장음표시 사용
551쪽
non esses 3c consequenter incipiunt, & desinunt extrinsece . Hoc intelligitur de illis, quae inci. piunt, & desinunt, sicut incipit, di delinit m tus , hoc est ita,ut partes illius nussatenus perim verent;at vero illa, quae post productionem peti se vetant in suo esse, &postea desinunt per m tum, non extrinsece, sed intrinsece desinunt, ita ut verum sit dicere: Nunc es res, immedia. re post non eris, quod bene nota. 8 Si autem inquiras, quamam sint illa, quae sunt, & desinunt per motum Z Resp. per se sollim esse quantitatem, qualitatem, &ubi modo
dicto lib. s. disp. unica, quaest. I. per acciden S V e ro etiam formam substantialem. Quomodo autem hoc veniat intelligendum, deducendum est ex dicendis in lib. de generat. praecipue loquendo de motu nutritionis.s Dicimus A. res permanentes, quae in sua sinceptione, di desitione non subduntur motui,
incipiunt intrinsece, & per primum sui esse,&desinunt extrinsece, & per primum sui non esse. Conclusio etiam est communis, & probatur a quia praedictae res incipiunt simul secundum , omnes suas partes si forte illas habeant de non successive, & pars post partem & simili texdesinunt esse simul: ergo in inceptione illarum velificat ut de qualibet: Nunc es, o tempore
immediato non erat, quod est incipere intrinseces & in desitione verificatur ; Nunc non est tempore immediato erat, quod est desinere extrinsece : ergo.
ro Si autem inquiras , quaenam sint , quae non subduntur motui Resp. Angelum , & animam rationalem , & materiam primam s Sc licet non possint naturaliter desinere , possunt tamen desinere pex anni hi lationem virtute agentis supernaturalis; qus quide desitio esset extrinis quia quando poneretur actio an nihilativa, V inc relux non esse cujuslibet ex supradictis sns ut in Produinione cujuslibet illorum, scilice in
552쪽
in ereatione verificatur esse illius ; Zc ratio est , quia sicut creatio est actio correspondens unico instanti nostri temporis, ita& anni hi latio , sed in initanti creationis verificatur esse rei creatae seo quod tale esse est terminus creationis, dc nequit dari actio sine termino : ergo propiezeamdem rationem in instanti annihilationis ve-xificatur non esse rei ι cum tale non esse fit te minus illius. ii Formae substantiales , mareriales licet ex natura sua non exigant fieri per motum, neque per motum desinereide sic ex natura sua exigunt incipere intrinsece, &per primum sui esse , dc desinere extrinsece, & per primum sui non esse ad modum rerum permanentium, quae motibus
non subduntur, tamen, quia 1uxta communem modum operandi agentium naturalium , & ratione dispositionum , &extensionis subjecti , motibus saltim per accidens subduntux incipiunt, & desinunt extrinsece, dc ad modum rerum successivarum; ut amplius patebit in lib. de generat. loquendo de nutritione: xx Hic ordo incipiendi, de desinendi rerum, ita est necessarius , ut neque supernaturaliter possit inverti , nisi loquendo de rebus , quae liunt per motum ; nam licet naturaliter exigant successive fieri, & incipere extrinsece, &pex ultimum sui non esse, possunt tamen supernaturaliter in instanti produci , &sic intrinsece , re per primum sui esse incipere . Cujus ratio est, quia duratio suceessiva est accidens , de quantitas realiter distincta a re, quae fit pex motum, sicut extensio permanens est accidens quantitativum substantiae: sed potest, supernaturaliter substantia esse sine quantitate , seu
sine extensione quantitati Va: ergo etiam quaelibet res, quae fit per motum, potest fieri sine illo , seu sine extensione successiva, ac percon in
553쪽
intrinsece ,& desinunt extrinsece, vel intrinse. ce juxta dicta, numer. I. ut sunt quae motibus non subduntur, potest praedictus ordo inverti a Deo ue potest enim Deus aliquid producere in unico instanti, dc amplius illud non conservare, dc tunc tantum pro illo instanti duraxet, α sic incipere intrinsece, & per primum sui esse,& desinere intrinsece, & per ultimum sui esse, ut dictum est de indivisibilibus, conel. a. tunc enim idem esset primum, & ultimum esse.
