장음표시 사용
91쪽
communieant, hominem non generant, sed solummodo hominis
2.' Animam filiorum a parentibus derivari suadere videtur similitudo indolis ac propensionum, quae in iisdem cernitur. 20 l. Resp. ad 1. Nego. Generatio passiva hominis sita est
in unitione animae cum corpore. Ad hanc autem unitionem et parentes et Deus concurrunt. Parentes per hoc quod materiam disponunt ad animam rationalem recipiendam; ita ut ex naturae lege exigat ea informari. Deus aulem coneurrit animn m rationalem creando. Tamen parentes Solummodo Vere ne proprie hominem generare dicuntur; quia terminus actionis eorum est
individuum ex eorum substantia, ipsisque simile quoad naturam :Deus autem per hoc quod sucit in hominis generalione, hominem generare non dieitur, quia homo nihil aecipit de substantia di-Vina, neque quoad naturam est Deo similis. Ad 2. ' Nesso. Ad explicandam namque eam indolis ac propensionum similitudinem, quae tamen non semper inter parentes natosque deprehenditur, satis est quod nati a parentibus quoad corpus dependeant. Ex corporis enim temperamento pendet facultatum organicarum varia conditio, et ex hac indolis uopropensionum Varietas. 202. Pstopositio IV. Anima humana produci nequit aliter quam per creationem eae nihilo. Anima enim est substantia simplex. Substantia autem simplexn0n potest ex praeexsistente subiecto produci, sed solum ex nihilo absolute, ut constat ex alibi demonstratis O. 572). Ergo. Cum autem solus Deus virtutem creandi possideat, ut in Theologia demonstrabitur, anima humana immediate a Deo pro-
goras, Socrates, Plato arbitrati sunt animas omnes in mundi exordiis a Deo genitas fuisse, easque in astris primum collocatas peccasse, atque idcirco corporibus tamquam carceribus suisse inclusas, hac lege, ut quae sancte vitam egissent, e corpore egressae in suum astrum reverterentur ad beate vivendum; quae Vero male egissent, iterum in corpora inferioris conditionis mi Dissili ed by Coosl
92쪽
grarent, atque adeo in bruta permutarentur. Opinionem hanc apud orientales populos, Chaldaeos maxime et AEgyptios, a vetustissimis temporibus viguisse, eruditi testantur. Paganam hanc doctrinam de animarum praeexsistentia a Platonicis haustam inter Christianos intulit Origenes; de cuius sectatoribus haec seribit S. Augustinus: α animas dicunt, non quis dem partes Dei, sed saetas a Deo, peccasse a Conditore reces dendo; et diversis progressibus pro diversitate peccatorum as coelis usque ad terras diversa eorpora, quasi vincula meruisse. s Et hunc esse mundum, eamque caussam mundi fuisse faciendi, a non ut conderentur bona, sed ut mala cohiberentur a . Alio modo praeexsistentiam animarum docuit Leibnitatus. Eius sententia fuit, sive serio, Sive i O prolata, parum refert, Omnes suturorum hominum animus esse monades ab initio mundi cum ceteris creatas, et in Organico corpusculo inclusas: in quo statu sola facultate sentiendi sunt praeditae, donec homines illi quorum animae suturae sunt procreentur; tunc eas intellectu ac
204. Communis autem sententia est, animam tunc creari quum in socium infunditur, quamquam variae sint opiniones circa tempus quo infunditur. Celebris est opinio S. Τhomae ac plurium Seholasticorum an tamen fuerit Aristotelis dubium est elum prius animari anima vegetativa; deinde, hac expulsa, suceedere illi sensitivam; ac demum hac quoque eiecta, quum corpus Bliquum persectionem attigit, animam rationalem in ipsum immitti. Plurimi tamen huic opinioni omni tempore contradixerunt, queis ratum erat, foetum humanum non alia anima informari quam rationali, quamquam haec iuxta varia corporis dispositionem prius Vegetativas solum lanetiones, deinde etiam sensitivas, ac tandem intellectivas exerceat. In praesenti quoque opiniones dividuntur. Multi existimant Metum anima non informari nisi quum, organis in eo essentialibus ossormatis ac evolutis, ad vitales operationes exercendas, idoneum ellieitur. Alii vero sentiunt, in ipso conreptionis momento animam a Deo creari et corpori coniungi.205. PstoposiTio I. Animae humanae nec ante mundum eo poreum, nec in mundi eaeordiis, nee ante eorpora quae ab iis informanda erant, productae 8unt. t.' Uti possumus argumento S. Τhomae in rc simili. . Mani- η festum est, inquit, quod Deus primas res instituit in persecto
sul De civ. Dei. I.ib. XI. e. XXIII.
