장음표시 사용
101쪽
ruptione vel anni hi latione. Corrumpi autem nequit substantia nisi partibus constet: corruptio enim est compositi dissolutio. Anima igitur humana, ut quae simplex substantia est, ac partibus non constans, incorruptibilis est. Hinc non uliter amittere exsistentiam potest, quam per annihilutionem. Ast anni hi talionis caussa solus Deus esse potest: ipse enim
solus res ereat et conservat. Solus ergo Deus, non aliqua creatavis, animam humanam exsistentia privare potest.225. Sed fac esse vim creatam, quae aliquid in nihilum redigere valeat. Certe cum omnis vis creata sit a Deo dependens, eiusque providentiae ac potentiae subiecta, si Deus absolute vult animam humanam post hominis mortem exsistere, nulla Vis, etiamsi posset, cum perimere valebit. Deus enim cui nihil resistit, hoc impediet. Iam mox demonstrabimus, Dei voluntatem absolutam esse, ut anima hominis post mortem exsistat ne vivat. Ergo.
Eodem pacto concludere adhue poteris, etiamsi anima corporea esset et corruptibilis, si tamen Deus vellet eam esse sempiternam, caussas quascumque ipsi destruendae dissolvendaeque impares fore.
224. Non potest privari vita. Nulla enim creata vis cogitandi facultatem ac volendi ab anima humana divellere potest: sacvltates enim huiusmodi cum ab ipsa eius essentia necessario di- manent, nec organis indigeant corporeis, avelli ub ipsa nequeunt, nisi ipsa destruatur. Nulla item creata vis obiectum omne his facultatibus pracripere valet, aut inter ipsas et obieetum impedimenta ponere. Nam obiecta huiusmodi saltem praecipua vel sunt animae ipsi interna 217, 5.' 4. ), vel sunt mere intelligibilia 217, 1.', '.'), ac divini luminis immediata participatione animae manifestari pos
Ac praeterea si Deus emeaei ter vult animam vivere, nulla vis hanc vitam impediet, etiamsi per se posset. 225. Ob. I. 1.') Omne quod oritur perire poteSt. 2.') Quod est contingens, cx se in nihilum tendit. Anima autem humana contingenS eSt.
Resp. ad 1. Dist. ; quod oritur per compositionem ex pluribus, eone. ; quod per solam creationem, subd. perire potest eorruptione, neq.; anni hi latione, cone. Ad 2. Dist. mai.; quatenus indiget caussa eonSerVBIlle, Ut
102쪽
226. Ob. II. Anima 1.') habet morbos suos, puta ignorantiam, dementiam et vehementissimarum febres cupiditatum. Morbi vero Sunt eorruptionis initium. 2.' Quamvis perimi non possit per partium dissolutionem,
potest tamen per successivam remissionem in gradu suae realitatis evanescere et in nihilum obire. 5.' Eoque magis quod, experientia docente, potest anima suas interdum facultates amittere, ex. gr. memoriam, Vim motricem, ipsam conscientiam, ac tandem vim informandi corpus. 227. Resp. ad 1. Noto in primis, morbos qui animae esse dicuntur, si ignorantiam exeipias, non animae esse proprie, sed compositi ex anima et corpore. Sed hoc omisso, resp. generatim: dist. mui. Anima habet morbos suos, dissimiles omnino a morbis corporis, tr. οῦ eiusdem naturae cum illis, ne9. Dist. min. Morbi sunt corruptionis initium ; morbi nempe corporis, eone. ; morbi compositi, subd.; sunt eorruptionis initium quoad eorpus, eone. ; quoad ipsam unimam, nesto.
Morbi corporis tendunt ad ipsum dissolvendum : hine sunt corruptionis initium. Sed morbi animae proprii non possunt, ut patet, ipsam corrumpere, aut annihilare 222). Si tamen morbi qui sunt proprii compositi, ut v. gr. cupiditates seu pasSiones assectivae, hae possunt prosceto, ut experientia oStendit, graves ipsi corpori laesioncs inferre, ex quibus compositi dissolutio con-
Sequatur : animae aulem substantiam laedere nequeunt.
