장음표시 사용
341쪽
ob ipsis fiunt fierive possunt, essent secundum omnia tib eo independentia . Unieuique tantum deerit, ut Laetantius dicit, quantum ceteri possidebunt a).
e) Postremo si enita infinita essent v. gr. duo, utrumque profecto foret omnipotens. At posset ne nil erum ulterius actionem impedire Quidquid dixeris, ah aliorutro Omnipotentiam tollis. 158. 5.' Deus est ens necessario exsistens, cuius essentia est esse 18, 2.'). Ex hoe immediato prohatur quod volumus. Etenim si plura Entia necessaria exsistere possent, in in sim .gularitas extra huius neecssariae naturae essent in m esset. Esset enim natura haec multiplicabilis, nil coque universutis, ut naturae celerae. Universiilo nutem singulum non est. Atqui omnino diei debet, ad naturno necessariae essentium pertinere singularitalem. Cum enim liuius naturae essentia silesse nelia, Anno nil eius esseni iam pertinet id omne, quod cxsistentiae per se implieitum est, exsistentiamque necessario eo initatur. Sed exsistentiae implici in neeessario est singularitas. Exsistentia enim non est nisi rei singularis, ut singularis est O. 106). Ergo singularitas ad naturno nee sariae essentiam pertinet. Ergo plura entia necessaria exsistere non possunt. Fae v. gr. exsistentiam esse 'essentialem humanae naturae, aut alteri cuicumque. Illico sequeretur, non posse essentiam huius modi pluribus individuis esse communem, sed uni eum tantum individuum, unum hominem posse exsistere. Endem enim est ratio: videlicet natura, cuius essentia est esse, est essentialiter singularis. Ergo essentialiter naturae illi repugnat esse universalem; ergo repugnat eam in pluribus inveniri individuam. 159. Corollaria. Ex his patet 1.o non posse divinam naturam multiplicari, neque per productionem unius Dei ab ultero, quemadmodum gentiles sabulabantur. Id quod absurdum quoque hinc est, quod Deus productus esset Deus ab alio, Deus depondens, initiumque habens, nempe Deus non Deus. 2.ψ Deum csse suam essentiam; seu aliis verbis Deum idem esse, ne naturam divinam. Id quod de naturis finitis diei no-quit. Non enim homo v. gr. est humanitas, sed habens humanitatem. Ratio est, quod omnis essentia fini in ost aliquid uni Versale et abstractum, proindeque nullam individuationem determinatam in suo coneeptu eontinet, quin immo omnem e X-
342쪽
eludit, ei sub hae solummodo obsit Milone unitatem sibi propriam habet non realem videlicci, sed logicam O. 112, 4.0).
t 40. Obiiei potest I. Unitas haest et earentia consoriis imperseelio potius, quam persectio esse videtur. Importat enim solitudinem, quae quidem malum eSt. Resp. Neq. ant. Ad rat. additum. n. mai. In Deo enim naturae singularitas eum per elissima trium Personarum beatissima pio societate, ineffabili ratione componitur. Sed haec altior consideratio non est hele neeessaria. Dist. min. Solitudo malum est entibus sibi insumetentibus ad beate vivendum, eone. : Εnti si hi sumetentissimo, nΥ. 141. Ob. II. Possunt exsistere plura entia sumine perseela, Siponantur in omnibus esse aequalia et similia. Nam
infinitas et aequales. A pnri ergo. Resp. Nesso ant. V. allata orgumentis. Ad l. Dist. persectio limitata et relativa, tr. , perseelio infiniin ei absoluta, neg. i57. . 'Ad 2. Dist. in naturis sinitis, cone. ; in natura infinita, nest. Persectio enim naturae infinitae propria est, ut sit pluribus
Ad I. Cone. unt. Noe. eonsequentiam et paritatem. Nam et natura et persectio essentialis trium personarum unica est, ne Plane singularis. Hoc autem repugnat, divinum naturam multiplieari et aequalem habere; non vero naturam hanc trium esse personarum. Quemadmodum si reale esset spatium infinitum, repugnaret utique esse. alterum spatium infinitum; non tamen repugnaret idem spatium secundum ires suas dimensiones infinitum CSSe.