93쪽
a Sintu Suue nuturae, secundum quod uniuscuiusque rei species, exigebat. Anima autem, cum sit parS humanae naturae, nona habet naturalem persectionem, nisi secundum quod est corpo- , ri unita. Unde non fuisset eonveniens animam sine corporea ereuri α).
titur: animam non esSe natura sua aptam natumque ad hoc ut eum corpore uniatur, hinc corpori non uniri unitione physica et substantiali, sed tantum accidentali, et ut motor mobili l70). Si enim animae tanto tempore, antequam corporibus eoniungerentur, productae Sunt, tantoque tempore obSque corporibus vixerunt; vere ac serio quaerendum iam est cur dem in corpora immissae fuerint. Non enim potest amplius ea reddi ratio: quin unimae ad hoc conditae sunt, et hoc est eis naturale ut corporibus uniantur. Fingenda itaque erit aliqua hypothesis, ut explieetur cur animae praeter Sui naturam, Vel etiam contra, corporibus inclusae sint; id quod exemplo suo philosophi, quos refellimus, confirmarunt. Igitur ex doctrina hac necessario insertur unitionem animae cum eorpore naturalem non esse, proinde non Substantialem, sed accidentalem. Hace autem positio salsa est, ut Supra demonstravimus 17 l). Ergo.
euntur vita sibi propria, 'an sceus ' Non vixisse vix concipi poteSt. Sed sae non vixisse: cur ergo tanto ante tempore conditae sunt Τ Si vero vixerunt, si multa intellexerunt, Voluerunt, secerunt; cur aut quomodo eorum omnium oblitae sunt Nunc sane anima actuum facultatum inorganicarum quos exercuit in cor-p0re oblivisci potest, quia actus huiusmodi aliquo modo a phantasmatibus dependent; unde obliteratis organorum vitio phantasmatibus, memoria intellectiva suo sundamento destituitur; astuetuS quos unima extra corpus posuit, nullo modo a phantasmatibus dependent: non potest igitur cx corporis influxu eorum memoria deleri. Horum igitur actuum memoria ex coniunctione cum corpore deleri non poterat, sed indelebilis permaneret.
fundamento, ut patebit ex consideratione rationum quas varii huius doctrinae patroni adducebant. 206. Aiebant enim t.' Animae sunt eorporibus nobiliores. Ensergo p0st corpora produci non decuti.
94쪽
2.' Indignum Deo videtur ut omnibus generationibus invigilet, ad momentum captandum quo animam creare debeat. Ita Pythagorici. 5.' Homines eum artes scientiasque addiseunt, nihil vero novi addiscunt, sed corum quae ante didicerunt, reminiscuntur. Ita
die septimo requievit ab universo opere quod patrarat γ), nullam amplius rem in praesenti creat.