An tam viventia , quam non viventia habeant terminos magnitudinis, γparvitatis .i TY 2Ee difficultas non procedit supernatu-Lut taliter loquendo ; supponitur enim tamquam certum apud omnes, posse Deum de potentia absoluta quodcumque corpus sive vi Vens, sive non vivens sub quacumque quantitate majori, vel minori conservare . Solum ergo procedit dissicultas de naturali exigentia Corporum s quae valde prolixe ab aliquibus exagitatur, magis confusionis, quam claritatis adducentibus ; sed quia plura, quae hic solent disputari, ex alibi dictis , & dicendis deducuntur snunc claritate, & brevitate possibili in hac quaru. stione pxocedemus f pro qua . 1 Notandum est, duplicem communiter ac signari terminum , tam magnitudinis , quam parvitatis; alterum intrinsecum s di extrinse-Cum alterum . Τerminus intrinsecus magnitudinis dicitur illa quantitas, sub qua ita res PO-test esse, Ac conservari , ut sub majori neque esse, neque conservari possit , quapropter nicterminus communiter dicitur maximum quod δες, est enim maxima quantitas, quam res post est
554쪽
test naturaliter habere . Terminus extrinsecuς
magcii tudinis dicitur illa quantitas , sub qua
nequit res esse, aut conservari, licet possit esse, M conservari sub quacumque minori ; quapro-plex hic terminus lolet dici minimum quod non , est enim minima ex omnibus quantitatibus, sub quibus res nequit esse, aut conservari , sua quantitate majoribus.
3 Terminus intrinsecus parvitatis dicitur iIIa minima quantitas, sub qua res potest esse, &conservari , ita ut sub minori non possitis quapropter dicitur hic terminus minimum quodH; est enim illa minima quantitas , sub qua res
esse, & conservari potest. Terminus extrinsecus parvitatis dicitur illa quantitas, sub qua res nequit esse, aut conservari , licet possit esse, de conservari sub quacumque majori, quousque ad suum terminum magnitudinis perveniat, sic
habeat talem terminum , quapropter hic ter minus dicitur maximum quod non ι est enim maxima quantitas ex omnibus quantitatibus minoribus quantitate ipsius rei, quam res non potest habere. Hoc notato. 4 Dicimus I. omnia viventia ex sua intrinseca natura exigunt terminos intrinsecos magnitudinis , & parvitatis . Haec conclusio est communis, & deducitur ex Arist. Phys text. go de lib. q. de generat. animal. cap.4.3c 2. de Anima texi 4. quem sequitur Scotus I. Physic. quaest. i 1. M 13. De termino parvitatis probatur : quia viventia exigunt organizationem partium , &membrorum , & etiam dispositionem potentiarum ,&sensuum: haec omnia exigunt ex natura sua determinatam extensionem : ergo non poterunt esse , aut. conservari in minoiari , & minori extensione; dc consequenter viventia habent rerminum intrinsecum parvitatis .s De terminis magnitudinis probatur: quia viventia augentur per intus simptionem actione
555쪽
caloris n*turalis potentiae nutritivae r ergo Galum possunt augeri juxta virtutem ipsius calori, naturalis r sed talis virtus, di habet terminum
in sua activitate, ita ut non augeatur ex Rug mento viventis, imo debilitetur ex ratione alimentorum : ergo etiam Viventia habent termi num intrinsecum inaugumento.
6 Ubi advertendum est, quod coneIusio intelligitur de viventibus quoad statum perse- ictum , & persectae dispositionis; non tamen quoad statum impexsectum, imperfectae dispositionis, scilicet infirmitatis, seu Viae corruptionis; in c enim statu bene possunt conservari
viventia pro aliquo tempore cum majovi, vel minori extensione , quam illa, quae ad suam perfectam dispositionem requititur. Τamen adhuc in statu imperfecto habent viventi2 terminoLmagpitudinis, di parvitatis; sed est conixoversia, an sint intrinseci, vel extrinseci Probabilius videtur, esse terminos extrinsecos , di potest probari ex eo, quod viventia , cum desinantesie in instanti, necessariis defintextrinsece, & per primum sui non esse. Nuna sic; demus casum, quod augeatur vivens in sta-iu imperfecto usque ad magnitudinem , in qua nullatenus possit conservari,tunc necessario erit aliquod inlians temporis , in quo Verificetur: Nunc non es vivens, oe immedian antea erat: ergo in illo instanti dabitur quantitas, quae fit terminus magnitudinis viventis in statu imper fecto: sed non esset terminus intrinsecus, sed extrinsecus, cum sub illa quantitate non possit esse, neque conservari vivens, bene tamen sub qualibet minori: ergo. Similiter potest probari de termino parvitatis. Neque apparet quid comtra hoc possit obiici, nisi dicatur, viventia desinere in tempore, seu intrinsece, Rcui non esse , ita ut verum sit ivivens, o immessi ate pos non erit Ius concedit.