42. Ob. III. Si dieamus, Deum non posse producere aliquod aliud ens infinite perseetum,
343쪽
niens. Immo hoc ipso insu ita est Dei . polentia, quod nulla res cx possibilibus adaequatus cius terminus osse potest. Infinitum autem productum ideo huius potentiae terminus esse nequit, quia intrinseste repugnat. Ad 2. Eadem est O responSio. 45. Quid dieendum de communi populorum conseiactu in pOlytheismo profitendo, et de miraculis quae apud gentiles patrata dicuntur Resp. De consensu dicendum 1.' eum non fuisse perpetuum, neque constantem. Nnm ex historia eonstat, monotheismum ante polytheismum viguisse, ita ut niate diluvium nullum erroris huius vestigium oppareat; ne practerea per Evangelii propaguliο-nem in icio civili mundo brevi polymeismus eversus est. 2. Non fuisse univcrsalem. Nam Hebraei eerie sunt exeipiendi, et sor-lasse alii quoque populi, ne dicam dc philosophis plurimis. Omnes praeterea unum supremum Numen Divum patrem atque hominum regem agnoscebant, quem et in repentinis casibus ius Volabunt, quemadmodum notavit Tertullianus in Apologeseo. 5.' Originem erroris huius satis esse manifestam. Eadem nempe polithoismi, ac pantheis mi origo fuit, videlitet eaecus quidam utque intemperanter es usus erga naturam sensibilem timor atquenmor, quibus irretiit mortalium animi ad Deum invisibilem, qui Ox Operibus erat agnoscendus, useendere ultra non potuerunt. a 144. De miraeulis Gentilium dicendum 1.' ea magna ex parte esse meras labellas, aut praestigiatorum artes suisse, aut essecius naturales insolitos, vel etiam vulgo ignotos, nut daemonum illusiones. 2.' Si quae fidem merentur, ea non in polytheismi confirmationem patrata fuisse, sed vel ad innocentiae defensionem, vel ad virtutis commendationem; idcirco ni, uno veroque Deopatrari potuisse, ob eoque suisse polrain. Conser quae distia sunt
alibi de miraculis C. 465, seq.)
344쪽
l 5. Quid divinorum ut iributorum nomine veniat, supra dic tum est 77). Liquet pariter ex dieiis 7M, divina attributa alia negativo eoueipi, illis positive. Nunc primo de negativis agemus, non tamen de omnibus, sed de iis solum, quae peculiarem aliquam disse ullatem habent. Simplicitatem porro atque immuta-hilitatem simul eoniungimus, quia altera eum altera est intime
46. Pnopositio I. Deu3 est phygiee 8implicissimus. Nempe non est in Deo compositio essentialis, nee accidentalis, nee quantitativo, neque ulla alia vera eompositio O. 558). Probatur 1.' ex eo quod Deus est ens a se. Hanc rationem sic explicat S. Thomas. . Omne eomp ilum caussam habet. v Quae enim secundum se diversa sunt, non eonveniunt in alia quod unum, nisi per aliquam eaussum adunantem ipsa. Deusa autem non habet caussam u).
557, lV ), et dissolvi potest. Non enim intrinsece repugnat, ex partibus, quae reolitor distinctae sunt, vel unam et alteram exsistere ab invicem divisos, vel unum exsistere sine altera. Sed quod dissolvi potest, non est absoluto neceSsarium. Ergo.
nentium persectione posterior. Etenim compositum suam persectionem a partibus occipit, partim ob una, partim ob altera; et supponit singulus oliquo modo in se perseetas. Sed Deus est independens, et est primum eris. Ergo eius persectio non potest esse puri ieiputa, nec ulla re posterior.
nuni, Suninc Omnes necessariae et infinite persectae, an vero non Si primum, iria sequuntur absurdit.
345쪽
ι) Tot esseni Dii, quoi paries illae. Plures uuiem Deos esse repugnat. b) Compositio liace inutilis foret. e) Unaquaeque pars QSSei pars et totum ; nempe uliquid incompletum et completum. Esset ulupi id incompletum, quia est Dei pars ex hypothesi; completum, quia est eus infinitum. Si dicitur alterum, tum ex contingentibus, sinis is, imperseetis, cxsurgeret necessarium et infinite perseelum; quae duo mani
Neque dicas, unum v. gr. puriem neeessaritim et infinitam es Se posse, celeras contingentes atque finitus. Nam in hac suppositione 1.' partes istae inutiles essent ciali inlinito constituendo: ponis enim in Deo infinitum sine illis: 2.' Deus esset utiqua ex parie contingens. 147. Corollaria.