ratio: intelligi non posse cur Deus animas in haec tam miseranda corpora immittat, nisi supponamus, eas aliquo scelere use patrato hoc sibi malum meruisse. 207. Quisque perspicit, non difficulter huiuscemodi rationes resutari poSSe. Resp. ad 1. Nego eonsequentiam. Quis enim demonstraverit ea quae nobiliora sunt prius creari debuisse' Immo vero si res inferiores ad praestantiores ordinandae sunt, dicendum potius quae praestantissima sunt post omnia condi oportere ; sinis enim in ordine exseeutionis est ultimus. Ac revera inter ipsas res cor-p0reas, prius inorganica corpora, deinde plantae, deinde animalia, ac postremo hominem conditum esse et sacrae litterae, et Geologia - docent C. 518, seq.). Ad 2. ' Nego. Quod enim Deus singulis generationibus inle Sit, indignum eo non est; nec mirum esse debet iis qui noverunt Deum omnia perpetuo conserVnre, et cum omnium Bgentium operationibus semper concurrere, quin tamen anxietate ulla sollietietur, aut labore lasS Sent. Ad 5. Scientiam hominis esse reminiscentiam affirmabat Socrates: at quo iure hoc amrmatur, eodem negatur. Assirmatur enim, sed non probatur, nec probari potest. Ad 4. Nulli ignotum est quomodo divina illa requies de qua Genesis loquitur, intelligenda sit. Requievit nempe Deus a mundi subrica; quatenus nova deinde rerum genera non condidit amplius, sed res conditas administrare coepit iuxta leges a Se prae
Ad 5. Nego. Negalionis ratio exponetur in sequenti propositione. 208. Pnopos ivio lI. Irrationabiliter prorsus asseruere Platonici et Origeniunt, animus hominum eorporibus inelusus fuisse
in anteaelorum scelerum poenam.
95쪽
Etenim 1.' Si hoc pacto res se haberet, animae coniunctio e Um corpore non esset naturalis unitio, sed violenta. Atqui coniunetio animae cum corpore est prorsus naturalis. Anima enim ex se aptitudinem habet ad hoc ut corpori uniatur, et corpus Vieissim ut uni utur animae: utraque insuper substantia hac unione Persicitur, unamque naturam constituunt. Ergo haec utriusque coniunctio violenta non CSt.
porei profecto non iram conditoris, sed summam benevolentiam Ostendit. Nulla certe est pars in humano corpore, quae eae seud hominis bonum mirifice aptata non sit. Quae vero Sunt extra nos in eum sinem nobis collata se produnt, ut continenter nostrae necessitati, utilitati, oblectamento subserviant.
Inu quam ab his vinculis liberari, ac mors non esSet Poena, Sed poenae sinis. Atqui homines naturaliter vitam amant, mortemquctrefugiunt; et tam apud Deum quam npud homines mors rationem poenae habet, ac vitae protractio beneficii loco habetur. Ergo. Diei quidem sulct, praesertim a piis viris, corpus linimae earcer; neque haee locutio improbanda ullo modo est, ut ab iis accipitur. Corpus enim animae carecrem appellant, non quia simpliciter mulum sit animae esse corpori coniunctum, Sed ratione boni maioris quam sit vita praesens, quod bonum iuxta hunc providentiae ordinem assequi non possumus niSi priuS mortem subeamus. Quare ex hoc loquendi modo non infirmatur argumentum modo allatum, sed potius confirmatur. Quamquam enim bonum suum maximum in hac vita homo assequi non possit, tamen vitae huius conservatio et protractio et a Deo et ab hominibus in beneficiorum numero computantur.
