장음표시 사용
281쪽
278 THEOLOGIA diei potest : nullius enim rei contingeniis essentia est actu esse; ei ideirco in his essentia possibilis a reali distinguitur, ut ensin putentia ab ente in actu, nempe ut non cras ub onte O 57).
De estpustio atheorum ad seriem inlinitum
l 9. Pno postrio II. Series infinita contingentium, independensub Ente necessario, plane repuDaι. Ut vim alluit argumenti attici eludere videantur, quoniam aD firmare verentur, nut nihilum fuisse rerum caussam, aut duoentia se mutuo produxisse, nil seriem infinitam producentium t productorum confugiunt : aientes per huiusmodi seriem explicari posse rerum exsistentiam, quin ad caussam necessariam i improductam devenire necesse sit. Ut ex hoc latibulo otheos exturbemus, demonstrabimus hane seriem, quam supponunt, esse duplicitor impossibilem: .' quia infinita; 2.' quia lota ex contingentibus constare supponitur. 20. Prima pars ostenditur ex repugnantia numeri infiniti,
etiam successivi, quam in Ontologia demonstravimus 0. 550), ct ex repugnantia mundi aeterni, de qua in Cosmologia 286-295 . Sed series quam Athei obtrudunt, has insuper absurditates in infinitate sua sibi proprias habet.
nthei, sed tot series infinitas, quot sunt rerum species, in productionis ordine, a se invicem independentes ; nam V. gr. planta plantam, et quidem tuaeta stenus suum, non Vero animal producit, et viceversa uni mul animal, non planiam gignit. Nisi velint insuper et immanem illam absurditatem recipere, quod ex vegetalibus imperfectioribus perseeliora, et ex his animalia ad hominem usque prodierint. Si igitur plures series independentes admittunt, vol unam faciunt altera maiorem, ae tunc habebimus unum infinitum altero maius; vel omnes dicunt nequales, aeiunae eerie si semes eunetve in unum colligantur, summa gerie rum omnium numerum praebebit unaquaque colleetionc maiorem. Potest ergo inveniri numerus unaquaque eollectione maior. Nulla igitur eoileetio huiusmodi erat infinita.
laeto ipsarum ni horum numerum superat. Quomodo ergo Series linee infinita dioitur ΤDissilired by Cooste
282쪽
5.' Denique vel athei sunt materialistae, vel non. Si primum, novum atheismo addunt absurdum. Si alterum, quomodo per hanc sortem infinitum, animarum originem explieant Τ Anima enim, eum simplex sit, produci nequit nisi per creationem Ps.202). Creatio autem, uti videbimus, vim postulat infinitam.
2 l. Probatur secunda pars. Etiamsi haec series infinita permittatur, lamen, quia tota ex conlingentibus constat, sine caussa improducta et in exsistendo necessaria exsistere nequit.
Nam t.' ut quodlibet contingens est per se insumetens ad exsistendum, ita et quaevis contingentium collectio. Contingenita enim ad essentiam pertinet, et per collectionem non tollitur L. 2l8; 2.' b). Igitur sicut ex duobus insumetentibus non potest fieri unum sibi sumetens, ita ex infinitis insumetentibus sumetentia nulla potest exsurgere. Immo potius quemadmodum, ereseenie insussieientium numero, totalis insussicientia cresei , ita eresciteolleolionis insumetentia, et infinita evadit, si ex terminis constet infinitis. igitur sicut quodlibet contingens, quia per se infusileiens ad exsistendum, eget ad exsistendum aliqua caussa a se disti nota, ita et quaevis eontingentium collectio, etiamsi ponatur infinita. Huc laeti paritas illa. Si duo vel tres pauperes sunt sibi insus-ficientes, nonne ridiculum foret asserere, infiniti si fiant, fore collectionem hane sibi susscientem
22. 2.' Si nullus omnino terminus in serie hae est per se supseiens ad sequentes producendos, profecto tota series eSt per 3e insumetens ad exsistendum: adeoque eget caussa, quae Sit extra contingentium seriem. Atqui nullus omnino in hae serie terminus est per se susti- ciens nil ceteros producendos.