5.' Nullum in eo esse accidens a substantia distinctum. 4.' Proinde aetus eius omnes eum substantia identificari. 148. At enim, ita insiectissime uubbusius, . qui puritatem Duo. tribuunt, recte faciunt; est enim honorificum. Sed tenuitatem. sic ipse simplicitatem appellat ) ultribuere, quae gradus quis dani est nil nihilitatem, periculosum est a sa). Quisque videt, quam stolide aberret uobbesius. Eri ut enimvero dupliciter: l .v quin simplicitatis conceptum in Sola negatione repositum putat O. 557, Ill.): errat 2.9 quia negotionem in hoc cone plu contentam, quae negatio est partium, Seu compOSilionis, ita ipse us Sumit, ne si negatio esset reali tutis.149. Si quis ci hoc loco opponeret divinarum Trinitatem Per-SOnurum, rospondebis: tres Personas non esse irus Divinitulis ParteS, ut vel ex ipsa personae denominatione consilit O. 16i;), scd unam ac simplicissimam Divini intem. Surii illac ab invicem
distinctae realiter, s ud quatenus distinctae sunt, non Sunt urium, nec unum liliquid eomponunt: sunt tres relationes Originis Subsistentes. Principium vero, quo uniuntur, non est trium PerS0narum compOSitio, sed unitas naturae.
346쪽
150. Sermo lacte est, ut patet, de immutabilitato ubsoluta, seu
metaphysica O. 586, 585), qua sit, ut Deus nulli omnino ullaetionum succcssioni obnoxius esse, nulla in ipso actuum varietas lueum habere posSit. Pstopost Tio II. Deus est absolute et in omnibus immutabilis. i5 l. t.' Hoc immediate deducitur ex notione ensis neeeMarii. Omnis enim rcalitas, quae ad eiusmodi Ens pertinet, ex ubSO-luta neecsSilute in eo est, quemadmodum eius exsistentia. Non enim eius exsistentiu in ni,straclo, sed talis naturae exsistentia, eum tuli realitale ae certa exsistendi ratione, necessaria PSt:
quandoquidem nihil potest exsistere, nisi aliquo determinato modo. Iam vero si quid esset in tali natura quod mutari pos-Set, hoc neeessarium non esset, sed contingens O. 507, 5 '); possct cnim natura divina, sive illo instructu, sive destituta eonsistere. Ergo nihil in Dei natura mutari potest.2.' Deus est in sinite perlaetus. Ergo non potest mutari in melius, non in deterius, non in aequivulens. Ergo nullo modo mutari poteSt. Non in melius: quia secus ante mutationem non fuisset insinite perseeluS. Non in detorius: si enim hoc possibile esset, Deus principium aliquod ac veluti germen desectus in semetipso haberet. Hoc autem in Ente summe persecto supponi nequit: nam ingens desectus est, vel ipsam desectus originem in se habore: sola immo deficiendi possibilitas magna imperfectio est. Non in aequivalens: sicri cnim nequit, ut aliqua inveniatur perseelio, quam habere possit, et non semper habuerit, nec ossentialiter habeat Εns summe persectum. Iam vero Si Deus, amissa persectione aliqua, quam possidet, aequivalentem illi recipere posset, Semper aliqua pursectione careret, quam posset habere. Proinde ens ipso persectius cogitare semper liceret, ensnempe utraque immobiliter perseetione gaudens; quemadmodum eo, qui pecuniam mercibus commulat, ditior sorci, qui ei pecunium simul et mereos p0SSideret.
152. Ex his colligest.' Non esse in Deo potentium ullam ab aetu distinctum;
347쪽
Sti essio enim mutulione eontinetur; uetuitur insuper successio supponit potonitam ut, uetu distinciam. Quum enim agens, in quo linec suecessio est, unum actum ponit et ultorum non po- alii, quem ponere potest, profecto huius respectu in polentia est.
in lemporc ot contingenior uecedere posse O. 212, 2. s.
mutatio non Dei est. sed alterius O. 205, 587).