228. Ad 2. neg. Etenim animae subStantia, eum sit prorsus simplex, nce intendi potest nec remitti . Potentiae item eius quae ab ossentia dimanant, nee cresecre possunt nec minui in Seipsis, ut in Ontologia declaratum est O. 20 M. Maior itaque vel minor intensio reperitur solum in actibus potentiarum, propter conditiones quas potcntia ad agendum requirit, ut ibidem notavimus, ct in habitibus qui per actus generantur. Falsum tiaque, animam constare grudibus, ex quorum suceessiva remis-Sione evanescere pOSSit.
Ad 5. Dist. Anima amittit ipsas facultates sibi proprias, ue9.; earum exercitium, subd. 'per se, neg. ex defeetu instrumenti quo utitur, quod est eorpus, tr. llo)
103쪽
Utrum anima a eorpore separata reip3a vive. 229. Paopositio III. Anima humana post separationem a corpore superstes vivet. Notetur 1.' in hac propositione id solum nos statuere: animam, saltem aliquo tempore post separationem n eorpore, victuram: seu melius, a duratione huius suturae vitae nos in praesenti praescindere. 2.' Cum anima non aliter perimi possit, quam a Deo per annichilationem 222 ), liquet, id quod proposuimus demonstratum
iri, si probaverimus, Deum non esse animam in nihilum re
nulla materiae particula a Deo in nihilum redigitur. Nam in primis omnia destructionis phaenomena explicari possunt per Solam compositorum divisionem et analysim. Praeterea Deus numquam actionem suam immediatam adhibet in naturae cursu dirigendo, nisi ubi ea necessaria sit ad mundi Ordinem eonSer-Vandum. Sed ad mundi ordinem conservandum numquam profectoneeessaria est vel unius atomi anni hilatio. Ergo. Si igitur Deus nec unam materiae atomum in nihilum abire Sinit, quanto minus nobilissimam animi substantiam ' In humani corporis dissolutione eius primitiva elementa non pereunt, quia naturaliter destrui non possunt: cur igitur animus pereat 25 l. 2.' Si tamen Deus aliquid anni hilare dicatur, eerte Unusquisque latebitur, eum ad id non adduei, nisi aliquod moti-Vum, quod infinita sapientia dignum sit, hoc postulet; ut quum brutorum animas annihilat 84, 7.' . Si hoc, .' assignent adversarii motivum, cur Deus BDimam annihilare velle eensendus sit. Nesas enim exceptionem generalis legis inducere, quin eius asseratur ratio.
enim hoc postulat animae natura, non eius separatio R eorpore,
non mundi bonum, vel physicum, vel morale. An ex re erit animae pereundum, quod ad nullum 'finem utilis sutura sit eius exi sistentia' Atqui potest anima separata assequi finem illum ultimum, cuius gratia condita est, finem nempe totius mundi, qui
104쪽
est conditoris gloria; eoque modo assequi, qui ipsi animae proprius est, videlicet per summi Boni cognitionem et amorem. 5.' Ea quae subiicientur ostendent Deum non modo nullum habere motivum ut animam conservare desinat, sed immo debere sibi, debere suis intributis, ut illius exsistentiam post satum perennem velit. 252. 5.' Deus infinite bonus non potuit rationalem animam creare, ut misera Semper esset, sed solum ut ipsi benefaceret, felicemque eam redderet; praesertim cum vehementissimum klicitatis amorem ipsi inseruerit. Hoc enim desiderium neeessaria naturae nostrae ae principalis tendentia est: neceSSaria vero
ac principalis naturae tendentia est nil sinem. Per hoc ergo desiderium nobis inditum manifestat Deus se ad selieitatem ho
