장음표시 사용
571쪽
3c pallum aptum remotum, tunc agens ageret iuremotum, licet non ageret in propinquum . Idem contingit in Sole illuminante totum spat tum,& prius partes propinquiores,quam rem tiores, saltim prioritate naturae, eo quod totum spatium est capax recipiendi lucem, seu illumi nari, semper tamen agens operatur immediatio. ne virtutis, & suppositi.
16 Hic potest dubitari a quo proveniat,quod
agens aliquando sortius agat in remotum, quam is Wopinquum Z Hoc dubium fundatur in ex- p ientia, qua videmus, selem i nten siorem producere calorem in speculo distanti, & etiam in alio corpore opaco, quam in diaphano ropin-JuO.Resp. ad dubium,hoc provenire ex eo,quodetur in speculo major proportio ad recipiendum calorem,quam in diaphano Vel exeo,quod causa naturalis, ut est sol, cum interposito aliquo corpore opaco impediatur a sua actione directa,seu per lineam rectam, operatur quomodo
potest;unde per reflectionem producit in corpo te impediente illas partes effectus, quas produceret per lineam rectam, si non impediretur./ ir Pto aliquibus authoritatibus Arist. quae solent adduci contra nostras conclusiones, imbet observari, quod numquam negavit Aristot. posse agens operati in distans immediatione virtutis, & suppositi,sed solum intendit communiter non operari agens in distans, quin aliquata, actione operetur in propinquum juxta superius dicta.Etiam debet observari, quod aliquando dispositio medii impedit actionem agentis, sed hoc non provenit ex eo, quod non possit agens agere in distans, quin agat in medium sed ex eo, quod agens indiget medio debite proportiona-.to, & disposito ad suas operationes exercendas..
572쪽
PEx decem capita egit Aristot. in hoa libro
de primo motore, & de duratione motus sde quibus, praeter aliqua, quae in libris de Coelo commodius exagitantur , in praesenti per duplicem disputationem agemuri quarum sit.
Ρ Lura de primo motore, ut in propris loco
late exagitantur in Theologia, hia autem 1blum loquimur de aliquibus, quae primo motori , scilicet Deo, attribuuntux ab Aristat. sciis licet, dari unum primum motorem immobirilem, indivisibi lem , infinitae virtutis, & imis mensum ; quae omnia tamquam oerta de fide ab omnibus Catholicis teneniux, & pluribus locis Sacrae Scripturae cognoscuntur. Unde hic non disputamus, an praedicta primo motori conumniant Θ Sest solum, an recte illa prohavexit Atistotelis Pro quibus sito UAESTIO UNICA.
Omnia pradicta complectem.' π, Icimus r.ratio , qua Aristor. cap. s. huina in jus libr. intendit probare , dari primum motorem immobilem, videtur sufficiens , quae quidem ratio in hoc consistit: nihil a se iPi. Primo movetur : euo in mOVentibus , vel
573쪽
Di p. I. Quast. 3. sysvel causis per se subordinatis, sistendum est in
una prima causa , seu in uno primo motore , a quo caetera moveantKr,ipse Vero a nullos alias
in causis per se subordinatis daretur processus iainfinitum,quod non est dicendum.Hic est ratio Aristotelis. 2 Pro cujus intelligentia notandum est , quod haec propositio nihil movetur primo a Ieapse desumpta ex Aristot. duplicem potest habere sensum , primo enim sumitur, ita ut lymoveri primo idem sit, ac moveri secundum se totum, in quo sensu non est universaliter veras patet enim ex dictis lib. antec. aliquid
posse e saltim actione aequivoca se ipsum se.
cundum se totum movere, quin ab aliqua alia scausa secunda moveatur. Secundo sumitur ita ut ly moveri primo idem sit, ac moveri independenter in sua actuali motione a concursu
cujuscumque alterius extrinseci , & in hoc sensu est universaliter vera propositio, loquendo de causis secundis snulla enim independentena pxima operatur; tum quia nihil operatur independenter a concursu generali Dei , de qua state egimus lib. 2. Tum etiam quia in agentibus univocis idem esset moveri primo a seipsis ', ac
se ipsa producere , quod est implicato
3 Notandum est etiam , quod diversim de se habent cauta per se subordinatae, quam
causae per accidens subordinatae , ut notavit Scotus in I. dist. h. quaest. 2. g. quantum ad primum articulum, vers. Vbi notandum , lit. T.