De metrephyriea Dei simplicitust i55. PnoposiTio III. Deus est metaphy3ke ximhleae, et acιus puris3imug. Metaphysicae simplicitatis notio desumatur ex dictis in Ontologia O. 558. de metaphysicii compositione. Quum nutum simplicitatem huiusmodi Deo iribuimus, non hoc sane dicimus, quod plura in Deo, et cum uliquo sundamento, ut mox videbimus, distinguero ratione nequeamus; sed hoc tantummodo, quod non sii in divina natura, quemadmodum est in rebus ce-lcris, ratio intrinseca, quia distinguntur in ipsa aliquid, ut deici minabile, ut aliquid, ut determinans. IIue enim redit omnis melnphysica compositio, prout i in citato loco notatum est. 154. Quod nitiem. non sit in Deo compositio tulis, in praecedentibus tum demonstratum est . . Compositio enim hace vel est ex genere ci disserentia, Vel ex supposito et itin tura, vel eae
potest in ullo gunc re, ut in praecedenti libro docuimus 79). Alicra quoque excluditur ex iis, quae paullo unte dictu suntdu Dei unitutu i58, 5.' ). Deus enim non est subiectu in hubens
naturam aliquam pluribus conani unicabilem, sed est Sua propria nutura. Teritu demum cxcluditur ex ipsa notione cniis a se, cuius
essentia in possibilitatis statu concipi nequii, sed cum eius exSi stetitia plane idoniis leatur l8, 2.'). Ex his putet prima prop0Silionis Pul S.
348쪽
l 55. Pars altera nec multis explicari eget, nec longius probari, ut quae ex demonstratis sponte fluit. Aelus purissimus est vetus essendi nulli mixtus polent inlitati. Deus uiatem, eum sit aetu infinitus, immutabilis, et physiee ac metaphysice simplex, habet profecto totum essendi actum, quem habere potest natura perseelissima; habet ergo notum purissimum. Ipse vero est suuin esse et Suus aetus. Detm ergo est actus purissimus.
56. Sed magnam hic immana mens offendit dissieultatem:
quomodo actus iste purissimus tam diversa agere possit, et intelligere, et velle, et amare, et odisse, iamque Varios essectus in rerum natura distinetis temporibus operari, quin tamen actus
Quaestio haec, quantum humanae datur infirmitati, resolvi potest considerata persectione infinita, quae inest actui divino, eiusdemque. aetus intrinseca entitate, a respectu, quem ipse ad terminum habet, distineta. Entitas huius actus una est, simpli- dissima, nbsoluta, non relativa ad aliud; eius vero terminatio potest nihilominus et multiplex in infinitum esse, et diversu. Quod, ut dixi, ab infinita divini uetus persectione consequitur. Necessitas enim plurium actuum ab essentia distinetorum ad plura ngenda ex eo procedit in essentiis sinitis, quod essentia siniin, cum non habeat netu totam eam perseetionem quam habere potest, indiget novis necidentalibus determinationibus cinetibus. quibus suppleatur quod actualitati essentiae deest: eumque unusquisque ex hisce uelibus sit finitae virtutis, non potest essentia sinita unico aetu omnia attingero obieeta, sed necesse habet diversis actibus diversa attingere obiecta, immo ad obiecta singula pluribus quandoque actibus redire Ps. 260 . Divina. Butem essentia, quae est actus infinitae virtutis, novis hisec determinationibus non indiget, sed id quod est in se manens, ad infinita obieeta, ac diversissimis modis, terminori potest. Sie ex. gr. actus divinus, prouti terminatur ad res intelligi hiles, est purissima intellectio, ideas complectens infinitus; prolati terminatur ad res creahiles est liberrima electio; prouti terminatur ad res ereandas, est vis infinita tribuens iis, quae non sunt, exsistentiam. Emencia externa huius acius in iusto est amor benevolus, in impio est odium puniens, vel misericordia parrem. Unde, quum homo ab impio fit iustiis, intrinseca di-Vini actus entitas non mutatur. sed tunium externa illius emeaeia. Et ita die de reliquis. SVol. III. 23
349쪽
l 57. Hoc ut melius intelligas, considera solem. Sol unicum aetum exserit, si ila loqui sus est; radios videlicet quaquaversus emittit. Sed hie actus in sole unicus, pro terminorum, quos attingit, multitudine, diversitate, successione, multiplex sit ne mirifice varius. Sic eodem actu sol et colores robus inducit diversos, et calorem ciet, alia obdurat, lilia emollit, alia exsiccal, vapores elevat Ventosque commovet, et dum vitam omnem fovet utque conservat, in mullis illam extinguit. Ipse non moVetur, sed omnia circa ipsum moventur, vi virtutis eius termini successive si unt.