Atqui si altera post praesentem vita non soperest, in qua beatitatem nancisci conlingat, lateri necesse est nos ad miseriam BerVmnasque natos esse. Nam in hac vita innumera mala et corpus et spiritum discruciant, ita ut omnis homo aliqua ex parte Sit miser, maxima vero hominum pars sit omnino miserrima. Ergo. 255. O.' Deus infinito sapiens et rectus, et bonus non potuit hominem in peiori conditione collocare, quam sit brutorum conditio. Atque sic plane egisset Deus, si vitam aliquam hac, quam vivimus, meliorem nobis non prseparaVit. Bruta enim 1.' bona solum sensibilia oppetunt, nec multis egent; quae vero ipsis necessaria sunt facile aSSequuntur, Omnia abunde suppeditante natura; iisque plene Satiuntur. Homo Vero non sensibilia solum bona, sed bona insuper mulio praestantiora appetit, divitias, honorem, Seientiam, virtutem, Securitatem et quietem animi; brevi eam desiderat selieitatem, quam ratio cognoscit, felicitatem nempe omni ex parte perseetam. Sed felicitatem hanc, ut supra dixi, nemo prorSUS BSSequitur; quantumcumque enim minutis hisce praesentis vitae bonis abundemus, satiari his non possumus, Sunt enim omnia animo ac desiderio minora. Quin bona haec eadem vix pauci obtinent, idquo labore summo; nemo sere omnia simul; plerisque vero ex Virium ne mediorum ceterorum desectu, haec assequi physice impossibile est. Unde pars hominum maxima Sunt aegri, Pauperes, rudes, eontempti, laboribus disienii, pleni curis, tristitia atque doloribus. 2.') Ex alia parte bruta conditionem ea, quae ipsis contigit, meliorem non percipiunt: de praeteritis malis non dolent, de
105쪽
suturis non sunt sollicita, moriem non praesentiunt. Quo 1il ut sine ulla sollicitudine, sinu ambitione, sine invidia, sine timore vitam vivant tranquillam ac liberum.
Λst homo perpetuo comparat honum ad quod adspirat eum aerumnis quibus premitur; expendit quac alii possideant, quibus ipse cureat; quid ipse iure merentur, quid habeat. Ad haec
praeteritas cum tristitia recolit iniurias, impendentium calamitatum timore agitatur, non suis modo, sed Bliorum quoquc mi-Seriis angitur, eOnSanguineorum, amicorum, reipublieae; mortem denique, quae omnium finis sit, instantem sibi et appropinquantem recogitat. Quare timoribus ne desideriis consticia ius, invidia ae moerore labefeens, angustiis et doloribus plenus, mala innumera patitur, quae irrationalium pecudum genus ignorat. Ergo. 254. 5.' Repugnat divinae sapientiae et bonitati, exstitasse inhumana natura inelinationes contrarias quas eonciliare impossibile sit. Atqui sunt in humana natura inclinationes contrariae quae, si ultera Vita non datur, numquam conciliabuntur.
Est enim in homine hinc quidem, ut diximus, naturale se licitatis desiderium; inde vero 1.') inclinatio ad virtutem, et naturalis lex quam Deus servari vult: 2.') inelinatio ad societatem, ct naturalis necessitas qua homo adstringitur in societate degendi. Prima contradictio manifesta est: quia Virtutis via aspera est et magnis plena laboribus; vitiorum vero semita proelivis et sensibus iucunda. Si igitur tota felicitas nostra praesentium honorum si uitione eontineretur, iam virtus quasi quoddam naturae malum esset, et inimica virtutis felicitas. Adeoque ex desiderio felicitatis virtutem fugere, et ex virtutis amore selieitali valedicere oporteret. Tamen nos miseri et felicitatem necessario concupiscimus, et neeessario virtutis amore rapimur. Ex una parte licitatem quam possumus maiorem, et quomodocumque poS- sumus inquirimus; ex altera lex naturalis urget nos, ac seVero
cxigit imperio, ut bona omnia eaduca ipsamque Vitam, si opus fuerit, virtuti immolemus. Quod si quis exsequi renuat, illius
animus miserandum in modum torquetur, et remorsibus laceratur. Quomodo conciliantur haec, nisi selieitas, quam in laguel hac vita prae virtute despicere oportet, alibi cumulatius invenienda sit, tamquam ipsius virtutis praemium 'Secunda Pontradictio non est manifesta minus. Ex eo enim
quod homo in societate degit, neeesse est, ut privatum bonum publieo pssi ponat, incommoda mulla ui perieulu subeat, nee infrequenter vitam ipsam profundi t.