ει deinceps nam in causis per se subordinatis , causa secunda in quantum causa , de Pendet a prima, ita ut nequeat secunda sino Prima causare I ex quo insertur , quod omnes causae per se subordinatae, simul necessario reis quiruntur ad causandum s alias aliqua per se causalitas deesset effectui s at vero in causis Per accidens subordinatis , ut sunt, v. g. Vus s
574쪽
. Lib. g. Phl. Pa ier, & Filius posterior non dependet ab aliis
int causando , licet pendeat inestes unde non requiritur simultas earum in causando , &sic neque in existendos potest enim Filius causare , seu operari , non causantibus , neque Operantibus , imo neque existentibus avo, de
Ex his notatis , sicile deducitur , ratio. nem Arist. bene probare, dari unum primum
motorem , non motum s seu immobilem c vel unam primam causam non causatam , seu causabilem , ut loquitur I 2. Met. nam , ut dictum est in prima notabili, nulla causa inseriolpotest: movere, seu operari, quin causa superior, cui per se subordinatur, simul cum illa moveat, seu operetur; deinde, sicut dictum est in L. notabili nequeunt omnes causae per se subordinatae operari simul, quin simul actualiter existant sed illa, in quibus datur processus in infinitum, seu quod idem est, infinitum in potentia, nequeunt simul existere; alias jam non esset infinitum inpotentia, sed in actu: ergo cum in causis in se subcrdinatis, non admittatur infinitum in actu, ita neque debet admitti processus in infinitum, Lewinfinitum in potentia; & consequerer necessatio deveniendum est ad aliquam causam primam , dc actualiter existentem,a qua omnes aliae in sua operatione dependeant, dc moveantur, quin ipsa ab alia priori moveatur, & dependeat, quod est intentum Arist. s Dicimus a. non bene probat Arist. cap. io. hujus lib. & cap. Ιχ. Met. text. AI. Primum motorem habere virtutem infinitam . Ratio, quia hoc Intendit probare Arist. talis est; Priamus motor movet tempore infinito: ergo est vi tutis infinitae. Quod autem haec ratio non Pr her intentum est communior consensus Theo-ιUgorum, M sic tenet Scotus in I. dist.2. quaesta. S. Ufensis igitur , liti. X. ratio insumcien-kM PRtςr , quia supponit falsum , scilicet
575쪽
Disp. r. Ruas. uniea . 38rdari motum , & tempus infinitum s quod omnes Catholici negant . Deinde etiamsi antecedens esset verum , intendunt aliqui , nota inseres ex illo consequent. eo quod major duratio non arguit ma)orem persectionem in esis sectu , Coelum enim non movetur persectius hodie, quam heri s 3c sic neque arguit maj rem perfectionem in causa , si enim Angelus moveret Coelum in aeternum , non esset infinitae virtutis, imb neque majoris, quam nunc
6 Advertit tamen Scotus eii. quod si anteced. intelligeretur non de motu infinito quoad durationem , sed de motu infinito quoad productionem infinitorum essectuum, quorum quilibet requirit in causa aliquam persectionem sibi propriam, ut sunt motus, quibus effectus specie distincti producuntur , bene sequitur conseq.
quod sic ostendit: Ruidquidpotest in aliqua muti simul, ira perfectὲ, Aut in quodlibet emrumseor
sim, quorum odsibet in casse requirit aliquam
perfectione bi pro iam, illud coaeluditur asse
perfectius ex eo, quod potest impiamsi ergo eria
concluditur, quodsit infinitum, ex eo sis pote fim
r Nequeobstat, non posse dari processum, in infinitu' in speciebus f re sic neque in productione essectuum, quorum quodlibet in musa aliquam persectionem sibi propriam revirat; quia, ut bene notavit Scotus; quia licet hoc repugnet ex parte essectuum , si tamen musae quantum est ex se in infinita sic possit , ad csequitur infinitas in causa: haec possibilitas conceditur primae causae, quantum est ex se: ergo maj. patet; quia potens causare album , &nigrum, tam persectum est, si est potens causare itiis seorsim, quam simul,eoquod non posse illa si
mul causare, non provenit ex parte agentis, sed ex parte illarum, qua simul causabilia non sunt,
liud autem quantum est ex secilla simul caus
576쪽
181 Uu. 6. P0φ. ret, cum ut supponitur, habeat virtutemad ii la, si illa simul cairabilia essent : ergo potens quantum est ex se in infinita, modo dicto, habet infinitam virtutem, licet non possit omnia simul causare , impossibi litate proveniente ex sarte illarum. Sed, quia Arist. 'loquitur modo hysico, de sumpto medio ex motu, & motus 'non est infinitus , standum est in eo quod ra.