iur, quae tunc animis ad cniendationem infligitur, quum scelerum a Se patratorum prorsus oblitae suntl iustae enim ae Sa .pientis poenae ratio postulat, ut qui poena allicitur agnoscat se puniri, praesertim si ex poena quam patitur ad scelus detestandum, illudque in posterum cavendum moveri debeat. Quis igitur dicat, huiusmodi poenam a Deo infligi potuisse ' 209. Quod vero attinet ad dolores et aerumnas, quibus in Praesenti vita anima subiicitur, in primis sulsum est, dolores
Solummodo et aerumnas ex sua eum corpore coniunctione animae obtingere. Nam multa quoque hona ex hac coniunctione Dissili ed by Cooste
96쪽
nnima consequitur; per organa enim corporea quasdam exereet facultates quas sine illis exercere non pOSset; ceteris vero saeuitatibus, quae organo corporeo non indigent, Osfertur a sensibus obieetum ipsis proportionatum, ut in actus Suos erumpant, ne
in seipsis perficiantur. Mitto alia. Quod si quibusdam malis homo est obnoxius, hine utique inseremus, praesentem vitam ultimum hominis sinem non esse, sed solum palaestram ad merendum ipsi attributam ; inseremus quoque hominem in hac vita indigere stimulo ac medicina; sed nullo iure inferre licebit, animas in hac vita poenas luere delictorum quorum sibi conseiae non sunt. Ceterum de huius vitae malis sustus disputabitur in Theologia. 210. Pnoposmo III. Improbanda quoque est Leibnitati opinio de animarum praeeaesistentia in corpusculis seminalibus. Nam 1.' iuxta hanc opinionem nulla proprie est generatio hominis, nulla mors. Animae enim humanae sunt alicui corpori
coniunctae a rerum principio, ob eoque numquam post hae separabuntur. Generatio autem animalis continetur coniunetione animae cum corpore organico; ne mors Separatione unius ab altero. Iuxta Lethnitetium vero in generatione augetur solummo. do corporis moles, ct in morte imminuitur. Huec autem sunt omnino contra sensum communem, notioneSque ab Omnibus receptas.
nil gius dicere nequit. In eius enim senteni in animae et intelligunt et operantur independenter prorsus a corpore l75). Quid ergo opus est, ut quum intelligentiam adipiscuntur, seminalia corpuscula augeantur
porum natura, quod suo loeo refutavimus C. 47). Sed hoc praetermisso, quis non videat quam absurde Statuatur, Omnes monades eiusdem esse naturae ac anima rationalis ; rationemque esse vetuli quamdam perseetionem adventitiam, quae esse et abesse possit salva naturat Atqui facultates entium in ipsa essentia radicem habent; esto quod possint vi adiunctorum impediri ne veniant ad actum. Igitur si quae Sunt facultates, quarum essentia sit capax, hae semper ac necessario illam comitantur; si quae vero sunt quac illam non semper, aut non necessario consequantur, esSentia est earum incapax. Missa laeto alia plura quae iisserri possent, ex dominicae praesertim inearnalionis mγsicrio. Satis enim liquot ex dietis, then-riam hanc et arbitrarium esse, et nullo paeto defendi posse.
97쪽
' 211. PstoposiTio IV. Pythagorim metempsychoseos doctrina inter humanae mentis aberrationes merito adnumeratur.
violentam esse ac poenalem; quae hypothesis vana est et absurda, ut probatum est 208).
probari potest a priori. Quis enim probat ex notionibus Dei, animne, corporis, peccati, praesentis Vitae, ct similibus animarum ab uno in aliud corpus migrationes illas inferri ' Nec probari potest experientia. Omnes enim quum in nova corpora immittimur, praeteriti status prorsus obliviscimur, si Pythagoram et quosdam alios excipias, qui singulari privilegio nonnihil de praeleritis saeculis reminiscebantur a). uis proinde credendum erit. 5.' Habetur quoque in hac poenali transmigratione absurditas illa quam supra notavimus; poena nempe ei illata, cui omnis
seelerum memoria adempta sit. 4.' Illud nominatim in hoc sigmento rationi repugnat, quod nima haec nostra helluino eorpori aeque ne humano coniungi, et utrumque indiscriminatim vivificare posse dicatur. Ex hoc enim sequitur unitionem animae humanae cum hoe corpore naturalem non esse; et hoc corpus eiusmodi animae non ut proportionatum instrumentum coniungi, sed ut pondus asportandum uicumque opplicari; proindeque hominem compositum substantiale non esse. Praeterea si animae humanae in brutorum corporibus habitant, iam bruta personarum iura possident, nec sunt amplius res, quibus pro arbitrio uti possimus. Denique, ne plura coi Seeter, animae humanae in bellu ina corpora deiectae vel rationales facultates servant, vel secus. Si servant, salsum est bruta intellectu et ratione carere, quemadmodum supra demonstratum est 71, seq.): si non servant, quomodo facultates quae ni, essentia animae dimanant, quaeque organis eoi poreis non indigent,
ab anima divelli possunt Τ212. PnoposiTio V. Anima humana ereatur quum corpori coniungenda rat. Est corollarium ex praecedentibus. Si enim animae a rerum exordio conditae non sunt, cur postea creari debuerint, antequam eorporibus coniungerentur ' Pars prosccto est propter totum. Si. ergo intentio naturae est ut hominem producat, unima cSt propter hominem ; ac proinde tune animam creari oportet, quum
suὶ Laert. De risis phil. Lib. VIII.