106쪽
253. 6.' Tandem Deus, qui sanctissimus est et iustissimus, non potest erga virtutem et vitium indisserenter se habere; ita ut eodem in pretio tam honos quam malos hahcre videatur. Sed si altera vita non datur, ubi praemia ne poenas pro merilis retribuat, tali modo se gereret Deus. Nam in praesentis vitae curriculo eum rerum administrandarum ordinem tenet, ut huius vitae bonis indisserenter, ut plurimum, fruantur boni et mali; adversis item casibus indisserenter utrique obnoxii sint. Ergo.
Utrum, anima git futura immortalis 256. Pnoposimo IV. Anima humana post separationem a forpore perpetuo exsistet ac vivet.
sitione. Quomodo probabitur Deum velle tandem animam hanc nostram extinguere ' Quaenam eius rei ratio excogitari potest 'Anne aliquando anima ad sinem suum inepta fiet Τ Anne utiquando rerum ordinem eius exsistentia perturbabit 257. Immo t.') Cum Deus pro sua sapientia omnia regat prouti seri rerum singularum natura, plane dicendum est, quod quem admodum dissolvi sinit corruptibilia composita, ita incorruptibilem spiritum perenni exsistentia donabit.
P0re p0sι discessum a corpore, sed perpetuo in sine suo conquie- seerre posSit.
si uendi. Quis cogitare poterit hanc in Deo voluntatem, ut humanas animas de medio tollere decreverit, postquam aliquo tempore felicitatem, in quam tamen vehementer inhiant, summis Vix labiis degustaverint
tione ae natura operum temporis duratio cui ab artifice destinata sunt, dignoscitur. Sic dicimus, Aegyptios ad aeternitatem aedificasse pyramides, quum earum suliditatem adspicimus. IamVero Deus animam humanam creavit simplicem, incorruptibilem, quae eorpore non eget ut sit ac vivat, quae a nulla vi finita exsisientia vitaque privari potest; eademque capacem fecit, ut nobilissimo sine summaque selieitate perpetuo frueretur Ergo non ad tempus determinatum, sed ad aeternitatem opus hoc destinaVii. Diuili od by Coos
107쪽
258. 2.' . Impossibile est, i in arguit S. Thomas. naturae des sideritim esse inane: natura enim nihil saeit laustra. Sed quod- . libet eris intelligens naturaliter desiderat esse perpetuUm . . . illa enim quae non cognoscunt esse nisi ut nune, desiderant
PSSe ut nunc, non autem semper, quis EsSe sempiternum non apprehendunt .... Illa autem quae ipsum eme perpetuum cognos Scunt et tipprehendunt, desiderant ipsum naturali desiderio. Hoco autem convenit omnibus sui,stantiis intellectualibus. Omnes igμ. tur suhstantiae intellectuales naturali desiderio oppetunt esse perpetuum. Ergo impossibile est quod esse dessetant f Q. 259. I.' Non solum csse desideramus, sed felices esse volumus, et quidem ea selieitale quam rnlio cognoscit, i. e. Omnino persecta. Desiderium hoc selieitatis est maximum, immo unicum naturae desiderium, eique essentiale ac summopere necessarium ;hoc enim solo desiderio movetur homo od ngendum, humanaque eonServatur societas. Profecto desiderium huiusmodi nequit esse homini datum ad ludibrium atque tormentum. Sed si anima non est immortalis, hoc felicitatis desiderium revera ad ludibrium ac tormentum homini datum fuisset. Nam si anima non est immortalis, huic desiderio numquam satisfiet. 240. Etenim ad persectam selieitatem tria requiruntur: .' nh- sentia omnis mali; 2.' possessio omnis boni quod naturae eonveniat ; 5.' securitas numquam excidendi ab hoc statu. Quae postrema conditio potissima est. Nam s.' felicitas naturae intelligentis potius spe et securitate futuri quam boni praesentis possessione continetur. Ita infelicitas timore potius suturi mali, quam tolerantia praesentis. Prose tosi quis pauper sit et contemptus, vel in carcere detineatur, sciat tamen Se proxime evehendum ad regnum, hunc prosecio seliciorem exsistimamus co qui regnum possideat, sciatque se brevi
in summas miserius delapSurum.
