장음표시 사용
71쪽
68 Lib. I. P0μ. minata ad aliquam sormam in speciali s alias
sub altera serma esset violenta, quod nullatenus conceditur: ergo est indeterminata ad quam Iiabet formam. q. Arg. contra : si potentia materiae est naturalis ad sermam ignis v. gr. ergo esset violenta subsorma aquae. Resp. ex dictis, dist. antec. M simul consequens: si potentia materiae esset naturalis ad formam ignis determinate, esset Violanta sub Hrma aquae, concedo i si est naturalis indeterminate, mOdq supra dicto, nego.s Replic. nulla pol ntia inclinatur naturaliter ad opposita: sed pilues formae substantiales
sunt oppositae : ergo potentia materiae nequipesse naturalis ad omnes sermas indetermina . Res p. majorem non esse absoluth veram, nam omnes admittunt in voluntate potentiam ad
oppositos actus , scilicet, ad velle, & nolle. Et si Arist. ab aliquibus citatus 3. Physic. 3c II. Μetaphysic. dixerit, nullam potentiam inclinare ad opposita, debet intelligi, ut aliqui dicunt, ide potentia objectiva, quae cum sit idem entitative cum actu, necessari o multiplicatur ad multiplicationem actus. Vel , ut alii intendunt, de potentia proxima, non vero de remota, de quo amplius infra. 6 Repit c. si potentia materiae est ad omnes formas in speciali, respiciet illas ut actus inadaequatos et ergo posset simul naturaliter omnes
formas, tanquam actum adaequatum , habere. Res p. neg. consequentiam s quia non est univertaliter verum, quamlibet potentiam posse simul naturaliter habere omnes suos actus inadaequatos, voluntas enim respicit velle & nolle , ut actus inadaequatos s & intellectus assensum , dc dissensum si forte dissensus est actus & tamen neque voluntas potest simul . velle, εc nolle idem objectum , neque intellectus simul eidem objecto assentiri ,&dissentiri, quod pluries contingit pxopter naturalem im
72쪽
compossibilitatem actuum inadaequatorum s . Immo, etiam si potentia materiae esset neutra, idem omnino contingeret; di sic tenentes oppositum nostrae conclusionis,tenentur etiam solvere hoc argumentum s quia etiam in eorum sententia quaelibet forma est actus inadaequatus mainteriae. A lia argumenta facile solvuntur ex dictis. Dicimus a. Potentia susceptiva naturalis materiae primae , etiam extenditur ad sermas corruptas. Conclusio est communis inter Scotussas, ec eam tenet Scotus in 4. distinct. 43. quaest. adsum articulum, liti. H. Pr batur ex ipso: quia si Deus reproduceret in materia quamlibet sermam corruptam c quod nullatenus negatur, esse possibile talis forma constitueret unum per se cum materia a sicut constituebat ante corruptionem: sed unum pex se Constituitur ex x se actu, & per se potentiar ergo materia prima habet per se potentiam ad formas corauptas: sed talis potentia nequit esse violenta, va neutra . ut patet ex supradictis: ergo est potentia naturalis. 8. Arg. I. nulla datut naturalis potentia activa ad reproducendam sermam corruptam: ergo neque datur potentia passiva ad illam recipiendam . Patet consequentia : quia cuilibet potentiae passivae naturali debet correspondere potentia activa naturalis: ergo si nota datur activa, neque passiva est admittenda. Prob. antee. quia alias talis potentia passiva naturalis esset frustra.