98쪽
procreandi hominis tempus advenit. Homo uutem Proereatur, quum corpori anima coniungitur.
sit, ut dixi, opiniones discrepant. Certe necessarium est animam eamque rationalem, In corpus iam eSSe infusam, quum socius dynamicos motus 52) exercere incipit. II i enim motus ab anima sensitiva dependent; quae anima in homine non est a rationalidistineta. Probabilius est autem, insundi animam in ipso conste-ptionis momento: t.' quia tune ex communi hominum sensu homo procreari dicitur: 2.' quia ad lanetiones vegetutivas in animali perficiendas animae quoque influxus verosi milius requiritur, ut in praecedente libro dictum est 124, seq.). Igitur quum Metus vitam vegetativam sibi propriam vivere incipii, anima informetur oportet; praesertim cum in prima potissimum corporis sormatione animam influere debere, non difficulter suadere si hi quisque p0SSit.
DE ANiMAE HUMANAE IMMORTALlTATE ARTICULUS I.
Utrum anima possiι a corpore separatu esse et vivere 2l4. Superest ut de animae humanae duratione inquiramus; an videlicet eius exsistentia ac vita huius vitae angustiis, immo an certis aliquibus contineatur limitibus, an vero sempiterna sutura sit. Maxime vero interest ad gravissimam hanc quaestionem pro merito explicandam, veritatemque dilucide confirmandam, ut per qu0sdam quasi gradus procedamus. Primo itaque quaeremus, an possit anima humana a corpore separata exsistere ae Vivere: Secundo qua ratione posset cxsistentia vitaque privari; tertio an re ipsa sutura sit funeri superstes; quarto an sit immortali vita fruitura. 215. Pstopost Tio I. Anima humana potest a corpore separatu
emistere ac vivere Potest emistere. Est enim substantia a corpore distineta, non corporis accidens aut aliquid ipsi utcumque inhaerens , ut Supra demonstratum cst. Igitur citis exsistentia a corpore non dependet; poteSi ergo exsistere a Porpore separati , quem Idmo- Dissiligod by Corale
99쪽
dum et eorpus eiusque elementa post separationem ab anima exsistere pergunt, quia substantiae sunt. 216. Potest vivere. Animi enim vita continetur actibus intelligentiae ac voluntatis, qui sunt actus vitales omnium nobilissimi. Igitur si potest animus a corpore secretus hosce aetus exercere , is profecto vivere poteSt. Atqui ad hosce actus exercendos non deest illi in eo separationis statu nec potentia nec obieetum.
Non deest illi potentia: quia tam intellectus quam Voluntas, ut supra vidimus 98, seq. ) , non sunt facultates compositi propriae, atque organis corporeis indigentes. Possunt ergo in anima permanere etiamsi ipSa a corpore Separetur. Immo vero cum in ipsa animae essentia radicem habeant, fieri nequit ut mancnto anima, ipsae non maneant. Quamdiu igitur anima cxsistentiam suam continuabit, tamdiu his facultatibus ornabitur.