dicere: Nune est, quod sere nuti
556쪽
3 Dicimus r. non viventia non habent terminum intrinsecum magnitudinis, nec parvitatis. Conclusio deducitur ex Arist. Σ. de Anima text. 4 I. praecipue quoad terminum magnitudinis s quam tenent communiter Scotistae cum Scoto I. Physic. quaest. a.& II. &in a. disto 2.quaest.9.6 omittendo igitur, vers.Secunda responsio s de deinceps, liti. F. Procedit tamen ex utraque parte sontra aliquos Τhom istas.s Prima pars probatur e quia non viventia. augentur per juxta positionem , & conjunctionem uniuscum alio, non autem per intus sumptionem, sicuu viventia: sed nullum est conveniens in hoc, quod naturaliter possinu conjungi plura corpora ejusdem rationis usque in infunitum syncategorematices cur nim aquae, V.g. licet maximam molem habeat , non poterit ad-dialia, & alia pars, quibus major, & major fiat
Ergo non viventia non habent terminum intrinsecum magnitudinis .
to Et potest confirmari s quia ignis, quom Mnx, habet majorem virtutem ex eo, quod virtus unita, quomodocumque , majod est se ipsa dispersa : ergo constitutus ignis in quacumque magnitudino, potest comburere quodlibet combustibile sibi applicatum,& sic augeri s ergo non est cur i lii secundum suam naturam assignetunterminus intrinsecus magnitudinis. II Argum. contra e forma substantialis cujuslibet entis naturalis habet certam, & determinatam persectionem sed quantitas quoad tuam determinationem sequitur formam s ergo quodcumque ens naturale est determinatum ad certam, & determinatam quantitatem; & consequenter habet terminum intrinsecum magnitudinis . Resp. disting. maj. Bima substantialis habet certam , & determinatam persectionem antensivam, concedo; extensivam , nego. Si militer disting. min. quantitas quoad suam d
aerminationem sequitur lasmam , quoad esse Aa s im
557쪽
intensivum sermae, nego; quoad esse extensi-Vum, concedo, & neg. consequent. forma enim substantialis est determinata quoad perfecticinem intensivam, quae est periectio entitativa constituens sormam in persectiori gradu entis snon autem est determinata quoad persectionem extensi vam; nam licet haec nat per additionem novae partis sex substantialis, non tamen est perfectio entitativa s quia non constituit formam praeexistentem in persectiori gradu entis, sed in eodem gradu, quem antea habebat, illam extendit. Ia Probatur 1. pars conclusionis: quia continuum est divisibile in partes, quarum quaelibet potest esse hoc aliquid , id est separata ab aliis potest esse individuum in illa specie: sed
quodcumque inanimatum in quavis quantitate, licet minima, est continuum: ergo potest di vidi in partes, quarum quaelibet separata ab aliis erit individuum in illa species ac perconsequens non viventia non habent terminum intrinsecum parvitatis. ra Confirmatur L quia si aliquod non vivens divideretur , vel destrueretux ejus forma, vel non Θ Si non: ergo in qualibet minima quantitate potest esse serma illius; & sic non habebit terminum parvitatis. Si destrueretur, vel adveniret alia Brina, vel non Θ Sinon: Ergo maneret materia naturaliter sine forma , quod nullus admittit. Si adveniret alia forma sidem argumentum potest fieri de corpore constituto ex materia , & illa forma adveniente de
sic in infinitum ; quia quodlibet corpus esset continuum, & divisibile: ergo dicendum est,
non viventia non habere terminum intrins sum parvitatis. A Confirmatur i. quia si inanimata habent terminum intrinsecum parvitatis, sit hic terminus quantitas digitalis , ver. gr. & huic p Pitcetur iguis, nunc sic : agens naturale P s
558쪽
Disp. t. mast. 2. s63so divisibili applicatum , prius aget in primam
medietatem , utpote sibi proximiorem , , quam in secundam : ergo prius introducet in ptima medietate dispositiones requisitas ad inis ixoducendam sermam ignis , quam in secunda: ergo etiam prius generabitur ignis in illa medietate, quam in toto passo digitalis quantitatis : ergo illa quantitas digitalis non erit minima quantitas requisita ad generationem ignis & consequenter neque potest assigna-xi aliqua minima quantitas quae sit terminus intrinsecus parvitatis a quia de qualibet , quae assignetur , potest heri idem arguis
