint res, an mocli λ Per modos intelligimus quaΩdam entitates imperfectas, & incompletas quae Perse non constituunt aliquod genus, vel speuciem, neque sunt partes alicu jus entis, sed purae modificationes entium ad i larum genus, Vel speciem xedactive spectantes r non autem in-
545쪽
teli igimus per modos quaelibet accidentia, quae modificate substantiam dicuntur; haee enim sunt vere res per se ad aliqua praedicamenta perti ianentia. Et dissicultas est de indivisibilibus, ut talia sunt formaliter; nam in alio sensit supponitur tamquam certum, aliqua indivisibilia veth esse res, & pertinere ad determinatam speciem. ut dictum est de linea,& superficie in Logica loquendo de quantitate. Nunca Resp. ad dubium , praedicta indivisibilia , non res, sed modos esse appellanda. Responsio est valde communis, & probatur ex eo quod indi visibilia sunt enti tales impersectae, & incominpletae, & per se non consti tuentes aliquod genus, vel speciem, de sunt purae modificationes partium conti nui, non tamen partes illius. εc reductive pertinent ad praedicamentum illius ecintinui , cujus partes copulant, seu terminant: haesunt conditiones requisitae ad rationem naodi:
g Et potest confirmari: quia si indivisibilia
non essent purae modificationes partium continui, sed essent res, & partes ipsius continui, necessario deberent assignati alia indivisibilia, quibus caeteris partibus continui conjungerentur, quod nullus admittit, nam praedicta indivisibilia non conjunguntur partibus ut quod .sed
ut quo ι id est, non sunt extrema, quae conjunguntur, sed sunt id, quo extrema, seu partes continui conjunguntur . Ex quo sequitur, quod indivisibile undequaque, ut est punctum, non flet existere, adnuc supernaturaliter , a partius separatum i cum nullatenus sit resκui lotum per se existere convenire potest. 4 Argum. Contra: nequit modusexistere ι.
ruin simul existat res, cujus est modus f sed in-ii visibilia temporis idem est de indivisibilibus
motus)existunt non existentibus partibus f ergo non sunt modi . Resp.disting.maj.nequit modus existere, quin simul existat res, cujus est moduli.
546쪽
Di p. z. Rus. l. fg Icontra motum indivisib is separati: ergo. 6 Arg. contra; si indivisibile separatum moveretur, vel esset totum in termino a quo, veItotum in termino ad quem; vel partim in termino is quo , dc partim in termino ad quem de Si primum s ergo nondum movetur. Si secundum; ergo jam non movetur , sed est motum . Si tertium sergo non est indivisibile; ergo non est
dicendum, quod indivisibile separatum possit
ν Pro hujus, Se aliorum argumentorum,dcaliquarum auctoritatum Aristot. norat Scotus et t. lit. V. quod motus localis potesteta continue successivus ea duplici.capite, sci licet ex divi sibilitate, seu extensione mobilis, dc ex diu sibilitate, seu extensiouo spatiis et ex quocumque capite potest motus esse successivus contis uves nam mobile prius unam partem spatii, quam aliam priuansit , dc sic daretur continua: successio in motu proveniens ab spatio, licet
mobile esset indivisibile . Similiter spatium prius pertransit unam partem mobilis, quamaeliam, de sic daretur continua successio in mota proveniens ex mobili, etiam si spatium csset indivisibile. Nunc 8 Resp. ad argumenrum, quod indivisibi inseparatum quando locilitet moveretur , tali motus esset continue suecessisus non rationae mobilis, sed ratione spatii ;&sic non esset pa tim in termino a quo, det paettim in termino quem s sed hoc conveniret spatio, ita ut de illo velificaretur, partim esse in termino adquem
dc partim in termino a quo , quia hoc solum debet velificari de illo ex quo sumitur successio Continua motus. Idem possit diei de praesentia, quam haberet mobile in illo spatio, scilicet, partim eme in termino a quo, 6c partim in ter mino ad quem successive. seu partim in actu , αἱ rtim in potentia, eo quod talis praesentia ecet divisibilis, de extensa soccesiive ex parte spa
547쪽
ssa Lib. 6. Phuic. spatii. Hoc intelligitur juxta primam responsionem ad 62rg. quaeli. antec. Iuxta secundam vero
quid sit tenendum quisque videat. 9 Dubitatur 3. an tu motu detur aliquod indivisibile initiativum illius, & intrin secum illi Pro responsione nota, quod sicut indivisibilia temporis dicuntur instantia, ita indivisibilia motus dicuntur mutata esse i quae quidem ut tale nomen sortiantur , necessario praesupponunt aliquam partem motus, hoc enim sonat 4psum nomen mutatum esse, ex quo lacile deducitur, quod in motu, licet dentur indivisibilia, tam
terminativa, quam conti nuativa, ut omnes istentur , quae proprie mutata esse dicantur ι non
tamen datur in motu indivisibile initiativum , quod mutatum elle dicatur. Unde dubium non procedit circa nomen mutatum esse s sed solum circa indivisibile initiativum motus, a nomine, quo appellari debeat abstrahendo . Nuncio Resp. ad dubium affirmati ve . Probatur: quia motus, si sumatur materialiter, debet proportionari cum suo termino, ita ut partes divisibiles motus correspondeant partibus indivisibi- Iibus termini, &indivisibilia motus indivisibi ialibus terminis motus enim, & terminus sunt e
dem res, licet in diversb statur sed terminus motus quicumque fit, habet indivisibile intrinsecum, tam termi na Vum, quam initiativum retro idem dicendum estde motu . Propter eamdem rationem idem videtur dicendum de motu sernia liter se mpto, seu de tempore intrinseco, a quo motus materialiter sumptus, seu forma inseri fluens, & successive durans forma liter denominatur ι quia uterque motus debet inter se pro-
Portionaxi ita ut pars parti, & indivisibile indivisibili correspondeat.