etio illius non convincit suum intentum 8 Dieimus 3. non bene probat Aristot. cap. a o. hujus libri, primum motorem non esse corriporeum . Ratio, qua hoc intendit probare Aristot. haec est s Primus motor est infinitae vi tutis ; sed virtus infinita nequit esse in magnitudine corporea, neque finita, neque infinitar ergo necessario primus motor incorporeus debet esse. Haec enim ratio non est sufficiens, semper enim nititur falso fundamento , scilicet, primum motorem habere infinitam virtutem, ex eo quod moveat tempore infinito . Tamen
iacta hac suppositione, scilicet , quod primus
motor habeat infinitam Virtutem , ut omnes Catholici fatentui; adhuc est dissicultas ; an recte proba vexit Aristot. agens infiniti virtutis non esse corporeum . Cujus partem affirmativam tenet Scotus cir. Prope finem quaest. ut potest videri in liti.&ciarius apud Meri n. in hoc lib.disp.3.qu. 3.non enim in omnibus, brevitatis causa, immorari posshmus. 9 Dicimus A. communior sententia est , Axis ot. cognovisse, primum motorem esse immensum, seu ubique praesentem ue omnia conservantem, & concurrentem cum omnibus rebus ad suas operationes immediatione virtutis, &suppositi. Probabilitas hujus sententiae deducitur ex duplici ipsius Aristot. authoritate, nam L .da
animalium, cap. s. commendat cujusliis
et Philosophi dictum, his verbis contentum. Nec μι exigua domuncula Deum abesse. Et lib. dem undo ad Alexandrum cap. r. dicit s Numen diminum
577쪽
υinum omnia termeare, o ea, in quibus ipsi verasamur, ac nodis super Oora. -- mio Neque obstant aliqua ipsius Arist. loca; nam cum Deo tribuit determinatum locum, scilicet convexum primi coeli , hoc non dixit, quia Iudicaverit, alibi non esse, se I ex eo , quod ibi magis ostendit ejus potentiam in ordine a persectiores effectus. Deinde, eum docet, eo pora , quae longe distam a primo principio, m tu inordinato moveri, non loquitur ae locali distantia , sed de distantia in perfectione. Haee pro h is quae tribuit Aristot. primo motori, seu primae causae, de quibus plura in Τheologia dicuntur , & efficacibus rationibus , suppositis principiis Fidei Catholicae, probamur, quibus probationibus , non autem probationibus ab Axisti traditis, Catholicus debet inniti.
De motu proh ctorum. PRojecta dicuntur illa , quae non per propriam virtutem sibi innatam, & intrinsedam , sed per virtutem alicu jus extrinseci agentis , corpora impetu quodam a se expellente, de quorum motu aliqua veniunt scitu digna, & per sequentes quaestiones examinanda ; sit
578쪽
Ouanam sis causa proxima, ct immediata m improiectomm I Icimus : cinis proxima , di immedia- D t, motus proiectorum est quaedam viristus motiva impressa a proiiciente ipsis proj
ctis , quae virtus communiter dicitur 1mpulsus , eo quod eausatur ab agente medio Impulsu , quo aliquod corpus localiter a se expellit. Haec conclutio est communior sententia contra Peia xerium. Prob. quia, licet non possit negari, proiiciens esse causam principalem hu)us motus ἰ tamen, cum projectum moveatur post primam actionem proiicientis s imo, quando m vetur potest contingere, quod proiiciens non existat, necessario debet assignara alia causa proxima, & immediata illius motus ; haec nequit esse alia aptior , quam supradicta virtus motiva, seu impulsus, impressa pro Fctoa proiiciente:ergo . Mim prob. quia si aliqua esset hac Virtus moliva, aere, ut aliqui dicunt ι sed hoc non est dicen-
' ,δ . qui est difficultas prob. . quia se
mel concesso , quod detur I lis impulsus, aptius
dii Enatur ptIlxibiecto iniuscorpΡ ptore una, quam aer I cvel aliud corpus ambiens, quod as renetur ergo. Prob. anteced. quia quodlibet corpus proiectum Midius quam aer & sic
ergo semei admissis, cpiod detur ' usina pullus, - aptius assignatur prohibjecto illius χorpus pro
g Secundo, & principalius prob. eadem mIn. tum quia velocius movetur graVe erojectum , quam leves sed haec disterentia nequit provenI- Te ex aere, cum leve sit aptius, ut aere moveatur i
579쪽
Di p. 2. Ru l. r. tur , sed ex eo quod grave est habilius ad reci-siendum, & conservandum impulsum, quam
eVe: ergo in projectoic non in aere imprimitux impulsus proiicientis. Tum etiam quia pluries mOVeniux projecta contra ventum validum: ergo tunc potius aer impediet motum projecti, quam illum causabit. Tum denique, quia sagittamOVetur directe: sed aer, cum sit facile mobilis, modo in unam, modo in aliam partem fertur: ergo impulsus, quo movetur sagitta, non in aere, sed in ipsa sagitta debet imprimi. Aliae probationes ab aliquibus adducutatur, sed in re tam certa sufficiant praedictae .