nea, cum nou posset naturaliter ad actum reduci. Resp. admisso antecedenti, neg. conseq. dc
distinguendo antecedens, ptob. cuilibet potentiae passivae naturali debet correspondere potentia activa naturalis , si est potentia passiva nat ratis, prout naturale opponitur supernaturali, concedo: si est potentia passiva naturalis, prout naturale opponitur violento, nego. Etenim potentia passiva matellae dicitur naturalis in ordi- . ne ad sermas, prout naturale opponitur violet
73쪽
to ; dicitur etiam naturalis, Prot t naturale Opponitur supernaturali , respestu sermaxam , quae ab agentibns naturalibus ii' ipsam possunt induci , non vero respectu larfarum, quae tantum a supernaturali agente in ip alii induci possunt ; ut sunt sermae corruptae, respeetii qua xum in hoc sensu dicitur maletia esse in potentia supernaturali, seu Obedientiali , eo , qaod
naturale, ut opponitur supernaturali, desuinitur ex ordine ad agens. . s Aliis terminis potest, etiam admisso ante-eedenti, negari consequens & distingua antec dens probationis: cuilibet potentiae passivae naturali debet correspondere potentia activa naturalis, id est, potentia naturalis creata, negor id est, potentia, quae detur in rerum natura, concedo. Unde , non sequitur, quod talis p tentia passiva esset frustranea , quia ad hoc erat necessarium, quod nulla potentia activa dare tur in rerum natura, quae illam ad actum redu cere posseti; quod non contingit a quia licet non detur potentia alicujus agentis naturalis , seu creati, datur tamen in rerum natura potentia agentis increati, & supernaturalis . Haec recpon sto deducitur ex Scoto quaest. I. Prologi , g. contra tuas, subiit t. Q. io Omisimus antecedens, quia sufficit praedicta responsio ad argumentum e Potest tamen negari antecedens ; quia probabile est, sermam corruptam posse naturaliter quoad substantiam ab agente naturali reproduci, ut in lib. de gen
II. Arg. 2. ex conclusione sequerentur aliqua absurda. Primo, quod potentia, seu inclinationaturalis esset ad impossibile. Secundo, quod rosurrectio non esset supernaturalis . Tertio, quod materia semper esset violenta , cian non posset habeteactum, in quem naturaliter inclinaretvt. Facile resp. ex dictis negando , quod
tuis inclinatio esset ad impossibile, cum dar
74쪽
tuc agens potens illam actuare, licet non natu-xaliter,sa Item super naturaliter. Negando etiam. quod resurrectio non esset supernaturalis: nam, licet resurrectio sit naturalis, comparando compus ad animam; esset tamen supernaturalis inordine ad agens. Et similiter negando, mate4xiam semper esse violentam s & quia, cum non inclinetur determinate in aliquam formam , sed in quamlibet indeterminate, non est violenta,
dum caret aliqua, si aliqua alia sit informata, Et quia, ut dictum est, potest ab aliquo agente se
IE. Dicimus. 3. Potentia materiae primae est, unica respectu omnium sermarum. Haec conclusio videtur communis, di probatux r quia nulla apparet necessitas multiplicandi potentiam ad
multiplicationem actuum; eadem enim P ten
tia ad ridendum sufficit ad plutes actus ridendi; eadem potentia intellectiva ad plures actus in liuelligendi;& idem est de pluribus aliis poten tiis, ergo similiter dicendum est de potentia r ceptiva formatum in materias nulla enim videtur intercedere disparitas.. Et potest confirmari, quia si essent ptu res potentiae distinctae in mat ria ad recipiendax plures sermas, plures formae
possent simul naturaliter esse in materia,cum in ea reciperentur, n)n secundum eandem, sed secundum di vexas potentias: sicut similiter e dem materia secundum diversas partes, recipit divexsas partes Mimae. I 3 Arg. t. ex Arist.9. Met. . actus,& potentia
sunt ejusdem genexi si de speciei, sed plures sex .mae , quae sunt actus materiae, sunt diversae si, ciet, ergo potentia illis, correspondens in m tetia, debet specie multiplicavi. Resp. ex Scoto in a. dist. I 6. g. rationes litLA.Arist. loqui de
potentia objectiva, &aetii entitativo illi eorrecpondente, verum en inrest, potentiam oriectivam, &actunI antitativum , non solum ejus.
dem speciei. sed etiam dem numem esse. Non
75쪽
ta men loquitur de potentia subiectiva, & aetaist mali, ut nos loquimur in praesenti. 34 Arg. 2. Relationes multiplicantur ad multiplicationem terminorum, ergo multiplicatis krmis , multiplicantur potentiae in matexta. Resp.ptimo,antecedens esse verum loquendo determinis adaequatis; non vero de inadaequaelis , ut est quaelibet Brma, respectu materiae , omnes enim isimae simul sunt actus adaequatus mat viae . Secundo,potest responderi,antecedens esse verum loquendo de relationibus praedicamentalibus; non vero de transcendentalibus,ut est potentia materiae primae in ordine ad sermas ι &quaelibet potentia, tam acti Va, quam suscepti. va, respectu suorum actuum. I s Arg. 3.ex Scoto in I .dist. .q. .gprφrine.Vers. Adult. dieo,ante litt.H ubi dicit; tot esse appetitus materiae ad Armam,quot sunt sermi receptibiles in ea . Idem dicit de potentia Leadem enim potentia, ac de appetitu in A. di st.υ.qu. 3. Veri Aliter diceretur,lut.Κ.ergo ex mente scoti potentia materiae non est unica, sed multiplex, juxta multiplicatione formarum.Resp.quod Scot. non loquitur de potentia materiae entitative sumpta; sed sumpta respective,vel aliis terminis, non loquitur de potentia remota, &universali materiae, sed de potentia proxima,& particulari luod
nullatenus est contra nostram conclusionem .