Etenim ad producendum alterum, requiritur productori S exsistentia. Sed nullus terminus est per se sussciens ad exsistendum, cum ub ullo dependeat. Ergo nullus terminus est per Se susticiens ad produeendum. Supponatur calena ex alto pendens Iongitudinis incognitae. Unu uisque videt, nullum catenae annulum esse per se Sume iQDiem.ad eeteros sustinendos, eo quod nullus est per Se Sus- si 'iens ad sustinendum se. Illae deducimus, colenam illam non
posse ita ex alio pendere, nisi ab aliqua vi ponderi proportionum
FuMenietur. Nonne se praeberet egregie ridiculum, qui aSsereret, hoe utique verum esse, si eatena ponatur longitudinis sini-
283쪽
lae, non vcro si ponatur infinitae Atqui limee est atheorum sapientia. 23. 5.' Omne id quod per productionem ellicitur, est ensquoddam conditionale, quod nimirum non exsistit, nisi posita exsistentia praecedentis Series igitur contingentium est series conditionaliuin, quac ita se hahel:
Egi A si est B, Est B si est C, , Est C si est D.
Sane scriei huic Λ, B, C, D. . . numquam, ex toto, Vel ex parte, tribui pol erit exsistentia, nisi tandem aliquando de aliquo iermino X, absoluto ac sine ulteriori conditione, assirmetur exsistentia. Produeatur iam ista sortes quantumlibet, etiam in infinitum: cius profecto natura non mutatur. Numquam igitur exsistent vel infiniti conditionales termini, nisi exsistat conditio aliqua, quae conditionalis non sit; videlicet caussa eiusmodi, quae non contini ingens sit, sed necessaria.
Deieultates 24. Opp. I. Dci exsistentia nequit demonstrari ex rebus contingentibus. Etenim
lingens eSt ens non necessarium. Ergo quando cognoscimus contingens, iam cognoscimus ens necessarium.
quod est necessarium. Entia autem contingentia neeessaria non
Sed caussa proportionatu contingentis potest esse aliud contingens. Ergo per entia contingentia demonstrari nequit Ens ne
4.' Eslaetus finitus non potest nos nil lueere in cognitionem caussae infinitae. 23. Resp. My. ant. Ad l. Resp. t.' Tr. ant. eiusque probatio. Dist. eons. nempe quando habemus ideam contingeniis, habemus quoque ideam Diuitigod by Corale
284쪽
De essarii, conς. . quando cognoscimus exsistentium eoni ingentis cognoscimus quoque cxsi Stentiam necessarii, sub f.; hane post illam,iet quidem. Per deductionem, eoue.; hanc ante illam utcum- quo, nesto. . . Resp. 2.' Dist. ant. Supponit ideam necessitatis tr.; idcam Entis absolute necessarii, nest. Facile enim largiar, neeessitatem ante contingentiam cognosci, Spectato praesertim iudiciorum ne eertitudinis ordine L. 427, b ; 457, 5. i. Sed necessitatis habere
ideam, aut aliquid cognoseere neecssarium non est idem profecto ac Ens necessarium.cognoseere. Idea enim necessitatis ex
multis hauriri potest, quae in ordine ideali neeessaria cognoscimus, vi principii contradictionis. . Ad 2. Dist. anui. Per eas praemissas quae nullam hahent necessitatem, eone. L. 404, 290 : per ea entia quae non sunt
Dist. cons. Si propositio, in qua assii matur eorum exsistentia. non sit necenaria saltem hypothetide, eon .; secus, nest. Iam lilaei cntia contingentia necessaria non sint, nihilominus propositio, in qua eorum exsistentia assii matur, necessitatem habet, non qui doni absolutam, sed hypotheti eam; quae necessitas sunsteii ad conclusionis certitudinem. Neque dicas, hoc pacto necessitatem exsistentiae Dei non esse absolutam, sed hypotheti eam. Alia enim est necessitas exsistentiae Dei, alia necessitas conclusionis, in qua assirmamus exsistentiam Dei, nauc quidem est hypothetice necessaria ; non Veroamrmat, Deum esse hypothetice, sed absolute necessarium. Ad 5. Dist. mai. Absolute et adaequale proportionatum, cone phypothetice solum et inudaequate, ne9. Et contradisi. min. Sane contingens caussa est ad alterum producendum proportionata, si eaesistit. Ergo hypothetice proportionata. Sed et inadaequate. Exsistit enim dependenter ab alio, vel a serie praecedentium. Haec igitur series tota, una cum caussa prima et in exsistendo
necessaria, caussum adaequatam eonstituunt euiuscumque Pon
Ad 4. Dist. l. c. non potest manifestare nobis exsistentiam caussae, quae est infinita, ne9.; in sinitam eius potentiam, subd. si essectus a caussa processit per ereationem, ne9.; secus trans. 26. Insi. Si exsistentia entis contingentis esset necessario connexa cum ente necessario, iam Εns contingens necessarium esSet. Resp. Usι. Si csset connexa neecssitate absoluta, ct ex parte
285쪽
Entis necessarii, eone. ; si necessitate hypothetiea, ct cx parto oniis contingentiS, nego. Ens necessarium non neceMario producit ens contingens, sed libere. Igitur ex eo quod cxsistat ens necessarium, non sequitur, exsistere ens contingens. At ens contingens, si exsistit, necessario dependet ab Ente necessario. Idcirco necessitas huius connexionis est hypothetica, et ex una parte tantum.