Disparitatibus manifestis non eoosideratis, simili quodam inodo purissimus actus divinus, absolutus in se ci unicus, habet interminis denominationem ei essicaciam multiplicem; termini sunt diversi, termini mutantur, quia emeaeia extrinseca illius actus
mutatur, sed ipse agens nec multiplices exercet actus, nec mulationem ullam patitur: unus hic eius aetus est,eSSe quod est; hie unus actus ad omnia sussicit. 158. uino intelliges, relationes omnes Deum inter et res crealas esse intrinsecas quidem ex parte rerum creaturum, quia illae vere a Deo dependent, vere producuntur et mutantur: cXParie autem Dei esse relationes omnino extrinsecas; quia nihil
novi aut accidentalis per illas ponitur in divina essentia s152, 5.'), quod relationis sundamentum esse possit; nec ipsa divina es- Sentia potest ullo modo, in eo quod est, ad aliud ordinari, eum sil super omnia, et u nullo dependeat, et nullius egeat. Ergo nihil in Deo relativum est. Hinc est quod relationes Deum inieret creaturas mutari possunt, quin Deus mutetur γ).
De dissinetione rationis inter divinus perfectiones 159. Paopost Tio IV. Quamvis haec ita se habeant, potest tamen, alque adeo debet humana ratio divinas perseeliones eι operationes inter se distinguere, distinesione quam dicunι rationis
Potesι inquam: quia licet ens et physico et metaphysice simplex, ac purus actus, nullum tuli distinctioni landamentum sibi intrinsecum exhibeat, lamen et ipsum in se pluribus actibus ae-
io: Cl. S. Th. Sum. thcol. p. I. ii, XIII. art. VII; et contra sint. LIB. II, c. III.
350쪽
qui valet; ac praeterea relationes multiplices et diversae, quas res creatae ad ipsuin hahent, vires item et saeuitates, per quas illi diversi modo sunt similes, suntlamcntum quoddam extrinSe- eum praebent diversis conceptibus, quibus illud nobis, quantum POSSumus, repraesentemus O. 255, δ').160. Immo et debet. Etenim necessarium omnino nobis est, ut tali modo de Deo cogitemus. In primis enim intellectus nostri limitatio tunc quoque hoc postulat, quum res sinitas comprehendere satagimus O. 254). Multo magis ergo, quum fgitur de Enie infinito. Praeterea, cum de Dei cssentia cognitionem intui-tivam non habeamus, ad illam ulcumque cognoseend9m BSSurgere Solum possumus u ercatis persectionibus, quae sunt Dei es- laetus. Cum igitur persectiones huiusmodi ci es laetus sint plures et diversi, neeessario sit, ut Dei notio pluribus diversisque iaceptibus consari in mente nostra debeat. Neque in hoc est ulla salsitas. Non enim assirmamus plures csse in Deo actus, aut persectiones; sed solummodo per plures conceptus ineompletos quid sit ille intelligimus; probe tenentes, Deum, licet in se supereminenter contineat id omne quod his
respondet conceptibus, non tamen eodem modo se habere, ne constipitur; sed unam omnino ac simplicissimam essentiam esse.
Quemadmodum igitur res unitae similitudinem aliquam cum Deo habent, licet earum perlaetiones distinctae sint ac diversae, ita intellectus noster ideam divinae essentiae evicit ab obiecto non distarinem, quamquam distinclis diversisque eonceptibus, quosa creatis persectionibus desumit, illam sibi repraesentet. 16 l. Quam sit haec distinctio necessaria, deprehendere ulterius poteris ex innumeris absurditatibus, quae, illa neglecta, con- Sequerentur. Sane aetus, quo Deus omnia intelligit possibilia, idem in se omnino est, atque actus, quo pauca quaedam ex p0S- sibilibus creat; notus quo amat virtutem, idem est ac ille, quo iniquitatem odio habet. Quis tamen serat dicentem, Deum ereare
omnia possibilia, et pauca quaedam ex possibilibus intelligero; vel odio habere virtutem, amare iniquitatem Τ Plane igitur distinetio idcurum et vocum tenenda est. Quia videlicet voces huiusmodi et conceptus iis respondentes, per se actus quosdam, ut in rebus creatis sunt, cxprimunt. In rebus autem creatis hi actus distincti sunt et diversi. Ergo voces, quibus illos exprimimus non poSsunt altera pro altera promiscue usurpari; quamquam in re, cui exprimendae has voces aptamus, illi omnes aetus nee diversi ialem habeant nec multiplicitatem γ).