Pro cuju* intelligentia nota , quod in materia prima potentia remota , & universalis dicitur 1lla,per quam materia, abstrahendo a di spositionibus accidentalibus, respicit omnes sermas, &aeque omnes potest recipere indissetenter ; &
tia vero proxima, & particularis dicitur illa,perquam materia pex aliquas accidentales dispositiones est proxime determinata ad recipienda aliquam determinatam sexmam; & haec potentia , non solum potest multiplicari ad multiplicationem sexmaxum i sed etiam, ut advertit
76쪽
lit Scotus citatus in A. potest multiplicari respectu ejusdem formae, si talis forma diversis dis. positionibus praeviis possit in materiam indu
ci . I 6 Dicimus . Potentia receptiva materiae in ordine ad formas substantiales, non est aliquod accidens realiter distinctum ab ipsa mat xia, medio quo ipsas sormas recipiat. Conclusio est communis,&probatur: quia si potentia xeceptiva materiae esset aliquod accidens respectu illius, vel recipitur immediate in ipsa materia, vel mediante alia potentia Z Si dicant primum; melius potest dici de serma substantia. Ii, quod immediate recipiatur in materia s cum magis proportionetur cum ipsa materia forma substantialis, quam accidentalis; siquidem sex-ma sabstantialis est actus per se materiae; forma vero accidentalis actus per accidens. Si dicant secundum; idem inquiram de illa secunda potentia, de sic in infinitums cum non appareat major ratio unius, quam alterius: ne ergo pro Acessum in infinitum admittamus , dicendum est, potentiam receptivam materiar in ordine ad Qtm as substantiales, non esse accidens materiae sup eradditum , & ab ea realiter disti
i Confirmatur : quia si forma substantialis non reciperetur immediate in materia prima, non posset cum illa unum per se constitue-xe; 'uia accidens superadditum nequit esse potentia per se, sed per accidens: sed ex potentia per accidens non rit unum per se: ergo forma immediate recipitur in materia, &nou medio aliquo accidenti superaddito, tanquam potentia .
I 8 Arg. contra: adveniente forma, jam materia non est in potentia ad illam : /ergo talis potentia distinguitur realiter a materia. Patet antecedens: quia alias materia esset simul inpotentia, &in actu. Resp. disting. antec.adu
77쪽
tem ipsius potentiae, nego ἔ prout dicit con notationem privationis formae , seu esse sine forma, concedo is sed neg. conseq. quia hic tantum est sermo de potentia mater iae entitati Ve sum Pta s. Ad probationem antecedentis dicimus, nullum esse inconveniens, materiam esse simul in actu, , di in potentia, prout esse in potentia dicit ipsamentitatem potentiae ; solum autem esset inconveniens,prout esse in potentia dicit privationem formae, seu esse sine sexma. Hoc non est peculiare potentiae materiae primae; nam quaelibet alia potentia, ut intellectus v gr.est simulentitati vε cum suo actu, licet non prout dicit negationem talis actus.
9. Dicimus s. Potentia materiae primae se maliter sumpta, non est de essentia illius; est tamen propria passo ipsam necessirio cons quens. Haec conclusio est communis consensus Scotistarum cum Scoto sere omnibus in locis, in quibus loquitur de materia prima r est tamen contra plures, tam Τhom istas, quam Jesultas. Probatur prima pars: quia materia prima estentitas absolutas potentia vero est serinalitex respectiva: sed respectivum, secundum suam formalem rationem nequit esse de ratione sor- mali , seu essentiali alicujus ab luti; alias idem, secundum eandem rationem, esset ad se, 6c non esset ad se, quod est impossibile: ergo potentia susceptiva. non est de essentia materiae primae. Nec valet, si dicant, praedictos respectus essendi ad se, dc non essendi ad se, seu essEndi ad aliud esse virtualiter distinctos, Sc secundum nostrum imperfectum modum concipiendi . Quia no sita ratio loquitur de materia, dc potentia ibi ius, secundum esse, quod habent a parte rei s& non secundum modum concipiendi. Deinde, hoc manet impugnatum, loquendo de distinctione formali in Logica s dc propter ibi dim
78쪽
cha, nunc etiam dicimus; materiam primam distingui formaliter ex natura rei a potentia re-Ceptiva sormarum. Confirmatur: quia omnis Potentia supponit necessario cujus sit, & a quod i manet s & quod per ipsam sit formaliter pctens; ut risibilitas v. g. supponit essentiam h minis: ergo potentia materiae id debet supponere: sed hoc nihil aliud esse potest, quam ipsa materia prima quoad suum esse essentiale. ergo e flentia materiae primae supponitur ad talem po
tentiam fac per consequenS, Jcc.