etiam solet jurare ad motum projectorum, aerenim est aptiusmedium, quam aqua ; dcaptius movetur projectum versus Ventum, quam con tra ventum, & hoc intendit Aristot. aliquibus in loe S.
nititur Pexexius oppositum nostrae conclusioni ostendere, aliqua ae praedicta virtute motiva, seu impulia veniunt examinanda, igitur.
ti va, seu impulsus Resp. hunc impulsum non esse gravitatem, nec levitatem;sed esse quandam qualitatem , pertinentem ad tertiam speciem qualitatis, quae dicitux passibilis qualitas . Pa. et prima pars s tum quia levitas est ceterminata ad motum sursum, gravitas ad motum deorsum r sed impulsus est indifferens ad quemlibet motum, ut ex se patet, ergo. Secunda pars, scilieet, quod sit qualitas paleis quia impulsus est accidens activum e nullum accidens est activum,
nisi qualitas: ergo. Quod sit passibi lis qualitas etiam patet; quia est qualitas primo sensibilis, dicitis transiens: hoe requiritur ad passibilem qualitatem ex dictis in Logicae ergo.
580쪽
Lib. 8. P sic. assirmative. Prob. quia supposito, quod impulsus omnibus projectis provenit ab extrinseco, Contra, vel praeter naturam projecti, quod est qualitas cito transiens, dc quod non conveniat projectis in esse quieto, sed in actuali motione ab agenti principali quapropter non ad rationem causae principalis, sed potius causae instrumenta4lis reducitur non est, unde illi proveniat dissim tentia specifica ζ ergo. 8 Dices: motus sursum, dc deorsu m,& ad I tera, & per gyrum distinguuntur species sed in aliquibus projectis impulsus tendit in unum, motum, & in aliis in alium: ergo. Resp. disting min. ex ratione impulsus, nego ; ex Iatione agentis, concedo. Impulsus enim est indissorens ad omnes praedictos motus ,& ratione agentis determinatur jam in unum, jam in alium motum, ut autem motus distinguantur specie
sussicit, quod termini ad quem illorum sint specie d istincti, licet principium activum illorum sit unum species & hoc contingit in praedictis
motibus. Unde neg. conseq.s Dubitabis 3. quomodo producatur imis pulsus Resp. produci i nstantanee. Resolutio tenetur a pluribus is & sundatur in eo, quod nullam qualitatem habet sibi divisibilitet oppositam : sed qualitates non habentes alias contra. rias,dc sibi divisibiliter oppositas in instanti producuntur , neque ad illas datur per se motus, ut dictum est lib. s. disp. I. ergo. Io Et potest confirmari s tum quia in instanti terminativo motus localis proiicientis invenitur contactus physicus cum projecto , qui requiritur ad causandum praedictumi inpulsum: ergo . Tum etiam quia contactus physicus Projicientis cum dirojecto non erat ante illud instans; neque est post illud instans, cum post illud )am di stet proi ici ens a projecto ; ergo solum in illo instanti contactus potest impulsus Produci. Advexte, quod hoc debet intelligi se-