27. Opp. II. Series illa infinita nullam implicat contradictionem. Nam
el tota series. Collectio enim hace singulorum possibilitatem non tollit.
28. Resp. M9. ant. Ad l. Cone. ant. et neg. eonS., et puritatem. Nam series sine caussa Ultima nec est, nec potest umquam seri actu infinita :ne praeterea habet caussam adaequatam in Ente necessario. At scri cs nllicorum ponitur aetu infiniin, et ab Ente necessario independens.
Ad 2. Dist. cum dependentia n eaussa improdiaeta, ιr.; Sine hoc dependentia, nest. Igitur ex illorum quoque sententia, atheorum series ex hoc altero capite absurda semper habita est et intolerobilis error sa). Nobis absurda est ex utroque capite. Ad 5. Dist. ant. Sunt possit,iles eririnsece, ne9.; intrimere, Subd.; seorsim sumpti, tr. O: 86, 1.'); collective sumpti in serie infinita, nest. Nego insuper eonsequentiam. Nam possibilitas intrinseca singulorum a possibilitate intrinseca seriei inlinitae exsistentis est aliquid omnino diversum. Possibilitas enim intrinseca singulorum sita est in notarum, quibus Singula entia constituuntur, foetahilitate: possibilitas vero infinitae collectionis continer tur sociabilitato ideae multitudinis exsistentis, cum idea infiniit. Igitur quemadmodum a possibilitate unius eritis non possum deducere possibilitatem alterius entis, quod notis diversis constet; ita a possibilitato huius et alterius cniis colligere nequeo possibilitatem multitudinis huiusmodi enitum, petu infinitae. Ad rat. add. Dist. ita ut per hoe possibilitatem ipsa non adquirat, cone. ; ita ut udquirat, ne9. Adde, quod data quoque intrinse-
οὶ S. Thomas in Sum. th. p. l. tr. XLVI. ari, ii, a i 2. De eius sententia alibi loculi sumus c. 283l.
286쪽
ea seriei possibilitate, ea osset adhue extrinsece impossibilis; quia collectio non tribuit singulis entibus extrinsecum possibilitatem, quam sine tale necessario non habent. Est autem iterum intrinsece impossibile, ut actu exsistat quod cxtrinsece impossibile est: repugnat enim csseetus sine caussa. 29. lnsi. Singuli tormini sunt oxtrinsece possibiles. Nam unus quisque habet caussam in praecedente. Resp. Neg. ant. Dist. prob.; eatissum hypothetice sussicientem,
Expositio 50. Pstopostrio III. G admirabili mundi ordine tueuienter ostenditur, superiorem quamdam intelligentiam rebus omnibus
Supponimus, ut supponi debet vi principii caussalitatis, mundum habere caussam, saltem quoad statum in quo est. Hoc praestituto, en breviter argumentum. Agens, quod certa et apta media ad ecrios sinos disposuisse cernitur, est intelligens. Sed caussa, a qua mundus prodiit, certa et aptissima media nil eorios sitos disposuisse, evidenter cernitur. Ergo caussa, a qua mundus prodiit, est intelligens. Ad sentiendam evidentiam minoris, satis est ut circumseras oeulos, et vel mundum obiter consideres, vel rem quamcumque, quae Sub oculos incidat, momento respietas. Videbis cnim manifesto, et in maximis, et in minimis corporibus, et in sin-Fulis corum partibus et in eorum mutuis relationibus, sapientissimos fines a rerum conditore constantor intentos, et mirabillior oblentos.