2l7. Non deest illi obieelum; immo multiplex in promptu est Ac 1.' quamquam obiecta corporea per sensiles impressiones non possit amplius pereipere, potest tuincia in ipsorum intelligibilibus rationibus illa eontemplari. Nonne puri spiritus, immo
et Deus hoc pacto corpora cognoscunt Τ2.' Nobilissima illa obiecta, quae adeo mentem rapiunt, Veritatem, virtutem, Deum eo melius nunc intelligimus et contemplamur quo magis mentem a sensibilibus abstrahimus. Ergo multo melius ac latius haec contemplari poterit animus , quum fuerit omnino a corporis impedimento solutus. 5.' Cumque animus sit sibi ipsi intimo et essentialiter prae- Sens, potest semper in semetipsum intelligentia reverti, suasque assectiones advertere , relegere, compurare, ex iisque ratiocinari etc. 4.' His adde ideas omnes cognitionesque, quas in vitae huius stadio sibi comparavit, quarum memoriam intellectivam spiritus conser bit. 5.' Tand3m novus ille status ac societas illa spirituum noVa suggeret obiecta cognoscenda, novosque cognoscendi modos Suppeditabit. 2l8. Si autem haec omnia intelligentiae suppetent obiecta,
iam nec voluntati obiectum deesse potest. Potest igitur voluntas animae sepnralae pro suo statu ac conditione assectus omnes experiri actusque exercere, quos haec obiecta excitant.
2I9 obiici solet ad haec t.' Nulla est in mente cogitatio sine praecedente sensatione: 2. nulla immo idea sine phantas
100쪽
mate. Sed nulla sensatio sine corpore, nullumque phantasma. Igitur sine corpore nulla erit in mente cogitatio, nulla idca. Resp. quoad l. partem. Dist. mai. Nulla cogitatio in mente est sine praecedente sensatione: et hoc provenit ab intrinseca dependentia cogitationis a sensatione, ne9.; a dependentia extrinseca et pro praesenti mentis Statu, conc. 220. Cum sit mens corpori coniuneta, in eoque propemodum demersa, omnis eius cognitio de rebus a se distinetis cum sensatione incipiat necesse est. igitur sensatio est occasio, seu etiam conditio, quae in praesenti statu vim excitat intellectivam, obiectum ipsi primo proponens. Non est autem conditio necessaria ad cogitandum deinceps etiam in praesenti statu; ad hoc enim sum-ciunt phantusmata quae imaginatio reproducit, multoque minus est conditio ex se, et absolute necessaria ad intelligentiae exercitium. Quamobrem inferri nequit animam a corpore solutam non posse quidquam cogitare, quia sensationibus caret; quemadmodum ex eo quod homo domi manens coelum nequit aspicere nisi senestram aperiat, inferri nequit, cumdem non posse deinde cogitare de coelo senestris clausis; multoque minus, Si domo egrediatur videre coelum non posse, quia senestras non habet quas aperiat. Quomodo vero mens a corpore separata obiecta cognoscere poterit non est explicare necessarium. Sufficit illud : Deum, quῖ modo per sensationes obiecta menti offert, posse immediatius,
et per species a seipso communicatas, mentem ad eognOSeendum determinare. Conser quac sublimissima illa Aquinatis mens hac in re vere mirabiliter disputat u).22 l. Quoad 2. partem, dist. inui. Nulla idea sine phantasmate, ex connexione intrinseca et absoluta, ne9.; ex connexione extrinseca et pro praesenti statu, eone. Est videlicet ex unitione animi cum corpore, non ex cogitationis natura.
Rrmn anima ab aliqua ui ereata destrui possit 222. Pstopositio II. Anima humana a nulla vi ereata potest sistentia vitaque privari. Non potest privari eaesistentis. Etenim duobus modis, ut in Oniologia dictum est O. 572), substantia perire potest, Vel eor-