2.' Felicitas in eo est, ut bonum quod quis possidet desiderio
respondeat. Desiderium autem tantum patet quantum boni convenientis cognitio. Si ergo bonum quodcumque possideamus, ni maius bonum, idemque nobis conveniens cognoscamus et non Possideamus, felices esse non possumus. Iamvero nos selieitatem Perpetuam cognoscimus ac desideramus, eiuSque capaees nos
esse intelligimus. Quantumcumque igitur magna sit parsia nobis felicitas, si perpetua non sit, perseela non erit.
έαὶ Contra Gent. Lib. II. e. LV, ὲ 32.
108쪽
5.' Quare si tertia illa conditio desit, desunt et reliquae. Nam
non abest amplius omne malum, quia timor amittendi summum bonum magnum est malum: nec possidetur omne bonum naturae eonveniens, quia bonum enti intelligenti maximo conveniens est esse Perpetuum.
241. Dico igitur: si anima non est immortalis, selieitatis desiderio numquam satisfiet. Etenim in hoc mortalis vitae curriculo huic desiderio certe non sit satis. Nemo enim mortalium in terra constitutus beatitatem possidet tribus illis conditionibus perseetam. Restat ut ei satisfiat in altero illo exsistentiae nostrae Studio, quo properamus. At quaecumque sit felicitas illic nobis parata, Si anima immortalis non est, deest tertia illa conditio sine qua beata vita esse non potest. Ergo si anima immortalis non est, neque in latui R illa vita felicitatis desiderium explebitur. Numquam itaque explebitur. 242. Expende hic, quantus in sutura illa vita animam occuparet pavor, si sciret, se licet bonis omnibus amuentem, brevi tamen in nihilum redactum iri. Quemadmodum enim in praesenti vita omne gaudium amaritie conspergit mortis ingruentis prospectus, ita in sutura illa vita anni hi lationis expectatio. Immo
multo acerbior foret metus iste, quam in hac Vita mortis metus. Nam 4.ψ bonum amittendum esset multo maius, quam bona omnia vitae praesentis. Totum ergo illud ac tam grande bonum in amaritiem ac venenum animae verteretur; et quo magis aliquis felicitate summa dignus esset, eo magis eSSet infelix. 2.' Malum ingruens esset totale exterminium, et anni hi latio. Si tam amarus est moriis adspectus, quid soret anni hi lationis certae expectatio Τ Prosecto anima tantum prospiciens malum, praeclare secum agi putaret, si in pristinae vitae miserias redire sibi daretur. Hoc enim multo melius, quam totius esse irreparabilis amissio. Quis iam exsistimet cum timore hoc felicitatem persectam posse consistere Τ2 3. 4.' Concludat omnia argumentum a communi hominum suffragio deductum. Quemadmodum enim Tullius assii mat, α utis Deos esse natura Opinamur, Sie permanere animas arbitramuro consensu nationum omnium a a). Ilue spectunt sepulchrorum monumenta, ritus lanebres, expiationes et sacrificia pro mortuis,spotheoses, mortuorum consultationes, aliaque huiusmodi. Testimonia scripto tradita sive ab historicis, sive a philosophis, sive
109쪽
a poetis innumera plane sunt: immo perenne consensus huius testimonium est ipsa humuna societas. Etenim sine futurae vitae persuasione nullibi hominum con ictus ad aliquod tempus permanere potuisset.