548쪽
De ineeptione, oe desitionerarum; de magnitudine, o parvitate illarum. TAm corporis naturalis , quam eujiislibet continui sunt astectiones distributione accommoda inceptio, desitio , magnitudo, de parvitas; de quibus communiter in praesenti
aeuomodo res incipiant , ct desinant esse .
Uplex communiter assignatur modus , O tam incipiendi , quam desinendi rerum s alter intrinsecus, & extrinsecus altervidus intrinsecus inceptionis dicitur illud instans, in quo res habet esse, & immediate antea non habebat, ita ut de i ita velificetur: Nunc est, oe eempora immediato non erat. Μodus in trinsecus desitionis dicitur illud instans , in quo res habet esse, & immediate post non habebit, ita ut de illa velificetur: Nunes, Ot-pore immediato non erit , qui modus incipiendi .& desinendi dicuntur intrinseci rei, quia pro illis instantibus res habet suum esse; dc ita dici- lux incipere per primum sui esse, de desinere spei ultimum sui esse. a Modus extrinsecus inceptionis dicitur itilia instans, in quo res non habet esse, de immeridiato post habebit, ita ut de illa veriscetur r ne non est, oe tempore immediato eris. Modus extrinsecus desitionis dicitur illud instans, ita quo res non habet esse, de immediath antea habebat , ita ut de illa veri ficetur : Nunc non est, tempore immediato erae: qui modus incipiendi .
549쪽
Lib. 6. Ph c. dc desinendi dicuntur extrinseci rei; quia pro II-lis instantibus res non habet suum esse; & ita dicitur incipere per ultimum sui non esse, & desinere per primum sui non esse. Ubi advertendum est, quod modus intrinsecus incipiendi rei , etiam dicitur thtrinsecus actioni productivae ipsius rei , ita ut verum sit
dicere : Nunc es actio productiva, tempore immediato non erat. Modus etiam extrinsecus
incipiendi rei similiter dicitur extrinsecus actioni productivae, ita ut verum sit dicere :Nunc non est actio productiva, tempore immediato erit. Modus autem intrinsecus desitionis rei est extrinsecus action i destructivae, ita ut verum sit dicere: Nune non es actio defructiυatempore immediato erit . Modus vero extrinsecus desitionis rei est intrinsecus actioni destructivae, ita ut verum sit dicere: Nunc est actio
destructiva , tempore immediato non erar . Quorum ratio est s quia nequit dari terminus sine actione, neque actio fine termino : sed si omnia supradicta non sic se haberent, veIdMetur terminus sine actione, vel actio sine termino, ut patebit scrutanti per singula: ergo . Nunc facile per sequentes conclusiones, tam circa ves. iaccessivas , quam permanentes , resolvitur
quaestio .. Dicimus I. res successivae , ut sunt motus , dc tempus, incipiunt extrinsece, seu per ultimum sui non esse , dc desinunt extrinsece , seu per primum sui non esse. Conclusio est communis, di probatur: quia illa incipiunt extrinsece, & per ultimum sui non esse, de quibus in instanti inceptionis verificatur non habere esse , & illud habitura immediate post: sed de succestivis, cum habeant partes , quae nequeunt esse s. in unico instanti , hoc verificatur : ergo inci-Piunt extrinsece . Deinde, illa desinunt extrin-
'sece,ci per primum sui non esse, de quibus in instanti desitionis velificatur non habere esse , dc
550쪽
illud habuisse immediate antea , hoc veri ficaturae successivis, cum nequeant habere suum esse , quod ex partibus componi tur, in ualeo instanti; ergo desinunt extrinsece .s Neque ex hoc inieras, motum non habere indivisibile intrinsecum initiati vum, dc terminativum; quia , licet tale indivisibile habeat, ut dictum est in fine quest .antec.bene componitur, quod incipiat, & desinat extrinsece s eo quod inceptio, dc desitio motus respiciunt motum ut talem, id est quatenus compositum ex pluribus partibus successivis i&cum pro indivisibili non habeat praedictas partes, bene potest pro indivisibili, licet intrinseco, veri scari, quod non est motus, quod sollim requiritur, ut extrinsece incipere, & desinere dicatur.5 Dicimus h. indivisibilia, tam initiativa .
quam continuativa, & terminativa successivo rum, incipiunt, & desinunt intrinsece. Conclusio etiam est communis, Sc patet ex eo , quod
in dicta indivisibilia pro unico tantum instanti, habent esse, di sic incipiunt per primum sui esse, , ita ut veri ficetur de quocumque: Nunc es , γ' tempora immediato non erat s & desinunt per ultimum sui esse, ita ut de quolibet veri ficetur et
Nunc est, oe immediato tempore non erit: hoc est incipere, & desinere intrinsece: ergo. Dicimus a. omnia, quae fiunt Per motum incipiunt, & desinu ut extrinsece . Conclusio etiam est communis, & probatur : quia quae sunt, Sc desinunt per motum, consormantur in sua inceptione,&desitione cum inceptione, de
desitione ipsius motus, ita ut succestive acqui-xantur per partes, & per partes destruantur,sicut ipse motus: ergo sicut pro instanti,tam inceptio nis, quam desitionis, verificatur de motu, quod non est , & tempore immediato erit, vel erat cita verificatur ae rebus , quae incipiunt , &desinunt per motum s dc ita incipiunt per ultimum sui non esse, & desinunt per primum sui