Ut vero consideratio haec te magis pcreellat, quaedam capita indicabo, quibus expensis, splendidissima supremae huius intelligentiae vestigia in finali mundi ordine admiratns ubique deprehendeS. .' Res quae in hoc adspeetabili mundo ad suos quaeque
287쪽
1ines ordinotae cernuntur, sunt omnino plurimae. Sunt enim omnes, give intum aliquod constituant, sive partis rationem haheant. Veteres ex vegetalis tantum niai mulisque regni consideratione hoe argumentum confirmabant. Nunc ex minerali quoque id cumulatissime praestamus, post deprehensas mirabiles crystalligationis Ieges. Omnia, omnia plane, in numero, pondere et mensura I
ter individuis, immo et in pluribus speciebus, quae ad eumdem genericum lypum formatae sunt. Consule historiae naturalis scri
reeipii mutationes, pro varietate indolis cuiusque speciei, medii in quo degunt, regionis quam inhabitant, necessi latum et instin- eluum, qui hus subiiciuntur, omnium denique conditionum exsistentiae. Considera V. gr. indumenta, arma, Oru, Ungues animalium diversorUm.
ue sub variatis infiniic formis, a diversis obtinetur. Sit in exemplum reproductio plantarum, quae si per semen oblineatur, tam Varia est, quanta antherarum, stigmatum et pollinis Varietas. Hace autem varietas tanta est, quantam in floribus demiraris. Quaedam praeterea plantae per ramos quoque, per gemmas, per sol in reproducuntUr.
dinatio; ita ut unaquaeque pars finem sibi proprium assequatur, et in hoc ecteris partibus iuvet, omnesque simul ad totius conservationem et actionem eo urrant. Considera organa plantarum et animalium.
rum in modum apiata deprehenditur. Aer v. gr. respirationi animalium, vocalibus fossis tam emillendis quam excipiendis, avium volatui, nutritioni animantium, quae sugendo vitam Blunt, nutriti0ni plantarum, eontinendac evaporationi, beneficiis Ventorum, rori et pluviis, combustionibus, crepusculis ita opportune inservit ; ut quidquid horum consideres, ad id unum uer, eum inlibus elementis, eum tali densitate, cum tali elasticitate, de-Stinatus csse videatur. Et e converso organa respirationis, organa vocalia, organa auditus et cetera, quae propter fines suos uere utuntur, nd usum hunc mirabiliter sunt disposita.
ira eoruin motibus, et in viribus, ex quibus motus prosteduni, et Diuitigod by Corale
288쪽
formae, motus, vicissitudines ii Silem perpetuo legibus tompcrantur, et ad mundi conservationem diriguntur. Ilinc scientiae omnes pbysicae.
parte res singulae caducae sunt, eorruptibiles sunt, ac brevi du-lieiuni ; ex altera Vero magna est virium contrarietaS ac pugna, ex qua summa rerum omnium pernicies facile oriri posset. Logi in parumper, quid fieret, si V. gr. abrumperetur vis proieetionis, aut attractionis, respectu telluris.
quidem parte sinium exigentiam, at ex ultera ordinem quoquesb mmetricum et harmoni eum, omnemque pulcritudinem eontinenter spectabat. Hanc enim semper in suis operibus studiose quaesivit, ct cum utilitate artificiose coniunxit. O. 405, 1.' .
tur, moVentur, connectuntur, a materiae essentia nullatenus pendent : sunt ergo libere constitutae. Haec admirentur athei, et erubeSeant, Vocemque rationis, immo rerum omnium clamorem, impietutem insipicntiamque suam ipsis exprobrantem audiant. In his cnim omnibus adeo evidentia sunt intelligentiae non modo, sed altissitnae quoquc sapientiae ostigia, ut si quis ea tuniisper consideret, is facilius in animum induxerit, ea quae videt ac tangit non exsistere, quam tantum Ordinem tantamque pulcritudinem a coeco casu, et ex brutuum virium conflictu prodiisse. Ipsi athei, si sunt homines, in haec inditione versentur neceSSe PSt. 52. Confirmatur conclusio triplici comparatione.