to Arg. I. quod primo concipitur in aliquaxe, est de ejus ei sentiar sed quod primo concipitur in materia prima est ratio potentiae subjecti-Vaer ergo ratio potentiae subjectivae est deessentia materiae . Confirmatur di quia materia es.sentialiter ordinatur ad formam: sed ordinatur ad sormam, ut est potentia receptiva illius rergo ratio potentiae sub ectivae est de essentia. materiae. Resp. dist. mai. quod primo concipitur in aliqua re, est de ejus cssentia ; si concipiatur ut res in se est conceptibilis, concedo; si concipiatur imperfecte , nego . Distinguis etiam min. quod primo concipitur in materia prima est: ratio potentiae subjectivae; si concipiatur ut in se est conceptibilis, nego; si concipiatur imperfecte , concedo , di nego cons quentiam. Etenim materia prima ex se est cognoscibilis ab intellectu in statu proportionato, secundum suamentitatem absolutam, absque ratione potentiae subjectivae s tamen pro hoc natu nequit persecth cognosci, sed tantum cognoscitur, ut ab Aristot. cognita suit, ut subjectum mutationis, & sicut dicit potentiam suta jectivam. 11 Ad confirmationem resp. disting. mas. materia essentialiter ordinatur ad formam sita ut talis ordinatio sit de essentia materiae , nego: ita ut essentia materiae necessario conis nectatur cum tali ordinatione quae idem est D ac
79쪽
Lib. I. Physic. ac potentia subjectiva) tanquam cum propria
passione , concedo; &concessa minori, neg.COnsequentiam. Hoc enim sufficit,ut materia pxima
dicatur ordinari ad formam; esse quid in comis Pletum , & partiale ; cum quo potest responde xi ad alia similia argumenta .
22. Arg. 2. forma essentialiter est actus male viae: ergo materia essentialiter est potentia xeCeptiva sormae. Consequentia patet: non enim apparet major ratio unius, quam alterius. ResP. neg. antec. EI enim, eodem modo se habet forma in ratione actus, quo materia in ratione potentiae: sicut enim actualiter recipere formam est accidentale respectu materiae, ita actualiter in
sexmare materiam est accidens respectu formae :&sicut potentia receptiva, formaliter sumpta, non est de essentia nisteriae ; ita vis inserinativa non est de essentia formae; unde argumentum aD sumit pro medio, quod erat probandum . Probatur secunda pars conclusionis: quia potentia subjectiva materiae necessario , de inse- rabiliter comitatur illam ὀ ergo cum non sit differentia essentialis illius, necessario erit prinpria passio. Nihil contra hoc videtur posse obiici, suppositis dictis. 24 Ex quibus sequitur, quod si potentia receptiva materiae, non sor maliter, sed radicati texaccipiatur, est deessentia ipsius materiae; quia ut
sic dicit principium, seu radicem, a qua Pullulat , seu dimanat ipsa formalis potentia receptiva: & certum est, quod radix, seu principium alicujus passionis est essentia rei, cujus est illa passio.
80쪽
An materia prima appetat formas substantiales, qaomodo tr DRo intelligentia quaestionis notandum x est, quod appetitus est quaedam propensio, & inclinatio rei in bonum sibi conveniens ;ec ut tenet Scotus in i . dist. i. quaest. s. g ad argumentum quesionis ultima , est duplex ; elicitus, scilicet, Ainnatus. Appetitus elicitus est quaedam propensio in bonum, supposita cognitione illius. Hujusmodi sunt actus voluntatis tendentes in bonum cognitum sibi conveniens. De appetitu in hoc sensu non loquimur in praesenti, eo quod materia prima non sit cognoscitiis Va. Appetitus innatus est quaedam propensio iabonum indita rei ab Authore naturae, nulla praecedente in ipsa re cognitione boni. De appetitu in hoc sensu loci u i m v r in praesen ti. a Notandum est etiam, quo appetitus in re idem est , ac potentia naturalis ipsius boni convenientis receptiva, nam ut patet ex dictis qu. antec. potentia naturalis receptiva sormarum .
nihil aliud est , quam naturalis inclinatio seu propensio materiae in formas, te solum a potest esse dissetentia, quod dicitur potentia aquatenus respicit formam , tanquam actum dicitur appetitus, quatenus respicit formam ut bonum sibi conveniens s que disserentia tantum videtur in nomine, seu explicationis gratia.
Unde plura, quae diximus quaest. antec. I
quendo de potentia naturali susceptiva forma xum, hic consequenter Veniunt dicenda, pro-plex ea Mem rationes de appetitu naturali materiae ad formas. Igitur. Dicimus I. materia prima appetit naturaliter omnes formas in communi ,& in particula