Dillieultate3244. Oh. l. Anima non potest funeri superesse. Etenim
245. Resp. XU. ant. Ad l. Disi. mai. Forma quae sit accidens, aut quae ratione solum a subiceto distinguntur cone .: forma quae sit Substantia, et a subiceto realiter distineta, neg. Et contradisi. 'nin. Ad 2. Dist. Informalio corporis est 1inis animae proximus clinadaequatus, cone. ς ullimus ct tolutiS, nest. Finis enim animae humanae ultimus et adaequatus est felicitas, et Dei gloria: in Armatio vero corporis est finis secundarius Scumedium ad finem ultimum nSsequendum. Ad 5. Τr. ant.; u 9. conseq. et paritatem. Animae brutorum, ut alio in loco diximus 86, 7.'), nullum alium finem habent, quam ut corpus informent. Idcirco nulla est paritas. Ceterae quoque rationes quae suadent brutorum unimas in nihilum abire, in anima humana non habent locum; quin immo contraria omnia de ipsa dicenda sunt. Recole quae hucusquc disputavimUS. Ad ε Dist.: Esset ens incompletum in ordine ad compositum Immanum, cone.: in ratione SubStantiae, nego. 246. Ob. II. Saltem animi immortalitas non potest philosophico demonstruri.
ratione sola cognosci. Atqui animi immortalitas a libera creatoris voluntate dependet.
110쪽
5' Eoque magis 'quod virtus sibi ipsi praemium sit. ε' Nulla vero proportio est inter brevem hone huius vitae
militiam, et selieitatem aeternam. 247. Resp. Neg. ant. Ad 1. Dist.: si haec voluntas nullo modo sit rationi manifesta, cone ; secus, nest. Unde autem hac in re Dei voluntas sit nobis manifesta, argumenta allata demonstrant.
Dist. insuper niin. Quatenus Deus liber fuit ad hominem creundum, couc.; posita hominis creatione, ne9. Patet ex dietis 252, 255, 258, Seq.). Ad 2.'' Dist. non tenetur propter Solum hominis meritum, cone. ἰpropter sua ultributa, uem Ad 5. Dist. tale praemium quod sit sussciens attento hominum desiderio divinisque attributis, ne9.; tale praemium quod sumetens non est cond.; 256, 259.).Αd 4. Dist. Nulla ost proportio haec, speciato tempore quo
Virtus exereetur, tr.; spectata natura ac sine subiecti u quo exereetur, ue9. Virtutis namquc exercitium homini pr0ponitur tamquam mediu in ad assequendam eam, quam natura desiderat, selieitatem. Felicitatum auium desiderat perseetam, nee persecta felicitas esse potest nisi aeterna sit. 248. Inst. Si sutura superesset vito, homines mortem non ti
Resp. Dist. mortem non timerent, quatenus est Violenta Sepn- ratio a corpore, ne9.; quatenus cst transitus ab hac vita ad suturam, subd. si robus sensibilibus non adhaererent, et certi essent de sorte quae eos mouet in sutura Vita, coue.; ScevS, Nest. HorroriS quo mortem aversamur duplex cauSsa est: alia physica, ulla moralis. Physica est ex lege unitionis animae cum corpore, DX qua sit, ut anima compositi conservationem amet, illiusque dissolutionem quantum potest arceri aut disserri cupiui. IIune autem horrorem non exeludii persuasio de vita sutura, quemadmodum medicinae horrorem non cxcludit persuasio de eius utilitate ad valetudinem recuperandam. Caussa moralis duplex est, amor nempe bonorum sensibilium, quibus omnibus morte privamur, et anxietas de sorte quae insutura vita nobis continget. Et haec quidem unxietas cauSSa praecipua est qua horror mortis excitatur. Ex quo sit, ut horrore isto improbi homines vehementer perturbentur, cum e contrario qui innoxii sunt lucto vultu mortem opperiuntur.
269. Ob. III. Argumentum quod ex selieitatis desiderio deducitur nullum pondus habet.