intelligente ct ex consilio operante scri potuisse existimamus; mirandae huius habitationis nostrae architectum, huius machinacu deo complexae invenlorem, huius libri, in quo tantae sapientiaceonsilia legimus, auctorem intelligentem non fuisse, quis putet
uut ox marmore vel ex cera sculptum videmus, statim de pictore aui sculptore cogitamus, eiusque laudamus peritiam: nonnuigitur agnoseemus, artificis sopientissimi opus suissc ipsos flores, ipsas arbores, ipsa unimantia, quae ante oculos nOSli 0S Perpetuo vigent ne renovantur 'Disitirco by Cooste
289쪽
3.' Si eximiae intelligentiae laudem sibi compararet qui, quod
nemo adhuc fecit, totuin mundi ordinem. rerumque relationes, ac leges naturae univcrsae cxplicaret; quantae demum sapientiae lacrit, hunc ordinem, has rotationes ac legeS cxcogitasse, constituisse, atque ita temperasse, ut finem Suum constantcrnSSequerentur '55. Con0LLΑΙΠΑ.
et mire sapiens est. Operuntis enim sapientia in mediorum ad finem directione innotescit.
lem, Vires, legum eonStantiam.
omnibus, non neeessariis modo, sed et convenientibus ei deleeta-hilibus, animalia omnia, atque homines in primis seuerentur.
Subiacet: omnia inter se connexa sunt, et ad eumdem finem conspirant. ,.' Εst a tota rerum universitate distincta. Etenim est intelligentia: ergo a mundo materiali discreta. Practerea qui omnia ordinavit, quae in mundo sunt, intra rerum ordinatarum ambitum eSSe non poteSt.
haec menS, antequam hic Ordo constitueretur. Omnia ab ipsa dependent.
potestatem. Patet ex eo, quod materiam quidem uti voluit formavit, suisque legibus subiceit: hominum vcro spiritus organicis corporibus inseruit, intimeque coniunxit.
mors. Omnia enim, quae intra nos peraguntur, ab ipsa dependent; omnia, qtine extra nos sunt, ipsius imperio temperantur.
Omnia excellit: colendum; nam potentissimum est: timendum; quia puniru hominem potest: amandum denique; quia bonum est, ct innumera nobis ac maximu beneficia contulit.
illud, quod alliei nolunt agnoscere: nimirum 8uperiorem quam-uam Intelligentium a qua tum humo, tum omnia quae in mun-
290쪽
De Epicuri systemate 54. Quemadmodum argumento metaphysico seriem insiuitam ullici Opponunt, ita argumentum hoc physicum Epicuri somniis
enervare conantur. Non negavit Epicurus, esse Deos, sed in beato quodam et tranquillo otio omnique cura Vacuum divinam naturam aiebat esse oportere; ita ut et mundus et homines nullo modo a Diis dependerent. Mundi autem genesis huiusmodi fuit iuxta Epicurum. In vacuo infinito et aeterno infinita aeternarum atomorum multitudo volitabat, quae et figurae et magnitudinis infinitas haberent varietates. Αtomi vero, motu naturali aeternum impulsae, per infinita spatia deorsum urgebantur; casu lamen laetum est, ut transversum declinarent, et sic altera ad alteram accesserint, ae temere simul coacervatae mundum quemdam constituerint; qui deinde dissolutus alteri et alteri, ac nostro huic deinde locum dedit. Sic omnia explicat Epicurus eum SutS; nee res muteriales modo, sed et ipsam spirituum exsistentiam, omnesque Spiritales actus. Atque hue redeunt tandem aliquando omnia atheo rum systemata: omnes athei, qui id listae non sunt, opicuream crambem recoquunt. 55. Ridie illa haec eommenta expositione ipsa satis consutantur, ac iam in Ontologia et Cosmologia huius erroris standamenta eversa sunt. Nihilominus hoc loco praecipuas ex iis, quae in hac hypothesi congestae sunt, absurditatibus, breviter enumerare praestat. PROPOSITio IV. Epicuri systema de mundi origine absurilitatibus sculet.
dueta C. 258). Eoque maior est absurditas hace in Epicuri syste- male, quod atomi et improductae ponuntur, et quouit exsistendi modum sempor mutabiles. Si enim fuissent improduetae, forentiam in exsistendo absolute necessariae, ne proinde immulabiles quoad exsistendi modum O. 587, 4.')5.' Atomi multitudine insinitae O. 550 . 4.' Itonii insinilae eι vaeuum. Fae esse atomos infinitus; loterunt quot esse possunt. Ergo omne vacuum implebunt; adeoque