Is Argum. contra : quia si ignis, V. g. in mi nutas partes dividatur, illico extinguitur,
ut patet experientia: sed hoc non contingeret, si non exigeret terminum intrinsecum parvita . tis ad suam conserVationem: ergo. Confirmatur i. quia ad introductionem formae substan tialis requiruntur determinatae dispositiones rsed una illarum est quantitas: ergo requiri lux detetmitata quantitas s ac per consequens non viventia habent terminum intrinsecum parvitatis . z. quia quaelibet res est propter suam operationem : sed potest dati quantitas tam exigua, sub qua nequeat ignis suas operationes exercere: ergo ad suas operationes exeriscendas exigit determinatam quantitatem , ac per consequens , dcc. Io Resp. ad argum, neg. min. non enim ci
to extinguitur ignis in minutas partes divisus, quia exigit ex sua natura ad sui conservationem determinatam quantitatem ; sed quia virtus adtesistendum contrariis circumstantibus per sui divisionem in minutas partes debilitatur ue &sic cito superatur, & corrumpitur a contrariis: si autem nullum contrarium adesset, ut si poneretur in vacuo, adhuc in parvissima quantitate
559쪽
6 Lib. 6. P0δ. i, Ad i. eonfirmat. resp. disting. maj. s substantialis exigit determinatas dispositiones ualitMivas, & quoad intensionem, concedo seterminatas dispositiones quoad extensionem, si est forma viventis, eoncedo; si est sorma non viventis, nego , in hoc enim est controversia.&sic argumentum petit principium. Negamus enim, quod requiratur determinata dispositio extensiva, ut est quantitas, ad formam substantialem non viventium. Vnde sic distincta mi
enim quantitate, licet minutissima, potest ignis
suas operationes proportionaliter exercere s ne, que oppositum facile probabitur s. licet proptec parvitatem nequeat a nostris sensibus perci Pi . .
beant terminos magnitudinis , & parvitatis Pro quantitate respondetur ; quod si consider tur ut est dispositio ad conservationem rerum , naturalium, idem dicendum est de illa , quod. dictum est de viventibus, & non viventibus distributione accommoda. Si vero secundum se consideretur, dicimus, illam non habete terminum intrinsecum magnitudinis , nec parvitatis , quod patet ex dictis de non Viventibus, estisdem enim est ratio de quintitate, & de termino magnitudinis etiam patet ex dictis loquendo de infinito lib. g. 2o Pro qualitate est notandum, quod etiam potest considerati ut est dispositio ad conserVationem rei naturalis, & secundum ses de etiam intensive, & extensive . Nunc respondetur, quod si qualitas consideretur ut est dispositio adeon servationem substantiae, idem dicendum est de i lia loquendo de extensione, quod dictum est de quantitate in eodem sensu: isquendo autem de intensione , omnes unanimiter tenent , quod qualitas habet terminos , tam magnitudinin qu m parvitatis ad conservationem substaαἰ
560쪽
aiae requisitos. Si autem qualitas consideretux secundum se, videtur dicendum , quod in ea tensione non habet terminos magnitudinis, di parvitatis , eadem enim videtur ratio de illa, ae de quantitate, & non viventibus. Quoad i tensionem vero c supposita divisibilitate gra- duali qualitatis, ut dicetux in lib. de generatioci. dicendum est, qualitatem non habere terminum intrinsecum parvitatis cum sit quoddam continuum, & sic suo modo in semper di divisibilia divisibile. De termino autem ma gnitudinis est specialis difficultas ; qui enim
tenent, qualitatem non posse in incinitum augeri, adhuc syncategorematice, consequenter tenent, qualitatem habere terminum intrinse- Cum magnitudinis ; qui vero , qualitatem sic posse in infinitum augeri affirmant, etiam conis sequenter assirmant, qualitatem non habere terminum magnitudinis. Haec tamen dissicultas xesolvitur in Theologia in materia de Incarnatione .